0:00:00.825,0:00:05.155
Η σχολή αρχιτεκτονικής όπου σπούδασα[br]πριν από περίπου 30 χρόνια

0:00:05.179,0:00:09.018
έτυχε να βρίσκεται απέναντι[br]από μια υπέροχη γκαλερί τέχνης

0:00:09.042,0:00:12.230
σχεδιασμένη από τον σπουδαίο [br]αρχιτέκτονα Λούις Καν.

0:00:13.157,0:00:16.550
Μου άρεσε το κτίριο[br]και το επισκεπτόμουν πολύ συχνά.

0:00:16.894,0:00:18.025
Μια μέρα,

0:00:18.449,0:00:23.544
είδα τον φύλακα ασφαλείας να ακουμπάει[br]το χέρι του πάνω στον τσιμεντένιο τοίχο.

0:00:25.032,0:00:26.764
Και ήταν ο τρόπος που το έκανε,

0:00:26.788,0:00:28.872
η έκφραση στο πρόσωπό του --

0:00:29.434,0:00:31.887
κάτι με άγγιξε.

0:00:32.081,0:00:36.606
Μπορούσα να δω ότι ο φύλακας[br]είχε συγκινηθεί από το κτίριο

0:00:37.691,0:00:41.829
και ότι η αρχιτεκτονική[br]έχει την δυνατότητα

0:00:41.853,0:00:43.015
να συγκινεί.

0:00:43.529,0:00:45.956
Μπορούσα να το δω,[br]και θυμάμαι ότι σκεφτόμουν,

0:00:45.980,0:00:50.205
«Ουαου. Μπορεί να το κάνει αυτό[br]η αρχιτεκτονική;»

0:00:51.355,0:00:55.531
Στη σχολή, μάθαινα να σχεδιάζω,

0:00:55.555,0:00:59.047
όμως εδώ -- εδώ βρισκόταν[br]η αντίδραση της καρδιάς.

0:00:59.959,0:01:03.243
Και με επηρέασε βαθιά.

0:01:05.529,0:01:09.976
Ξέρετε, επιδιώκουμε την ομορφιά,

0:01:11.310,0:01:16.782
τον αισθησιασμό, την ατμόσφαιρα,[br]την συναισθηματική αντίδραση.

0:01:17.730,0:01:20.262
Αυτό είναι το βασίλειο του ανομολόγητου

0:01:20.286,0:01:22.057
και του ανυπολόγιστου.

0:01:22.081,0:01:24.223
Και γι' αυτό ζούμε:

0:01:24.971,0:01:27.037
για μια ευκαιρία να προσπαθήσουμε.

0:01:27.858,0:01:31.335
Το 2003, υπήρχε[br]μια ανοιχτή πρόσκληση για σχέδια

0:01:31.359,0:01:33.481
για τον ναό Μπαχάι στη Νότια Αμερική.

0:01:33.505,0:01:36.503
Αυτός ήταν ο πρώτος ναός[br]σε όλη τη Νότια Αμερική.

0:01:36.527,0:01:38.411
Είναι ένας ηπειρωτικός ναός,

0:01:38.435,0:01:41.614
ένα πολύ σημαντικό ορόσημο[br]για την κοινότητα Μπαχάι,

0:01:41.638,0:01:45.870
επειδή θα ήταν[br]ο τελευταίος ηπειρωτικός ναός

0:01:45.894,0:01:49.450
και θα άνοιγε τον δρόμο για να χτιστούν[br]εθνικοί και τοπικοί ναοί

0:01:49.474,0:01:50.799
σε όλο τον κόσμο.

0:01:50.823,0:01:54.373
Η αποκάλυψη ήταν απατήλα απλή

0:01:54.397,0:01:58.046
και μοναδική στα χρονικά της θρησκείας:

0:01:59.062,0:02:04.344
ένα κυκλικό δωμάτιο, εννέα πλευρές,[br]εννέα είσοδοι, εννέα μονοπάτια,

0:02:06.036,0:02:11.518
επιτρέποντάς σας να μπείτε στο ναό[br]από όλες τις κατευθύνσεις,

0:02:11.542,0:02:14.476
το εννέα συμβολίζει την πληρότητα,

0:02:14.500,0:02:15.740
την τελειότητα.

0:02:16.526,0:02:20.040
Χωρίς κληρικούς και κηρύγματα,

0:02:20.064,0:02:22.400
καθώς δεν υπάρχουν κληρικοί[br]στην πίστη Μπαχάι.

0:02:23.010,0:02:27.115
Σε έναν κόσμο που υψώνει τοίχους,

0:02:27.139,0:02:30.587
το σχέδιο έπρεπε να εκφράζει

0:02:30.611,0:02:32.266
το ακριβώς αντίθετο.

0:02:33.079,0:02:37.027
Έπρεπε να είναι ανοιχτό, φιλόξενο

0:02:37.051,0:02:41.595
για τους ανθρώπους όλων των θρησκειών,[br]μονοπατιών της ζωής, υποβάθρων

0:02:41.619,0:02:43.604
ή άθεους,

0:02:44.343,0:02:47.632
μια νέα μορφή ιερού χώρου

0:02:47.656,0:02:50.110
χωρίς προηγούμενο μοτίβο

0:02:50.654,0:02:53.178
ή μοντέλα για να αντιγράψουμε.

0:02:54.328,0:02:55.568
Ήταν σαν να σχεδιάζουμε

0:02:55.568,0:02:58.210
μια από τις πρώτες εκκλησίες[br]του Χριστιανισμού

0:02:58.210,0:03:00.892
ή ένα από τα πρώτα τζαμιά του Ισλάμ.

0:03:02.049,0:03:06.635
Βεβαίως, ζούμε σε έναν κοσμικό κόσμο.

0:03:08.579,0:03:13.622
Πώς σχεδιάζεις έναν ιερό χώρο σήμερα;

0:03:14.298,0:03:18.839
Και πώς μπορείς ακόμη και να ορίσεις[br]τι είναι ιερό σήμερα;

0:03:21.003,0:03:25.977
Βρήκα τυχαία αυτό το όμορφο απόσπασμα[br]από τις γραφές του Μπαχάι,

0:03:26.001,0:03:28.189
και μιλάει για την προσευχή.

0:03:29.432,0:03:31.541
Λέει ότι αν προσευχηθείς,

0:03:32.931,0:03:36.355
και εισακουσθεί η προσευχή σου[br]-- που είναι ήδη πολύ ενδιαφέρον --

0:03:36.699,0:03:41.129
οι πυλώνες της καρδιάς σου θα λάμψουν.

0:03:42.296,0:03:45.436
Μου άρεσε η ιδέα[br]του εσωτερικού και του εξωτερικού,

0:03:45.948,0:03:51.298
όπως όταν βλέπεις κάποιον και λες,[br]«Αυτός ακτινοβολεί».

0:03:52.179,0:03:53.625
Και σκεφτόμουν,

0:03:53.625,0:03:59.298
«Θεέ μου, πώς μπορούμε να κάνουμε[br]κάτι αρχιτεκτονικό με βάση αυτό,

0:03:59.322,0:04:03.527
όπου θα δημιουργούμε ένα κτίριο

0:04:03.551,0:04:06.339
και αυτό θα ζωντανεύει με το φως;»

0:04:07.522,0:04:11.380
Όπως το αλάβαστρο,[br]που ζωντανεύει αν το φωτίσεις.

0:04:11.564,0:04:13.706
Έτσι σχεδίασα αυτό το σκίτσο,

0:04:13.730,0:04:17.091
κάτι με δύο στρώματα, διαφανές,

0:04:17.115,0:04:20.022
με κατασκευή που να τονίζεται από το φως.

0:04:20.646,0:04:26.607
Ίσως μια καθαρή μορφή,[br]μια μοναδική δομή προέλευσης,

0:04:26.811,0:04:32.012
που όπως φαντάζεστε[br]θα είναι ένας θόλος,

0:04:32.604,0:04:35.895
που ό,τι και αν προσπαθούσαμε να φτιάξουμε[br]έμοιαζε πάρα πολύ με αυγό.

0:04:36.099,0:04:37.709
(Γέλια)

0:04:37.733,0:04:39.196
Μια σφαίρα.

0:04:39.706,0:04:41.224
Έτσι αναζητήσαμε.

0:04:41.529,0:04:46.032
Όλοι ξέρετε αυτή την τρελή αναζήτηση,[br]όπου σε παρασύρει η διαδικασία,

0:04:46.056,0:04:47.680
και ζεις για τις εκπλήξεις.

0:04:47.704,0:04:49.930
Θυμάμαι ότι σχεδόν κατά λάθος

0:04:49.954,0:04:55.326
είδα ένα μικρό βίντεο με ένα φυτό[br]που κινείται προς το φως,

0:04:55.350,0:04:58.783
και με έκανε να σκεφτώ μια κίνηση,

0:04:59.037,0:05:00.209
την επέκταση,

0:05:00.233,0:05:02.549
η ιδέα ότι ο ναός θα επεκτεινόταν,

0:05:02.573,0:05:04.665
όπως η αναζήτηση για το θεϊκό.

0:05:05.407,0:05:07.232
Μπορείτε επίσης να φανταστείτε

0:05:07.256,0:05:12.151
ότι η κίνηση μέσα σε έναν κύκλο[br]μπορεί να σημαίνει κίνηση και ακινησία,

0:05:12.175,0:05:14.166
όπως στο σύμπαν,

0:05:14.190,0:05:16.834
κάτι που βλέπετε και σε άλλες περιπτώσεις.

0:05:17.885,0:05:20.287
(Γέλια)

0:05:20.311,0:05:23.626
Όμως η περιστροφή δεν ήταν αρκετή,

0:05:24.848,0:05:27.032
επειδή χρειαζόμασταν μια μορφή.

0:05:27.056,0:05:29.322
Οι γραφές του Μπαχάι αναφέρουν

0:05:29.346,0:05:34.208
ότι οι ναοί πρέπει να είναι[br]όσο το δυνατόν πιο τέλειοι,

0:05:34.232,0:05:36.809
και αναρωτιόμασταν, «Τι είναι τελειότητα;»

0:05:36.833,0:05:41.177
Θυμάμαι όταν βρήκα αυτή την εικόνα[br]ενός Ιαπωνικού καλαθιού

0:05:41.201,0:05:45.202
σκεφτόμουν ότι πρέπει να αμφισβητήσουμε[br]τα Δυτικά πρότυπα της τελειότητας,

0:05:45.226,0:05:49.949
ότι αυτή η υπέροχη σιλουέτα του καλαθιού,[br]αυτή η ασυμμετρία,

0:05:49.973,0:05:55.621
έχει ένα βαθούλωμα που θυμίζει ώμο

0:05:55.645,0:05:57.152
ή ζυγωματικό

0:05:57.176,0:05:59.589
ή παρόμοιες οργανικές μορφές.

0:06:00.053,0:06:02.866
Έτσι σχεδιάσαμε και φτιάξαμε μοντέλα,

0:06:02.890,0:06:06.105
αυτές οι γραμμές[br]που ενώνονται στην κορυφή,

0:06:06.129,0:06:07.807
απαλές γραμμές,

0:06:08.487,0:06:11.428
που μοιάζουν με ύφασμα,

0:06:11.452,0:06:14.599
και διαφανή αναδιπλούμενα πέπλα,

0:06:14.973,0:06:19.063
με την ιδέα ότι δεν αναδιπλώνονται απλώς[br]αλλά περιστρέφονται --

0:06:19.087,0:06:22.091
θυμάστε το φυτό[br]και τον τρόπο που επεκτεινόταν.

0:06:22.917,0:06:26.556
Άρχισε να αποκτά μια ενδιαφέρουσα μορφή,

0:06:26.580,0:06:29.407
όταν σχεδιάσαμε τη βάση[br]και φτιάξαμε τις εισόδους.

0:06:29.976,0:06:32.099
Και τελικά καταλήξαμε με αυτό.

0:06:32.123,0:06:35.720
Είναι ένας ναός με δύο στρώματα,

0:06:35.744,0:06:38.237
εννέα φωτεινά πέπλα,

0:06:38.261,0:06:39.736
ενσωματωμένο φως,

0:06:39.760,0:06:41.707
γραμμές με απαλή ροή

0:06:41.731,0:06:43.894
σαν φωτεινές κουρτίνες.

0:06:43.918,0:06:47.987
Υπήρχαν 180 συμμετοχές από 80 χώρες,

0:06:48.011,0:06:50.018
και επιλέχθηκε αυτή.

0:06:50.042,0:06:55.229
Έτσι περάσαμε στο επόμενο στάδιο,[br]στο πώς θα το φτιάξουμε.

0:06:56.031,0:06:59.345
Επιλέξαμε το αλάβαστρο.

0:07:00.115,0:07:02.645
Όμως το αλάβαστρο είναι πολύ μαλακό,

0:07:02.669,0:07:06.145
και πειραματιστήκαμε με διάφορα υλικά,

0:07:06.169,0:07:09.535
προσπαθώντας να βρούμε[br]πώς θα πετύχουμε αυτή τη λάμψη,

0:07:10.592,0:07:13.616
και καταλήξαμε στο βοροπυριτικό γυαλί.

0:07:13.640,0:07:17.216
Και όπως γνωρίζετε[br]το βοροπυριτικό γυαλί είναι πολύ δυνατό,

0:07:17.240,0:07:20.420
και σπάζοντας τις βοροπυριτικές ράβδους

0:07:20.420,0:07:24.794
και λιώνοντάς τες στη σωστή θερμοκρασία,

0:07:24.818,0:07:26.586
δημιουργήσαμε ένα νέο υλικό,

0:07:26.610,0:07:30.824
ένα νέο χυτό γυαλί, που μας πήρε[br]δύο χρόνια για να το φτιάξουμε.

0:07:31.758,0:07:34.061
Είχε την ποιότητα που θέλαμε,

0:07:34.085,0:07:36.404
την ιδέα του ενσωματωμένου φωτός,

0:07:37.156,0:07:41.486
όμως εσωτερικά, θέλαμε κάτι με απαλό φως,

0:07:41.510,0:07:44.121
σαν την εσωτερική επένδυση ενός μπουφάν.

0:07:44.145,0:07:48.263
Εξωτερικά έχουμε προστασία,[br]όμως εσωτερικά την αγγίζουμε.

0:07:48.805,0:07:54.360
Έτσι βρήκαμε αυτή τη μικρή πηγή[br]μιας πανέμορφης πέτρας,

0:07:54.574,0:07:57.857
σε ένα τεράστιο λατομείο στην Πορτογαλία,

0:07:57.951,0:08:02.951
που οι ιδιοκτήτες [br]κρατούσαν για επτά γενιές,

0:08:02.985,0:08:06.086
περιμένοντας το σωστό πρότζεκτ,[br]αν το πιστεύετε.

0:08:07.877,0:08:09.969
Κοιτάξτε αυτό το υλικό, είναι πανέμορφο.

0:08:09.993,0:08:13.941
Ο τρόπος που φωτίζεται.[br]Έχει αυτή τη διάφανη ποιότητα.

0:08:14.404,0:08:16.786
Εδώ βλέπετε την κατασκευή.

0:08:17.173,0:08:19.083
Αφήνει το φως να περάσει.

0:08:19.509,0:08:23.171
Βλέποντας την κάτοψη,

0:08:23.195,0:08:25.467
τα εννέα φτερά ενώνονται,

0:08:25.491,0:08:29.031
σε ένα δομικά και συμβολικά δυνατό

0:08:29.055,0:08:31.800
και σπουδαίο σύμβολο ενότητας:

0:08:32.553,0:08:35.626
καθαρή γεωμετρία, ένας τέλειος κύκλος,

0:08:35.650,0:08:40.036
30 μέτρα σε τομή και σε κάτοψη,

0:08:40.060,0:08:41.840
απόλυτα συμμετρικό,

0:08:41.864,0:08:44.841
όπως η ιδέα της ιερότητας[br]και της γεωμετρίας.

0:08:45.992,0:08:49.148
Εδώ βλέπουμε το κτίριο να κατασκευάζεται,

0:08:49.172,0:08:51.459
2.000 κόμβοι μεταλλικής κατασκευής,

0:08:51.483,0:08:54.506
9.000 μεταλλικά στοιχεία,

0:08:55.197,0:08:57.925
7.800 κομμάτια πέτρας,

0:08:58.009,0:09:02.541
10.000 κομμάτια χυτού γυαλιού,[br]όλα με μοναδικό σχήμα,

0:09:02.565,0:09:05.598
ολόκληρη η υπερκατασκευή περιγράφηκε,

0:09:05.622,0:09:09.983
σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε[br]με αεροδιαστημική τεχνολογία,

0:09:10.137,0:09:13.194
προκατασκευάστηκε από μηχανές,

0:09:13.348,0:09:15.002
ρομποτικά,

0:09:15.236,0:09:17.523
μια τεράστια ομαδική προσπάθεια,[br]όπως φαντάζεστε,

0:09:17.537,0:09:19.481
εκατοντάδων ανθρώπων,

0:09:19.505,0:09:24.233
και περίπου στο 3% του προϋπολογισμού[br]των 30 εκατομμυρίων δολαρίων

0:09:24.257,0:09:26.540
που ορίστηκε το 2006.

0:09:26.564,0:09:28.211
(Χειροκρότημα)

0:09:30.081,0:09:35.173
Εννέα φτερά ενωμένα μαζί

0:09:35.197,0:09:37.688
σχηματίζουν ένα εννιάκτινο αστέρι,

0:09:38.940,0:09:42.570
και το σχήμα του αστεριού[br]κινείται προς το διάστημα,

0:09:43.367,0:09:45.165
ακολουθώντας τον ήλιο.

0:09:55.762,0:09:57.202
Έτσι φτάσαμε σε αυτό.

0:09:57.226,0:09:58.999
Κοινό: Ουάου!

0:09:59.801,0:10:05.123
(Χειροκρότημα)

0:10:07.986,0:10:12.402
Ας ελπίσουμε, μια καλή απάντηση[br]στο όμορφο ρητό,

0:10:13.386,0:10:15.522
«μια προσευχή εισακούσθηκε»

0:10:15.546,0:10:18.206
ανοιχτή προς όλες τις κατευθύνσεις,

0:10:18.773,0:10:21.166
που αιχμαλωτίζει το μπλε φως της αυγής,

0:10:22.233,0:10:25.706
το λευκό φως της ημέρας,

0:10:25.940,0:10:28.858
το χρυσαφένιο απογευματινό φως,

0:10:28.882,0:10:32.044
και φυσικά, τη νύχτα, η αναστροφή:

0:10:33.482,0:10:35.080
αισθησιακό,

0:10:36.371,0:10:39.844
αιχμαλωτίζοντας το φως[br]με πολλούς μυστηριώδεις τρόπους.

0:10:41.583,0:10:47.194
Κι η τοποθεσία - είναι ενδιαφέρον ότι πριν[br]από 14 χρόνια όταν κάναμε την αίτηση

0:10:47.218,0:10:49.328
παρουσιάσαμε τον ναό με φόντο τις Άνδεις.

0:10:49.352,0:10:52.572
Δεν ήταν οι Άνδεις η τοποθεσία μας,

0:10:53.705,0:10:56.741
όμως μετά από πέντε χρόνια[br]εκεί ακριβώς καταλήξαμε,

0:10:58.527,0:11:01.991
οι γραμμές του ναού [br]με φόντο την παρθένα φύση,

0:11:02.015,0:11:07.154
και από την άλλη μεριά[br]κάτω χαμηλά βρίσκεται η πόλη,

0:11:07.178,0:11:12.056
ενώ στο εσωτερικό,[br]έχει θέα προς όλες τις κατευθύνσεις

0:11:13.105,0:11:15.736
σε ατελείωτους κήπους

0:11:15.760,0:11:17.703
μέσα από σε κάθε εσοχή,

0:11:19.457,0:11:21.281
με ατελείωτα μονοπάτια.

0:11:24.150,0:11:27.904
Τον περασμένο Οκτώβριο,[br]στην τελετή εγκαινίων,

0:11:28.846,0:11:32.051
μια όμορφη, ιερή τελετή,

0:11:32.631,0:11:35.658
5.000 άνθρωποι από 80 χώρες,

0:11:35.682,0:11:39.595
μια συνεχόμενη ροή επισκεπτών,

0:11:39.619,0:11:43.089
ιθαγενείς άνθρωποι[br]από όλη τη Νότια Αμερική,

0:11:43.113,0:11:46.068
κάποιοι δεν είχαν αφήσει ποτέ[br]τα χωριά τους.

0:11:47.283,0:11:51.781
Φυσικά, αυτός ο ναός[br]ανήκει στους ανθρώπους,

0:11:51.805,0:11:57.240
ένας χώρος συνάντησης πολλών πολιτισμών[br]και κοινωνικών τάξεων,

0:11:57.264,0:11:58.680
πολλών πεποιθήσεων,

0:11:58.704,0:12:03.317
και για μένα, το πιο σημαντικό[br]είναι η αίσθηση του εσωτερικού του,

0:12:03.341,0:12:05.837
μοιάζει οικείο,

0:12:06.191,0:12:07.566
ιερό,

0:12:07.970,0:12:10.220
και όλοι αισθάνονται ευπρόσδεκτοι.

0:12:10.374,0:12:14.993
Ακόμη και αν λίγοι από όσους έρθουν

0:12:15.017,0:12:18.730
έχουν την ίδια αντίδραση [br]με εκείνον τον φύλακα,

0:12:19.884,0:12:24.274
τότε πραγματικά αυτός[br]θα είναι ο ναός τους.

0:12:25.242,0:12:26.843
Και θα μου άρεσε αυτό.

0:12:26.867,0:12:28.041
Σας ευχαριστώ.

0:12:28.065,0:12:33.162
(Χειροκρότημα)