[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.55,0:00:04.85,Default,,0000,0000,0000,,Vandaag wil ik het hebben over\Nhoe wij over liefde praten. Dialogue: 0,0:00:05.24,0:00:06.39,Default,,0000,0000,0000,,En met name, Dialogue: 0,0:00:06.41,0:00:09.85,Default,,0000,0000,0000,,over wat er mankeert aan\Nhoe we over liefde praten. Dialogue: 0,0:00:10.67,0:00:14.08,Default,,0000,0000,0000,,We worden bijna allemaal\Nwel een paar keer verliefd Dialogue: 0,0:00:14.10,0:00:15.57,Default,,0000,0000,0000,,tijdens ons leven Dialogue: 0,0:00:15.59,0:00:19.80,Default,,0000,0000,0000,,en in het Engels gebruiken we\Nde metafoor 'vallen' Dialogue: 0,0:00:19.83,0:00:22.84,Default,,0000,0000,0000,,als voornaamste manier\Nom die ervaring te beschrijven. Dialogue: 0,0:00:23.59,0:00:26.70,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet niet hoe jij dat ziet,\Nmaar het beeld dat ik daar bij heb Dialogue: 0,0:00:26.72,0:00:29.60,Default,,0000,0000,0000,,is zo'n striptekening -- Dialogue: 0,0:00:30.08,0:00:33.11,Default,,0000,0000,0000,,er loopt een man op de stoep, Dialogue: 0,0:00:33.14,0:00:36.25,Default,,0000,0000,0000,,hij ziet de open rioolput niet Dialogue: 0,0:00:36.27,0:00:39.93,Default,,0000,0000,0000,,en vervolgens duikelt hij in het riool. Dialogue: 0,0:00:39.96,0:00:44.04,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb dat beeld erbij, omdat vallen\Nniet hetzelfde is als springen. Dialogue: 0,0:00:44.77,0:00:46.74,Default,,0000,0000,0000,,Vallen gebeurt per ongeluk, Dialogue: 0,0:00:46.82,0:00:48.73,Default,,0000,0000,0000,,je hebt er geen controle over. Dialogue: 0,0:00:48.75,0:00:52.28,Default,,0000,0000,0000,,Het overkomt ons zonder\Ndat we ermee hebben ingestemd. Dialogue: 0,0:00:52.30,0:00:53.49,Default,,0000,0000,0000,,En dit -- Dialogue: 0,0:00:53.52,0:00:57.34,Default,,0000,0000,0000,,dit is hoe we ons meestal uitdrukken\Nals we praten over een nieuwe relatie. Dialogue: 0,0:00:58.34,0:01:02.01,Default,,0000,0000,0000,,Ik ben schrijfster en docent Engels, Dialogue: 0,0:01:02.13,0:01:04.41,Default,,0000,0000,0000,,dus over woorden nadenken is mijn werk. Dialogue: 0,0:01:04.44,0:01:08.59,Default,,0000,0000,0000,,Ik word eigenlijk betaald om aan te tonen\Ndat ons taalgebruik belangrijk is Dialogue: 0,0:01:08.61,0:01:12.81,Default,,0000,0000,0000,,en ik ben van mening dat veel\Nvan de metaforen die we gebruiken Dialogue: 0,0:01:12.83,0:01:14.40,Default,,0000,0000,0000,,om over de liefde te praten, Dialogue: 0,0:01:14.42,0:01:16.25,Default,,0000,0000,0000,,misschien zelfs wel de meeste, Dialogue: 0,0:01:16.27,0:01:17.67,Default,,0000,0000,0000,,problematisch zijn. Dialogue: 0,0:01:18.70,0:01:20.59,Default,,0000,0000,0000,,In de liefde 'vallen we' voor iemand. Dialogue: 0,0:01:21.77,0:01:23.23,Default,,0000,0000,0000,,We zijn 'geslagen' (struck). Dialogue: 0,0:01:23.26,0:01:25.23,Default,,0000,0000,0000,,We zijn 'verpletterd' (crushed). Dialogue: 0,0:01:25.33,0:01:27.08,Default,,0000,0000,0000,,We 'vallen in zwijm' (swoon). Dialogue: 0,0:01:27.19,0:01:28.98,Default,,0000,0000,0000,,We zijn door passie verteerd. Dialogue: 0,0:01:29.74,0:01:31.72,Default,,0000,0000,0000,,De liefde maakt ons 'gek' Dialogue: 0,0:01:31.74,0:01:33.30,Default,,0000,0000,0000,,en maakt ons 'ziek'. Dialogue: 0,0:01:33.80,0:01:35.16,Default,,0000,0000,0000,,Ons hart doet pijn Dialogue: 0,0:01:35.18,0:01:37.19,Default,,0000,0000,0000,,en breekt vervolgens. Dialogue: 0,0:01:38.23,0:01:41.37,Default,,0000,0000,0000,,De Engelse metaforen vergelijken\Nde ervaring van iemand liefhebben Dialogue: 0,0:01:41.39,0:01:43.99,Default,,0000,0000,0000,,dus met extreem geweld en ziekte. Dialogue: 0,0:01:44.07,0:01:46.16,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:01:47.10,0:01:48.25,Default,,0000,0000,0000,,Echt waar. Dialogue: 0,0:01:48.28,0:01:50.26,Default,,0000,0000,0000,,En ze zetten ons neer als slachtoffers Dialogue: 0,0:01:50.28,0:01:53.64,Default,,0000,0000,0000,,van onvoorziene en compleet\Nonvermijdelijke omstandigheden. Dialogue: 0,0:01:54.55,0:01:57.27,Default,,0000,0000,0000,,Mijn favoriet is 'getroffen' (smitten), Dialogue: 0,0:01:57.29,0:02:00.22,Default,,0000,0000,0000,,de verleden tijd van het\Nwerkwoord 'smite' (treffen). Dialogue: 0,0:02:00.22,0:02:03.24,Default,,0000,0000,0000,,Zoek je dit woord op in het woordenboek, Dialogue: 0,0:02:03.26,0:02:04.29,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:02:04.31,0:02:08.83,Default,,0000,0000,0000,,dan zie je dat het zowel\N'smartelijke aandoening' Dialogue: 0,0:02:08.85,0:02:12.02,Default,,0000,0000,0000,,als 'heel verliefd zijn' kan betekenen. Dialogue: 0,0:02:13.72,0:02:17.06,Default,,0000,0000,0000,,Ik associeer het woord 'smite'\Nmet een hele specifieke context, Dialogue: 0,0:02:17.08,0:02:18.65,Default,,0000,0000,0000,,namelijk het Oude Testament. Dialogue: 0,0:02:19.56,0:02:24.22,Default,,0000,0000,0000,,Alleen al in het boek Exodus\Nkomt het zestien keer voor. Dialogue: 0,0:02:24.33,0:02:28.10,Default,,0000,0000,0000,,In de Bijbel beschrijft dit woord\Nde wraak van de boze God. Dialogue: 0,0:02:28.13,0:02:29.71,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:02:29.87,0:02:32.58,Default,,0000,0000,0000,,We beschrijven de liefde\Ndus met hetzelfde woord Dialogue: 0,0:02:32.60,0:02:35.03,Default,,0000,0000,0000,,als waarmee we over\Neen sprinkhanenplaag praten. Dialogue: 0,0:02:35.05,0:02:36.08,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:02:36.10,0:02:37.36,Default,,0000,0000,0000,,Toch? Dialogue: 0,0:02:37.38,0:02:39.48,Default,,0000,0000,0000,,Maar waarom? Dialogue: 0,0:02:39.50,0:02:43.49,Default,,0000,0000,0000,,Hoe komt het dat we liefde zijn gaan\Nassociëren met hevige pijn en lijden? Dialogue: 0,0:02:43.52,0:02:47.50,Default,,0000,0000,0000,,En waarom praten we over\Ndeze ogenschijnlijk goede ervaring Dialogue: 0,0:02:47.53,0:02:49.63,Default,,0000,0000,0000,,alsof we slachtoffers zijn? Dialogue: 0,0:02:50.56,0:02:52.25,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn moeilijke vragen, Dialogue: 0,0:02:52.27,0:02:53.92,Default,,0000,0000,0000,,maar ik heb een paar theorieën. Dialogue: 0,0:02:53.94,0:02:57.83,Default,,0000,0000,0000,,Ik zal er iets dieper op ingaan\Naan de hand van één specifieke metafoor, Dialogue: 0,0:02:57.86,0:03:00.51,Default,,0000,0000,0000,,namelijk het idee van liefde als waanzin. Dialogue: 0,0:03:01.09,0:03:03.80,Default,,0000,0000,0000,,Toen ik begon met mijn onderzoek\Nnaar romantische liefde, Dialogue: 0,0:03:03.82,0:03:06.58,Default,,0000,0000,0000,,vond ik overal die metafoor van waanzin. Dialogue: 0,0:03:06.60,0:03:08.71,Default,,0000,0000,0000,,De westerse cultuurgeschiedenis Dialogue: 0,0:03:08.73,0:03:12.67,Default,,0000,0000,0000,,staat bol van taal die de liefde\Ngelijkstelt aan psychische aandoeningen. Dialogue: 0,0:03:13.44,0:03:15.37,Default,,0000,0000,0000,,Ik geef een paar voorbeelden. Dialogue: 0,0:03:15.39,0:03:16.73,Default,,0000,0000,0000,,William Shakespeare: Dialogue: 0,0:03:16.76,0:03:18.51,Default,,0000,0000,0000,,'Liefde is niet meer dan waanzin', Dialogue: 0,0:03:18.51,0:03:19.99,Default,,0000,0000,0000,,uit 'Naar het u bevalt'. Dialogue: 0,0:03:20.09,0:03:21.35,Default,,0000,0000,0000,,Friedrich Nietzsche: Dialogue: 0,0:03:21.37,0:03:23.88,Default,,0000,0000,0000,,'Er zit altijd wat waanzin in de liefde.' Dialogue: 0,0:03:24.56,0:03:27.42,Default,,0000,0000,0000,,'Got me looking, got me looking\Nso crazy in love --' Dialogue: 0,0:03:27.45,0:03:29.52,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:03:29.54,0:03:32.14,Default,,0000,0000,0000,,van de beroemde filosoof\NBeyoncé Knowles. Dialogue: 0,0:03:32.16,0:03:33.62,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:03:35.08,0:03:37.92,Default,,0000,0000,0000,,Ik werd voor het eerst verliefd\Ntoen ik twintig was Dialogue: 0,0:03:37.94,0:03:41.38,Default,,0000,0000,0000,,en dat was een stormachtige relatie,\Nvan het begin af aan. Dialogue: 0,0:03:41.46,0:03:44.66,Default,,0000,0000,0000,,De eerste jaren was het\Neen langeafstandsrelatie, Dialogue: 0,0:03:44.69,0:03:49.28,Default,,0000,0000,0000,,wat zorgde voor hele hoge pieken\Nen hele diepe dalen. Dialogue: 0,0:03:49.79,0:03:52.34,Default,,0000,0000,0000,,Ik herinner me een heel specifiek moment. Dialogue: 0,0:03:52.58,0:03:55.92,Default,,0000,0000,0000,,Ik zat op een bed in een jeugdherberg\Nin Zuid-Amerika Dialogue: 0,0:03:55.95,0:03:59.64,Default,,0000,0000,0000,,en keek hoe de persoon\Nvan wie ik hield de deur uit liep. Dialogue: 0,0:04:00.15,0:04:01.76,Default,,0000,0000,0000,,Het was laat, Dialogue: 0,0:04:01.79,0:04:03.05,Default,,0000,0000,0000,,bijna middernacht, Dialogue: 0,0:04:03.07,0:04:05.05,Default,,0000,0000,0000,,we hadden ruzie gehad tijdens het eten Dialogue: 0,0:04:05.07,0:04:07.02,Default,,0000,0000,0000,,en toen we op onze kamer kwamen, Dialogue: 0,0:04:07.05,0:04:09.77,Default,,0000,0000,0000,,gooide hij zijn spullen in zijn tas\Nen ging ervandoor. Dialogue: 0,0:04:11.14,0:04:14.40,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet niet meer waar de ruzie over ging, Dialogue: 0,0:04:14.42,0:04:18.48,Default,,0000,0000,0000,,maar ik weet nog precies hoe ik me voelde\Ntoen ik hem zag vertrekken. Dialogue: 0,0:04:19.12,0:04:22.67,Default,,0000,0000,0000,,Ik was 22, ik was voor het eerst\Nin een ontwikkelingsland Dialogue: 0,0:04:23.42,0:04:25.68,Default,,0000,0000,0000,,en ik was helemaal alleen. Dialogue: 0,0:04:26.41,0:04:29.78,Default,,0000,0000,0000,,Mijn terugvlucht was pas een week later, Dialogue: 0,0:04:29.80,0:04:32.17,Default,,0000,0000,0000,,ik wist de naam van de stad waar ik was Dialogue: 0,0:04:32.20,0:04:35.78,Default,,0000,0000,0000,,en de naam van de stad waar ik naartoe\Nmoest om naar huis te vliegen, Dialogue: 0,0:04:35.80,0:04:39.06,Default,,0000,0000,0000,,maar ik had geen flauw idee\Nhoe ik van A naar B kon komen. Dialogue: 0,0:04:39.84,0:04:43.02,Default,,0000,0000,0000,,Ik had geen reisgids en bijna geen geld Dialogue: 0,0:04:43.04,0:04:44.81,Default,,0000,0000,0000,,en ik sprak geen Spaans. Dialogue: 0,0:04:45.55,0:04:47.64,Default,,0000,0000,0000,,Een avontuurlijkere persoon Dialogue: 0,0:04:47.67,0:04:50.10,Default,,0000,0000,0000,,had dit misschien beschouwd\Nals een mooie kans, Dialogue: 0,0:04:50.12,0:04:51.95,Default,,0000,0000,0000,,maar ik verstijfde compleet. Dialogue: 0,0:04:52.41,0:04:54.22,Default,,0000,0000,0000,,Ik zat daar maar wat. Dialogue: 0,0:04:54.74,0:04:56.78,Default,,0000,0000,0000,,En toen barstte ik in tranen uit. Dialogue: 0,0:04:57.36,0:04:59.73,Default,,0000,0000,0000,,Maar ondanks die paniek Dialogue: 0,0:04:59.75,0:05:02.32,Default,,0000,0000,0000,,zei een klein stemmetje in mijn hoofd: Dialogue: 0,0:05:02.35,0:05:04.68,Default,,0000,0000,0000,,"Wauw. Dat was dramatisch. Dialogue: 0,0:05:04.71,0:05:07.41,Default,,0000,0000,0000,,Ik geloof dat ik best wel\Ngoed ben in liefde." Dialogue: 0,0:05:07.43,0:05:09.22,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:05:09.24,0:05:13.76,Default,,0000,0000,0000,,Een deel van mij wilde zich namelijk\Nellendig voelen door de liefde. Dialogue: 0,0:05:14.23,0:05:17.67,Default,,0000,0000,0000,,Het klinkt nu wel raar,\Nmaar toen ik 22 was, Dialogue: 0,0:05:17.69,0:05:20.74,Default,,0000,0000,0000,,verlangde ik echt\Nnaar dramatische ervaringen Dialogue: 0,0:05:20.76,0:05:26.06,Default,,0000,0000,0000,,en op dat moment was ik irrationeel\Nen woedend en helemaal kapot Dialogue: 0,0:05:26.08,0:05:27.30,Default,,0000,0000,0000,,en gek genoeg, Dialogue: 0,0:05:27.33,0:05:32.86,Default,,0000,0000,0000,,dacht ik dat ik dat dit mijn gevoelens\Nvoor die jongen bekrachtigde. Dialogue: 0,0:05:34.04,0:05:38.53,Default,,0000,0000,0000,,Op zekere hoogte wilde ik denk ik\Neen beetje gestoord zijn, Dialogue: 0,0:05:38.55,0:05:42.08,Default,,0000,0000,0000,,want ik dacht dat dat\Nbij de liefde hoorde. Dialogue: 0,0:05:43.14,0:05:44.95,Default,,0000,0000,0000,,Dat is ook niet zo vreemd, Dialogue: 0,0:05:44.97,0:05:47.43,Default,,0000,0000,0000,,als je weet dat er volgens Wikipedia Dialogue: 0,0:05:47.45,0:05:49.72,Default,,0000,0000,0000,,acht films, Dialogue: 0,0:05:49.75,0:05:51.74,Default,,0000,0000,0000,,veertien liedjes, Dialogue: 0,0:05:51.77,0:05:54.96,Default,,0000,0000,0000,,twee albums en een roman zijn\Nmet de titel 'Crazy Love'. Dialogue: 0,0:05:55.84,0:05:58.96,Default,,0000,0000,0000,,Na een half uur\Nkwam hij terug naar onze kamer. Dialogue: 0,0:05:58.99,0:06:00.14,Default,,0000,0000,0000,,We maakten het goed. Dialogue: 0,0:06:00.16,0:06:02.98,Default,,0000,0000,0000,,We brachten nog één\Ngrotendeels fijne week samen door. Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:09.92,Default,,0000,0000,0000,,En toen ik thuiskwam dacht ik:\Ndat was zo vreselijk en zo geweldig, Dialogue: 0,0:06:09.99,0:06:11.70,Default,,0000,0000,0000,,dat moet wel echte liefde zijn. Dialogue: 0,0:06:13.01,0:06:15.71,Default,,0000,0000,0000,,Ik dacht dus dat mijn eerste liefde\Nals waanzin zou zijn Dialogue: 0,0:06:15.73,0:06:19.51,Default,,0000,0000,0000,,en die verwachting werd natuurlijk\Nbehoorlijk goed ingelost. Dialogue: 0,0:06:19.94,0:06:21.63,Default,,0000,0000,0000,,Maar om zo van iemand te houden, Dialogue: 0,0:06:21.66,0:06:25.75,Default,,0000,0000,0000,,alsof mijn welzijn volledig afhing van\Nof hij ook van mij hield, Dialogue: 0,0:06:25.78,0:06:27.87,Default,,0000,0000,0000,,was niet zo goed voor mij Dialogue: 0,0:06:27.89,0:06:29.04,Default,,0000,0000,0000,,en ook niet voor hem. Dialogue: 0,0:06:29.85,0:06:33.55,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat dit soort ervaringen\Nniet ongewoon zijn. Dialogue: 0,0:06:34.03,0:06:38.24,Default,,0000,0000,0000,,Bijna iedereen is een beetje gestoord\Naan het begin van een romantische liefde. Dialogue: 0,0:06:38.82,0:06:42.63,Default,,0000,0000,0000,,Er is zelfs onderzoek waaruit blijkt\Ndat dit redelijk normaal is Dialogue: 0,0:06:43.28,0:06:45.17,Default,,0000,0000,0000,,want neurochemisch gezien Dialogue: 0,0:06:45.19,0:06:47.63,Default,,0000,0000,0000,,zijn romantische liefde en \Npsychische aandoeningen Dialogue: 0,0:06:47.65,0:06:51.05,Default,,0000,0000,0000,,moeilijk uit elkaar te houden. Dialogue: 0,0:06:51.05,0:06:52.20,Default,,0000,0000,0000,,Echt waar. Dialogue: 0,0:06:52.22,0:06:56.78,Default,,0000,0000,0000,,In dit onderzoek uit 1999 werd\Nop basis van bloedonderzoek Dialogue: 0,0:06:56.80,0:06:59.90,Default,,0000,0000,0000,,aangetoond dat de hoeveelheid\Nserotonine van verliefde mensen Dialogue: 0,0:06:59.92,0:07:02.72,Default,,0000,0000,0000,,vergelijkbaar is met\Nde hoeveelheid serotonine Dialogue: 0,0:07:02.74,0:07:06.05,Default,,0000,0000,0000,,van mensen met een dwangstoornis. Dialogue: 0,0:07:06.07,0:07:07.08,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:07:07.10,0:07:09.80,Default,,0000,0000,0000,,En lage hoeveelheden serotonine Dialogue: 0,0:07:09.82,0:07:13.43,Default,,0000,0000,0000,,worden ook geassocieerd\Nmet winterdepressie Dialogue: 0,0:07:13.45,0:07:14.73,Default,,0000,0000,0000,,en depressiviteit. Dialogue: 0,0:07:15.69,0:07:17.95,Default,,0000,0000,0000,,Er is dus wel bewijs Dialogue: 0,0:07:17.97,0:07:22.32,Default,,0000,0000,0000,,voor een verband tussen verliefdheid\Nen veranderingen in stemming en gedrag. Dialogue: 0,0:07:22.34,0:07:26.35,Default,,0000,0000,0000,,En er zijn meer onderzoeken die bevestigen Dialogue: 0,0:07:26.37,0:07:30.06,Default,,0000,0000,0000,,dat de meeste relaties\Nop deze manier beginnen. Dialogue: 0,0:07:30.66,0:07:34.82,Default,,0000,0000,0000,,Onderzoekers denken\Ndat de lage hoeveelheid serotonine Dialogue: 0,0:07:34.85,0:07:38.88,Default,,0000,0000,0000,,te maken heeft met het obsessief denken\Naan de persoon op wie je verliefd bent; Dialogue: 0,0:07:38.91,0:07:42.96,Default,,0000,0000,0000,,een beetje alsof iemand\Nin je hersenen is komen wonen. Dialogue: 0,0:07:42.99,0:07:45.92,Default,,0000,0000,0000,,Bijna iedereen voelt zich zo\Nals hij verliefd wordt. Dialogue: 0,0:07:45.94,0:07:49.07,Default,,0000,0000,0000,,Gelukkig duurt het meestal niet zo lang -- Dialogue: 0,0:07:49.09,0:07:52.27,Default,,0000,0000,0000,,meestal rond een paar maanden\Ntot een paar jaar. Dialogue: 0,0:07:53.35,0:07:56.16,Default,,0000,0000,0000,,Toen ik terugkwam\Nvan mijn reis in Zuid-Amerika Dialogue: 0,0:07:56.18,0:07:59.76,Default,,0000,0000,0000,,zat ik vaak alleen op mijn kamer Dialogue: 0,0:07:59.78,0:08:01.12,Default,,0000,0000,0000,,mijn e-mail te checken, Dialogue: 0,0:08:01.15,0:08:03.95,Default,,0000,0000,0000,,wanhopig wachtend\Nop een bericht van mijn geliefde. Dialogue: 0,0:08:04.54,0:08:09.89,Default,,0000,0000,0000,,Ik besloot ook dat als mijn vrienden\Nmijn lijden niet konden begrijpen, Dialogue: 0,0:08:09.92,0:08:11.87,Default,,0000,0000,0000,,ik net zo goed zonder hen kon. Dialogue: 0,0:08:11.89,0:08:13.97,Default,,0000,0000,0000,,Dus de meesten zag ik niet meer. Dialogue: 0,0:08:14.39,0:08:18.58,Default,,0000,0000,0000,,Dat was waarschijnlijk\Nhet ergste jaar van mijn leven. Dialogue: 0,0:08:19.09,0:08:23.20,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik dacht dat het mijn taak was\Nom me ellendig te voelen, Dialogue: 0,0:08:23.85,0:08:25.64,Default,,0000,0000,0000,,want als ik me ellendig voelde, Dialogue: 0,0:08:25.66,0:08:28.33,Default,,0000,0000,0000,,bewees dat hoeveel ik van hem hield. Dialogue: 0,0:08:28.36,0:08:30.24,Default,,0000,0000,0000,,En als ik dat kon bewijzen, Dialogue: 0,0:08:30.26,0:08:33.22,Default,,0000,0000,0000,,zouden we uiteindelijk wel\Nweer bij elkaar komen. Dialogue: 0,0:08:34.05,0:08:36.14,Default,,0000,0000,0000,,Dit is het echte probleem, Dialogue: 0,0:08:36.16,0:08:38.56,Default,,0000,0000,0000,,want er is geen kosmische wet Dialogue: 0,0:08:38.58,0:08:41.94,Default,,0000,0000,0000,,die zegt dat hevig lijden\Nleidt tot een grote beloning, Dialogue: 0,0:08:42.48,0:08:46.38,Default,,0000,0000,0000,,maar we praten over liefde\Nalsof dat wel zo is. Dialogue: 0,0:08:47.46,0:08:51.14,Default,,0000,0000,0000,,Onze ervaringen met liefde\Nzijn zowel biologisch als cultureel. Dialogue: 0,0:08:51.77,0:08:54.23,Default,,0000,0000,0000,,De biologie vertelt ons dat liefde goed is Dialogue: 0,0:08:54.26,0:08:57.41,Default,,0000,0000,0000,,door het beloningscircuit\Nin onze hersenen te activeren Dialogue: 0,0:08:57.44,0:09:02.06,Default,,0000,0000,0000,,en het vertelt ons dat liefde pijn doet\Nals na een ruzie of of als het uit gaat, Dialogue: 0,0:09:02.08,0:09:04.69,Default,,0000,0000,0000,,die neurochemische beloning wegvalt. Dialogue: 0,0:09:05.16,0:09:07.60,Default,,0000,0000,0000,,Eigenlijk -- misschien wist je dat al -- Dialogue: 0,0:09:07.62,0:09:09.46,Default,,0000,0000,0000,,neurochemisch gezien, Dialogue: 0,0:09:09.49,0:09:12.92,Default,,0000,0000,0000,,is uit elkaar gaan vergelijkbaar\Nmet het afkicken van cocaïne, Dialogue: 0,0:09:13.68,0:09:15.31,Default,,0000,0000,0000,,wel een geruststellende gedachte. Dialogue: 0,0:09:15.34,0:09:16.48,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:09:17.07,0:09:19.90,Default,,0000,0000,0000,,En in onze cultuur gebruiken we taal Dialogue: 0,0:09:19.92,0:09:22.70,Default,,0000,0000,0000,,die deze ideeën over liefde\Nvorm geeft en bevestigt. Dialogue: 0,0:09:22.73,0:09:25.35,Default,,0000,0000,0000,,In dit geval hebben we het over\Nmetaforen voor pijn Dialogue: 0,0:09:25.38,0:09:27.22,Default,,0000,0000,0000,,en verslaving en waanzin. Dialogue: 0,0:09:27.83,0:09:30.27,Default,,0000,0000,0000,,Een interessante vicieuze cirkel. Dialogue: 0,0:09:30.29,0:09:33.81,Default,,0000,0000,0000,,Liefde is krachtig en soms pijnlijk Dialogue: 0,0:09:33.84,0:09:36.60,Default,,0000,0000,0000,,en dat komt tot uiting in onze\Nwoorden en verhalen, Dialogue: 0,0:09:37.18,0:09:40.27,Default,,0000,0000,0000,,maar vervolgens scheppen onze\Nwoorden en verhalen de verwachting Dialogue: 0,0:09:40.27,0:09:43.17,Default,,0000,0000,0000,,dat liefde krachtig en pijnlijk is. Dialogue: 0,0:09:43.96,0:09:47.13,Default,,0000,0000,0000,,Wat ik ook interessant vind\Nis dat dat allemaal plaatsvindt Dialogue: 0,0:09:47.15,0:09:49.88,Default,,0000,0000,0000,,in een cultuur waarin\Nlevenslange monogamie de norm is. Dialogue: 0,0:09:50.66,0:09:52.72,Default,,0000,0000,0000,,Het lijkt wel alsof we het allebei willen: Dialogue: 0,0:09:52.74,0:09:55.09,Default,,0000,0000,0000,,we willen dat liefde voelt als waanzin Dialogue: 0,0:09:55.72,0:09:58.86,Default,,0000,0000,0000,,en dat het levenslang in stand blijft. Dialogue: 0,0:09:59.56,0:10:01.12,Default,,0000,0000,0000,,Dat klinkt vreselijk. Dialogue: 0,0:10:01.15,0:10:02.68,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:10:03.85,0:10:05.45,Default,,0000,0000,0000,,Om dit op te lossen Dialogue: 0,0:10:05.47,0:10:10.50,Default,,0000,0000,0000,,moeten we óf onze cultuur veranderen,\Nóf onze verwachtingen bijstellen. Dialogue: 0,0:10:11.41,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Stel je voor dat we allemaal\Nminder passief waren in de liefde. Dialogue: 0,0:10:15.64,0:10:19.79,Default,,0000,0000,0000,,Als we nou eens assertiever, ruimdenkender\Nen ruimhartiger zouden zijn Dialogue: 0,0:10:19.81,0:10:23.11,Default,,0000,0000,0000,,en in plaats van 'fall in love'\N(in de liefde 'vallen') Dialogue: 0,0:10:23.14,0:10:25.96,Default,,0000,0000,0000,,zouden zeggen 'step into love'\N(in de liefde 'stappen'). Dialogue: 0,0:10:26.22,0:10:28.15,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet dat dit heel moeilijk is, Dialogue: 0,0:10:28.18,0:10:31.65,Default,,0000,0000,0000,,maar ik ben niet de eerste\Ndie met dit voorstel komt. Dialogue: 0,0:10:33.01,0:10:35.52,Default,,0000,0000,0000,,In het boek 'Leven in metaforen' Dialogue: 0,0:10:35.54,0:10:40.66,Default,,0000,0000,0000,,van Mark Johnson en George Lakoff\Nstaat een interessante oplossing Dialogue: 0,0:10:40.68,0:10:41.90,Default,,0000,0000,0000,,voor dit dilemma, Dialogue: 0,0:10:42.49,0:10:44.91,Default,,0000,0000,0000,,namelijk dat we onze metaforen veranderen. Dialogue: 0,0:10:45.80,0:10:50.21,Default,,0000,0000,0000,,Zij zeggen dat metaforen echt\Nbepalend zijn voor hoe we de wereld zien Dialogue: 0,0:10:51.07,0:10:54.57,Default,,0000,0000,0000,,en dat ze zelfs invloed hebben\Nop onze keuzes voor de toekomst, Dialogue: 0,0:10:54.59,0:10:57.16,Default,,0000,0000,0000,,als een soort zelfvervullende \Nvoorspelling. Dialogue: 0,0:10:57.49,0:11:01.04,Default,,0000,0000,0000,,Johnson en Lakoff opperen\Neen nieuwe metafoor voor liefde: Dialogue: 0,0:11:01.98,0:11:04.09,Default,,0000,0000,0000,,liefde als een gezamenlijk kunstwerk. Dialogue: 0,0:11:04.87,0:11:07.92,Default,,0000,0000,0000,,Dat vind ik echt een goede\Nmanier om naar de liefde te kijken. Dialogue: 0,0:11:09.03,0:11:12.55,Default,,0000,0000,0000,,Taalkundigen zeggen dat metaforen\Nbepaalde gevolgen hebben Dialogue: 0,0:11:12.57,0:11:16.37,Default,,0000,0000,0000,,die voortkomen uit de implicaties Dialogue: 0,0:11:16.39,0:11:19.33,Default,,0000,0000,0000,,of ideeën die in een bepaalde\Nmetafoor besloten liggen. Dialogue: 0,0:11:19.35,0:11:22.26,Default,,0000,0000,0000,,Johnson en Lakoff hebben het\Nover alle aspecten Dialogue: 0,0:11:22.28,0:11:24.44,Default,,0000,0000,0000,,van het gezamenlijk\Nwerken aan een kunstwerk: Dialogue: 0,0:11:24.98,0:11:29.13,Default,,0000,0000,0000,,inspanning, compromis,\Ngeduld, gezamenlijke doelen. Dialogue: 0,0:11:29.66,0:11:33.48,Default,,0000,0000,0000,,Dat zijn dingen die goed passen\Nin onze cultuur Dialogue: 0,0:11:33.51,0:11:35.58,Default,,0000,0000,0000,,van langdurige romantische relaties, Dialogue: 0,0:11:35.61,0:11:39.22,Default,,0000,0000,0000,,terwijl ze ook goed passen\Nbij andere soorten relaties -- Dialogue: 0,0:11:40.02,0:11:45.68,Default,,0000,0000,0000,,kortstondige, losse, polyamoreuze,\Nniet-monogame, aseksuele --\N Dialogue: 0,0:11:45.70,0:11:52.02,Default,,0000,0000,0000,,want deze metafoor voegt veel rijkere\Nideeën toe aan 'van iemand houden'. Dialogue: 0,0:11:52.67,0:11:57.06,Default,,0000,0000,0000,,Als liefde een gezamenlijk kunstwerk is, Dialogue: 0,0:11:57.09,0:12:00.50,Default,,0000,0000,0000,,dan is liefde een esthetische ervaring. Dialogue: 0,0:12:01.52,0:12:03.42,Default,,0000,0000,0000,,Liefde is onberekenbaar, Dialogue: 0,0:12:04.15,0:12:06.18,Default,,0000,0000,0000,,liefde is creatief, Dialogue: 0,0:12:06.90,0:12:11.03,Default,,0000,0000,0000,,voor liefde heb je communicatie\Nen discipline nodig, Dialogue: 0,0:12:11.06,0:12:14.24,Default,,0000,0000,0000,,het is frustrerend en emotioneel zwaar. Dialogue: 0,0:12:14.68,0:12:18.03,Default,,0000,0000,0000,,Liefde bestaat uit zowel vreugde als pijn. Dialogue: 0,0:12:18.74,0:12:22.36,Default,,0000,0000,0000,,Uiteindelijk is iedere liefde anders. Dialogue: 0,0:12:23.87,0:12:30.08,Default,,0000,0000,0000,,Vroeger kwam het niet bij me op\Ndat ik meer van de liefde mocht vragen, Dialogue: 0,0:12:30.10,0:12:33.80,Default,,0000,0000,0000,,dat ik niet altijd genoegen\Nhoefde te nemen met wat de liefde gaf. Dialogue: 0,0:12:34.78,0:12:38.10,Default,,0000,0000,0000,,Als de 14-jarige Julia voor het eerst -- Dialogue: 0,0:12:38.13,0:12:42.05,Default,,0000,0000,0000,,als de 14-jarige Julia\Nniet bij haar Romeo kan zijn, Dialogue: 0,0:12:42.08,0:12:44.71,Default,,0000,0000,0000,,die ze vier dagen eerder had ontmoet, Dialogue: 0,0:12:44.74,0:12:48.55,Default,,0000,0000,0000,,is ze niet teleurgesteld of angstig. Dialogue: 0,0:12:50.40,0:12:51.70,Default,,0000,0000,0000,,Ze wil dood. Dialogue: 0,0:12:52.24,0:12:53.39,Default,,0000,0000,0000,,Toch? Dialogue: 0,0:12:53.41,0:12:55.88,Default,,0000,0000,0000,,En vergeet niet,\Nop dit punt in het toneelstuk, Dialogue: 0,0:12:55.90,0:12:57.21,Default,,0000,0000,0000,,akte drie van vijf, Dialogue: 0,0:12:57.24,0:12:59.06,Default,,0000,0000,0000,,is Romeo niet dood. Dialogue: 0,0:12:59.64,0:13:00.98,Default,,0000,0000,0000,,Hij leeft, Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:02.39,Default,,0000,0000,0000,,hij is gezond, Dialogue: 0,0:13:02.42,0:13:04.61,Default,,0000,0000,0000,,maar hij is uit de stad verbannen. Dialogue: 0,0:13:05.85,0:13:11.85,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet dat het 16e-eeuwse Verona\Nniet het hedendaagse Noord-Amerika is, Dialogue: 0,0:13:11.88,0:13:14.86,Default,,0000,0000,0000,,maar toen ik dit toneelstuk\Nvoor het eerst las Dialogue: 0,0:13:14.88,0:13:17.27,Default,,0000,0000,0000,,toen ik zelf 14 was, Dialogue: 0,0:13:17.30,0:13:19.98,Default,,0000,0000,0000,,begreep ik het lijden van Julia volledig. Dialogue: 0,0:13:21.30,0:13:26.65,Default,,0000,0000,0000,,Liefde herdefiniëren als iets wat ik zelf\Nmag creëren met iemand die ik bewonder, Dialogue: 0,0:13:26.68,0:13:29.12,Default,,0000,0000,0000,,in plaats van iets wat me overkomt Dialogue: 0,0:13:29.14,0:13:31.67,Default,,0000,0000,0000,,zonder mijn controle of toestemming, Dialogue: 0,0:13:31.69,0:13:33.30,Default,,0000,0000,0000,,brengt empowerment. Dialogue: 0,0:13:33.78,0:13:35.40,Default,,0000,0000,0000,,Het blijft moeilijk. Dialogue: 0,0:13:35.42,0:13:40.95,Default,,0000,0000,0000,,Liefde voelt soms nog steeds\Ncompleet gestoord en verpletterend Dialogue: 0,0:13:40.98,0:13:44.75,Default,,0000,0000,0000,,en als ik gefrustreerd raak,\Nmoet ik mezelf er ook aan herinneren: Dialogue: 0,0:13:44.100,0:13:48.34,Default,,0000,0000,0000,,mijn taak in deze relatie\Nis met mijn partner praten Dialogue: 0,0:13:48.36,0:13:50.41,Default,,0000,0000,0000,,over wat ik samen wil maken. Dialogue: 0,0:13:51.92,0:13:54.26,Default,,0000,0000,0000,,Dat is ook niet eenvoudig. Dialogue: 0,0:13:54.76,0:13:58.20,Default,,0000,0000,0000,,Maar het is veel beter\Ndan het alternatief, Dialogue: 0,0:13:58.67,0:14:01.45,Default,,0000,0000,0000,,dat slechts bestaat uit waanzin. Dialogue: 0,0:14:02.84,0:14:04.72,Default,,0000,0000,0000,,Als je liefde zo beschouwt, Dialogue: 0,0:14:04.72,0:14:08.76,Default,,0000,0000,0000,,gaat het niet over\Nhet winnen of verliezen van affectie. Dialogue: 0,0:14:08.76,0:14:12.36,Default,,0000,0000,0000,,In plaats daarvan vergt het\Ndat je je partner vertrouwt Dialogue: 0,0:14:12.38,0:14:15.46,Default,,0000,0000,0000,,en dat je erover praat\Nals dat vertrouwen moeizaam is. Dialogue: 0,0:14:15.48,0:14:17.93,Default,,0000,0000,0000,,Het klinkt eenvoudig, Dialogue: 0,0:14:17.95,0:14:22.45,Default,,0000,0000,0000,,maar in werkelijkheid is dat\Nbehoorlijk revolutionair en radicaal. Dialogue: 0,0:14:23.06,0:14:26.33,Default,,0000,0000,0000,,Het zorgt er namelijk voor\Ndat je ophoudt met aan jezelf denken Dialogue: 0,0:14:27.23,0:14:30.37,Default,,0000,0000,0000,,en wat jij uit je relatie haalt\Nof er voor op moet geven, Dialogue: 0,0:14:30.40,0:14:33.79,Default,,0000,0000,0000,,en dat je begint met nadenken\Nover wat je zelf te bieden hebt. Dialogue: 0,0:14:34.81,0:14:38.22,Default,,0000,0000,0000,,Als je liefde zo beschouwt,\Nkan je dingen zeggen als: Dialogue: 0,0:14:38.24,0:14:43.07,Default,,0000,0000,0000,,"We werken niet zo goed samen.\NMisschien is dit niks voor ons." Dialogue: 0,0:14:43.73,0:14:47.59,Default,,0000,0000,0000,,Of: "Die relatie duurde korter dan ik wou, Dialogue: 0,0:14:47.62,0:14:49.79,Default,,0000,0000,0000,,maar het was wel een mooie tijd." Dialogue: 0,0:14:50.84,0:14:53.63,Default,,0000,0000,0000,,Het mooie van een gezamenlijk kunstwerk Dialogue: 0,0:14:53.65,0:14:56.54,Default,,0000,0000,0000,,is dat het zichzelf niet schildert,\Ntekent of uithouwt. Dialogue: 0,0:14:57.10,0:15:01.01,Default,,0000,0000,0000,,Als je liefde zo beschouwt,\Nbepaal je zelf hoe ze eruit ziet. Dialogue: 0,0:15:01.03,0:15:02.18,Default,,0000,0000,0000,,Bedankt. Dialogue: 0,0:15:02.21,0:15:04.23,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)