WEBVTT

00:00:14.157 --> 00:00:18.791
Chào mừng bạn đến với
Ban Điều tra Đạo văn (D.P.I.).

00:00:18.791 --> 00:00:21.653
D.P.I đã xử lý
rất nhiều trường hợp phức tạp

00:00:21.653 --> 00:00:24.010
trong nỗ lực đưa kẻ đạo văn ra công lý

00:00:24.010 --> 00:00:26.348
và cứu các văn bản bị đạo.

00:00:26.348 --> 00:00:27.942
Hình thức đạo văn đầu tiên

00:00:27.942 --> 00:00:30.187
D.P.I. thường bắt gặp

00:00:30.187 --> 00:00:32.314
được gọi là “đạo văn non tay”,

00:00:32.314 --> 00:00:34.399
nhằm tôn vinh từ gốc Latin, “plagiarius”,

00:00:34.399 --> 00:00:36.400
nguồn gốc của từ đạo văn.

00:00:36.400 --> 00:00:39.082
Những kẻ đạo văn non tay
tiếp cận các bài luận ngây thơ,

00:00:39.082 --> 00:00:40.237
copy và đưa chúng vào

00:00:40.237 --> 00:00:41.989
mà không hề trích nguồn,

00:00:41.989 --> 00:00:44.176
đưa trích dẫn trực tiếp vào dấu ngoặc kép

00:00:44.176 --> 00:00:45.867
hoặc thay đổi từ nào.

00:00:45.867 --> 00:00:47.787
Họ cũng có tiếng là đánh cắp và giữ

00:00:47.787 --> 00:00:51.025
các bài luận rất hùng hồn để tống tiền.

00:00:51.025 --> 00:00:53.208
Khi những kẻ đạo văn non tay kết hợp lại,

00:00:53.208 --> 00:00:54.957
họ lập thành một băng cướp,

00:00:54.957 --> 00:00:56.461
thực hiện cướp chất xám

00:00:56.461 --> 00:00:58.296
từ nhiều nguồn khác nhau.

00:00:58.296 --> 00:01:00.215
Vài kẻ còn được biết đến

00:01:00.215 --> 00:01:01.967
là “tự đạo văn”,

00:01:01.967 --> 00:01:05.388
một trong các tội lười nhất
trong biên niên sử D.P.I.

00:01:05.388 --> 00:01:07.704
Còn được gọi là "đạo văn một chiều",

00:01:07.704 --> 00:01:09.809
những kẻ kỳ quặc này lấy toàn bộ văn bản

00:01:09.809 --> 00:01:12.306
hay đoạn văn nhỏ mà trước kia họ đã viết

00:01:12.306 --> 00:01:14.854
và đem nộp như thể chúng mới tinh.

00:01:14.854 --> 00:01:16.674
Những kẻ đạo non tay
và băng cướp này

00:01:16.674 --> 00:01:18.718
rất dễ bị D.P.I. tóm.

00:01:18.734 --> 00:01:21.157
Chỉ cần dán vài đoạn vào công cụ tìm kiếm,

00:01:21.157 --> 00:01:21.825
và ĐÙNG!

00:01:21.825 --> 00:01:23.633
Họ bị bắt quả tang.

00:01:23.633 --> 00:01:25.269
Các hình thức đạo văn bí mật hơn

00:01:25.269 --> 00:01:27.640
gồm kỹ thuật “đạo văn ngụy tạo”,

00:01:27.640 --> 00:01:29.971
trong đó kẻ đạo ngụy tạo tác giả,

00:01:29.971 --> 00:01:30.757
đầu sách,

00:01:30.757 --> 00:01:31.566
số trang,

00:01:31.566 --> 00:01:32.736
hoặc các thông tin khác

00:01:32.736 --> 00:01:34.674
để che đậy việc đạo văn.

00:01:34.674 --> 00:01:36.668
Và kỹ thuật đạo xa xưa
là “thay da đổi thịt”,

00:01:36.668 --> 00:01:38.602
trong đó kẻ đạo văn dùng
từ điển đồng nghĩa

00:01:38.602 --> 00:01:39.874
làm vũ khí chính.

00:01:39.874 --> 00:01:41.143
Bằng cách dùng từ đồng nghĩa thay thế

00:01:41.143 --> 00:01:42.913
gần như mỗi từ trong văn bản

00:01:42.913 --> 00:01:44.331
và giữ nguyên cấu trúc câu

00:01:44.331 --> 00:01:46.495
và thứ tự các ý tưởng,

00:01:46.495 --> 00:01:48.211
kẻ đạo văn gây cho
việc diễn giải chính đáng

00:01:48.211 --> 00:01:49.666
một tiếng xấu.

00:01:49.666 --> 00:01:51.668
“Diễn giải xào nấu” cũng là
một phần then chốt

00:01:51.668 --> 00:01:53.796
trong các biến thể mang tính bình phong,

00:01:53.796 --> 00:01:55.504
kỹ thuật mà trong đó nhiều đoạn

00:01:55.504 --> 00:01:56.512
được diễn giải lại,

00:01:56.512 --> 00:02:00.266
sau đó hợp lại với nhau thành một.

00:02:00.266 --> 00:02:02.588
Vấn đề gai góc nhất mà D.P.I. gặp phải

00:02:02.588 --> 00:02:03.850
là quan niệm sai lầm

00:02:03.850 --> 00:02:05.842
rằng bạn không bao giờ bị buộc tội đạo văn

00:02:05.842 --> 00:02:08.229
nếu dùng dấu ngoặc kép và trích dẫn nguồn.

00:02:08.229 --> 00:02:10.552
Điều này chắc chắn không đúng

00:02:10.552 --> 00:02:11.942
vì một bài luận gồm

00:02:11.942 --> 00:02:14.707
hết đoạn này sang đoạn khác
là ý tưởng người khác

00:02:14.707 --> 00:02:16.998
được gọi là văn bản
được trích dẫn toàn bộ.

00:02:16.998 --> 00:02:18.164
Nó được xem là đạo văn

00:02:18.164 --> 00:02:21.398
vì không có ý tưởng nào mới trong bài.

00:02:21.398 --> 00:02:23.294
Tương tự, hết đoạn này sang đoạn khác

00:02:23.294 --> 00:02:26.623
được diễn giải sít sao
từ nhiều nguồn có trích dẫn

00:02:26.623 --> 00:02:30.078
cũng là đạo văn
loại diễn giải trên diện rộng

00:02:30.078 --> 00:02:33.545
vì các ý tưởng vẫn không phải
của chính người đó.

00:02:33.545 --> 00:02:36.818
Và cuối cùng, kỹ thuật “vừa khoe vừa che”

00:02:36.818 --> 00:02:39.499
cũng là đạo văn vì nó là
sự quên trích nguồn

00:02:39.499 --> 00:02:40.962
có chọn lọc

00:02:40.962 --> 00:02:43.104
nhằm để che đậy việc trích dẫn toàn bộ

00:02:43.104 --> 00:02:46.067
và diễn giải trên diện rộng
trong bài luận.

00:02:46.067 --> 00:02:48.485
Một số đoạn được dẫn chứng,

00:02:48.485 --> 00:02:49.109
trích dẫn,

00:02:49.109 --> 00:02:50.129
hoặc diễn giải tỉ mỉ,

00:02:50.129 --> 00:02:53.862
trong khi các đoạn khác đựợc đưa vào
như hoàn toàn là của họ.

00:02:53.862 --> 00:02:56.495
Như bạn thấy, D.P.I. vô cùng bận rộn

00:02:56.495 --> 00:02:59.372
giải quyết mọi hành vi sai phạm
và cắt xén trong học thuật,

00:02:59.372 --> 00:03:02.375
từ nhỏ nhặt đến thái quá.

00:03:02.375 --> 00:03:04.515
Xét đến sự nghiêm trọng
của các vi phạm này,

00:03:04.515 --> 00:03:06.431
có lẽ bạn tự hỏi sao mình chưa biết đến

00:03:06.431 --> 00:03:09.610
chiến thắng của Ban Điều tra Đạo văn.

00:03:09.610 --> 00:03:12.132
Đó là vì suy cho cùng nó không hề tồn tại.

00:03:12.132 --> 00:03:15.467
Nhưng mọi người, như bạn và tôi,
có thể là mật vụ D.P.I. của chính mình

00:03:15.467 --> 00:03:16.629
để chống đạo văn

00:03:16.629 --> 00:03:19.306
và phát huy các giá trị
của tư duy sáng tạo.

00:03:19.306 --> 00:03:21.951
Ta biết rằng phòng tuyến vững nhất
để chống đạo văn

00:03:21.951 --> 00:03:23.774
gồm các cây bút tự tiết kiệm

00:03:23.774 --> 00:03:25.381
thời gian, nỗi lo, và công sức

00:03:25.381 --> 00:03:27.020
bằng cách chọn con đường dễ hơn

00:03:27.020 --> 00:03:29.524
là tự lực mà làm.