1
00:00:06,792 --> 00:00:11,725
အသက်ရှုတိုင်းကိရိယာဟာ
လွန်ခဲ့တဲ့နာရီများစွာက အရက်သောက်ထားသူရဲ့

2
00:00:11,725 --> 00:00:16,341
သွေးထဲကအရက်ကို ထွက်သက်ကိုတိုင်းရုံနဲ့
ဘယ်လိုအာရုံခံနိုင်တာလဲ?

3
00:00:16,341 --> 00:00:20,891
ထွက်သက်မှာ အငွေ့ပျံတတ်တဲ့
အော်ဂဲနစ်ကွန်ပေါင်း ရာထောင်ချီအောင်

4
00:00:20,891 --> 00:00:23,351
ပါဝင်ပြီး ဒီကွန်ပေါင်းတွေဟာ

5
00:00:23,351 --> 00:00:27,835
အငွေ့တွေလို ပေါ့ပါးတဲ့ မော်လီကျူးတွေပါ။

6
00:00:27,835 --> 00:00:32,434
အရက်တွေမှာပါတဲ့ အီသနောဟာ
ဒီထဲကတစ်ခု ဖြစ်တာမို့

7
00:00:32,434 --> 00:00:36,409
သွေးထဲမှာလှည့်လည်နေရင်း
အဆုတ်ထဲက လေအိတ်ငယ်လေးတွေဆီရောက်ကာ

8
00:00:36,409 --> 00:00:41,148
ထွက်သက်တွင်းကို ရောက်ရှိသွားပါတယ်။
ဒီပမာဏဟာ သွေးထဲက ပမာဏထက်

9
00:00:41,148 --> 00:00:43,413
အဆနှစ်ထောင် ပိုလျော့ပါတယ်။

10
00:00:43,413 --> 00:00:45,815
လူတစ်ယောက် အသက်ရှူတိုင်းကိရိယာနဲ့
အသက်ရှူတဲ့အခါ

11
00:00:45,815 --> 00:00:49,865
ထွက်သက်မှာပါတဲ့ အီသနောဟာ
ဓာတ်ပြုခန်းထဲကို ရောက်သွားပါတယ်။

12
00:00:49,865 --> 00:00:53,893
အဲ့သည့်မှာ အီသနောကို Acetic အက်ဆစ်အဖြစ်
ပြောင်းလဲလိုက်ပါတယ်။

13
00:00:53,893 --> 00:00:58,907
အထူးဓာတ်ပေါင်းဖိုက ဒီဓာတ်ပြုခြင်းကနေ
လျှပ်စီးလမ်းကြောင်း ဖြစ်လာစေပါတယ်

14
00:00:58,907 --> 00:01:02,025
ဒီလျှပ်စီးပမာဏဟာ သွေးကနေတဆင့်

15
00:01:02,025 --> 00:01:05,754
ထွက်သက်ထဲရောက်လာတဲ့ အီသနောပမာဏကို
ညွှန်ပြနေပါတယ်။

16
00:01:05,754 --> 00:01:08,934
အီသနောလို အငွေ့ပျံလွယ်တဲ့ ကွန်ပေါင်းတွေဟာ

17
00:01:08,934 --> 00:01:11,040
ကျွန်တော်တို့ စားသောက်ဖွယ်ရာတွေထဲ ပါသလို

18
00:01:11,040 --> 00:01:14,884
ကျွန်တော်တို့ဆဲလ်တွေ ဇီဝဓာတုဖြစ်စဥ်တွေကလဲ
ထုတ်လွှတ်ပါတယ်။

19
00:01:14,884 --> 00:01:18,474
ဒါကြောင့် ရောဂါ ဒါမှမဟုတ်
ချို့ယွင်းချက်တစ်ခုခုဖြစ်လာရင်

20
00:01:18,474 --> 00:01:21,764
ထွက်သက်မှာပါတဲ့
အငွေ့ပျံအော်ဂဲနစ်ကွန်ပေါင်းတွေကလည်း

21
00:01:21,764 --> 00:01:23,624
ပြောင်းလဲပါတယ်။

22
00:01:23,624 --> 00:01:27,604
ဆိုတော့ကာ အသက်ရှူတာကို တိုင်းလိုက်တာနဲ့

23
00:01:27,604 --> 00:01:30,401
အသားစယူတာ၊ သွေးဖေါက်တာ၊
ဓာတ်ရောင်ခြည်သုံးတာတွေမလိုပဲ

24
00:01:30,401 --> 00:01:34,054
ရောဂါတွေကို ရှာဖွေနိုင်ပါ့မလား?

25
00:01:34,054 --> 00:01:35,827
သီအိုရီအရတော့ ရနိုင်ပါတယ်။

26
00:01:35,827 --> 00:01:40,717
ဒါပေမဲ့ ရောဂါရှာဖွေတာဟာ
အရက်ပမာဏ တိုင်းတာထက် ပိုရှုပ်ထွေးပါတယ်။

27
00:01:40,717 --> 00:01:42,337
ရောဂါတွေကို ရှာဖွေဖို့ဆိုရင်

28
00:01:42,337 --> 00:01:46,803
လေ့လာသူတွေဟာ ထွက်သက်ထဲက
ကွန်ပေါင်းဆယ်ခုလောက်ကို ကြည့်ရမှာပါ။

29
00:01:46,803 --> 00:01:49,633
ရောဂါတစ်ခုဟာ ဒီကွန်ပေါင်းကို
နည်းစေ သို့မဟုတ် များစေချိန်မှာ

30
00:01:49,633 --> 00:01:54,333
တခြားရောဂါတစ်ခုက
ဘာမှ မပြောင်းလဲစေနိုင်ပါဘူး။

31
00:01:54,333 --> 00:01:57,616
ရောဂါတိုင်းမှာ သူ့အတိုင်းအတာနဲ့သူ
ရှိနေမှာဖြစ်သလို

32
00:01:57,616 --> 00:02:01,493
ရောဂါတစ်ခုတည်းမှာလည်း အဆင့်ပေါ်မူတည်ပြီး
ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်။

33
00:02:01,493 --> 00:02:05,283
ဥပမာ - ထွက်သက်တိုင်းပြီး ရောဂါရှာဖို့
စူးစမ်းလေ့လာနေတဲ့ ရောဂါများထဲမှာ

34
00:02:05,283 --> 00:02:07,933
ကင်ဆာရောဂါများလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

35
00:02:07,933 --> 00:02:10,933
ကင်ဆာကျိတ်အများစုရဲ့
ဇီဝဓာတု ပြောင်းလဲမှုကတော့

36
00:02:10,933 --> 00:02:14,405
Glycolysis လို့ ခေါ်တဲ့
စွမ်းအင်အများအပြား ထုတ်လွှတ်တဲ့ ဖြစ်စဥ်

37
00:02:14,405 --> 00:02:16,505
ဖြစ်ပွားခြင်းပါ။

38
00:02:16,505 --> 00:02:18,415
Warburg အကျိုးဆက်လို့ အသိများပါတယ်။

39
00:02:18,415 --> 00:02:24,169
ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် Lactate လို့ခေါ်တဲ့
ဓာတ်ကျွင်းတွေ မြင့်တက်လာပြီး

40
00:02:24,169 --> 00:02:28,339
ဇီဝဓာတုပြောင်းလဲမှုတွေ အမြန်ဖြစ်ပျက်လာကာ

41
00:02:28,339 --> 00:02:31,790
Dimethyl sulfide လို
အငွေ့ပျံလွယ်တဲ့ ကွန်ပေါင်းတွေဟာ

42
00:02:31,790 --> 00:02:36,325
ထွက်သက်အတွင်း အများအပြားပါဝင်လာပြီး

43
00:02:36,325 --> 00:02:38,748
အချိုးအစားတွေ ပြောင်းလဲကုန်ပါတယ်။

44
00:02:38,748 --> 00:02:43,285
ဒီ Warburg အကျိုးဆက်ဟာ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်တဲ့
အခြေအနေကို ပြတဲ့ ညွှန်းကိန်းသာဖြစ်ပြီး

45
00:02:43,285 --> 00:02:47,303
ကင်ဆာရဲ့ အခြေအနေအတိအကျကို
မဖေါ်ထုတ်နိုင်ပါဘူး။

46
00:02:47,303 --> 00:02:51,165
ရောဂါရှာဖွေဖို့အထိကတော့ တခြားအချက်တွေ
အများကြီးလိုပါသေးတယ်။

47
00:02:51,165 --> 00:02:52,971
ဒီလိုခြားနားချက်တွေကို သိဖို့

48
00:02:52,971 --> 00:02:55,841
လေ့လာသူတွေဟာ ကျန်းမာတဲ့လူရဲ့ ထွက်သက်နဲ့

49
00:02:55,841 --> 00:02:59,011
ရောဂါခံစားနေသူရဲ့ ထွက်သက်တွေကို
နမူနာ ရာနဲ့ချီပြီးယူကာ

50
00:02:59,011 --> 00:03:02,361
နှိုင်းယှဥ်လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။

51
00:03:02,361 --> 00:03:06,091
ဒီစူးစမ်းမှုတွေအတွက် အရက်တိုင်းတဲ့စက်ထက်
အာရုံပိုခံနိုင်တဲ့

52
00:03:06,091 --> 00:03:10,151
အခြေခံတည်ဆောက်ပုံကွဲပြားတဲ့
Sensor တွေ လိုအပ်ပါတယ်။

53
00:03:10,151 --> 00:03:12,204
တချို့တွေက စမ်းသပ်နေဆဲကာလမှာပါ။

54
00:03:12,204 --> 00:03:15,071
တချို့စက်တွေက ကွန်ပေါင်းတစ်ခုတည်းကိုပဲ
လျှပ်စစ်စက်ကွင်းထဲမှာ

55
00:03:15,071 --> 00:03:19,301
ဘယ်လိုလှုပ်ရှားနေတယ် ဆိုတာကို
ကြည့်ပြီး ခွဲခြားပါတယ်။

56
00:03:19,301 --> 00:03:22,661
တချို့ကတော့ မတူတဲ့ပစ္စည်းတွေနဲ့လုပ်ထားတဲ့
လျှပ်ခံတွေကို စီထားပြီး

57
00:03:22,661 --> 00:03:26,621
အဲ့သည့်လျှပ်ခံတွေက သက်ဆိုင်ရာ
အငွေ့ပျံကွန်ပေါင်းတွေကို ထိတွေ့တဲ့အခါ

58
00:03:26,621 --> 00:03:29,161
သူတို့ရဲ့ လျှပ်ခံနိုင်စွမ်း ပြောင်းလဲပါတယ်

59
00:03:29,161 --> 00:03:30,937
အခြား အခက်အခဲတွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။

60
00:03:30,937 --> 00:03:34,867
ဒီကွန်ပေါင်းလေးတွေဟာ ထွက်သက်ရဲ့
တစ်ဘီလီယံပုံ တစ်ပုံလောက်အထိသာ

61
00:03:34,867 --> 00:03:37,207
နည်းပါးစွာ ပါဝင်ပါတယ်။

62
00:03:37,207 --> 00:03:40,397
အီသနောပါဝင်တာထက် အများကြီးနည်းပါတယ်။

63
00:03:40,397 --> 00:03:44,287
ကွန်ပေါင်းတွေရဲ့ ပမာဏကို
ရောဂါအခြေအနေထက်

64
00:03:44,287 --> 00:03:48,737
အသက်၊ ကျား/မ၊ အစားအသောက်နဲ့
နေ့စဥ်ဘဝနေထိုင်ပုံတွေကလည်း လွှမ်းမိုးပါတယ်

65
00:03:48,737 --> 00:03:50,056
နောက်ထပ်ပြဿနာတစ်ခုကတော့

66
00:03:50,056 --> 00:03:52,667
လူနာခန္ဓာကိုယ်တွင်းက ထုတ်တဲ့ ကွန်ပေါင်းနဲ့

67
00:03:52,667 --> 00:03:54,657
လတ်တလော အပြင်က ရှူသွင်းမိလိုက်တဲ့

68
00:03:54,657 --> 00:03:57,047
ကွန်ပေါင်းကို ဘယ်လိုခွဲခြားကြမလဲ ဆိုတာပဲ

69
00:03:57,047 --> 00:03:59,287
ဖြစ်ပါတယ်။

70
00:03:59,287 --> 00:04:03,657
ဒီလို အခက်အခဲတွေကြောင့် ဒီနည်းနဲ့
ရောဂါရှာဖွေခြင်းဟာ အဆင်သင့်မဖြစ်သေးပါဘူး။

71
00:04:03,657 --> 00:04:06,758
သို့သော် အဆုတ် အူမကြီးနဲ့ အခြားကင်ဆာတွေရဲ့
ဆေးသုတေသနတွေမှာ

72
00:04:06,758 --> 00:04:10,589
ရလဒ်ကောင်းတွေ ရရှိနေပါတယ်။

73
00:04:10,589 --> 00:04:16,629
တစ်နေ့တွင် အသက်ကိုရှူပြီး ပြန်ထုတ်ရုံနဲ့
ကင်ဆာကို စောစောစီးစီး ထောက်လှမ်းမိမှာပါ။