1
00:00:14,157 --> 00:00:18,791
Chào mừng bạn đến với
Ban Điều tra Đạo văn (D.P.I.).

2
00:00:18,791 --> 00:00:21,653
D.P.I đã xử lý
rất nhiều trường hợp phức tạp

3
00:00:21,653 --> 00:00:24,010
trong nỗ lực đưa kẻ đạo văn ra công lý

4
00:00:24,010 --> 00:00:26,348
và cứu các văn bản bị đạo.

5
00:00:26,348 --> 00:00:27,942
Hình thức đạo văn đầu tiên

6
00:00:27,942 --> 00:00:30,187
D.P.I. thường bắt gặp

7
00:00:30,187 --> 00:00:32,314
được gọi là “đạo văn non tay”,

8
00:00:32,314 --> 00:00:34,399
nhằm tôn vinh từ gốc Latin, “plagiarius”,

9
00:00:34,399 --> 00:00:36,400
nguồn gốc của từ đạo văn.

10
00:00:36,400 --> 00:00:39,082
Những kẻ đạo văn non tay
tiếp cận các bài luận ngây thơ,

11
00:00:39,082 --> 00:00:40,237
copy và đưa chúng vào

12
00:00:40,237 --> 00:00:41,989
mà không hề trích nguồn,

13
00:00:41,989 --> 00:00:44,176
đưa trích dẫn trực tiếp vào dấu ngoặc kép

14
00:00:44,176 --> 00:00:45,867
hoặc thay đổi từ nào.

15
00:00:45,867 --> 00:00:47,787
Họ cũng có tiếng là đánh cắp và giữ

16
00:00:47,787 --> 00:00:51,025
các bài luận rất hùng hồn để tống tiền.

17
00:00:51,025 --> 00:00:53,208
Khi những kẻ đạo văn non tay kết hợp lại,

18
00:00:53,208 --> 00:00:54,957
họ lập thành một băng cướp,

19
00:00:54,957 --> 00:00:56,461
thực hiện cướp chất xám

20
00:00:56,461 --> 00:00:58,296
từ nhiều nguồn khác nhau.

21
00:00:58,296 --> 00:01:00,215
Vài kẻ còn được biết đến

22
00:01:00,215 --> 00:01:01,967
là “tự đạo văn”,

23
00:01:01,967 --> 00:01:05,388
một trong các tội lười nhất
trong biên niên sử D.P.I.

24
00:01:05,388 --> 00:01:07,704
Còn được gọi là "đạo văn một chiều",

25
00:01:07,704 --> 00:01:09,809
những kẻ kỳ quặc này lấy toàn bộ văn bản

26
00:01:09,809 --> 00:01:12,306
hay đoạn văn nhỏ mà trước kia họ đã viết

27
00:01:12,306 --> 00:01:14,854
và đem nộp như thể chúng mới tinh.

28
00:01:14,854 --> 00:01:16,674
Những kẻ đạo non tay
và băng cướp này

29
00:01:16,674 --> 00:01:18,718
rất dễ bị D.P.I. tóm.

30
00:01:18,734 --> 00:01:21,157
Chỉ cần dán vài đoạn vào công cụ tìm kiếm,

31
00:01:21,157 --> 00:01:21,825
và ĐÙNG!

32
00:01:21,825 --> 00:01:23,633
Họ bị bắt quả tang.

33
00:01:23,633 --> 00:01:25,269
Các hình thức đạo văn bí mật hơn

34
00:01:25,269 --> 00:01:27,640
gồm kỹ thuật “đạo văn ngụy tạo”,

35
00:01:27,640 --> 00:01:29,971
trong đó kẻ đạo ngụy tạo tác giả,

36
00:01:29,971 --> 00:01:30,757
đầu sách,

37
00:01:30,757 --> 00:01:31,566
số trang,

38
00:01:31,566 --> 00:01:32,736
hoặc các thông tin khác

39
00:01:32,736 --> 00:01:34,674
để che đậy việc đạo văn.

40
00:01:34,674 --> 00:01:36,668
Và kỹ thuật đạo xa xưa
là “thay da đổi thịt”,

41
00:01:36,668 --> 00:01:38,602
trong đó kẻ đạo văn dùng
từ điển đồng nghĩa

42
00:01:38,602 --> 00:01:39,874
làm vũ khí chính.

43
00:01:39,874 --> 00:01:41,143
Bằng cách dùng từ đồng nghĩa thay thế

44
00:01:41,143 --> 00:01:42,913
gần như mỗi từ trong văn bản

45
00:01:42,913 --> 00:01:44,331
và giữ nguyên cấu trúc câu

46
00:01:44,331 --> 00:01:46,495
và thứ tự các ý tưởng,

47
00:01:46,495 --> 00:01:48,211
kẻ đạo văn gây cho
việc diễn giải chính đáng

48
00:01:48,211 --> 00:01:49,666
một tiếng xấu.

49
00:01:49,666 --> 00:01:51,668
“Diễn giải xào nấu” cũng là
một phần then chốt

50
00:01:51,668 --> 00:01:53,796
trong các biến thể mang tính bình phong,

51
00:01:53,796 --> 00:01:55,504
kỹ thuật mà trong đó nhiều đoạn

52
00:01:55,504 --> 00:01:56,512
được diễn giải lại,

53
00:01:56,512 --> 00:02:00,266
sau đó hợp lại với nhau thành một.

54
00:02:00,266 --> 00:02:02,588
Vấn đề gai góc nhất mà D.P.I. gặp phải

55
00:02:02,588 --> 00:02:03,850
là quan niệm sai lầm

56
00:02:03,850 --> 00:02:05,842
rằng bạn không bao giờ bị buộc tội đạo văn

57
00:02:05,842 --> 00:02:08,229
nếu dùng dấu ngoặc kép và trích dẫn nguồn.

58
00:02:08,229 --> 00:02:10,552
Điều này chắc chắn không đúng

59
00:02:10,552 --> 00:02:11,942
vì một bài luận gồm

60
00:02:11,942 --> 00:02:14,707
hết đoạn này sang đoạn khác
là ý tưởng người khác

61
00:02:14,707 --> 00:02:16,998
được gọi là văn bản
được trích dẫn toàn bộ.

62
00:02:16,998 --> 00:02:18,164
Nó được xem là đạo văn

63
00:02:18,164 --> 00:02:21,398
vì không có ý tưởng nào mới trong bài.

64
00:02:21,398 --> 00:02:23,294
Tương tự, hết đoạn này sang đoạn khác

65
00:02:23,294 --> 00:02:26,623
được diễn giải sít sao
từ nhiều nguồn có trích dẫn

66
00:02:26,623 --> 00:02:30,078
cũng là đạo văn
loại diễn giải trên diện rộng

67
00:02:30,078 --> 00:02:33,545
vì các ý tưởng vẫn không phải
của chính người đó.

68
00:02:33,545 --> 00:02:36,818
Và cuối cùng, kỹ thuật “vừa khoe vừa che”

69
00:02:36,818 --> 00:02:39,499
cũng là đạo văn vì nó là
sự quên trích nguồn

70
00:02:39,499 --> 00:02:40,962
có chọn lọc

71
00:02:40,962 --> 00:02:43,104
nhằm để che đậy việc trích dẫn toàn bộ

72
00:02:43,104 --> 00:02:46,067
và diễn giải trên diện rộng
trong bài luận.

73
00:02:46,067 --> 00:02:48,485
Một số đoạn được dẫn chứng,

74
00:02:48,485 --> 00:02:49,109
trích dẫn,

75
00:02:49,109 --> 00:02:50,129
hoặc diễn giải tỉ mỉ,

76
00:02:50,129 --> 00:02:53,862
trong khi các đoạn khác đựợc đưa vào
như hoàn toàn là của họ.

77
00:02:53,862 --> 00:02:56,495
Như bạn thấy, D.P.I. vô cùng bận rộn

78
00:02:56,495 --> 00:02:59,372
giải quyết mọi hành vi sai phạm
và cắt xén trong học thuật,

79
00:02:59,372 --> 00:03:02,375
từ nhỏ nhặt đến thái quá.

80
00:03:02,375 --> 00:03:04,515
Xét đến sự nghiêm trọng
của các vi phạm này,

81
00:03:04,515 --> 00:03:06,431
có lẽ bạn tự hỏi sao mình chưa biết đến

82
00:03:06,431 --> 00:03:09,610
chiến thắng của Ban Điều tra Đạo văn.

83
00:03:09,610 --> 00:03:12,132
Đó là vì suy cho cùng nó không hề tồn tại.

84
00:03:12,132 --> 00:03:15,467
Nhưng mọi người, như bạn và tôi,
có thể là mật vụ D.P.I. của chính mình

85
00:03:15,467 --> 00:03:16,629
để chống đạo văn

86
00:03:16,629 --> 00:03:19,306
và phát huy các giá trị
của tư duy sáng tạo.

87
00:03:19,306 --> 00:03:21,951
Ta biết rằng phòng tuyến vững nhất
để chống đạo văn

88
00:03:21,951 --> 00:03:23,774
gồm các cây bút tự tiết kiệm

89
00:03:23,774 --> 00:03:25,381
thời gian, nỗi lo, và công sức

90
00:03:25,381 --> 00:03:27,020
bằng cách chọn con đường dễ hơn

91
00:03:27,020 --> 00:03:29,524
là tự lực mà làm.