0:00:14.694,0:00:17.031
خەیاڵ بکە لە کەنارێک وەستاویت،

0:00:17.055,0:00:19.215
سەیری زەریا دەکەیت.

0:00:19.239,0:00:21.229
شەپۆلەکان بەر کەنارەکە دەکەون،

0:00:21.253,0:00:24.427
تا چاو بڕ دەکات هەر شینە.

0:00:24.451,0:00:26.190
با زیاتر قووڵ بینەوە،

0:00:26.214,0:00:28.886
قووڵایی و قەبارەی هەر هەمووی.

0:00:28.910,0:00:30.703
ئێستا، پرسیار لە خۆت بکە،

0:00:30.727,0:00:32.677
"چەند گەورەیە؟

0:00:32.701,0:00:35.660
زەریا چەند گەورەیە؟"

0:00:35.684,0:00:37.373
یەکەم شت، پێویستە تێ بگەین

0:00:37.397,0:00:39.331
کە تەنها یەک زەریا هەیە،

0:00:39.355,0:00:42.126
کە پێک دێت لە پێنج دەریا کە پێیان دەڵێن

0:00:42.150,0:00:42.890
دەریای هێمن

0:00:42.890,0:00:43.794
ئۆقیانوسی ئەتلاسی،

0:00:43.818,0:00:44.611
هیند

0:00:44.625,0:00:45.348
باکوور

0:00:45.358,0:00:46.630
و باشوور

0:00:46.654,0:00:47.672
هەر یەک لەم پێنجە،

0:00:47.696,0:00:49.467
کە بە زەریا ئاماژەیان[br]پێکراوە

0:00:49.491,0:00:50.927
و بە خۆشیان

0:00:50.951,0:00:52.512
کە بەڕاستی بەشێکن لە یەکێک،

0:00:52.536,0:00:54.645
کەڵەشێکی زەبەلاحی ئاو،

0:00:54.669,0:00:55.707
یەک زەریا،

0:00:55.731,0:00:58.518
کە پێناسەی زۆرینەی ڕووی گۆی زەوی دەکات.

0:00:58.542,0:01:02.202
زەریا ٪٧١ ڕووی هەسارەکەمان دادەپۆشێت،

0:01:02.226,0:01:05.373
٣٦٠ ملیۆن کیلۆمەتر دووجا،

0:01:05.397,0:01:09.524
ڕووبەری نزیکەی ٣٦ جار لە ویلایەتە[br]یەکگرتووەکانی ئەمریکایە.

0:01:09.548,0:01:10.617
بەشێکی مەزن دەگرێتەوە،

0:01:10.641,0:01:11.994
کە لە ئاسمانەوە لێی دەڕوانی،

0:01:12.018,0:01:16.621
زەریا تایبەتمەندییەکی دیاری هەسارەکەمانە.

0:01:16.645,0:01:17.872
سەبارەت بە بۆشایی،

0:01:17.896,0:01:22.010
لە ئێستادا زەریا زیاتر لە ١.٣ ملیار،

0:01:22.034,0:01:23.712
هەر ڕێک بە ملیار،

0:01:23.736,0:01:25.627
کیلۆمەتر سێجا ئاو لە خۆ دەگرێت.

0:01:25.651,0:01:26.673
بە جۆرێکی تر،

0:01:26.697,0:01:28.247
ئەمە ڕێژەیەکی تەواوە[br]بۆ نقوم کردنی

0:01:28.271,0:01:30.207
تەواوی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا

0:01:30.231,0:01:31.642
لە ناو ئاوی سوێر

0:01:31.666,0:01:34.506
تا قوڵایی ١٣٢ کیلۆمەتر،

0:01:34.530,0:01:37.477
دوورییەکەی لە زەوییەوە تا هەورەکان[br]زیاتر دەبێت

0:01:37.501,0:01:40.985
و هەتا ئاستی سەرتریش.

0:01:41.009,0:01:42.195
لەگەڵ ئەو هەموو[br]قەبارەیە،

0:01:42.219,0:01:44.954
زەریا ٪٩٧ ئاوی

0:01:44.978,0:01:47.689
تەواوی سەر زەوی لە خۆ دەگرێت.

0:01:47.713,0:01:49.285
لە سەرووی هەمووشییەوە،

0:01:49.309,0:01:52.342
زەریا زیاتر لە ٪٩٩

0:01:52.366,0:01:54.206
بەرگە زیندەی گۆی زەوی لە خۆ دەگرێت،

0:01:54.230,0:01:57.756
کە، ئەو بۆشایی و ناوچانەی ژیانی تێدایە.

0:01:57.780,0:01:59.879
ئێستا با لێی تێ بگەین.

0:01:59.903,0:02:02.173
ئەو جیهانە خێرایەی کە دەیناسین،

0:02:02.197,0:02:05.167
کۆی هەموو ئەو ناوچە و بۆشاییانەی کە[br]ژیانی تێدایە

0:02:05.191,0:02:07.303
بە کیشوەرەکانیشەوە،

0:02:07.327,0:02:11.767
هەموو ئەمانە تەنها ٪١ بەرگە زیندەی[br]گۆی زەوی پێک دەهێنن.

0:02:11.791,0:02:13.542
٪١!

0:02:13.566,0:02:16.687
زەریاش هەموو ئەوانی ترە.

0:02:16.711,0:02:20.400
بۆیە، زەریا فیزیکییانە زۆر زەبەلاحە.

0:02:20.424,0:02:24.001
گرینگییەکەی بۆ ژیان هاوتای نییە.

0:02:24.025,0:02:25.957
هەمان شتیش دەگرێتەوە بۆ

0:02:25.981,0:02:29.295
گەورەترین تایبەتمەندی[br]جوگرافی هەسارەکەمانە.

0:02:32.048,0:02:35.650
بە خێرایی، ئەوە چوار دیارترینییانە.

0:02:35.674,0:02:38.457
زەریا زەبەلاحترین چیای تێدایە،

0:02:38.481,0:02:40.086
لوتکەی ناوەڕاستی زەریا.

0:02:40.110,0:02:42.997
بە نزیکەیی ٦٥،٠٠٠ کیلۆمەتر درێژە،

0:02:43.021,0:02:45.990
ئەو مەودای ژێر ئاوە نزیکەی ١٠ جار

0:02:46.014,0:02:47.980
درێژترە لە درێژترین زنجیرە چیا

0:02:48.004,0:02:50.486
کە لەسەر وشکانییە.

0:02:50.510,0:02:52.393
لە خوارەوەی دانیمارک

0:02:52.417,0:02:55.056
گەورەترین تاڤگە هەیە.

0:02:59.040,0:03:03.438
ئەم تاڤگە مەزنە نزیکەیی ١١٦ جار زیاتر

0:03:03.462,0:03:06.344
ئاو دەڕێژێت بەسەر لێوارەکەیدا[br]بە بەراورد بە

0:03:06.368,0:03:08.316
تاڤگەی ئینگای ڕووباری کۆنگۆ،

0:03:08.340,0:03:11.736
گەورەترین تاڤگەی سەر وشکانی.

0:03:11.760,0:03:14.618
لە ڕاستیدا بەرزترین چیای گۆی زەویش لە ناو[br]زەریا دایە،

0:03:14.642,0:03:16.241
لە دیدگای تەختایی ونە

0:03:16.265,0:03:18.660
کە ماونا کیا لە هاوای ٤٢٠٠ مەتری

0:03:18.684,0:03:20.619
لە سەرووی ئاستی دەریاوەیە،

0:03:20.643,0:03:22.689
قەراخەکانیشی دەکەوێتە ژێر شەپۆلەکان

0:03:22.713,0:03:25.041
بۆ ٥٨٠٠ مەتری دیکە.[br]لە لوتکە

0:03:25.065,0:03:26.459
بە بەفر داپۆشراوەکەیەوە

0:03:26.483,0:03:28.630
تا خوارەوە بە قوڕ و لیتاوییەکەی،[br]دواتر،

0:03:28.654,0:03:31.805
ئەم چیایەی هاوای[br]کە ١٠،٠٠٠ مەتر بەرزییەکەیەتی،

0:03:31.829,0:03:34.098
کە بە پێش لوتکەی ئێڤەرێست دەکەوێتەوە

0:03:34.122,0:03:35.926
بە زیاتر لە کیلۆمەترێک.

0:03:35.950,0:03:38.081
کەوایە، مادام ئێڤەرێستی داماومان هەڵبژارد،

0:03:38.105,0:03:40.807
با بەراوردی قوڵترین دۆڵی جیهانیش بکەین،

0:03:40.831,0:03:42.419
چاڵێنجەر دیپ،

0:03:42.443,0:03:45.354
لە ١١ کیلۆمەتری ناو قوڵایی زەریایە،

0:03:45.378,0:03:47.805
کە شەش جار قوڵترە لە دۆڵی گراند.

0:03:47.829,0:03:50.446
کە ئەم قوڵاییە بەسە بۆ نقومکردنی[br]چیای ئێڤەریست

0:03:50.470,0:03:53.615
و هێشتا زیاتر لە ٢.١ کیلۆمەتریش دەمێنێتەوە

0:03:53.639,0:03:56.022
لە سەرووی لوتکە نقومبووەکەی.

0:03:56.046,0:03:58.560
بە ڕێگایەکی تر، قوڵی چاڵێنجەر دیپ

0:03:58.584,0:04:00.145
بە نزیکەیی هەمان بەرزییە

0:04:00.169,0:04:02.231
کە هێڵی ئاسمانی پێیدا تێپەر دەبن.

0:04:02.255,0:04:04.877
بۆیە، هەرچەندە تۆ بتەوێت پارچەشی بکەیت،

0:04:04.901,0:04:06.918
زەریا (بی) کەپیتەڵە[br](پیتی ناوە ئینگلیزیەکە)

0:04:06.942,0:04:07.737
(ئای) کەپیتەڵ

0:04:07.761,0:04:08.868
(گی) کەپیتەڵ

0:04:08.892,0:04:10.025
بیگ[br](واتا گەورە بە ئینگ)

0:04:10.049,0:04:11.966
ئەمە پێناسەی هەسارەکەمان دەکات،

0:04:11.990,0:04:14.452
ماڵی گەورەترین تایبەتمەندییە جوگرافییەکان،

0:04:14.476,0:04:16.871
گەورەترین مەودا و ناوچەی ژیان لە خۆ[br]دەگرێت،

0:04:16.895,0:04:19.498
و بەم پێیە، ماڵی گەورەترین ژمارە[br]و جۆری ژیانە

0:04:19.522,0:04:21.882
لەسەر زەوی.

0:04:21.906,0:04:25.709
کردارییانە ئەمە مایەی تێگەیشتن نییە[br]لە مەودای زانستیدا.

0:04:25.733,0:04:28.628
بەڵام ئەمە هێندە گەورە نییە،

0:04:28.652,0:04:29.857
هێندە مەزن نییە،

0:04:29.881,0:04:31.218
هێندە دەرئاسا نییە

0:04:31.242,0:04:33.304
کە وە چنگ نەخرێت.

0:04:33.328,0:04:37.049
لە ڕااستیدا، نزیکەی ٪٥٠ دانیشتوانی جیهان

0:04:37.073,0:04:39.698
لە ناو ١٠٠ کیلۆمەتری هێڵی کەنارەکان دەژین

0:04:39.722,0:04:41.696
و لەگەڵ زۆربەی ئەوانەی ماونەتەوە

0:04:41.720,0:04:44.482
تەواو لە نزیکی دەریاچەکان، ڕوبارەکان،[br]یان مێرگەکان دەژین،

0:04:44.506,0:04:46.963
کە لە کۆتاییدا هەموویان ڕێ دەگرن[br]بەرەو زەریا،

0:04:46.987,0:04:49.548
لە ڕاستیدا هەموو کەسێکی سەر ئەم هەسارەیە

0:04:49.572,0:04:52.970
هەلی هەیە کە کاریگەری بکاتە[br]سەر تەندروستی گشتی

0:04:52.994,0:04:55.520
و سروشتی زەریای ئەم جیهانە.

0:04:55.544,0:04:57.211
بەڵگەکانی کاریگەری مرۆڤ بینراون

0:04:57.235,0:04:59.193
لە هەموو بەشەکانی زەریا،

0:04:59.217,0:05:00.456
گرینگ نییە چەند قوڵە،

0:05:00.480,0:05:02.356
گرینگ نییە چەند دوورە.

0:05:02.380,0:05:05.249
زەریا پێناسەی هەسارەکەمان دەکات،

0:05:05.273,0:05:07.391
بەڵام، لە دیدگایەکی زۆر ڕاستترەوە،

0:05:07.415,0:05:09.621
ئێمە پێناسەی زەریا دەکەین.