0:00:00.640,0:00:01.855
Jako pacjenci

0:00:01.880,0:00:05.496
zwykle pamiętamy imiona lekarzy,

0:00:05.520,0:00:08.840
ale zapominamy pielęgniarki.

0:00:09.600,0:00:10.800
Ja jedną pamiętam.

0:00:11.400,0:00:13.616
Kilka lat temu miałam raka piersi,

0:00:13.640,0:00:17.096
jakoś przetrwałam operacje

0:00:17.120,0:00:19.400
i początek leczenia.

0:00:19.840,0:00:22.096
Mogłam ukryć chorobę.

0:00:22.120,0:00:24.336
Nie każdy musiał o niej wiedzieć.

0:00:24.360,0:00:26.576
Mogłam odprowadzać córkę do szkoły.

0:00:26.600,0:00:28.576
Pójść z mężem na obiad.

0:00:28.600,0:00:29.800
Dało się zmylić ludzi.

0:00:30.720,0:00:33.056
Zbliżający się termin chemioterapii

0:00:33.080,0:00:34.816
napawał mnie strachem,

0:00:34.840,0:00:39.376
bo wiedziałam, że stracę wszystkie włosy,

0:00:39.400,0:00:41.960
przez ten typ chemii

0:00:42.480,0:00:44.776
i już nie da się udawać,

0:00:44.800,0:00:46.600
że wszystko w porządku.

0:00:47.440,0:00:48.736
Byłam przerażona.

0:00:48.760,0:00:52.336
Nie chciałam, żeby się ze mną cackano,

0:00:52.360,0:00:54.736
tylko żebym mogła żyć jak zwykle.

0:00:54.760,0:00:56.936
Założono mi port w klatce piersiowej.

0:00:56.960,0:00:59.736
Poszłam na pierwszą dawkę chemioterapii

0:00:59.760,0:01:02.096
i byłam kompletnie rozbita emocjonalnie.

0:01:02.120,0:01:05.135
Weszła Joanne, moja pielęgniarka,

0:01:05.160,0:01:10.226
i całym ciałem poczułam chęć ucieczki.

0:01:10.680,0:01:14.440
Ale Joanne patrzyła[br]i mówiła jak stara znajoma.

0:01:15.240,0:01:16.656
Zapytała mnie:

0:01:16.680,0:01:18.776
"Gdzie zrobiłaś pasemka?".

0:01:18.800,0:01:19.896
(Śmiech)

0:01:19.920,0:01:21.856
Myślę sobie: serio?

0:01:21.880,0:01:26.736
Chcesz gadać o włosach,[br]które mi zaraz wypadną?

0:01:26.760,0:01:28.496
Trochę się zagotowałam

0:01:28.520,0:01:31.080
i powiedziałam: "Naprawdę? Włosy?".

0:01:31.640,0:01:33.976
Wzruszyła ramionami i odrzekła:

0:01:34.000,0:01:35.360
"Odrosną".

0:01:36.280,0:01:39.536
Zwróciła mi uwagę na to, co przeoczyłam,

0:01:39.560,0:01:43.376
że kiedyś wszystko wróci do normy.

0:01:43.400,0:01:45.096
Szczerze w to wierzyła.

0:01:45.120,0:01:46.800
Więc i ja uwierzyłam.

0:01:47.520,0:01:52.296
Przejmowanie się utratą włosów,[br]kiedy walczysz z rakiem,

0:01:52.320,0:01:53.936
może się wydawać głupie,

0:01:53.960,0:01:58.096
ale nie chodzi o sam wygląd.

0:01:58.120,0:02:02.040
Chodzi o to, że ludzie[br]będą się nad tobą użalać.

0:02:02.760,0:02:06.296
Przy Joanne po raz pierwszy[br]od 6 miesięcy poczułam się normalnie.

0:02:06.320,0:02:08.175
Rozmawiałyśmy o jej chłopakach,

0:02:08.199,0:02:10.936
o poszukiwaniu mieszkania w Nowym Jorku

0:02:10.960,0:02:13.816
i o mojej reakcji na chemioterapię...

0:02:13.840,0:02:15.800
wszystko po trochu.

0:02:16.360,0:02:18.336
Zawsze się zastanawiałam,

0:02:18.360,0:02:23.000
skąd ona wiedziała, jak ze mną rozmawiać?

0:02:23.480,0:02:26.896
Joanne Staha i podziw dla niej

0:02:26.920,0:02:30.720
dał początek mojej wędrówki[br]po świecie pielęgniarek.

0:02:31.360,0:02:34.436
Kilka lat później poproszono[br]mnie o przygotowanie projektu

0:02:34.436,0:02:36.480
dla uczczenia ich pracy.

0:02:37.120,0:02:38.616
Zaczęłam od Joanne

0:02:38.640,0:02:41.640
i poznałam ponad 100 pielęgniarek[br]z całego kraju.

0:02:42.320,0:02:47.376
Przez 5 lat prowadziłam wywiady,[br]fotografując i filmując pielęgniarki

0:02:47.400,0:02:49.560
na potrzeby książki[br]i filmu dokumentalnego.

0:02:50.560,0:02:51.776
Wspólnie z zespołem

0:02:51.800,0:02:55.136
zaplanowaliśmy podróż po Ameryce

0:02:55.160,0:03:00.096
w miejsca zmagające się[br]z problemami natury zdrowotnej,

0:03:00.120,0:03:04.200
jak starość, wojna, bieda, więzienia.

0:03:04.840,0:03:06.096
Pojechaliśmy do miejsc,

0:03:06.120,0:03:09.976
gdzie znajdują się skupiska pacjentów

0:03:10.000,0:03:11.520
z takimi problemami.

0:03:12.280,0:03:16.336
Poprosiliśmy szpitale i placówki,[br]by wyznaczyły pielęgniarki

0:03:16.360,0:03:17.880
najlepiej je reprezentujące.

0:03:18.800,0:03:21.640
Jedną z pierwszych była Bridget Kumbella.

0:03:22.200,0:03:23.816
Bridget urodziła się w Kamerunie,

0:03:23.840,0:03:25.680
najstarsza z czworga rodzeństwa.

0:03:26.400,0:03:30.256
Jej ojciec spadł w pracy z 4 piętra

0:03:30.280,0:03:32.256
i poważnie uszkodził kręgosłup.

0:03:32.280,0:03:36.416
Żalił się, jak to jest leżeć na plecach,

0:03:36.440,0:03:38.880
bez odpowiedniej pomocy.

0:03:39.400,0:03:43.160
To pchnęło Bridget[br]do zostania pielęgniarką.

0:03:44.000,0:03:45.616
Jako pielęgniarka na Bronksie

0:03:45.640,0:03:49.056
ma bardzo różnorodnych pacjentów

0:03:49.080,0:03:50.976
z różnych grup społecznych

0:03:51.000,0:03:52.960
i wyznań.

0:03:53.400,0:03:57.576
Pracę zawodową poświęciła[br]na badanie wpływu

0:03:57.600,0:04:01.200
różnic kulturowych na zdrowie.

0:04:02.280,0:04:03.616
Powiedziała o pacjencie,

0:04:03.640,0:04:06.336
indiańskim pacjencie,

0:04:06.360,0:04:10.080
który chciał wnieść pęk piór[br]na intensywną terapię.

0:04:11.080,0:04:14.096
Dawało mu to spokój ducha.

0:04:14.120,0:04:16.336
Mówiła, jak go wspierała,

0:04:16.360,0:04:19.136
bo pacjenci wyznają różne religie

0:04:19.160,0:04:23.056
i wspomagają się różnymi przedmiotami,

0:04:23.080,0:04:26.336
czy to różańcem, czy symbolicznym piórem,

0:04:26.360,0:04:28.120
wszystkie trzeba szanować.

0:04:29.200,0:04:31.016
Oto Jason Short.

0:04:31.040,0:04:34.096
Jest pielęgniarzem domowym w Appalachach.

0:04:34.120,0:04:38.496
Jego ojciec miał warsztat i stację paliw.

0:04:38.520,0:04:42.840
Dorastając, pracował przy samochodach,[br]gdzie teraz pracuje jako pielęgniarz.

0:04:43.600,0:04:45.786
Kiedy był na studiach,

0:04:45.810,0:04:48.536
pielęgniarstwo uchodziło[br]za niemęskie zajęcie,

0:04:48.560,0:04:50.736
więc wiele lat go unikał.

0:04:50.760,0:04:52.696
Trochę jeździł ciężarówką,

0:04:52.720,0:04:56.200
ale życie wciąż zachęcało go[br]do bycia pielęgniarzem.

0:04:58.240,0:05:00.216
Pielęgniarz w Appalachach

0:05:00.240,0:05:04.056
udaje się w miejsca,[br]gdzie ambulans nie dotrze.

0:05:04.080,0:05:07.520
Na tym zdjęciu Jason stoi[br]na pozostałościach drogi.

0:05:08.080,0:05:10.820
Została zalana przez kopalnię na szczycie

0:05:10.820,0:05:15.160
i teraz dotrzeć do pacjenta w tym domu,

0:05:15.160,0:05:17.036
chorego na pylicę węglową,

0:05:17.160,0:05:21.480
można tylko terenówką[br]w górę strumienia.

0:05:22.360,0:05:25.440
W dzień spotkania odpadł nam[br]przedni błotnik w samochodzie.

0:05:26.160,0:05:29.376
Rankiem Jason wziął auto na podnośnik,

0:05:29.400,0:05:30.656
naprawił błotnik

0:05:30.680,0:05:32.776
i ruszyliśmy do kolejnego pacjenta.

0:05:33.680,0:05:36.936
Byłam świadkiem, jak Jason[br]zajmował się tym panem

0:05:36.960,0:05:39.776
z ogromnym współczuciem

0:05:39.800,0:05:44.800
i uderzyła mnie intymność[br]pracy przy chorym.

0:05:46.040,0:05:49.136
Kiedy poznałam Briana McMilliona,

0:05:49.160,0:05:51.776
dopiero co wrócił z misji

0:05:51.800,0:05:56.376
i nie zaaklimatyzował się[br]jeszcze w San Diego.

0:05:56.400,0:05:59.936
Mówił o swojej pracy[br]jako pielęgniarz w Niemczech

0:05:59.960,0:06:03.936
i opiece nad żołnierzami[br]wracającymi z pola bitwy.

0:06:03.960,0:06:07.736
Często był pierwszą osobą, którą widzieli

0:06:07.760,0:06:09.840
po otwarciu oczu w szpitalu.

0:06:10.480,0:06:13.056
Leżąc, patrzyli na niego,

0:06:13.080,0:06:14.736
pozbawieni kończyn,

0:06:14.760,0:06:17.376
i ich pierwsze pytanie brzmiało:

0:06:17.400,0:06:21.120
"Kiedy mogę wracać? Zostawiłem tam braci".

0:06:22.080,0:06:23.616
Brian odpowiadał:

0:06:23.640,0:06:25.216
"Nigdzie się nie ruszaj.

0:06:25.240,0:06:27.080
Wystarczająco już oddałeś, bracie".

0:06:28.000,0:06:32.760
Brian jest pielęgniarzem i żołnierzem,[br]który doświadczył walki.

0:06:33.280,0:06:35.336
To stawia go w pozycji osoby,

0:06:35.360,0:06:39.720
która może wspomóc ich leczenie,[br]a zarazem wie, co przeżyli.

0:06:41.560,0:06:43.056
To siostra Stephen.

0:06:43.080,0:06:47.296
Prowadzi dom opieki w Wisconsin[br]o nazwie Villa Loretto.

0:06:47.320,0:06:51.776
Pod jego dachem można[br]dostrzec cały krąg życia.

0:06:51.800,0:06:54.256
Dorastała, marząc o życiu na farmie,

0:06:54.280,0:06:58.976
więc kiedy pojawiła się okazja[br]adopcji zwierząt hodowlanych,

0:06:59.000,0:07:02.056
od razu z niej skorzystała.

0:07:02.080,0:07:05.616
Wiosną zwierzęta mają małe.

0:07:05.640,0:07:07.530
Siostra Stephen wykorzystuje

0:07:07.530,0:07:12.400
młode kaczki, kozy i owce[br]jako terapię zwierzęcą

0:07:12.400,0:07:15.096
dla pensjonariuszy Villa Loretto,

0:07:15.120,0:07:18.456
którzy miewają problemy z pamięcią,

0:07:18.480,0:07:22.040
ale uwielbiają kontakt z jagnięciem.

0:07:23.400,0:07:25.216
Kiedy odwiedziłam siostrę Stephen,

0:07:25.240,0:07:27.336
musiałam ją zabrać poza Villa Loretto,

0:07:27.360,0:07:29.456
by sfilmować fragment jej historii.

0:07:29.480,0:07:30.736
Zanim wyszłyśmy

0:07:30.760,0:07:33.240
siostra wstąpiła do sali[br]umierającego pacjenta.

0:07:34.000,0:07:36.776
Pochyliła się i powiedziała:

0:07:36.800,0:07:38.720
"Muszę dzisiaj wyjść,

0:07:39.520,0:07:41.216
ale gdyby cię wezwał Jezus,

0:07:41.240,0:07:42.456
nie wahaj się.

0:07:42.480,0:07:44.640
Idź do domu Pana".

0:07:45.280,0:07:47.856
Stojąc tam, po raz pierwszy w życiu

0:07:47.880,0:07:49.896
zdałam sobie sprawę,

0:07:49.920,0:07:54.216
że oznaką miłości jest również umiejętność

0:07:54.240,0:07:55.440
pogodzenia się z losem.

0:07:56.040,0:07:58.360
Nie warto żyć na siłę.

0:07:59.400,0:08:02.976
W Villa Loretto widziałam więcej życia

0:08:03.000,0:08:08.040
niż gdziekolwiek indziej.

0:08:09.320,0:08:13.376
Żyjemy w skomplikowanych czasach[br]jeżeli chodzi o opiekę zdrowotną.

0:08:13.400,0:08:17.576
Często skupiamy się na długości życia,

0:08:17.600,0:08:19.320
zapominając o jakości.

0:08:20.120,0:08:23.536
Wraz z rozwojem metod ratowania życia,

0:08:23.560,0:08:26.560
pojawiają się dylematy.

0:08:27.280,0:08:30.136
Postęp pozwała wydłużyć życie,

0:08:30.160,0:08:34.080
ale może również[br]przedłużyć ból i cierpienie.

0:08:35.919,0:08:38.816
Jak żeglować po tych wodach?

0:08:38.840,0:08:40.888
Będzie nam potrzebna każda pomoc.

0:08:41.760,0:08:45.336
Pielęgniarki mają z nami szczególną więź

0:08:45.360,0:08:47.840
za sprawą czasu spędzonego przy łóżku.

0:08:48.760,0:08:50.660
W tym czasie rozwija się

0:08:50.660,0:08:52.520
emocjonalna zażyłość.

0:08:54.640,0:08:57.216
Zeszłego lata, 9. sierpnia,

0:08:57.240,0:08:59.160
zmarł na zawał serca mój ojciec.

0:09:00.600,0:09:02.256
Matka była zdruzgotana,

0:09:02.280,0:09:06.240
nie wyobrażała sobie życia bez niego.

0:09:07.360,0:09:09.296
Cztery dni później upadła,

0:09:09.320,0:09:11.176
złamała biodro,

0:09:11.200,0:09:12.696
potrzebowała operacji

0:09:12.720,0:09:15.640
i sama musiała walczyć o życie.

0:09:16.880,0:09:18.616
Znowu znalazłam się w sytuacji,

0:09:18.640,0:09:21.616
w której ważna rolę[br]odgrywa pomoc pielęgniarska,

0:09:21.640,0:09:23.080
tym razem dla mamy.

0:09:24.200,0:09:26.736
Moja siostra, brat i ja[br]czuwaliśmy u jej boku

0:09:26.760,0:09:29.200
przez kolejne 3 dni[br]na intensywnej terapii.

0:09:29.960,0:09:33.096
Usiłowaliśmy podejmować trafne decyzje,

0:09:33.120,0:09:35.496
zgodne z wolą matki,

0:09:35.520,0:09:39.440
i nie obeszlibyśmy się[br]bez rad pielęgniarek.

0:09:40.200,0:09:41.656
Kolejny raz

0:09:41.680,0:09:43.200
pielęgniarki nas nie zawiodły.

0:09:44.600,0:09:49.376
Rozumiały, jak opiekować się mamą

0:09:49.400,0:09:51.656
w ostatnich czterech dniach jej życia.

0:09:51.680,0:09:54.840
Dawały jej ukojenie i uśmierzały ból.

0:09:56.320,0:10:01.576
Zachęciły moją siostrę i mnie,[br]żeby założyć matce ładną koszulę nocną,

0:10:01.600,0:10:03.496
kiedy jej to już nie robiło różnicy,

0:10:03.520,0:10:05.320
ale dla nas znaczyło bardzo wiele.

0:10:07.000,0:10:09.205
Wiedziały, kiedy mnie obudzić,

0:10:09.205,0:10:12.610
żebym była przy matce[br]w jej ostatnim tchnieniu.

0:10:13.680,0:10:16.400
Wiedziały, jak długo zostawić mnie w sali,

0:10:16.400,0:10:18.080
kiedy matka zmarła.

0:10:18.960,0:10:22.696
Nie mam pojęcia,[br]skąd one to wszystko wiedzą,

0:10:22.720,0:10:25.856
ale jestem im dozgonnie wdzięczna,

0:10:25.880,0:10:27.680
że znowu potrafiły mną pokierować.

0:10:28.920,0:10:30.416
Bardzo wszystkim dziękuję.

0:10:30.440,0:10:35.437
(Brawa)