WEBVTT

00:00:09.417 --> 00:00:12.157
Enkele weken geleden
dronk ik een kop koffie met 'Jezus'.

00:00:13.271 --> 00:00:14.742
Voor je denkt dat ik gek ben:

00:00:14.742 --> 00:00:16.719
Jesus is eigenlijk een oude kennis

00:00:16.719 --> 00:00:19.923
uit de tijd dat ik aan de universiteit
economie studeerde.

00:00:19.923 --> 00:00:23.300
Eigenlijk spreek je het uit als 'Ge-soes',
want hij komt uit Spanje,

00:00:23.300 --> 00:00:26.507
maar een vriend met de naam 'Jesus'
noem je 'Jezus', toch?

00:00:26.507 --> 00:00:30.096
Hij mailde met de vraag
of ik nog eens wou afspreken

00:00:30.096 --> 00:00:31.456
en ik zei: "Ja, waarom niet?

00:00:31.456 --> 00:00:34.957
We kunnen een koffie gaan drinken
in koffiebar 'Het Dagelijks Brood'."

00:00:34.957 --> 00:00:37.573
Dus dronk ik koffie met Jezus
in 'Het Dagelijks Brood'.

00:00:37.573 --> 00:00:40.073
(Gelach)

00:00:41.097 --> 00:00:42.972
Je weet hoe zulke gesprekken gaan.

00:00:42.972 --> 00:00:44.926
Na wat smalltalk vroeg hij me:

00:00:44.926 --> 00:00:47.944
"Waar ben je mee bezig geweest,
waar heb je aan gewerkt?"

00:00:47.944 --> 00:00:51.331
Eerlijkheid gebiedt mij te zeggen
dat ik bij deze eenvoudige vraag

00:00:51.331 --> 00:00:54.625
toch even in de weinige haren 
die ik nog heb, moest krabben.

00:00:55.025 --> 00:00:58.506
Na enkele minuten intense stilte zei ik:

00:00:58.506 --> 00:01:01.935
"Volgens mij kun je me het beste
een ondernemende gelukseconoom noemen."

00:01:02.736 --> 00:01:05.745
Toen ik dat zei, begon hij te lachen,

00:01:05.745 --> 00:01:06.975
hij had iets van:

00:01:06.975 --> 00:01:09.835
"Wat? Wàt? Ben je een softie geworden?"

00:01:11.900 --> 00:01:13.855
Ik begrijp ergens wel waarom hij dat zei,

00:01:13.855 --> 00:01:16.685
want vroeger was ik deze kerel.

00:01:16.685 --> 00:01:18.439
(Gelach)

00:01:18.439 --> 00:01:19.332
Je kent hem wel:

00:01:19.332 --> 00:01:22.573
een beetje te geleerd,
wat te weinig in contact met zijn emoties.

00:01:23.163 --> 00:01:24.800
Maar ik was duidelijk veranderd.

00:01:24.800 --> 00:01:29.434
Ik vertelde hem over mijn ontmoeting
met een diplomaat uit Congo

00:01:29.434 --> 00:01:32.138
toen ik bij de Verenigde Naties werkte,

00:01:32.138 --> 00:01:35.097
die na een meeting op me afkwam en zei:

00:01:35.097 --> 00:01:37.703
"België, wat denk je hierover?"

00:01:38.413 --> 00:01:39.294
Ik stond perplex,

00:01:39.294 --> 00:01:42.538
want op dat moment besefte ik
dat we allemaal naar hetzelfde zoeken.

00:01:42.538 --> 00:01:45.067
We zoeken allemaal
naar een klein beetje geluk,

00:01:45.067 --> 00:01:48.516
onafhankelijk van onze cultuur,
ons ras, onze leeftijd of onze religie.

00:01:48.516 --> 00:01:52.296
We willen ook graag de toestemming
van anderen krijgen om anders te zijn.

00:01:54.752 --> 00:01:57.721
Ik vertelde Jezus
over de pure vreugde die ik voelde

00:01:57.721 --> 00:01:59.591
toen ik mijn eerste bedrijf opstartte.

00:01:59.945 --> 00:02:02.102
Maar ik vertelde hem ook over de zorgen,

00:02:02.102 --> 00:02:06.818
toen allebei mijn ouders
enkele maanden later overleden

00:02:06.818 --> 00:02:10.825
en ik als wees een start-up
en hun bedrijf moest beheren.

00:02:10.825 --> 00:02:15.082
In feite vertelde ik hem verhalen
over wat niet in het draaiboek staat,

00:02:15.082 --> 00:02:17.330
dingen die de universiteit
ons niet leerde.

00:02:18.190 --> 00:02:20.925
Maar toen was ik nog steeds
voor een deel deze kerel,

00:02:20.925 --> 00:02:22.435
ik wilde een nieuw draaiboek.

00:02:22.435 --> 00:02:24.921
Gedurende meer dan twee jaar
dompelde ik mezelf onder

00:02:24.921 --> 00:02:28.388
in de wetenschap van gedragseconomie,
positieve psychologie

00:02:28.388 --> 00:02:31.218
cognitieve wetenschappen
en zelfs delen van de geneeskunde.

00:02:31.218 --> 00:02:32.519
Ik wou namelijk begrijpen

00:02:32.519 --> 00:02:36.244
hoe economie en geluk
met elkaar verbonden zijn.

00:02:37.684 --> 00:02:39.673
Die reis bracht me hier vandaag.

00:02:39.673 --> 00:02:42.236
Ik coördineer een initiatief
genaamd 'Happonomy'

00:02:42.236 --> 00:02:47.147
dat omschreven kan worden
als een beweging van ondernemers,

00:02:47.147 --> 00:02:49.626
creatievelingen,
wetenschappers en technologen

00:02:49.626 --> 00:02:53.895
die allen geloven dat geluk en economie
elkaar niet uitsluiten.

00:02:53.895 --> 00:02:55.692
We organiseren lunches en workshops,

00:02:55.692 --> 00:02:57.717
we doen wetenschappelijk onderzoek

00:02:57.717 --> 00:03:00.779
en we praten erover, zoals ik vandaag doe.

00:03:02.289 --> 00:03:04.823
Ik ben er zeker van
dat je een verhaal kunt vinden

00:03:04.823 --> 00:03:07.017
dat vertelt hoe moeilijk het is

00:03:07.017 --> 00:03:10.957
om geluk en economie duurzaam
met elkaar te combineren.

00:03:10.957 --> 00:03:13.255
Ik kan je talloze verhalen vertellen.

00:03:13.255 --> 00:03:16.293
Laat me jullie het verhaal
van Dan Price vertellen.

00:03:16.293 --> 00:03:18.394
Dan is een idealistische ondernemer

00:03:18.394 --> 00:03:20.931
en op een bepaald moment besloot hij

00:03:20.931 --> 00:03:26.255
om zijn werknemers een minimumloon
van 70.000 dollar te geven,

00:03:26.255 --> 00:03:29.357
met als gevolg dat zijn eigen management
hem in de steek liet

00:03:29.357 --> 00:03:33.248
en hij aangeklaagd werd door zijn broer,
die ook deel uitmaakte van het bedrijf.

00:03:33.638 --> 00:03:36.111
Ik kan je het verhaal vertellen
van Martin Shkreli,

00:03:36.111 --> 00:03:37.111
misschien ken je hem,

00:03:37.111 --> 00:03:40.767
hij is een beetje het stereotype gezicht
van 'fout gelopen kapitalisme'.

00:03:41.527 --> 00:03:45.476
Wat hij deed was dit:
hij verdeelde medicijnen

00:03:45.476 --> 00:03:48.638
en op het moment
dat hij er de licentie voor had,

00:03:48.638 --> 00:03:50.685
vervijftigvoudigde hij de prijs,

00:03:50.685 --> 00:03:54.316
waarop hij zich moest verantwoorden
bij het Congres van de Verenigde Staten.

00:03:54.554 --> 00:03:59.140
Dichter bij huis is er het verhaal
van een kennis van me,

00:03:59.140 --> 00:04:02.979
die omwille van een erfeniskwestie
zijn eigen broer en zus niet meer spreekt.

00:04:03.541 --> 00:04:06.121
Je kan in je omgeving
vast wel een verhaal vinden

00:04:06.121 --> 00:04:08.157
dat aantoont hoe moeilijk het is

00:04:08.157 --> 00:04:11.170
om een goed evenwicht te vinden
tussen economie en welzijn.

00:04:11.520 --> 00:04:13.929
Als we begrijpen wat er 
aan het gebeuren is,

00:04:13.929 --> 00:04:15.837
moeten we onszelf twee vragen stellen.

00:04:15.837 --> 00:04:17.419
De eerste vraag is niet erg sexy.

00:04:17.699 --> 00:04:20.223
Waarom hebben we eigenlijk een economie?

00:04:21.083 --> 00:04:25.151
Er zijn heel wat fancy talks 
die over economie gaan, toch?

00:04:25.151 --> 00:04:27.259
Maar in de kern is economie heel simpel:

00:04:27.259 --> 00:04:30.081
we hebben een systeem nodig 
waarbij we waarde uitwisselen.

00:04:30.081 --> 00:04:31.456
Ik heb iets wat jij wil,

00:04:31.456 --> 00:04:32.896
jij biedt me geld,

00:04:32.896 --> 00:04:35.506
ik vind geld waardevol
dus we ruilen het, klaar.

00:04:36.215 --> 00:04:38.669
Als je je hart wat sneller voelde kloppen

00:04:38.669 --> 00:04:41.577
dan ben je of een econoom
of je gaat best eens naar de dokter.

00:04:41.577 --> 00:04:43.055
(Gelach)

00:04:43.055 --> 00:04:43.807
Dus: waarde.

00:04:43.807 --> 00:04:47.807
Maar de hieruit voortvloeiende vraag
is veel interessanter.

00:04:47.807 --> 00:04:52.209
Het is vermoedelijk de belangrijkste vraag
die we onszelf stellen in ons hele leven.

00:04:53.832 --> 00:04:55.705
Wat vinden we waardevol?

00:04:56.920 --> 00:04:58.984
Zou ik dit vragen, zou je mogelijk zeggen:

00:04:58.984 --> 00:05:01.716
'Ik vind geluk waardevol of succes.'

00:05:01.716 --> 00:05:04.201
Maar als ik dan zou vragen
wat dit dan wil zeggen,

00:05:04.201 --> 00:05:06.234
heb je mogelijk geen concreet antwoord,

00:05:06.234 --> 00:05:08.653
omdat we er niet bewust over nadenken.

00:05:09.223 --> 00:05:12.131
Gelukkig hebben wetenschappers
hierover nagedacht

00:05:12.131 --> 00:05:15.813
en -- om een lang verhaal kort te maken --
de puzzel bestaat uit 21 stukken.

00:05:15.813 --> 00:05:18.288
21 dingen die kwaliteit
aan ons leven geven.

00:05:18.288 --> 00:05:20.757
Ik ga ze uiteraard niet alle 21 bespreken.

00:05:20.757 --> 00:05:23.869
Het goede nieuws is dat je ze
in vijf grote groepen kunt opdelen.

00:05:24.269 --> 00:05:27.339
De eerste is eenvoudig: je wil overleven.

00:05:27.339 --> 00:05:28.052
Dat hoop ik.

00:05:28.682 --> 00:05:30.796
De tweede is al wat interessanter.

00:05:30.796 --> 00:05:34.438
We willen ons op ons gemak voelen,
ook al zijn we allemaal onzekere wezens.

00:05:34.948 --> 00:05:38.990
Nummer drie: we willen verbinding maken,
we hechten waarde aan sociale relaties.

00:05:38.990 --> 00:05:40.284
We willen ook groeien.

00:05:40.992 --> 00:05:43.198
We willen het beste uit onszelf halen.

00:05:43.198 --> 00:05:48.271
En we willen last but not least
ook bijdragen aan iets groters,

00:05:48.271 --> 00:05:49.546
we willen kunnen loslaten.

00:05:50.041 --> 00:05:51.346
Ik zou hier kunnen stoppen,

00:05:51.346 --> 00:05:52.710
want als je je afvraagt

00:05:52.710 --> 00:05:55.601
waarom mensen zich tegenwoordig
achtergelaten voelen,

00:05:55.601 --> 00:05:58.276
gestresseerd zijn
en zich steeds gefrustreerder voelen:

00:05:58.276 --> 00:06:02.392
we hebben een systeem ontwikkeld
dat niet ondersteunt wat we willen.

00:06:03.082 --> 00:06:05.941
Ik wil dat je dit even laat bezinken.

00:06:06.421 --> 00:06:08.073
Een van de belangrijkste systemen

00:06:08.073 --> 00:06:10.754
om onze maatschappij
en ons welzijn te regelen

00:06:10.754 --> 00:06:15.145
is ontworpen op een manier die niet levert
wat jij en ik precies zoeken.

00:06:15.644 --> 00:06:16.958
Ik kom uit België,

00:06:16.958 --> 00:06:20.020
een gezonde dosis surrealisme
ben ik dus wel gewoon --

00:06:20.020 --> 00:06:22.672
wij hebben dan ook 
de Smurfen uitgevonden --

00:06:22.672 --> 00:06:25.488
maar zelfs voor mij is dit gewoon absurd.

00:06:26.098 --> 00:06:29.845
Als we kijken naar de twee hoofdonderdelen
van ons systeem -- werk en geld,

00:06:29.845 --> 00:06:31.640
dan wordt alles behoorlijk duidelijk.

00:06:31.997 --> 00:06:33.537
Laten we beginnen met werk.

00:06:33.537 --> 00:06:36.009
Als ik je zou vragen waarom je gaat werken

00:06:36.009 --> 00:06:39.485
dan is de kans groot dat je zegt:
'Om de rekeningen te betalen.'

00:06:39.485 --> 00:06:40.517
Dat klopt natuurlijk,

00:06:40.517 --> 00:06:42.744
want we hebben geld en werk
aan elkaar gelinkt.

00:06:43.274 --> 00:06:45.834
Evenals de veiligheid
die voortvloeit uit het geld.

00:06:46.764 --> 00:06:49.205
Maar er zijn nog drie redenen
waarom we gaan werken.

00:06:49.205 --> 00:06:49.971
Ik noemde ze al,

00:06:49.971 --> 00:06:51.961
want ze zijn gelinkt aan onze zoektocht.

00:06:51.961 --> 00:06:54.008
We gaan ook werken om connecties te maken.

00:06:54.008 --> 00:06:59.149
We koffiekletsen graag met onze collega's
over afleveringen van 'Game of Thrones'

00:06:59.519 --> 00:07:01.724
We gaan ook werken om te groeien.

00:07:01.904 --> 00:07:03.582
We willen een job die ons uitdaagt,

00:07:03.582 --> 00:07:06.587
waarbij we kunnen bijleren
en ons talent kunnen inzetten.

00:07:06.897 --> 00:07:10.461
We gaan ook werken om los te laten,
om bij te dragen aan iets groters:

00:07:10.461 --> 00:07:12.244
aan de missie van de organisatie.

00:07:12.624 --> 00:07:16.321
Het probleem met ons huidig systeem
is dat we te veel de nadruk gelegd hebben

00:07:16.321 --> 00:07:19.625
op de individuele groei,
de efficiëntie, de concurrentie.

00:07:19.625 --> 00:07:22.246
Maar we zijn het deel vergeten
dat over veiligheid gaat.

00:07:22.246 --> 00:07:24.731
Ons huidige systeem
wordt steeds minder capabel

00:07:24.731 --> 00:07:27.891
om ons de veiligheid te bieden
waar we allemaal naar op zoek zijn.

00:07:28.081 --> 00:07:31.667
Tegelijkertijd hebben we de verbinding
en het transcendente verloochend.

00:07:32.845 --> 00:07:35.549
De symptomen zijn overduidelijk te zien.

00:07:35.549 --> 00:07:39.308
Een recent onderzoek toonde aan
dat 50% van de mensen

00:07:39.308 --> 00:07:41.622
tijdens hun leven
een burn-out zal krijgen.

00:07:41.902 --> 00:07:43.776
Dat is dus ofwel jij, ofwel je buur.

00:07:45.526 --> 00:07:48.974
De afgelopen tien jaar
is enkel en alleen al in de EU

00:07:48.974 --> 00:07:52.779
het aantal mensen dat werkt
maar toch arm is

00:07:52.779 --> 00:07:56.061
en het aantal mensen 
dat lange tijd gewoon geen job kan vinden,

00:07:56.061 --> 00:07:58.411
hoewel ze echt wel goed gezocht hebben,

00:07:58.411 --> 00:08:00.428
gestegen met bijna een derde.

00:08:00.819 --> 00:08:04.012
We kunnen dus gerust zeggen
dat de alarmsignalen er zijn.

00:08:05.838 --> 00:08:07.681
Over naar het volgende deel: geld.

00:08:08.161 --> 00:08:09.532
Geld is niet neutraal.

00:08:09.532 --> 00:08:11.729
Dit moest het hoogtepunt 
van mijn talk worden,

00:08:11.729 --> 00:08:15.573
want ik wou een briefje van 500 euro
voor jullie ogen kapot scheuren --

00:08:15.573 --> 00:08:19.176
ik heb het zelfs bij me, 
dit is het, een echt briefje --

00:08:19.176 --> 00:08:22.094
om jullie te laten ervaren
dat geld niet neutraal is,

00:08:22.094 --> 00:08:26.696
dat je zoiets zou denken als:
'Wat doet die kerel nu?'

00:08:26.696 --> 00:08:28.117
Maar het probleem is...

00:08:28.117 --> 00:08:31.753
Mijn vrouw is advocate
en ze zei me gisteren dat dit illegaal is.

00:08:31.753 --> 00:08:38.419
Dus ga ik de eer om de eerste te zijn
die een misdaad pleegt op het TEDx podium

00:08:38.419 --> 00:08:39.982
aan iemand anders overlaten.

00:08:39.982 --> 00:08:41.783
(Gelach)

00:08:41.783 --> 00:08:44.715
Maar wat ik dus wil meegeven,
is dat geld niet neutraal is,

00:08:44.715 --> 00:08:48.911
het heeft een impact op ons geluk,
onze motivatie en zelfs onze gezondheid.

00:08:48.911 --> 00:08:52.497
Dat komt omdat ons systeem gebaseerd is
op schulden en schaarste.

00:08:52.497 --> 00:08:54.973
Het lijkt erop dat we 
niet genoeg geld hebben, toch?

00:08:55.893 --> 00:08:57.258
Voorbeelden die aantonen

00:08:57.258 --> 00:08:59.920
dat dit een impact heeft
op onze biologie en psychologie,

00:08:59.920 --> 00:09:01.663
zijn er in overvloed.

00:09:01.663 --> 00:09:03.465
Ik geef jullie er enkele.

00:09:04.485 --> 00:09:08.668
De afgelopen tien jaar pleegden in Europa
meer dan 10.000 mensen zelfmoord

00:09:08.668 --> 00:09:10.564
als gevolg van financiële problemen.

00:09:12.074 --> 00:09:14.317
Een studie uit South Carolina toont aan

00:09:14.317 --> 00:09:19.908
dat studenten met hoge studieschulden
duidelijk slechter presteren

00:09:19.908 --> 00:09:21.863
dan degene die geen schulden hebben.

00:09:22.185 --> 00:09:25.453
Wat nog het meest indruk op me maakte,

00:09:25.453 --> 00:09:29.364
was de studie van onderzoekers
van Stanford en Berkeley die aantoonde

00:09:29.364 --> 00:09:35.146
dat er bij amper twee jaar oude peuters
een negatieve impact op het geheugen was

00:09:35.146 --> 00:09:37.892
en dat hun taalontwikkeling
belemmerd werd.

00:09:38.462 --> 00:09:39.967
Wat dit dus in feite aantoont,

00:09:39.967 --> 00:09:44.019
is dat ons huidige systeem ...

00:09:44.019 --> 00:09:45.663
hersenschade veroorzaakt.

00:09:47.223 --> 00:09:50.338
Je vraagt je nu misschien af:
waar dit naartoe leidt?

00:09:50.338 --> 00:09:51.776
Het lijkt alsof we vastzitten,

00:09:51.776 --> 00:09:54.609
vast in een systeem waarin mensen
steeds meer moeten werken

00:09:54.609 --> 00:09:56.087
om steeds minder te bereiken.

00:09:56.417 --> 00:10:00.037
En tegelijkertijd hebben we
die grote zak vol schulden op onze rug.

00:10:00.527 --> 00:10:05.560
Het goede nieuws is
dat onze generatie zal mogen kiezen

00:10:05.560 --> 00:10:10.180
of we economie en technologie
ten gunste van ons welzijn gaan inzetten

00:10:10.180 --> 00:10:15.206
of dat we ons geluk gaan opofferen
ten gunste van de economie.

00:10:16.062 --> 00:10:17.868
Er zijn talloze oplossingen mogelijk.

00:10:17.868 --> 00:10:19.229
Het behoeft geen revolutie.

00:10:19.229 --> 00:10:22.064
Ik wil je graag vier soorten 
oplossingen aanreiken.

00:10:22.934 --> 00:10:27.396
De eerste: we kunnen werk
een andere plaats in ons leven toekennen.

00:10:27.756 --> 00:10:29.774
Ik wil hier graag een kort onderzoek doen.

00:10:29.774 --> 00:10:32.458
Hoeveel mensen hebben vandaag
hun werk-e-mail bekeken?

00:10:32.618 --> 00:10:33.438
Het is zaterdag.

00:10:33.438 --> 00:10:34.742
Steek je hand maar op.

00:10:35.456 --> 00:10:37.799
Ik zie er al heel wat.

00:10:37.989 --> 00:10:41.525
En wie heeft zijn werk-e-mail gecheckt
tijdens zijn laatste vakantie?

00:10:42.657 --> 00:10:44.208
Komaan, niet verlegen zijn.

00:10:44.208 --> 00:10:45.317
Het zijn er zelfs meer.

00:10:45.317 --> 00:10:46.228
Kun je je inbeelden

00:10:46.228 --> 00:10:49.800
dat een bedrijf je e-mails zou doorsturen
en ze uit je inbox zou verwijderen

00:10:49.800 --> 00:10:51.225
wanneer je op vakantie bent?

00:10:52.295 --> 00:10:55.345
Je zou geen enkele reden 
meer hebben om ze te checken

00:10:55.345 --> 00:10:57.550
en als extraatje
voor wanneer je terugkeert:

00:10:57.550 --> 00:10:59.755
er wachten geen e-mails op je.

00:10:59.945 --> 00:11:01.558
Dit kan onwaarschijnlijk klinken,

00:11:01.558 --> 00:11:04.553
maar dat is precies wat een bedrijf 
als Daimler momenteel doet.

00:11:04.553 --> 00:11:07.540
Het is dus in feite een e-mailbeleid 
met een softwarefeature.

00:11:08.460 --> 00:11:12.036
Oplossing nummer twee:
we kunnen ons monetaire systeem upgraden.

00:11:12.036 --> 00:11:16.079
Het is duidelijk dat dit tijd gaat kosten,
maar we kunnen dit schuldmonster verslaan.

00:11:16.079 --> 00:11:17.702
En dat kan vandaag starten

00:11:17.702 --> 00:11:22.497
als we de complementaire munteenheden
die in onze steden opduiken, gebruiken.

00:11:23.969 --> 00:11:25.968
We kunnen een voorbeeld nemen aan Kroatië,

00:11:25.968 --> 00:11:29.428
een land dat tegen zijn zestigduizend
armste bewoners zei:

00:11:29.428 --> 00:11:31.732
'Je hoeft de nutsvoorzieningen
niet meer betalen,

00:11:31.732 --> 00:11:33.677
je hoeft geen belasting
meer te betalen.'

00:11:33.677 --> 00:11:39.401
Want de regering wist dat deze arme mensen
dit toch niet konden betalen

00:11:39.401 --> 00:11:42.336
en dit creëerde problemen
bij de betrokken organisaties.

00:11:43.946 --> 00:11:45.921
Of we kunnen buiten de kaders denken.

00:11:47.015 --> 00:11:49.876
Kan je je voorstellen
dat een dokter tegen zijn patiënt zegt:

00:11:49.876 --> 00:11:53.220
'Kijk, die lening
hoef je niet meer af te betalen,

00:11:53.220 --> 00:11:57.859
want ik heb gemerkt
dat je er overspannen door geraakt.'

00:11:57.859 --> 00:11:59.535
Kun je je een systeem voorstellen

00:11:59.535 --> 00:12:02.975
waarin dokters op medische gronden
schuldenvermindering voorschrijven?

00:12:05.145 --> 00:12:08.001
Oplossing nummer drie:
we kunnen onze beloningen gebruiken --

00:12:08.001 --> 00:12:11.305
ik heb het over lonen, 
ik heb het over bonussen --

00:12:11.305 --> 00:12:15.099
om al onze redenen om te gaan werken,
gegarandeerd hersteld worden.

00:12:15.099 --> 00:12:18.981
Het kan zoiets simpels zijn
als transparantie over wat we verdienen.

00:12:19.359 --> 00:12:22.228
Wanneer organisaties
hier transparant over zijn,

00:12:22.228 --> 00:12:23.478
zo hebben studies bewezen,

00:12:23.478 --> 00:12:26.267
worden de verschillen
tussen de lonen kleiner.

00:12:26.915 --> 00:12:28.871
Het is dus een soort sociale correctie.

00:12:29.091 --> 00:12:31.373
Als je een stap verder wil gaan,

00:12:31.373 --> 00:12:34.821
kun je het laagste loon 
aan het hoogste loon linken.

00:12:34.821 --> 00:12:36.539
Als de CEO opslag krijgt,

00:12:36.539 --> 00:12:39.478
krijgt de medewerker
op instapniveau dat ook.

00:12:40.138 --> 00:12:43.805
Begrijp wel dat ik hier
geenszins voor communisme pleit.

00:12:43.805 --> 00:12:45.268
Mensen willen geen gelijkheid,

00:12:45.268 --> 00:12:47.128
mensen willen redelijkere ongelijkheid.

00:12:47.578 --> 00:12:50.951
Als je je afvraagt wat redelijk is,

00:12:50.951 --> 00:12:54.118
verbaast het je dan dat een wetenschapper
dit al bestudeerd heeft?

00:12:54.439 --> 00:12:57.285
Een interessant onderzoek 
van Dan Ariely toonde aan

00:12:57.285 --> 00:13:00.477
dat in Denemarken
het een coëfficiënt twee is

00:13:00.477 --> 00:13:02.567
en in Taiwan is het een coëfficiënt 20.

00:13:02.867 --> 00:13:05.821
Dat betekent dus dat het 
cultureel bepaald is.

00:13:07.271 --> 00:13:10.265
Ik besef dat het merendeel
van de oplossingen die ik aanreikte,

00:13:10.265 --> 00:13:13.039
vooral te maken hebben met werk en geld

00:13:13.039 --> 00:13:14.956
en met mensen die invloed op ons hebben,

00:13:14.956 --> 00:13:18.855
zoals HR-managers, CEO's,
ondernemers en politici.

00:13:18.855 --> 00:13:21.952
Maar er is één oplossing
waar iedereen mee aan de slag kan.

00:13:21.952 --> 00:13:25.448
Het is de belangrijkste oplossing,
maar ook de moeilijkste.

00:13:25.848 --> 00:13:31.015
We kunnen ons perspectief
tegenover werk, geld en geluk upgraden.

00:13:31.323 --> 00:13:34.223
Ik wil graag afscheid nemen van jullie
met twee uitnodigingen.

00:13:34.223 --> 00:13:35.892
Als eerste wil ik jullie uitnodigen

00:13:35.892 --> 00:13:38.921
om goed na te denken
over wat kleur aan jouw leven geeft.

00:13:39.801 --> 00:13:42.901
Bekijk hoe geld en werk dit beïnvloedt.

00:13:42.901 --> 00:13:48.109
En heb de moed om te kiezen voor datgene
wat de kwaliteit van je leven verhoogt

00:13:48.109 --> 00:13:52.234
en niet uitsluitend
de getallen op je bankrekening.

00:13:52.234 --> 00:13:55.635
Als laatste wil ik je vragen
om van je te laten horen.

00:13:55.635 --> 00:13:57.301
Want enkel als je stem laat horen,

00:13:57.301 --> 00:14:02.004
kunnen we een systeem dat zo belangrijk
als onze economie is, upgraden.

00:14:02.004 --> 00:14:06.692
Praat erover met je vrienden, familie,
collega's, zelfs je baas.

00:14:07.152 --> 00:14:10.962
Want als we genoeg stemmen hebben,
kunnen we het kapitalisme genezen.

00:14:10.962 --> 00:14:14.247
En op een dag zullen we wakker 
kunnen worden in een wereld

00:14:14.247 --> 00:14:15.966
die geluk op de eerste plaats zet.

00:14:16.136 --> 00:14:17.632
Dat is alles wat ik wou zeggen.

00:14:17.632 --> 00:14:20.632
(Applaus) (Gejuich)