1
00:00:06,153 --> 00:00:08,086
Misterije kolokvijalnog:

2
00:00:08,086 --> 00:00:09,695
rendgenski (iks) zrak,

3
00:00:09,695 --> 00:00:12,207
oblik elektromagnetnog zračenja

4
00:00:12,207 --> 00:00:15,095
koji može da prodire kroz
čvrsta tela.

5
00:00:15,095 --> 00:00:17,129
Reč "iks-zrak" nas vraća

6
00:00:17,129 --> 00:00:19,520
na rad Renea Dekarta,

7
00:00:19,520 --> 00:00:20,983
francuskog filozofa,

8
00:00:20,983 --> 00:00:22,008
matematičara

9
00:00:22,008 --> 00:00:25,614
i pisca u 17. veku.

10
00:00:25,614 --> 00:00:28,344
Jedan od Dekartovih
mnogobrojnih doprinosa

11
00:00:28,344 --> 00:00:29,766
svetu brojeva

12
00:00:29,766 --> 00:00:33,251
bio je izum jednostavne,
ali briljantne konvencije

13
00:00:33,251 --> 00:00:36,157
koju danas mnogi
uzimaju zdravo za gotovo:

14
00:00:36,157 --> 00:00:38,326
predstavljanje nepoznatih

15
00:00:38,326 --> 00:00:43,103
u jednačinama
kao X, Y i Z.

16
00:00:43,103 --> 00:00:46,337
Kada je nemački naučnik
Vilhelm Rendgen

17
00:00:46,337 --> 00:00:48,283
otkrio ono što sada nazivamo
iks-zracima

18
00:00:48,283 --> 00:00:50,344
krajem 19. veka,

19
00:00:50,344 --> 00:00:53,740
dao im je ime X-strahlen.

20
00:00:53,740 --> 00:00:56,334
Strahlen je na nemačkom:
zračiti,

21
00:00:56,334 --> 00:01:00,316
a "X" predstavlja
nepoznatu prirodu

22
00:01:00,316 --> 00:01:03,388
zračenja koje je Rendgen otkrio,

23
00:01:03,388 --> 00:01:05,620
takozvani iks-faktor.

24
00:01:06,434 --> 00:01:09,259
Engleski prevod je zadržao "X",

25
00:01:09,259 --> 00:01:12,917
ali je zamenio nemačko
"zračenje" sa "ray" (zrak)

26
00:01:12,917 --> 00:01:15,574
u značenju "snop svetlosti".

27
00:01:15,574 --> 00:01:17,788
U isto vreme, u matematici

28
00:01:17,788 --> 00:01:19,846
rač "zrak" se odnosi
na liniju

29
00:01:19,846 --> 00:01:22,721
koja ima početak
ali nema kraj

30
00:01:22,721 --> 00:01:25,033
i produžava se
u beskonačnost (poluprava)

31
00:01:25,033 --> 00:01:27,976
vraćajući nas elegantno
u nepoznato.

32
00:01:27,976 --> 00:01:31,794
Danas razumemo šta je
iks-zračenje

33
00:01:31,794 --> 00:01:33,751
i uprkos skromnim
prigovorima

34
00:01:33,751 --> 00:01:35,385
njegovog pronalazača,

35
00:01:35,385 --> 00:01:39,158
široko je poznato kao
rendgensko zračenje,

36
00:01:39,158 --> 00:01:40,899
eliminišući "X",

37
00:01:40,899 --> 00:01:43,941
prvobitnu misteriju njegove prirode.