WEBVTT

00:00:06.153 --> 00:00:08.086
Misterije kolokvijalnog:

00:00:08.086 --> 00:00:09.695
rendgenski (iks) zrak,

00:00:09.695 --> 00:00:12.207
oblik elektromagnetnog zračenja

00:00:12.207 --> 00:00:15.095
koji može da prodire kroz
čvrsta tela.

00:00:15.095 --> 00:00:17.129
Reč "iks-zrak" nas vraća

00:00:17.129 --> 00:00:19.520
na rad Renea Dekarta,

00:00:19.520 --> 00:00:20.983
francuskog filozofa,

00:00:20.983 --> 00:00:22.008
matematičara

00:00:22.008 --> 00:00:25.614
i pisca u 17. veku.

00:00:25.614 --> 00:00:28.344
Jedan od Dekartovih
mnogobrojnih doprinosa

00:00:28.344 --> 00:00:29.766
svetu brojeva

00:00:29.766 --> 00:00:33.251
bio je izum jednostavne,
ali briljantne konvencije

00:00:33.251 --> 00:00:36.157
koju danas mnogi
uzimaju zdravo za gotovo:

00:00:36.157 --> 00:00:38.326
predstavljanje nepoznatih

00:00:38.326 --> 00:00:43.103
u jednačinama
kao X, Y i Z.

00:00:43.103 --> 00:00:46.337
Kada je nemački naučnik
Vilhelm Rendgen

00:00:46.337 --> 00:00:48.283
otkrio ono što sada nazivamo
iks-zracima

00:00:48.283 --> 00:00:50.344
krajem 19. veka,

00:00:50.344 --> 00:00:53.740
dao im je ime X-strahlen.

00:00:53.740 --> 00:00:56.334
Strahlen je na nemačkom:
zračiti,

00:00:56.334 --> 00:01:00.316
a "X" predstavlja
nepoznatu prirodu

00:01:00.316 --> 00:01:03.388
zračenja koje je Rendgen otkrio,

00:01:03.388 --> 00:01:05.620
takozvani iks-faktor.

00:01:06.434 --> 00:01:09.259
Engleski prevod je zadržao "X",

00:01:09.259 --> 00:01:12.917
ali je zamenio nemačko
"zračenje" sa "ray" (zrak)

00:01:12.917 --> 00:01:15.574
u značenju "snop svetlosti".

00:01:15.574 --> 00:01:17.788
U isto vreme, u matematici

00:01:17.788 --> 00:01:19.846
rač "zrak" se odnosi
na liniju

00:01:19.846 --> 00:01:22.721
koja ima početak
ali nema kraj

00:01:22.721 --> 00:01:25.033
i produžava se
u beskonačnost (poluprava)

00:01:25.033 --> 00:01:27.976
vraćajući nas elegantno
u nepoznato.

00:01:27.976 --> 00:01:31.794
Danas razumemo šta je
iks-zračenje

00:01:31.794 --> 00:01:33.751
i uprkos skromnim
prigovorima

00:01:33.751 --> 00:01:35.385
njegovog pronalazača,

00:01:35.385 --> 00:01:39.158
široko je poznato kao
rendgensko zračenje,

00:01:39.158 --> 00:01:40.899
eliminišući "X",

00:01:40.899 --> 00:01:43.941
prvobitnu misteriju njegove prirode.