WEBVTT

00:00:00.180 --> 00:00:05.290
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi:
@yigithan.kilinc

00:00:05.760 --> 00:00:10.190
Her şeyin bir mucizesi vardır,
karanlığın ve sessizliğin bile...

00:00:10.180 --> 00:00:14.290
Her şeyin bir mucizesi vardır,
karanlığın ve sessizliğin bile...
ʜᴇʟᴇɴ ᴋᴇʟʟᴇʀ

00:00:14.600 --> 00:00:18.300
Gelecek nasıl görünecek?

00:00:18.600 --> 00:00:22.400
Evren nasıl sona erecek?

00:00:22.600 --> 00:00:25.900
Bunu asla kesin olarak bilemeyebiliriz.

00:00:26.180 --> 00:00:30.490
Lakin bilim, evrenin sonunun nasıl geleceğine dair
büyüleyici bir tablo çizmeye başladı bile.

00:00:31.380 --> 00:00:34.490
Gelin birlikte zamanın sonuna
doğru bir yolculuğa çıkalım.

00:00:34.580 --> 00:00:38.520
Her 5 saniyede bir, hızımızı ikiye katlayıp
gitgide hızlanarak ilerleyeceğiz.

00:00:38.720 --> 00:00:44.560
Geleceğe dair bu öngörümüz, biz daha fazla ipucunu
irdeledikçe muhakkak değişecektir, fakat şu kesin ki:

00:00:44.660 --> 00:00:46.490
Evren daha yeni başladı.

00:00:46.800 --> 00:00:48.850
(ᴀɴᴛʀᴏᴘᴏsᴇɴ çᴀɢ̆ı)

00:00:48.860 --> 00:00:51.400
DAVID ATTENBOROUGH:
Holosen sona erdi.

00:00:52.220 --> 00:00:53.800
Şu anda yaptıklarımız...

00:00:54.020 --> 00:00:55.870
...ve sonraki birkaç yılda yapacaklarımız...

00:00:56.300 --> 00:01:01.690
...gelecek binlerce yılı derinden etkileyecek.

00:01:04.000 --> 00:01:08.190
Modern insanların şimdiye
kadarki bildiği tek koşullar...

00:01:08.620 --> 00:01:09.890
...değişmekte.

00:01:10.180 --> 00:01:11.790
Hem de çok hızlı bir şekilde.

00:01:13.060 --> 00:01:17.690
Bu gezegendeki hiçbir şey
aynı kalmaz, her şey değişir.

00:01:17.940 --> 00:01:23.600
Dünya sıçrayışlarından birini yapıyor ve biz,
bu sıçrayışların nereye ineceğini bilemeyiz.

00:01:24.350 --> 00:01:26.350
Dünya daima bu sıçrayışları yapmakta.

00:01:26.600 --> 00:01:32.750
(ʜᴀʟᴇ-ʙᴏᴘᴘ ᴋᴜʏʀᴜᴋʟᴜ ʏıʟᴅıᴢı ɢᴇʀi ᴅöɴüʏᴏʀ)

00:01:32.750 --> 00:01:34.800
Bu gezegendeki her şey hareket hâlindedir.

00:01:35.260 --> 00:01:39.200
Hiçbir şey sabit kalmaz, her şey bozulur.

00:01:39.500 --> 00:01:42.700
(ᴀɴᴛᴀʀᴇs süᴘᴇʀɴᴏᴠᴀ ᴏʟᴜʏᴏʀ)

00:01:42.700 --> 00:01:46.700
(sᴀʜʀᴀ çöʟü ᴛʀᴏᴘiᴋᴀʟ iᴋʟiᴍᴇ ɢiʀiʏᴏʀ)

00:01:46.700 --> 00:01:50.750
(ᴛᴀᴋıᴍ ʏıʟᴅıᴢʟᴀʀ ʙᴏᴢᴜʟᴍᴀʏᴀ ʙᴀşʟıʏᴏʀ)

00:01:50.750 --> 00:01:53.900
(ᴠᴏʏᴀɢᴇʀ ɪ ᴋᴏᴍşᴜ ʏıʟᴅıᴢıɴ ʏᴀɴıɴᴅᴀɴ ɢᴇçiʏᴏʀ)

00:01:53.900 --> 00:01:56.900
(ʙᴜᴢᴜʟ ᴀʀᴀsı ᴅᴇᴠiʀ sᴏɴᴀ ᴇʀiʏᴏʀ)

00:01:56.900 --> 00:02:05.500
(ʙiʀ süᴘᴇʀᴠᴏʟᴋᴀɴ ᴘᴀᴛʟıʏᴏʀ)

00:02:05.500 --> 00:02:08.199
(ʏᴇɴi ʙiʀ ʜᴀᴠᴀi ᴀᴅᴀsı ᴏʀᴛᴀʏᴀ çıᴋıʏᴏʀ)

00:02:08.199 --> 00:02:14.000
(ʏᴇɴi ᴀᴅᴀʟᴀʀ ᴢiɴᴄiʀi ᴏʟᴜşᴜʏᴏʀ)

00:02:14.000 --> 00:02:17.500
(ᴀʏ'ᴅᴀᴋi ᴀʏᴀᴋ iᴢʟᴇʀi ᴋᴀʏʙᴏʟᴜʏᴏʀ)

00:02:17.500 --> 00:02:21.500
(ʙᴇᴛᴇʟɢᴇᴜsᴇ süᴘᴇʀɴᴏᴠᴀ ᴏʟᴜʏᴏʀ)

00:02:21.500 --> 00:02:29.700
(ᴛᴀşᴛᴀɴ ᴀʙiᴅᴇʟᴇʀ ᴇʀᴏᴢʏᴏɴᴀ ᴜɢ̆ʀᴜʏᴏʀ)

00:02:29.700 --> 00:02:32.700
(öʟüᴍᴄüʟ ʙiʀ ɢᴀᴍᴀ ışıɴı ᴘᴀᴛʟᴀᴍᴀsı ᴏʟᴜʏᴏʀ)

00:02:32.700 --> 00:02:38.000
(ᴍᴀʀs'ıɴ ᴜʏᴅᴜsᴜ ʜᴀʟᴋᴀ ʜᴀʟiɴᴇ ɢᴇʟiʏᴏʀ)

00:02:38.000 --> 00:02:41.700
(sᴀᴛüʀɴ'üɴ ʜᴀʟᴋᴀʟᴀʀı ʏᴏᴋ ᴏʟᴜʏᴏʀ)

00:02:41.700 --> 00:02:44.900
(ᴀɴᴛᴀʀᴋᴛiᴋᴀ ᴇʀiʏᴏʀ)

00:02:44.900 --> 00:02:50.900
(ʙüʏüᴋ ʙiʀ ᴀsᴛᴇʀᴏiᴛ ᴅüɴʏᴀ'ʏᴀ çᴀʀᴘıʏᴏʀ)

00:02:50.900 --> 00:02:57.900
(ʏᴇɴi süᴘᴇʀ ᴋıᴛᴀ ᴏʟᴜşuʏᴏʀ)

00:02:58.830 --> 00:03:01.100
BRIAN COX:
Yakıtı tükenince...

00:03:01.100 --> 00:03:04.400
BRIAN COX:
...Güneş gösterişsiz bir şekilde solmayacak.

00:03:05.890 --> 00:03:07.910
Çekirdeği çökecek...

00:03:07.910 --> 00:03:12.760
...ve çökmesiyle ortaya çıkan fazladan ısı,
dış katmanlarının şişmesini sağlayacak.

00:03:12.760 --> 00:03:13.760
(ᴅüɴʏᴀ üᴢᴇʀiɴᴅᴇᴋi ᴛüᴍ ʏᴀşᴀᴍ sᴏɴᴀ ᴇʀiʏᴏʀ)

00:03:13.760 --> 00:03:16.800
(ɢüɴᴇş ɢᴇɴişʟiʏᴏʀ)

00:03:16.800 --> 00:03:18.800
(ɢüɴᴇş ᴋıᴢıʟ ᴅᴇᴠᴇ ᴅöɴüşüʏᴏʀ)

00:03:18.800 --> 00:03:21.100
(öʟᴍᴇᴋᴛᴇ ᴏʟᴀɴ ɢüɴᴇş ᴅüɴʏᴀ'ʏı ʏᴏᴋ ᴇᴅiʏᴏʀ)

00:03:21.100 --> 00:03:22.300
(ɢüɴᴇş ʙᴇʏᴀᴢ ᴄüᴄᴇʏᴇ ᴅöɴüşüʏᴏʀ)

00:03:22.300 --> 00:03:24.300
Güneş'imiz artık ölü.

00:03:24.660 --> 00:03:30.140
Kalıntıları, derin uzayın dondurucu
sıcaklığında yavaşça soğumakta.

00:03:40.020 --> 00:03:44.190
Güneş'in yazgısı, öbür tüm
yıldızlar için de geçerlidir.

00:03:44.380 --> 00:03:51.790
Bir gün hepsi ölecek ve kâinat
ebedî bir karanlığa gömülecek.

00:03:54.140 --> 00:03:57.610
NEIL DEGRASSE TYSON:
Tüm yıldızların nihayetinde yakıtı bitecek...

00:03:58.260 --> 00:04:00.460
...evrenin sıcaklığı düşecek...

00:04:00.730 --> 00:04:06.090
...ve tüm yıldızların tek tek ölümüyle
gökyüzünün görkemli ışığı sönecek.

00:04:08.200 --> 00:04:10.310
Sonrasındaysa hiç yeni yıldız...

00:04:10.320 --> 00:04:11.350
...oluşmayacak.

00:04:13.140 --> 00:04:16.600
Yani evrenin sonu görkemli şekilde değil...

00:04:16.600 --> 00:04:18.500
...hayal kırıklığıyla olacak.

00:04:21.459 --> 00:04:22.690
Bu son ateşli değil...

00:04:23.540 --> 00:04:24.690
...buzlu olacak.

00:04:29.420 --> 00:04:37.990
Son yıldızın da ölmesiyle,
yıldız ışığı dönemi sona erdi.

00:04:39.840 --> 00:04:47.990
Evren, ölü yıldızların etrafa saçılmış olduğu
bir mezarlık hâline gelmiş bulunmakta.

00:04:50.300 --> 00:04:56.690
Güneş'imiz bir beyaz cüceye dönüşüyor:
sıcak, yoğun, çökmüş bir yıldız cesedine.

00:05:01.540 --> 00:05:03.600
Yakacak yakıtı kalmayınca...

00:05:03.860 --> 00:05:10.990
...bir beyaz cücenin soluk parıltısı, sönmüş olan
fırınından geriye kalan son ısıdan kaynaklanır.

00:05:15.650 --> 00:05:18.230
Dünya'nın şimdiki bulunduğu
konumdan bakıldığında...

00:05:18.230 --> 00:05:24.220
...bulutsuz bir gece göğünde parlayan
dolunay kadar parlak olacak ancak.

00:05:29.140 --> 00:05:31.700
Beyaz cücelerin soluk parıltısı...

00:05:31.700 --> 00:05:41.400
...ölü yıldızlar ve kara deliklerle dolu olan bu
karanlık boşluktaki tek ışık kaynağı olacak.

00:05:50.610 --> 00:05:56.690
Bir bakıma, cesetler ve zombi yıldızlarla dolu
bir “hayalet evren” karşılayacak bizi gelecekte.

00:06:06.500 --> 00:06:08.260
Bir süre sonra kütle çekimi...

00:06:08.260 --> 00:06:13.100
...ölü yıldızları ve gezegenleri galaksilerinden
kopararak dondurucu boşluğa yolluyor.

00:06:17.830 --> 00:06:23.690
Bazı kahverengi cüceler şans eseri
çarpışıp yeni yıldızlar oluşturuyor.

00:06:27.500 --> 00:06:33.300
Çarpışan nötron yıldızları, aşırı parlak
süpernovalarla karanlığı aydınlatıyor.

00:06:50.960 --> 00:06:54.590
Ölmekte olan evrenden
kurtulabilmiş olan canlılar...

00:06:54.600 --> 00:06:57.900
...yaşlanan beyaz cücelerin
etrafında konaklayabilir.

00:07:05.520 --> 00:07:11.590
Fakat en nihayetinde,
beyaz cüceler de sönüp ölecek.

00:07:13.360 --> 00:07:17.600
Kara cüceler, son yıldızların nihai kaderi olacak.

00:07:17.600 --> 00:07:23.900
Bunlar, sadece azıcık ısı ya da ışık
yayan soğumuş beyaz cücelerdir.

00:07:27.560 --> 00:07:33.390
Kara cüceler koyu, yoğun ve bozunmakta
olan maddelerden oluşan gök cisimleridir.

00:07:34.330 --> 00:07:37.090
Yıldızlardan arta kalan küllerdir esasında.

00:07:38.280 --> 00:07:42.050
Bunları meydana getiren atomlar
öyle sert bir şekilde sıkışmıştır ki...

00:07:42.050 --> 00:07:46.380
...Güneş'imizden 1 MİLYON kat yoğundurlar!

00:07:54.400 --> 00:07:57.190
Yıldızların bu hâle gelmesi aşırı uzun sürer.

00:07:57.730 --> 00:08:02.390
Dolayısıyla, bildiğimiz kadarıyla şu anda
evrende hiç kara cüce bulunmamakta.

00:08:10.640 --> 00:08:13.370
Bulunduğu galaksiden kaçamayan cisimler...

00:08:13.400 --> 00:08:17.000
...merkezde yer alan süper kütleli
kara delik tarafından yutuluyor.

00:08:17.000 --> 00:08:20.000
(ᴋᴀʀᴀ ᴅᴇʟiᴋʟᴇʀ ʙᴀşıʙᴏş ᴍᴀᴅᴅᴇʟᴇʀi ʏᴜᴛᴜʏᴏʀ)

00:08:26.190 --> 00:08:31.370
Uzun süredir uykuda olan kara delikler
görkemli bir şekilde aniden parlıyor.

00:08:48.680 --> 00:08:51.170
(ᴅᴇᴊᴇɴᴇʀᴇ çᴀɢ̆)

00:08:51.700 --> 00:08:59.400
Gelecekteki yabancı uygarlıkların tek güvenilir
güç kaynağı kara deliklerin dönme enerjisi oluyor.

00:09:05.120 --> 00:09:09.590
Elimizde bulunan enerjiye bağlı
bir yaşama hızına sahibiz.

00:09:10.560 --> 00:09:13.850
Bizden epey farklı bir biyolojiye sahip olan...

00:09:13.850 --> 00:09:20.100
...dolayısıyla da çok ama çok uzun yaşam sürelerine
sahip olan bilinçli yaşayan sistemler düşünülebilir.

00:09:21.480 --> 00:09:27.970
10 trilyon yılda bir düşünen, ama bu sanki onlara
normalmiş gibi gelen yaşayan sistemler olabilir.

00:09:30.800 --> 00:09:33.100
Bizim soyumuz tükense bile...

00:09:33.250 --> 00:09:35.070
...çok ama çok uzak bir gelecekte...

00:09:35.360 --> 00:09:40.490
...bir süreliğine daha tekrardan akıllı yaşam
formlarının oluşmasına imkân verebilecek...

00:09:40.500 --> 00:09:43.090
...bir dalgalanma meydana gelebilir.

00:09:44.420 --> 00:09:47.690
'Akıllı yaşam zaman adacıkları' olabilir yani.

00:09:54.120 --> 00:09:56.090
(ᴜᴢᴀʏ-ᴢᴀᴍᴀɴıɴ ɢᴇɴişʟᴇᴍᴇsi)

00:09:56.100 --> 00:10:04.300
Evrenin genişleme hızı arttıkça, maddelerin
birbirlerinden uzaklaşma hızı da ışık hızını geçiyor.

00:10:05.380 --> 00:10:13.490
Bu noktada, uzak gökadalar ve yıldızlar öyle hızlı
uzaklaşıyorlar ki ışıkları tespit edilemez hâle geliyor.

00:10:14.300 --> 00:10:21.790
Kâinatın sırları ebediyen kilitli kalacak.

00:10:25.150 --> 00:10:33.100
En yeni teoriler, atomların da zamanla bozunarak
diğer tüm maddeleri yok edeceğini öngörmekte.

00:10:34.480 --> 00:10:40.000
Bizi oluşturan atomların temel yapı
taşlarından birisi olan protonlar...

00:10:40.000 --> 00:10:42.190
...kendiliğinden dağılabilir.

00:10:44.240 --> 00:10:47.480
Kara deliğin çekiminden
kurtulabilen maddeler...

00:10:47.480 --> 00:10:52.200
...onu oluşturan protonlar nihayetinde
bozunacağından yok olup gidecek.

00:10:58.300 --> 00:11:01.700
Proton bozunması henüz kanıtlanmış değil.

00:11:01.700 --> 00:11:07.050
Dolayısıyla geleceğin bu kısmı,
yeni keşiflerin ışığında daha farklı olabilir.

00:11:18.050 --> 00:11:20.420
Kara cücelerin içindeki maddeler...

00:11:20.420 --> 00:11:26.050
...yani kâinatta kalan en son
maddeler, bir zaman sonra...

00:11:26.050 --> 00:11:33.930
...arkalarında hiçbir şey bırakmayarak uzay
boşluğuna radyasyon hâlinde buharlaşacak.

00:11:34.550 --> 00:11:37.550
(ᴋᴀʀᴀ ᴅᴇʟiᴋ çᴀɢ̆ı)

00:11:42.240 --> 00:11:43.920
Kara cücelerin de yok olmasıyla...

00:11:44.500 --> 00:11:47.790
...kâinatta tek bir atom dahi kalmayacak.

00:11:51.870 --> 00:11:55.450
Bir zamanlar içinde bolca şey bulunan
kozmostan geriye kalan tek şeyler...

00:11:55.450 --> 00:11:59.290
...ışık parçacıkları ve kara delikler olacak.

00:12:06.880 --> 00:12:09.690
Kara Delik Çağı başlıyor.

00:12:11.820 --> 00:12:18.090
Yaşamın sığınabileceği hiçbir gezegen, yıldız
yahut kalıntı bulunmayacak bu dönemde.

00:12:20.400 --> 00:12:26.690
Fakat zaman, daha şimdi akmaya başladı.

00:12:28.240 --> 00:12:32.340
İnsan ömrü ile kıyaslandığında,
evren gözlerini daha yeni açtı.

00:12:35.860 --> 00:12:43.490
Soğuk, karanlık ve boş: işte evren ömrünün
büyük bir kısmını aynen böyle geçirecek.

00:12:46.900 --> 00:12:52.080
Evrenimiz yaşama, kendisini göstermesi
için çok kısa bir zaman dilimi veriyor.

00:12:52.080 --> 00:12:56.990
Ateşli doğumu ve dondurucu ölümünden
korunan fevkalade bir zaman dilimi.

00:12:56.990 --> 00:13:04.280
Zamanın oku, evrenin yaşamın oluşabileceği
gelişim çağında parlak bir pencere oluşturur.

00:13:08.250 --> 00:13:11.490
Lakin bu, çok da uzun açık
kalmayan bir penceredir.

00:13:15.090 --> 00:13:17.010
Bildiğimiz şekliyle yaşam...

00:13:17.000 --> 00:13:23.940
...evrenin doğumundan son kara deliğin
buharlaşmasına kadar olan sürenin...

00:13:23.940 --> 00:13:27.320
...yüzdelik olarak yalnızca...

00:13:27.320 --> 00:13:29.130
%0.000

00:13:29.130 --> 00:13:29.650
%0.000000000000

00:13:29.650 --> 00:13:30.130
%0.000000000000000000000

00:13:30.130 --> 00:13:30.930
%0.000000000000000000000000000000

00:13:30.930 --> 00:13:31.450
%0.000000000000000000000000000000000000000

00:13:31.450 --> 00:13:31.850
%0.000000000000000000000000000000000000000000000000

00:13:31.850 --> 00:13:32.450
%0.000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

00:13:32.450 --> 00:13:32.940
%0.000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

00:13:32.940 --> 00:13:33.520
%0.00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

00:13:33.520 --> 00:13:34.750
%0.00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

00:13:34.750 --> 00:13:37.960
%0.00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000001'inde mümkündür.

00:13:44.800 --> 00:13:48.390
Kara delikler, evrenin temel
yapı taşları hâline geliyorlar.

00:13:52.650 --> 00:13:57.750
Galaksiler, etraflarında ufak kara delikler dönen
merkezi süper kütleli kara delikler hâline gelecek.

00:14:01.700 --> 00:14:06.690
Kara deliklerle dolu zombi galaksiler
yavaş yavaş gelişmeye devam ediyor.

00:14:10.260 --> 00:14:12.050
Birbirlerini yutarak büyüyecekler...

00:14:12.060 --> 00:14:15.030
...ardından da, belki süper kütleli kara
deliğe çekilerek onu büyütecekler.

00:14:15.030 --> 00:14:18.280
Evren, hâlâ ilginç ve dinamik
bir yer olmaya devam edecek.

00:14:18.280 --> 00:14:20.260
Sadece bahsettiğimiz zaman ölçekleri...

00:14:20.260 --> 00:14:24.790
...artık 'binlerce' veya 'milyonlarca'
yıl yerine 'trilyonlarca' yıl olacak.

00:14:29.500 --> 00:14:31.500
Bu çok uzak olan gelecekte...

00:14:31.500 --> 00:14:35.900
...kara delik birleşmeleri,
evrende gerçekleşen ana olaylar olacak.

00:14:38.480 --> 00:14:45.590
Bazıları muazzam büyüklüklere ulaşacak,
Güneş'imizin trilyonlarca katı kütlelere.

00:14:49.100 --> 00:14:55.510
Birleştikleri vakit, kâinatta yankılanacak olan
çok güçlü kütle çekimsel dalgalar yayacaklar.

00:14:56.050 --> 00:15:00.890
Kara delikler, davula vuran tokmak misali
evreni kütle çekimsel dalgalarla dövecekler.

00:15:09.020 --> 00:15:11.990
Bunların çok karakteristik bir şarkıları olacak.

00:15:17.880 --> 00:15:21.390
Beraberce çok uzun bir ömür
sürmüş iki kara delik düşünün.

00:15:22.080 --> 00:15:24.700
Ömürlerinin sonunda birbirlerinin etrafında...

00:15:24.700 --> 00:15:28.760
...bir saniyeden çok daha kısa bir sürede
binlerce km yol alacak şekilde dönüyorlar.

00:15:32.190 --> 00:15:36.810
Bunu yaparken arkalarında bir 'uzay çınlaması'...

00:15:36.810 --> 00:15:39.200
...uzay-zamanda gerçek bir dalga bırakıyorlar.

00:15:53.360 --> 00:15:59.090
Uzay, bu kara deliklerin evrene
vuruşu sebebiyle ezilip büzülür.

00:16:02.990 --> 00:16:07.650
Bunlar “kütle çekimsel dalgalar”,
diğer bir deyişle evrenin çınlama sesleridir.

00:16:07.650 --> 00:16:16.290
Ve bunlar, kara delikten ışık hızında çıkarak
dönen sakin bir kara delikte birleşecektir.

00:16:21.200 --> 00:16:23.320
Yeterince yakında bulunsaydınız eğer...

00:16:23.320 --> 00:16:27.570
...uzayın ezilip büzülmesinden
dolayı kulaklarınız çınlardı.

00:16:27.580 --> 00:16:29.790
Tam anlamıyla o sesi işitebilirdiniz.

00:16:39.080 --> 00:16:43.150
Çok ağır bir kara deliğe doğru çekilen
daha hafif bir kara delik düşünün.

00:16:43.320 --> 00:16:44.860
Bu duyduğunuz...

00:16:44.860 --> 00:16:49.980
...hafif olan kara deliğin, ağır olana her
yaklaştığında uzayı dövmesinin sesidir.

00:16:58.260 --> 00:17:01.890
Çekildikçe daha da hızlanır ve
daha gürültülü bir hâle gelir.

00:17:22.839 --> 00:17:25.839
Bilim insanları kara deliklerin
ölümsüz olduğunu düşünüyordu.

00:17:25.839 --> 00:17:28.170
Ancak bunlar bile bir gün ölür.

00:17:29.180 --> 00:17:33.100
Şimdi de, hayal dahi edilemeyecek
kadar uzun zaman ölçeklerinden...

00:17:33.100 --> 00:17:35.390
...katrilyonlarca yıl gelecekten bahsediyoruz.

00:17:35.960 --> 00:17:40.590
Bahsettiğimiz bu zaman ölçeklerinde,
kara delikler bile buharlaşmaya başlarlar.

00:17:42.910 --> 00:17:46.140
(ʜᴀᴡᴋıɴɢ ʀᴀᴅʏᴀsʏᴏɴᴜ)

00:17:52.250 --> 00:17:54.560
STEPHEN HAWKING:
Kuantum mekaniğine göre...

00:17:54.560 --> 00:17:59.360
...uzay 'sanal' ve 'karşıt' parçacıklarla doludur.

00:17:59.360 --> 00:18:04.340
Bunlar çiftler hâlinde oluşmakta,
birbirlerinden ayrılmakta...

00:18:04.350 --> 00:18:08.300
...tekrardan bir araya gelmekte ve
sonra da birbirlerini yok etmektedir.

00:18:13.120 --> 00:18:15.590
Bir kara deliğin yanında...

00:18:15.920 --> 00:18:20.640
...sanal parçacıklardan biri ona düşebilir.

00:18:21.040 --> 00:18:25.690
Bunun sonucunda diğer parçacık, kendisini
yok edecek olan partnerinden mahrum kalır.

00:18:27.400 --> 00:18:29.280
Terkedilmiş olan parçacık...

00:18:29.280 --> 00:18:33.390
...kara delik tarafından yayılan
radyasyonmuş gibi görünür.

00:18:36.540 --> 00:18:37.780
Bu yüzden de işte...

00:18:38.560 --> 00:18:41.390
...kara delikler ölümsüz değildir.

00:18:43.370 --> 00:18:46.790
Sürekli artan bir oranda buharlaşırlar...

00:18:47.300 --> 00:18:51.490
...ta ki en sonunda muazzam
bir patlamayla yok olana dek.

00:18:57.610 --> 00:18:59.220
Kuantum mekaniği...

00:18:59.220 --> 00:19:04.790
...parçacıkların ve radyasyonun nihai bir
zindandan kurtulmasına imkan vermiştir:

00:19:05.300 --> 00:19:06.650
Bir kara delikten.

00:19:06.700 --> 00:19:13.190
Kara delikler, evrende son kalan büyük ölçekli
yapıları silerek buharlaşmaya başlıyorlar.

00:19:14.380 --> 00:19:18.650
Ölürlerken karanlığı birer birer aydınlatıyorlar.

00:19:59.940 --> 00:20:02.890
Kara delikler aheste aheste ölürken...

00:20:02.900 --> 00:20:09.700
...evren, henüz sırrını çözememiş olduğumuz
bir güç nedeniyle genişlemeye devam ediyor.

00:20:11.580 --> 00:20:17.680
İşte bu, insanoğlunun bilgi birikiminin sınırıdır,
araştırmalar ve keşifler için doğmuş bir sınır.

00:20:17.680 --> 00:20:19.970
Düşünürler ve ozanlar seneler boyunca...

00:20:19.970 --> 00:20:23.190
...“Dünya'nın sonunu ateş mi yoksa buz
mu getirecek?” diye sorup durmuştur.

00:20:23.400 --> 00:20:26.490
Bugün buna bir cevap verebiliriz.

00:20:28.380 --> 00:20:31.900
En yeni bulgular gösteriyor ki,
evren yavaşlamıyor...

00:20:31.900 --> 00:20:34.890
...aksine kontrolden çıkmış
bir şekilde hızlanıyor.

00:20:35.300 --> 00:20:38.790
Ve biz, evrenin donarak yaşamını
noktalayacağını düşünmekteyiz.

00:20:39.100 --> 00:20:41.890
Günümüzden trilyon kere
trilyonlarca sene sonra.

00:20:45.210 --> 00:20:47.790
Uzay boşluğunun bizzat kendisinde enerji vardır.

00:20:47.800 --> 00:20:50.000
Uzayın her bir cm³ alanında...

00:20:50.000 --> 00:20:54.100
...içerisinde parçacık, madde, radyasyon
yahut herhangi bir şeyler olsun olmasın...

00:20:54.100 --> 00:20:57.400
...yine de enerji vardır.

00:21:00.620 --> 00:21:04.570
Einstein'a göre de, bu enerji evreni itmektedir.

00:21:07.160 --> 00:21:09.890
Evrenin genişlemesini hızlandıran tuhaf şey nedir?

00:21:10.600 --> 00:21:12.650
Ona "karanlık enerji" diyoruz.

00:21:14.820 --> 00:21:18.150
Ve bu şey, evrendeki en baskın güçtür.

00:21:18.150 --> 00:21:23.590
Evrendeki madde-enerji içeriğinin neredeyse
3/4'ü bu karanlık enerji dediğimiz şeydir.

00:21:23.680 --> 00:21:25.800
Ve bizim, onun ne olduğuna dair
hiçbir fikrimiz bulunmuyor.

00:21:29.780 --> 00:21:32.270
Karanlık enerji, madde veya radyasyonun aksine...

00:21:32.270 --> 00:21:35.590
...evren genişledikçe etkisini azaltmaz.

00:21:36.530 --> 00:21:41.790
İşte bu, evrene gelecekte ne olacağına
dair çok önemli şeyler söyler bize.

00:21:43.540 --> 00:21:45.890
Öyleyse evrenin geleceği ne olacak?

00:21:47.550 --> 00:21:50.890
Karanlık enerji, baskın ve itici güç
olarak kalmaya devam ederse...

00:21:52.380 --> 00:21:55.000
...evren sonsuza değin genişleyecektir.

00:22:00.300 --> 00:22:04.190
Gitgide hızını artırarak hem de.

00:22:04.200 --> 00:22:06.390
Kaçak bir evren hâline gelecektir.

00:22:08.200 --> 00:22:11.020
Evrenin enerjisinin %70'i...

00:22:11.020 --> 00:22:12.850
...boş uzayda bulunmaktadır...

00:22:12.850 --> 00:22:16.390
...ve biz niye bunun böyle
olduğunu anlamış değiliz.

00:22:17.500 --> 00:22:19.590
Ancak ne olacağını biliyoruz.

00:22:21.010 --> 00:22:24.150
Bu enerji orada durmaya
devam ederse şayet...

00:22:24.150 --> 00:22:27.390
...evren karanlık, soğuk ve
bomboş bir hâle gelecektir.

00:22:29.840 --> 00:22:32.050
İşte gelecek böyle olabilir.

00:22:33.120 --> 00:22:37.340
Bilmiyoruz, çünkü karanlık enerjinin
doğasını kavrayabilmiş değiliz henüz.

00:22:37.340 --> 00:22:39.560
Kavrayana dek, geleceği bilemeyeceğiz...

00:22:39.560 --> 00:22:41.680
...hatta kendi kökenlerimizi
dahi anlayamayacağız...

00:22:41.680 --> 00:22:45.190
...işte bu sebeple de, bu konuyu
bilmek ve araştırmak istiyoruz.

00:22:46.760 --> 00:22:49.390
Karanlık enerjinin mahiyetini keşfetmek...

00:22:49.400 --> 00:22:54.100
...geleceğe dairki öngörümüzü
çarpıcı bir şekilde değiştirebilir.

00:22:55.520 --> 00:22:58.590
Olur da karanlık enerji,
etkisini zamanla bir şekilde azaltırsa...

00:22:58.600 --> 00:23:02.800
...evren, kütle çekiminin etkisi altında
çökebilir: bu "Büyük Çöküş'tür".

00:23:04.020 --> 00:23:10.190
Destek verilirse, evreni paramparça
edebilir: bu da "Büyük Yırtılma'dır".

00:23:12.100 --> 00:23:16.990
Fizikçiler her geçen gün, herbirinin
kendine mahsus fizik yasaları olan...

00:23:17.000 --> 00:23:21.910
...bizimkisinin dışında başka birçok evren
daha olabileceğini düşünmeye başlıyorlar.

00:23:24.610 --> 00:23:33.490
Bazıları, yaşam için uygun koşulları sağlayabilir.
Diğerleri ise çökebilir veya da parçalanabilir.

00:23:35.280 --> 00:23:42.390
Bazıları ise, aklımızın alamayacağı
düzeyde acayip olabilir.

00:23:45.870 --> 00:23:52.660
Bu yapbozun eksik parçaları, oralarda
bir yerlerde ve bulunmayı bekliyor.

00:23:52.660 --> 00:23:58.290
Gelecekte bizi, gitgide soğuyup boş hâle
gelen bir evren bekliyor gibi görünüyor.

00:24:03.200 --> 00:24:04.940
Öte yandan şunu da sormalıyız tabii:

00:24:04.940 --> 00:24:07.990
“Bu son, yeni bir başlangıcı
beraberinde getirebilir mi?”.

00:24:10.640 --> 00:24:14.530
Ayrıca da, kâinatın sonunun
gerçekte nasıl geleceğine...

00:24:14.530 --> 00:24:17.490
...ve yeni bir evrenin doğuşuna neden
olup olmayacağına dair fikirler de var.

00:24:23.150 --> 00:24:25.470
Bazı kişiler, entropi her şeyi
yok etmeden önce...

00:24:25.470 --> 00:24:30.090
...evrenden kaçıp kurtulmanın
bir yolu olabileceğini düşünmekteler.

00:24:32.120 --> 00:24:34.510
Simüle edilmiş sanal evrenler yaratabilir...

00:24:34.510 --> 00:24:38.850
...hatta yeterli enerjiyle tıpkı bizimkisi
gibi bir evren bile yaratabiliriz.

00:24:43.390 --> 00:24:45.990
Yaptığımız hesaplamalar bizlere şunu söylüyor:

00:24:46.000 --> 00:24:51.300
Eğer muazzam miktarda enerjiyi tek bir
noktaya sıkıştırabilecek kapasitede...

00:24:51.300 --> 00:24:53.190
...bir parçacık hızlandırıcınız varsa...

00:24:53.190 --> 00:24:55.590
...bir ihtimal bir geçit açabilirsiniz:

00:24:55.590 --> 00:24:57.290
'Bebek bir evren'.

00:25:02.990 --> 00:25:06.290
"Var olan her şeyin ölümüyle yüzleşmek."

00:25:06.350 --> 00:25:10.590
Belki de, (gelecekteki uygarlıkların)
tek kurtulma olasılığı işte budur.

00:25:11.660 --> 00:25:14.800
Ve bu, çok ilginç bir olasılığı
daha gündeme getirmekte.

00:25:14.800 --> 00:25:16.760
Tamamiyle spekülasyon ama...

00:25:16.760 --> 00:25:21.120
...belki de bünyesinde akıllı
yaşam barındıran evrenler...

00:25:21.120 --> 00:25:24.590
...bebek evrenler, diğer bir deyişle
“cankurtaran botları” oluşturup...

00:25:24.600 --> 00:25:26.400
...onları çoğaltacaklardır.

00:25:29.880 --> 00:25:34.600
Yani, çoklu evrenler arasında
bir nevi 'evrim' vuku bulabilir.

00:25:34.600 --> 00:25:37.390
En güçlünün hayatta
kalması gerçekleşebilir.

00:25:38.560 --> 00:25:43.890
Bünyesinde zeki yaşam bulundurmayan
evrenler 'kısırdır', hiç çocukları olmaz.

00:25:43.940 --> 00:25:47.860
Ancak, uygun sıcaklıklara ve bizimkisi
gibi yıldızlara sahip olan evrenler...

00:25:47.860 --> 00:25:52.890
...bebek evrenler yapıp sonra da onları
çoğaltacak uygarlıklar oluşturabilirler.

00:25:58.960 --> 00:26:01.900
Evrenden kaçıp kurtulabilmenin
herhangi bir yolu bulunmuyorsa...

00:26:01.900 --> 00:26:03.950
...o zaman entropi,
ilerleyişine devam ederek...

00:26:03.950 --> 00:26:06.530
...evrende kalan son süper kütleli
kara delikleri de yok edecektir.

00:26:08.560 --> 00:26:17.340
Son kara delik, patlayıp ölürken
son bir defa kâinatı aydınlatıyor.

00:27:24.540 --> 00:27:28.000
Akıl almaz bir sürenin sonunda...

00:27:28.000 --> 00:27:30.960
...kara delikler bile buharlaşacak...

00:27:30.960 --> 00:27:36.120
...ve kâinat, içinde sadece fotonların
bulunduğu bir denize dönüşecek...

00:27:36.120 --> 00:27:41.840
...ve bu fotonlar da, evrenin genişlemesi
sebebiyle yavaş yavaş aynı sıcaklığa...

00:27:41.840 --> 00:27:43.990
...yani mutlak sıfıra doğru soğuyacaktır.

00:27:57.390 --> 00:28:03.450
Son yıldızların son kalıntıları da
sonunda bozunup yok olunca...

00:28:03.900 --> 00:28:06.790
...ve her şey aynı sıcaklığa geldiğinde...

00:28:07.140 --> 00:28:09.120
...kâinatın öyküsü...

00:28:09.120 --> 00:28:11.790
...nihayet noktalanıyor.

00:28:12.300 --> 00:28:14.930
ᴢᴀᴍᴀɴ ᴍᴀɴᴀsıᴢ ʜᴀʟᴇ ɢᴇʟiʏᴏʀ

00:28:14.930 --> 00:28:17.090
Ömrü boyunca ilk defa...

00:28:17.200 --> 00:28:20.990
...evren kalıcı ve değişmez olacaktır.

00:28:21.470 --> 00:28:24.290
Entropi nihayet artmayı durdurdu...

00:28:24.380 --> 00:28:28.140
...zira kozmos, artık daha da
düzensiz hâle gelemez.

00:28:28.600 --> 00:28:30.150
Hiçbir şey olmuyor...

00:28:30.300 --> 00:28:33.990
...ilelebet de olmamaya devam edecek.

00:28:36.980 --> 00:28:41.590
Her şeyin bir mucizesi vardır,
karanlığın ve sessizliğin bile...
ʜᴇʟᴇɴ ᴋᴇʟʟᴇʀ

00:28:41.600 --> 00:28:46.100
...ve ben, ne hâlde olursam olayım,
mutlulukla yaşamayı öğrendim.
ʜᴇʟᴇɴ ᴋᴇʟʟᴇʀ

00:28:47.580 --> 00:28:52.990
ᴍᴇʟᴏᴅʏsʜᴇᴇᴘ ᴛᴀʀᴀғıɴᴅᴀɴ ʜᴀᴢıʀʟᴀɴᴍışᴛıʀ
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi: @yigithan.kilinc

00:28:53.000 --> 00:28:59.800
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi: @yigithan.kilinc