1
00:00:00,180 --> 00:00:05,290
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi:
@yigithan.kilinc

2
00:00:05,760 --> 00:00:10,190
Her şeyin bir mucizesi vardır,
karanlığın ve sessizliğin bile...

3
00:00:10,180 --> 00:00:14,290
Her şeyin bir mucizesi vardır,
karanlığın ve sessizliğin bile...
ʜᴇʟᴇɴ ᴋᴇʟʟᴇʀ

4
00:00:14,600 --> 00:00:18,300
Gelecek nasıl görünecek?

5
00:00:18,600 --> 00:00:22,400
Evren nasıl sona erecek?

6
00:00:22,600 --> 00:00:25,900
Bunu asla kesin olarak bilemeyebiliriz.

7
00:00:26,180 --> 00:00:30,490
Lakin bilim, evrenin sonunun nasıl geleceğine dair
büyüleyici bir tablo çizmeye başladı bile.

8
00:00:31,380 --> 00:00:34,490
Gelin birlikte zamanın sonuna
doğru bir yolculuğa çıkalım.

9
00:00:34,580 --> 00:00:38,520
Her 5 saniyede bir, hızımızı ikiye katlayıp
gitgide hızlanarak ilerleyeceğiz.

10
00:00:38,720 --> 00:00:44,560
Geleceğe dair bu öngörümüz, biz daha fazla ipucunu
irdeledikçe muhakkak değişecektir, fakat şu kesin ki:

11
00:00:44,660 --> 00:00:46,490
Evren daha yeni başladı.

12
00:00:46,800 --> 00:00:48,850
(ᴀɴᴛʀᴏᴘᴏsᴇɴ çᴀɢ̆ı)

13
00:00:48,860 --> 00:00:51,400
DAVID ATTENBOROUGH:
Holosen sona erdi.

14
00:00:52,220 --> 00:00:53,800
Şu anda yaptıklarımız...

15
00:00:54,020 --> 00:00:55,870
...ve sonraki birkaç yılda yapacaklarımız...

16
00:00:56,300 --> 00:01:01,690
...gelecek binlerce yılı derinden etkileyecek.

17
00:01:04,000 --> 00:01:08,190
Modern insanların şimdiye
kadarki bildiği tek koşullar...

18
00:01:08,620 --> 00:01:09,890
...değişmekte.

19
00:01:10,180 --> 00:01:11,790
Hem de çok hızlı bir şekilde.

20
00:01:13,060 --> 00:01:17,690
Bu gezegendeki hiçbir şey
aynı kalmaz, her şey değişir.

21
00:01:17,940 --> 00:01:23,600
Dünya sıçrayışlarından birini yapıyor ve biz,
bu sıçrayışların nereye ineceğini bilemeyiz.

22
00:01:24,350 --> 00:01:26,350
Dünya daima bu sıçrayışları yapmakta.

23
00:01:26,600 --> 00:01:32,750
(ʜᴀʟᴇ-ʙᴏᴘᴘ ᴋᴜʏʀᴜᴋʟᴜ ʏıʟᴅıᴢı ɢᴇʀi ᴅöɴüʏᴏʀ)

24
00:01:32,750 --> 00:01:34,800
Bu gezegendeki her şey hareket hâlindedir.

25
00:01:35,260 --> 00:01:39,200
Hiçbir şey sabit kalmaz, her şey bozulur.

26
00:01:39,500 --> 00:01:42,700
(ᴀɴᴛᴀʀᴇs süᴘᴇʀɴᴏᴠᴀ ᴏʟᴜʏᴏʀ)

27
00:01:42,700 --> 00:01:46,700
(sᴀʜʀᴀ çöʟü ᴛʀᴏᴘiᴋᴀʟ iᴋʟiᴍᴇ ɢiʀiʏᴏʀ)

28
00:01:46,700 --> 00:01:50,750
(ᴛᴀᴋıᴍ ʏıʟᴅıᴢʟᴀʀ ʙᴏᴢᴜʟᴍᴀʏᴀ ʙᴀşʟıʏᴏʀ)

29
00:01:50,750 --> 00:01:53,900
(ᴠᴏʏᴀɢᴇʀ ɪ ᴋᴏᴍşᴜ ʏıʟᴅıᴢıɴ ʏᴀɴıɴᴅᴀɴ ɢᴇçiʏᴏʀ)

30
00:01:53,900 --> 00:01:56,900
(ʙᴜᴢᴜʟ ᴀʀᴀsı ᴅᴇᴠiʀ sᴏɴᴀ ᴇʀiʏᴏʀ)

31
00:01:56,900 --> 00:02:05,500
(ʙiʀ süᴘᴇʀᴠᴏʟᴋᴀɴ ᴘᴀᴛʟıʏᴏʀ)

32
00:02:05,500 --> 00:02:08,199
(ʏᴇɴi ʙiʀ ʜᴀᴠᴀi ᴀᴅᴀsı ᴏʀᴛᴀʏᴀ çıᴋıʏᴏʀ)

33
00:02:08,199 --> 00:02:14,000
(ʏᴇɴi ᴀᴅᴀʟᴀʀ ᴢiɴᴄiʀi ᴏʟᴜşᴜʏᴏʀ)

34
00:02:14,000 --> 00:02:17,500
(ᴀʏ'ᴅᴀᴋi ᴀʏᴀᴋ iᴢʟᴇʀi ᴋᴀʏʙᴏʟᴜʏᴏʀ)

35
00:02:17,500 --> 00:02:21,500
(ʙᴇᴛᴇʟɢᴇᴜsᴇ süᴘᴇʀɴᴏᴠᴀ ᴏʟᴜʏᴏʀ)

36
00:02:21,500 --> 00:02:29,700
(ᴛᴀşᴛᴀɴ ᴀʙiᴅᴇʟᴇʀ ᴇʀᴏᴢʏᴏɴᴀ ᴜɢ̆ʀᴜʏᴏʀ)

37
00:02:29,700 --> 00:02:32,700
(öʟüᴍᴄüʟ ʙiʀ ɢᴀᴍᴀ ışıɴı ᴘᴀᴛʟᴀᴍᴀsı ᴏʟᴜʏᴏʀ)

38
00:02:32,700 --> 00:02:38,000
(ᴍᴀʀs'ıɴ ᴜʏᴅᴜsᴜ ʜᴀʟᴋᴀ ʜᴀʟiɴᴇ ɢᴇʟiʏᴏʀ)

39
00:02:38,000 --> 00:02:41,700
(sᴀᴛüʀɴ'üɴ ʜᴀʟᴋᴀʟᴀʀı ʏᴏᴋ ᴏʟᴜʏᴏʀ)

40
00:02:41,700 --> 00:02:44,900
(ᴀɴᴛᴀʀᴋᴛiᴋᴀ ᴇʀiʏᴏʀ)

41
00:02:44,900 --> 00:02:50,900
(ʙüʏüᴋ ʙiʀ ᴀsᴛᴇʀᴏiᴛ ᴅüɴʏᴀ'ʏᴀ çᴀʀᴘıʏᴏʀ)

42
00:02:50,900 --> 00:02:57,900
(ʏᴇɴi süᴘᴇʀ ᴋıᴛᴀ ᴏʟᴜşuʏᴏʀ)

43
00:02:58,830 --> 00:03:01,100
BRIAN COX:
Yakıtı tükenince...

44
00:03:01,100 --> 00:03:04,400
BRIAN COX:
...Güneş gösterişsiz bir şekilde solmayacak.

45
00:03:05,890 --> 00:03:07,910
Çekirdeği çökecek...

46
00:03:07,910 --> 00:03:12,760
...ve çökmesiyle ortaya çıkan fazladan ısı,
dış katmanlarının şişmesini sağlayacak.

47
00:03:12,760 --> 00:03:13,760
(ᴅüɴʏᴀ üᴢᴇʀiɴᴅᴇᴋi ᴛüᴍ ʏᴀşᴀᴍ sᴏɴᴀ ᴇʀiʏᴏʀ)

48
00:03:13,760 --> 00:03:16,800
(ɢüɴᴇş ɢᴇɴişʟiʏᴏʀ)

49
00:03:16,800 --> 00:03:18,800
(ɢüɴᴇş ᴋıᴢıʟ ᴅᴇᴠᴇ ᴅöɴüşüʏᴏʀ)

50
00:03:18,800 --> 00:03:21,100
(öʟᴍᴇᴋᴛᴇ ᴏʟᴀɴ ɢüɴᴇş ᴅüɴʏᴀ'ʏı ʏᴏᴋ ᴇᴅiʏᴏʀ)

51
00:03:21,100 --> 00:03:22,300
(ɢüɴᴇş ʙᴇʏᴀᴢ ᴄüᴄᴇʏᴇ ᴅöɴüşüʏᴏʀ)

52
00:03:22,300 --> 00:03:24,300
Güneş'imiz artık ölü.

53
00:03:24,660 --> 00:03:30,140
Kalıntıları, derin uzayın dondurucu
sıcaklığında yavaşça soğumakta.

54
00:03:40,020 --> 00:03:44,190
Güneş'in yazgısı, öbür tüm
yıldızlar için de geçerlidir.

55
00:03:44,380 --> 00:03:51,790
Bir gün hepsi ölecek ve kâinat
ebedî bir karanlığa gömülecek.

56
00:03:54,140 --> 00:03:57,610
Tüm yıldızların nihayetinde yakıtı bitecek...

57
00:03:58,260 --> 00:04:00,460
...evrenin sıcaklığı düşecek...

58
00:04:00,730 --> 00:04:06,090
...ve tüm yıldızların tek tek ölümüyle
gökyüzünün görkemli ışığı sönecek.

59
00:04:08,200 --> 00:04:10,310
Sonrasındaysa hiç yeni yıldız...

60
00:04:10,320 --> 00:04:11,350
...oluşmayacak.

61
00:04:13,140 --> 00:04:16,600
Yani evrenin sonu görkemli şekilde değil...

62
00:04:16,600 --> 00:04:18,500
...hayal kırıklığıyla olacak.

63
00:04:21,459 --> 00:04:22,690
Bu son ateşli değil...

64
00:04:23,540 --> 00:04:24,690
...buzlu olacak.

65
00:04:29,420 --> 00:04:37,990
Son yıldızın da ölmesiyle,
yıldız ışığı dönemi sona erdi.

66
00:04:39,840 --> 00:04:47,990
Evren, ölü yıldızların etrafa saçılmış olduğu
bir mezarlık hâline gelmiş bulunmakta.

67
00:04:50,300 --> 00:04:56,690
Güneş'imiz bir beyaz cüceye dönüşüyor:
sıcak, yoğun, çökmüş bir yıldız cesedine.

68
00:05:01,540 --> 00:05:03,600
Yakacak yakıtı kalmayınca...

69
00:05:03,860 --> 00:05:10,990
...bir beyaz cücenin soluk parıltısı, sönmüş olan
fırınından geriye kalan son ısıdan kaynaklanır.

70
00:05:15,650 --> 00:05:18,230
Dünya'nın şimdiki bulunduğu
konumdan bakıldığında...

71
00:05:18,230 --> 00:05:24,220
...bulutsuz bir gece göğünde parlayan
dolunay kadar parlak olacak ancak.

72
00:05:29,140 --> 00:05:31,700
Beyaz cücelerin soluk parıltısı...

73
00:05:31,700 --> 00:05:41,400
...ölü yıldızlar ve kara deliklerle dolu olan bu
karanlık boşluktaki tek ışık kaynağı olacak.

74
00:05:50,610 --> 00:05:56,690
Bir bakıma, cesetler ve zombi yıldızlarla dolu
bir “hayalet evren” karşılayacak bizi gelecekte.

75
00:06:06,500 --> 00:06:13,100
Bir süre sonra kütle çekimi, ölü yıldızları ve gezegenleri
galaksilerinden kopararak dondurucu boşluğa yolluyor.

76
00:06:17,830 --> 00:06:23,690
Bazı kahverengi cüceler şans eseri
çarpışıp yeni yıldızlar oluşturuyor.

77
00:06:27,500 --> 00:06:33,300
Çarpışan nötron yıldızları, aşırı parlak
süpernovalarla karanlığı aydınlatıyor.

78
00:06:50,960 --> 00:06:54,590
Ölmekte olan evrenden
kurtulabilmiş olan canlılar...

79
00:06:54,600 --> 00:06:57,900
...yaşlanan beyaz cücelerin
etrafında konaklayabilir.

80
00:07:05,520 --> 00:07:11,590
Fakat en nihayetinde,
beyaz cüceler de sönüp ölecek.

81
00:07:13,360 --> 00:07:17,600
Kara cüceler, son yıldızların nihai kaderi olacak.

82
00:07:17,600 --> 00:07:23,900
Bunlar, sadece azıcık ısı ya da ışık
yayan soğumuş beyaz cücelerdir.

83
00:07:27,560 --> 00:07:33,390
Kara cüceler koyu, yoğun ve bozunmakta
olan maddelerden oluşan gök cisimleridir.

84
00:07:34,330 --> 00:07:37,090
Yıldızlardan arta kalan küllerdir esasında.

85
00:07:38,280 --> 00:07:42,050
Bunları meydana getiren atomlar
öyle sert bir şekilde sıkışmıştır ki...

86
00:07:42,050 --> 00:07:46,380
...Güneş'imizden 1 MİLYON kat yoğundurlar!

87
00:07:54,400 --> 00:07:57,190
Yıldızların bu hâle gelmesi aşırı uzun sürer.

88
00:07:57,730 --> 00:08:02,390
Dolayısıyla, bildiğimiz kadarıyla şu anda
evrende hiç kara cüce bulunmamakta.

89
00:08:10,640 --> 00:08:13,370
Bulunduğu galaksiden kaçamayan cisimler...

90
00:08:13,400 --> 00:08:17,000
...merkezde yer alan süper kütleli
kara delik tarafından yutuluyor.

91
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
(ᴋᴀʀᴀ ᴅᴇʟiᴋʟᴇʀ ʙᴀşıʙᴏş ᴍᴀᴅᴅᴇʟᴇʀi ʏᴜᴛᴜʏᴏʀ)

92
00:08:26,190 --> 00:08:31,370
Uzun süredir uykuda olan kara delikler
görkemli bir şekilde aniden parlıyor.

93
00:08:48,680 --> 00:08:51,170
(ᴅᴇᴊᴇɴᴇʀᴇ çᴀɢ̆)

94
00:08:51,700 --> 00:08:59,400
Gelecekteki yabancı uygarlıkların tek güvenilir
güç kaynağı kara deliklerin dönme enerjisi oluyor.

95
00:09:05,120 --> 00:09:09,590
Elimizde bulunan enerjiye bağlı
bir yaşama hızına sahibiz.

96
00:09:10,560 --> 00:09:13,850
Bizden epey farklı bir biyolojiye sahip olan...

97
00:09:13,850 --> 00:09:20,100
...dolayısıyla da çok ama çok uzun yaşam sürelerine
sahip olan bilinçli yaşayan sistemler düşünülebilir.

98
00:09:21,480 --> 00:09:27,970
10 trilyon yılda bir düşünen, ama bu sanki onlara
normalmiş gibi gelen yaşayan sistemler olabilir.

99
00:09:30,800 --> 00:09:33,100
Bizim soyumuz tükense bile...

100
00:09:33,250 --> 00:09:35,070
...çok ama çok uzak bir gelecekte...

101
00:09:35,360 --> 00:09:40,490
...bir süreliğine daha tekrardan akıllı yaşam
formlarının oluşmasına imkân verebilecek...

102
00:09:40,500 --> 00:09:43,090
...bir dalgalanma meydana gelebilir.

103
00:09:44,420 --> 00:09:47,690
'Akıllı yaşam zaman adacıkları' olabilir yani.

104
00:09:54,120 --> 00:09:56,090
(ᴜᴢᴀʏ-ᴢᴀᴍᴀɴıɴ ɢᴇɴişʟᴇᴍᴇsi)

105
00:09:56,100 --> 00:10:04,300
Evrenin genişleme hızı arttıkça, maddelerin
birbirlerinden uzaklaşma hızı da ışık hızını geçiyor.

106
00:10:05,380 --> 00:10:13,490
Bu noktada, uzak gökadalar ve yıldızlar öyle hızlı
uzaklaşıyorlar ki ışıkları tespit edilemez hâle geliyor.

107
00:10:14,300 --> 00:10:21,790
Kâinatın sırları ebediyen kilitli kalacak.

108
00:10:25,150 --> 00:10:33,100
En yeni teoriler, atomların da zamanla bozunarak
diğer tüm maddeleri yok edeceğini öngörmekte.

109
00:10:34,480 --> 00:10:40,000
Bizi oluşturan atomların temel yapı
taşlarından birisi olan protonlar...

110
00:10:40,000 --> 00:10:42,190
...kendiliğinden dağılabilir.

111
00:10:44,240 --> 00:10:47,480
Kara deliğin çekiminden
kurtulabilen maddeler...

112
00:10:47,480 --> 00:10:52,200
...onu oluşturan protonlar nihayetinde
bozunacağından yok olup gidecek.

113
00:10:58,300 --> 00:11:01,700
Proton bozunması henüz kanıtlanmış değil.

114
00:11:01,700 --> 00:11:07,050
Dolayısıyla geleceğin bu kısmı,
yeni keşiflerin ışığında daha farklı olabilir.

115
00:11:18,050 --> 00:11:20,420
Kara cücelerin içindeki maddeler...

116
00:11:20,420 --> 00:11:26,050
...yani kâinatta kalan en son
maddeler, bir zaman sonra...

117
00:11:26,050 --> 00:11:33,930
...arkalarında hiçbir şey bırakmayarak uzay
boşluğuna radyasyon hâlinde buharlaşacak.

118
00:11:34,550 --> 00:11:37,550
(ᴋᴀʀᴀ ᴅᴇʟiᴋ çᴀɢ̆ı)

119
00:11:42,240 --> 00:11:43,920
Kara cücelerin de yok olmasıyla...

120
00:11:44,500 --> 00:11:47,790
...kâinatta tek bir atom dahi kalmayacak.

121
00:11:51,870 --> 00:11:55,450
Bir zamanlar içinde bolca şey bulunan
kozmostan geriye kalan tek şeyler...

122
00:11:55,450 --> 00:11:59,290
...ışık parçacıkları ve kara delikler olacak.

123
00:12:06,880 --> 00:12:09,690
Kara Delik Çağı başlıyor.

124
00:12:11,820 --> 00:12:18,090
Yaşamın sığınabileceği hiçbir gezegen, yıldız
yahut kalıntı bulunmayacak bu dönemde.

125
00:12:20,400 --> 00:12:26,690
Fakat zaman, daha şimdi akmaya başladı.

126
00:12:28,240 --> 00:12:32,340
İnsan ömrü ile kıyaslandığında,
evren gözlerini daha yeni açtı.

127
00:12:35,860 --> 00:12:43,490
Soğuk, karanlık ve boş: işte evren ömrünün
büyük bir kısmını aynen böyle geçirecek.

128
00:12:46,900 --> 00:12:52,080
Evrenimiz yaşama, kendisini göstermesi
için çok kısa bir zaman dilimi veriyor.

129
00:12:52,080 --> 00:12:56,990
Ateşli doğumu ve dondurucu ölümünden
korunan fevkalade bir zaman dilimi.

130
00:12:56,990 --> 00:13:04,280
Zamanın oku, evrenin yaşamın oluşabileceği
gelişim çağında parlak bir pencere oluşturur.

131
00:13:08,250 --> 00:13:11,490
Lakin bu, çok da uzun açık
kalmayan bir penceredir.

132
00:13:15,090 --> 00:13:17,010
Bildiğimiz şekliyle yaşam...

133
00:13:17,000 --> 00:13:23,940
...evrenin doğumundan son kara deliğin
buharlaşmasına kadar olan sürenin...

134
00:13:23,940 --> 00:13:27,320
...yüzdelik olarak yalnızca...

135
00:13:27,320 --> 00:13:29,130
%0.000

136
00:13:29,130 --> 00:13:29,650
%0.000000000000

137
00:13:29,650 --> 00:13:30,130
%0.000000000000000000000

138
00:13:30,130 --> 00:13:30,930
%0.000000000000000000000000000000

139
00:13:30,930 --> 00:13:31,450
%0.000000000000000000000000000000000000000

140
00:13:31,450 --> 00:13:31,850
%0.000000000000000000000000000000000000000000000000

141
00:13:31,850 --> 00:13:32,450
%0.000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

142
00:13:32,450 --> 00:13:32,940
%0.000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

143
00:13:32,940 --> 00:13:33,520
%0.00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

144
00:13:33,520 --> 00:13:34,750
%0.00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

145
00:13:34,750 --> 00:13:37,960
%0.00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000001'inde mümkündür.

146
00:13:44,800 --> 00:13:48,390
Kara delikler, evrenin temel
yapı taşları hâline geliyorlar.

147
00:13:52,650 --> 00:13:57,750
Galaksiler, etraflarında ufak kara delikler dönen
merkezi süper kütleli kara delikler hâline gelecek.

148
00:14:01,700 --> 00:14:06,690
Kara deliklerle dolu zombi galaksiler
yavaş yavaş gelişmeye devam ediyor.

149
00:14:10,260 --> 00:14:12,050
Birbirlerini yutarak büyüyecekler...

150
00:14:12,060 --> 00:14:15,030
...ardından da, belki süper kütleli kara
deliğe çekilerek onu büyütecekler.

151
00:14:15,030 --> 00:14:18,280
Evren, hâlâ ilginç ve dinamik
bir yer olmaya devam edecek.

152
00:14:18,280 --> 00:14:20,260
Sadece bahsettiğimiz zaman ölçekleri...

153
00:14:20,260 --> 00:14:24,790
...artık 'binlerce' veya 'milyonlarca'
yıl yerine 'trilyonlarca' yıl olacak.

154
00:14:29,500 --> 00:14:31,500
Bu çok uzak olan gelecekte...

155
00:14:31,500 --> 00:14:35,900
...kara delik birleşmeleri,
evrende gerçekleşen ana olaylar olacak.

156
00:14:38,480 --> 00:14:45,590
Bazıları muazzam büyüklüklere ulaşacak,
Güneş'imizin trilyonlarca katı kütlelere.

157
00:14:49,100 --> 00:14:55,510
Birleştikleri vakit, kâinatta yankılanacak olan
çok güçlü kütle çekimsel dalgalar yayacaklar.

158
00:14:56,050 --> 00:15:00,890
Kara delikler, davula vuran tokmak misali
evreni kütle çekimsel dalgalarla dövecekler.

159
00:15:09,020 --> 00:15:11,990
Bunların çok karakteristik bir şarkıları olacak.

160
00:15:17,880 --> 00:15:21,390
Beraberce çok uzun bir ömür
sürmüş iki kara delik düşünün.

161
00:15:22,080 --> 00:15:24,700
Ömürlerinin sonunda birbirlerinin etrafında...

162
00:15:24,700 --> 00:15:28,760
...bir saniyeden çok daha kısa bir sürede
binlerce km yol alacak şekilde dönüyorlar.

163
00:15:32,190 --> 00:15:36,810
Bunu yaparken arkalarında bir 'uzay çınlaması'...

164
00:15:36,810 --> 00:15:39,200
...uzay-zamanda gerçek bir dalga bırakıyorlar.

165
00:15:53,360 --> 00:15:59,090
Uzay, bu kara deliklerin evrene
vuruşu sebebiyle ezilip büzülür.

166
00:16:02,990 --> 00:16:07,650
Bunlar “kütle çekimsel dalgalar”,
diğer bir deyişle evrenin çınlama sesleridir.

167
00:16:07,650 --> 00:16:16,290
Ve bunlar, kara delikten ışık hızında çıkarak
dönen sakin bir kara delikte birleşecektir.

168
00:16:21,200 --> 00:16:23,320
Yeterince yakında bulunsaydınız eğer...

169
00:16:23,320 --> 00:16:27,570
...uzayın ezilip büzülmesinden
dolayı kulaklarınız çınlardı.

170
00:16:27,580 --> 00:16:29,790
Tam anlamıyla o sesi işitebilirdiniz.

171
00:16:39,080 --> 00:16:43,150
Çok ağır bir kara deliğe doğru çekilen
daha hafif bir kara delik düşünün.

172
00:16:43,320 --> 00:16:44,860
Bu duyduğunuz...

173
00:16:44,860 --> 00:16:49,980
...hafif olan kara deliğin, ağır olana her
yaklaştığında uzayı dövmesinin sesidir.

174
00:16:58,260 --> 00:17:01,890
Çekildikçe daha da hızlanır ve
daha gürültülü bir hâle gelir.

175
00:17:22,839 --> 00:17:25,839
Bilim insanları kara deliklerin
ölümsüz olduğunu düşünüyordu.

176
00:17:25,839 --> 00:17:28,170
Ancak bunlar bile bir gün ölür.

177
00:17:29,180 --> 00:17:33,100
Şimdi de, hayal dahi edilemeyecek
kadar uzun zaman ölçeklerinden...

178
00:17:33,100 --> 00:17:35,390
...katrilyonlarca yıl gelecekten bahsediyoruz.

179
00:17:35,960 --> 00:17:40,590
Bahsettiğimiz bu zaman ölçeklerinde,
kara delikler bile buharlaşmaya başlarlar.

180
00:17:42,910 --> 00:17:46,140
(ʜᴀᴡᴋıɴɢ ʀᴀᴅʏᴀsʏᴏɴᴜ)

181
00:17:52,250 --> 00:17:54,560
STEPHEN HAWKING:
Kuantum mekaniğine göre...

182
00:17:54,560 --> 00:17:59,360
...uzay 'sanal' ve 'karşıt' parçacıklarla doludur.

183
00:17:59,360 --> 00:18:04,340
Bunlar çiftler hâlinde oluşmakta,
birbirlerinden ayrılmakta...

184
00:18:04,350 --> 00:18:08,300
...tekrardan bir araya gelmekte ve
sonra da birbirlerini yok etmektedir.

185
00:18:13,120 --> 00:18:15,590
Bir kara deliğin yanında...

186
00:18:15,920 --> 00:18:20,640
...sanal parçacıklardan biri ona düşebilir.

187
00:18:21,040 --> 00:18:25,690
Bunun sonucunda diğer parçacık, kendisini
yok edecek olan partnerinden mahrum kalır.

188
00:18:27,400 --> 00:18:29,280
Terkedilmiş olan parçacık...

189
00:18:29,280 --> 00:18:33,390
...kara delik tarafından yayılan
radyasyonmuş gibi görünür.

190
00:18:36,540 --> 00:18:37,780
Bu yüzden de işte...

191
00:18:38,560 --> 00:18:41,390
...kara delikler ölümsüz değildir.

192
00:18:43,370 --> 00:18:46,790
Sürekli artan bir oranda buharlaşırlar...

193
00:18:47,300 --> 00:18:51,490
...ta ki en sonunda muazzam
bir patlamayla yok olana dek.

194
00:18:57,610 --> 00:18:59,220
Kuantum mekaniği...

195
00:18:59,220 --> 00:19:04,790
...parçacıkların ve radyasyonun nihai bir
zindandan kurtulmasına imkan vermiştir:

196
00:19:05,300 --> 00:19:06,650
Bir kara delikten.

197
00:19:06,700 --> 00:19:13,190
Kara delikler, evrende son kalan büyük ölçekli
yapıları silerek buharlaşmaya başlıyorlar.

198
00:19:14,380 --> 00:19:18,650
Ölürlerken karanlığı birer birer aydınlatıyorlar.

199
00:19:59,940 --> 00:20:02,890
Kara delikler aheste aheste ölürken...

200
00:20:02,900 --> 00:20:09,700
...evren, henüz sırrını çözememiş olduğumuz
bir güç nedeniyle genişlemeye devam ediyor.

201
00:20:11,580 --> 00:20:17,680
İşte bu, insanoğlunun bilgi birikiminin sınırıdır,
araştırmalar ve keşifler için doğmuş bir sınır.

202
00:20:17,680 --> 00:20:19,970
Düşünürler ve ozanlar seneler boyunca...

203
00:20:19,970 --> 00:20:23,190
...“Dünya'nın sonunu ateş mi yoksa buz
mu getirecek?” diye sorup durmuştur.

204
00:20:23,400 --> 00:20:26,490
Bugün buna bir cevap verebiliriz.

205
00:20:28,380 --> 00:20:31,900
En yeni bulgular gösteriyor ki,
evren yavaşlamıyor...

206
00:20:31,900 --> 00:20:34,890
...aksine kontrolden çıkmış
bir şekilde hızlanıyor.

207
00:20:35,300 --> 00:20:38,790
Ve biz, evrenin donarak yaşamını
noktalayacağını düşünmekteyiz.

208
00:20:39,100 --> 00:20:41,890
Günümüzden trilyon kere
trilyonlarca sene sonra.

209
00:20:45,210 --> 00:20:47,790
Uzay boşluğunun bizzat kendisinde enerji vardır.

210
00:20:47,800 --> 00:20:50,000
Uzayın her bir cm³ alanında...

211
00:20:50,000 --> 00:20:54,100
...içerisinde parçacık, madde, radyasyon
yahut herhangi bir şeyler olsun olmasın...

212
00:20:54,100 --> 00:20:57,400
...yine de enerji vardır.

213
00:21:00,620 --> 00:21:04,570
Einstein'a göre de, bu enerji evreni itmektedir.

214
00:21:07,160 --> 00:21:09,890
Evrenin genişlemesini hızlandıran tuhaf şey nedir?

215
00:21:10,600 --> 00:21:12,650
Ona "karanlık enerji" diyoruz.

216
00:21:14,820 --> 00:21:18,150
Ve bu şey, evrendeki en baskın güçtür.

217
00:21:18,150 --> 00:21:23,590
Evrendeki madde-enerji içeriğinin neredeyse
3/4'ü bu karanlık enerji dediğimiz şeydir.

218
00:21:23,680 --> 00:21:25,800
Ve bizim, onun ne olduğuna dair
hiçbir fikrimiz bulunmuyor.

219
00:21:29,780 --> 00:21:32,270
Karanlık enerji, madde veya radyasyonun aksine...

220
00:21:32,270 --> 00:21:35,590
...evren genişledikçe etkisini azaltmaz.

221
00:21:36,530 --> 00:21:41,790
İşte bu, evrene gelecekte ne olacağına
dair çok önemli şeyler söyler bize.

222
00:21:43,540 --> 00:21:45,890
Öyleyse evrenin geleceği ne olacak?

223
00:21:47,550 --> 00:21:50,890
Karanlık enerji, baskın ve itici güç
olarak kalmaya devam ederse...

224
00:21:52,380 --> 00:21:55,000
...evren sonsuza değin genişleyecektir.

225
00:22:00,300 --> 00:22:04,190
Gitgide hızını artırarak hem de.

226
00:22:04,200 --> 00:22:06,390
Kaçak bir evren hâline gelecektir.

227
00:22:08,200 --> 00:22:11,020
Evrenin enerjisinin %70'i...

228
00:22:11,020 --> 00:22:12,850
...boş uzayda bulunmaktadır...

229
00:22:12,850 --> 00:22:16,390
...ve biz niye bunun böyle
olduğunu anlamış değiliz.

230
00:22:17,500 --> 00:22:19,590
Ancak ne olacağını biliyoruz.

231
00:22:21,010 --> 00:22:24,150
Bu enerji orada durmaya
devam ederse şayet...

232
00:22:24,150 --> 00:22:27,390
...evren karanlık, soğuk ve
bomboş bir hâle gelecektir.

233
00:22:29,840 --> 00:22:32,050
İşte gelecek böyle olabilir.

234
00:22:33,120 --> 00:22:37,340
Bilmiyoruz, çünkü karanlık enerjinin
doğasını kavrayabilmiş değiliz henüz.

235
00:22:37,340 --> 00:22:39,560
Kavrayana dek, geleceği bilemeyeceğiz...

236
00:22:39,560 --> 00:22:41,680
...hatta kendi kökenlerimizi
dahi anlayamayacağız...

237
00:22:41,680 --> 00:22:45,190
...işte bu sebeple de, bu konuyu
bilmek ve araştırmak istiyoruz.

238
00:22:46,760 --> 00:22:49,390
Karanlık enerjinin mahiyetini keşfetmek...

239
00:22:49,400 --> 00:22:54,100
...geleceğe dairki öngörümüzü
çarpıcı bir şekilde değiştirebilir.

240
00:22:55,520 --> 00:22:58,590
Olur da karanlık enerji,
etkisini zamanla bir şekilde azaltırsa...

241
00:22:58,600 --> 00:23:02,800
...evren, kütle çekiminin etkisi altında
çökebilir: bu "Büyük Çöküş'tür".

242
00:23:04,020 --> 00:23:10,190
Destek verilirse, evreni paramparça
edebilir: bu da "Büyük Yırtılma'dır".

243
00:23:12,100 --> 00:23:16,990
Fizikçiler her geçen gün, herbirinin
kendine mahsus fizik yasaları olan...

244
00:23:17,000 --> 00:23:21,910
...bizimkisinin dışında başka birçok evren
daha olabileceğini düşünmeye başlıyorlar.

245
00:23:24,610 --> 00:23:33,490
Bazıları, yaşam için uygun koşulları sağlayabilir.
Diğerleri ise çökebilir veya da parçalanabilir.

246
00:23:35,280 --> 00:23:42,390
Bazıları ise, aklımızın alamayacağı
düzeyde acayip olabilir.

247
00:23:45,870 --> 00:23:52,660
Bu yapbozun eksik parçaları, oralarda
bir yerlerde ve bulunmayı bekliyor.

248
00:23:52,660 --> 00:23:58,290
Gelecekte bizi, gitgide soğuyup boş hâle
gelen bir evren bekliyor gibi görünüyor.

249
00:24:03,200 --> 00:24:04,940
Öte yandan şunu da sormalıyız tabii:

250
00:24:04,940 --> 00:24:07,990
“Bu son, yeni bir başlangıcı
beraberinde getirebilir mi?”.

251
00:24:10,640 --> 00:24:14,530
Ayrıca da, kâinatın sonunun
gerçekte nasıl geleceğine...

252
00:24:14,530 --> 00:24:17,490
...ve yeni bir evrenin doğuşuna neden
olup olmayacağına dair fikirler de var.

253
00:24:23,150 --> 00:24:30,090
Bazıları, entropi her şeyi yok etmeden önce evrenden
kaçıp kurtulmanın bir yolu olabileceğini düşünmekte.

254
00:24:32,120 --> 00:24:38,490
Simüle edilmiş sanal evrenler yaratabilir, hatta yeterli
enerjiyle tıpkı bizimkisi gibi bir evren yaratabiliriz.

255
00:24:43,390 --> 00:24:45,990
Yaptığımız hesaplamalar bizlere şunu söylüyor:

256
00:24:46,000 --> 00:24:51,300
Eğer muazzam miktarda enerjiyi tek bir
noktaya sıkıştırabilecek kapasitede...

257
00:24:51,300 --> 00:24:53,190
...bir parçacık hızlandırıcınız varsa...

258
00:24:53,190 --> 00:24:55,590
...bir ihtimal bir geçit açabilirsiniz:

259
00:24:55,590 --> 00:24:57,290
'Bebek bir evren'.

260
00:25:02,990 --> 00:25:06,290
"Var olan her şeyin ölümüyle yüzleşmek."

261
00:25:06,350 --> 00:25:10,590
Belki de, (gelecekteki uygarlıkların)
tek kurtulma olasılığı işte budur.

262
00:25:11,660 --> 00:25:14,800
Ve bu, çok ilginç bir olasılığı
daha gündeme getirmekte.

263
00:25:14,800 --> 00:25:16,760
Tamamiyle spekülasyon ama...

264
00:25:16,760 --> 00:25:21,120
...belki de bünyesinde akıllı
yaşam barındıran evrenler...

265
00:25:21,120 --> 00:25:24,590
...bebek evrenler, diğer bir deyişle
“cankurtaran botları” oluşturup...

266
00:25:24,600 --> 00:25:26,400
...onları çoğaltacaklardır.

267
00:25:29,880 --> 00:25:34,600
Yani, çoklu evrenler arasında
bir nevi 'evrim' vuku bulabilir.

268
00:25:34,600 --> 00:25:37,390
En güçlünün hayatta
kalması gerçekleşebilir.

269
00:25:38,560 --> 00:25:43,890
Bünyesinde zeki yaşam bulundurmayan
evrenler 'kısırdır', hiç çocukları olmaz.

270
00:25:43,940 --> 00:25:47,860
Ancak, uygun sıcaklıklara ve bizimkisi
gibi yıldızlara sahip olan evrenler...

271
00:25:47,860 --> 00:25:52,890
...bebek evrenler yapıp sonra da onları
çoğaltacak uygarlıklar oluşturabilirler.

272
00:25:58,960 --> 00:26:02,490
Evrenden kaçıp kurtulabilmenin
herhangi bir yolu bulunmuyorsa...

273
00:26:02,500 --> 00:26:06,550
...o zaman entropi, ilerleyişine devam ederek evrende
kalan son süper kütleli kara delikleri de yok edecektir.

274
00:26:08,560 --> 00:26:17,340
Son kara delik, patlayıp ölürken
son bir defa kâinatı aydınlatıyor.

275
00:27:24,540 --> 00:27:28,000
Akıl almaz bir sürenin sonunda...

276
00:27:28,000 --> 00:27:30,960
...kara delikler bile buharlaşacak...

277
00:27:30,960 --> 00:27:36,120
...ve kâinat, içinde sadece fotonların
bulunduğu bir denize dönüşecek...

278
00:27:36,120 --> 00:27:41,840
...ve bu fotonlar da, evrenin genişlemesi
sebebiyle yavaş yavaş aynı sıcaklığa...

279
00:27:41,840 --> 00:27:43,990
...yani mutlak sıfıra doğru soğuyacaktır.

280
00:27:57,390 --> 00:28:03,450
Son yıldızların son kalıntıları da
sonunda bozunup yok olunca...

281
00:28:03,900 --> 00:28:06,790
...ve her şey aynı sıcaklığa geldiğinde...

282
00:28:07,140 --> 00:28:09,120
...kâinatın öyküsü...

283
00:28:09,120 --> 00:28:11,790
...nihayet noktalanıyor.

284
00:28:12,300 --> 00:28:14,930
ᴢᴀᴍᴀɴ ᴍᴀɴᴀsıᴢ ʜᴀʟᴇ ɢᴇʟiʏᴏʀ

285
00:28:14,930 --> 00:28:17,090
Ömrü boyunca ilk defa...

286
00:28:17,200 --> 00:28:20,990
...evren kalıcı ve değişmez olacaktır.

287
00:28:21,470 --> 00:28:24,290
Entropi nihayet artmayı durdurdu...

288
00:28:24,380 --> 00:28:28,140
...zira kozmos, artık daha da
düzensiz hâle gelemez.

289
00:28:28,600 --> 00:28:30,150
Hiçbir şey olmuyor...

290
00:28:30,300 --> 00:28:33,990
...ilelebet de olmamaya devam edecek.

291
00:28:36,980 --> 00:28:41,590
Her şeyin bir mucizesi vardır,
karanlığın ve sessizliğin bile...
ʜᴇʟᴇɴ ᴋᴇʟʟᴇʀ

292
00:28:41,600 --> 00:28:46,100
...ve ben, ne hâlde olursam olayım,
mutlulukla yaşamayı öğrendim.
ʜᴇʟᴇɴ ᴋᴇʟʟᴇʀ

293
00:28:47,580 --> 00:28:52,990
ᴍᴇʟᴏᴅʏsʜᴇᴇᴘ ᴛᴀʀᴀғıɴᴅᴀɴ ʜᴀᴢıʀʟᴀɴᴍışᴛıʀ
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi: @yigithan.kilinc

294
00:28:53,000 --> 00:28:59,800
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi: @yigithan.kilinc