WEBVTT

00:00:00.740 --> 00:00:02.940
Wspierane przez Protocol Labs

00:00:02.940 --> 00:00:04.939
Jaka jest nasza przyszłość?

00:00:06.760 --> 00:00:13.930
"Wszystko ma swoje cuda, nawet ciemność i cisza..."

00:00:14.860 --> 00:00:18.140
Jak wygląda przyszłość?

00:00:18.820 --> 00:00:22.320
W jaki sposób dopełni się los wszechświata?

00:00:22.880 --> 00:00:25.820
Być może nigdy nie będziemy do końca pewni.

00:00:26.320 --> 00:00:30.520
Jednakże nauka rozpoczęła rysować oszałamiający obraz, w jaki sposób przyszłość może wyglądać.

00:00:31.720 --> 00:00:34.420
Wybierzmy się w podróż po kres czasu.

00:00:34.960 --> 00:00:38.520
Będziemy przemieszczać się w czasie wykładniczo, podwajając prędkość co 5 sekund.

00:00:39.080 --> 00:00:44.730
Wizja przyszłości będzie bez wątpliwości ewoluować wraz ze zwiększaniem się naszej wiedzy. Jedno jest jednak pewne:

00:00:44.730 --> 00:00:46.440
Wszechświat dopiero co się narodził.

00:00:46.980 --> 00:00:48.660
[Era Antropocenu]

00:00:48.800 --> 00:00:51.260
"Holocen przeminął."

00:00:51.960 --> 00:00:53.320
"To co robimy teraz"

00:00:53.680 --> 00:00:55.900
"i co zrobimy w ciągu najbliższych lat"

00:00:56.220 --> 00:01:01.260
"dogłębnie wpłynie na kilka najbliższych tysiącleci."

00:01:03.920 --> 00:01:08.380
"Jedyne warunki, jakie nowocześni ludzie dotychczas znali"

00:01:08.540 --> 00:01:11.100
"zmieniają się. I to zmieniają się szybko."

00:01:13.180 --> 00:01:15.560
"Nic nie jest wieczne na tej planecie."

00:01:15.620 --> 00:01:17.320
"Wszystko się zmienia."

00:01:18.200 --> 00:01:20.620
"Ziemia robi jeden z tych przeskoków"

00:01:20.620 --> 00:01:22.410
"i nie wiesz, co zastaniesz po drugiej stronie tych przeskoków."

00:01:22.410 --> 00:01:23.250
[Bieguny Ziemi zamieniają się miejscami]
"i nie wiesz, co zastaniesz po drugiej stronie tych przeskoków."

00:01:23.250 --> 00:01:24.620
[Bieguny Ziemi zamieniają się miejscami]

00:01:24.620 --> 00:01:26.260
"Ziemia nigdy nie przestaje przeskakiwać."

00:01:26.860 --> 00:01:30.820
[Kometa Hale'a-Boppa powraca]

00:01:32.320 --> 00:01:32.960
[Drastyczne podniesienie poziomu mórz]

00:01:32.960 --> 00:01:34.200
[Drastyczne podniesienie poziomu mórz]
"Wszystko się przemieszcza na tej planecie. Nic nie pozostaje w bezruchu."

00:01:34.200 --> 00:01:36.500
"Wszystko się przemieszcza na tej planecie. Nic nie pozostaje w bezruchu."

00:01:36.620 --> 00:01:37.460
[Zderzenie z 30-metrową asteroidą]

00:01:37.460 --> 00:01:38.300
[Zderzenie z 30-metrową asteroidą]
"Wszystko się zmienia."

00:01:38.300 --> 00:01:39.420
"Wszystko się zmienia."

00:01:39.540 --> 00:01:42.180
[Antares wybucha jako supernowa]

00:01:42.720 --> 00:01:46.060
[Sahara staje się tropikalna]

00:01:46.720 --> 00:01:49.600
[Konstelacje zaczynają się przemieszczać]

00:01:50.740 --> 00:01:53.420
[Voyager 1 przelatuje obok pobliskiej gwiazdy]

00:01:53.980 --> 00:01:56.600
[Okres międzylodowcowy dobiega końca]

00:01:57.100 --> 00:01:59.920
[Erupcja superwulkanu]

00:02:05.750 --> 00:02:07.790
[Pojawia się nowa wyspa Hawajska]

00:02:08.160 --> 00:02:10.409
[Nowe archipelagi]

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
[Zanikają odciski z misji Apollo]

00:02:17.760 --> 00:02:19.770
[Betelgeza wybucha jako supernowa]

00:02:21.580 --> 00:02:23.580
[Kamienne monumenty erodują]

00:02:29.660 --> 00:02:31.940
[Śmiertelny rozbłysk promieni gamma]

00:02:32.760 --> 00:02:34.800
[Księżyc Marsa staje się pierścieniem]

00:02:37.960 --> 00:02:40.210
[Pierścienie Saturna zanikają]

00:02:42.140 --> 00:02:44.310
[Antarktyda topnieje]

00:02:45.300 --> 00:02:47.470
[Zderzenie z dużą asteroidą]

00:02:51.200 --> 00:02:53.200
[Nowy superkontynent]

00:02:57.530 --> 00:02:58.505
[Zwiększa się jasność Słońca]

00:02:58.505 --> 00:02:59.480
[Zwiększa się jasność Słońca]
"Wraz z wyczerpaniem się paliwa"

00:02:59.480 --> 00:03:00.505
[Koniec fotosyntezy] 
"Wraz z wyczerpaniem się paliwa"

00:03:00.505 --> 00:03:01.290
[Koniec fotosyntezy]

00:03:01.290 --> 00:03:02.585
"Słońce tak po prostu nie zniknie."

00:03:02.585 --> 00:03:03.850
[Cała roślinność wymiera]
"Słońce tak po prostu nie zniknie."

00:03:03.850 --> 00:03:04.900
[Cała roślinność wymiera]

00:03:04.900 --> 00:03:05.980
[Oceany wyparowują]

00:03:05.980 --> 00:03:07.070
[Oceany wyparowują]
"Rdzeń Słońca zapadnie się, a wygenerowana tym energia spowoduje"

00:03:07.070 --> 00:03:09.890
"Rdzeń Słońca zapadnie się, a wygenerowana tym energia spowoduje"

00:03:09.890 --> 00:03:12.100
"że jego zewnętrzne warstwy rozszerzą się."

00:03:12.100 --> 00:03:13.760
[Wszelkie życie wymiera]

00:03:13.760 --> 00:03:15.250
[Słońce rozszerza się]

00:03:16.890 --> 00:03:18.830
[Słońce staje się czerwonym olbrzymem]

00:03:18.860 --> 00:03:20.970
[Ziemia zostaje zniszczona przez umierające Słońce]

00:03:21.030 --> 00:03:22.100
[Słońce zostaje białym karłem]

00:03:22.100 --> 00:03:24.500
[Słońce zostaje białym karłem]
"Słońce jest od teraz martwe."

00:03:24.520 --> 00:03:27.200
"Jego pozostałości powoli się ochładzają"

00:03:27.200 --> 00:03:30.100
"w mrożących temperaturach głębi kosmosu."

00:03:40.140 --> 00:03:43.880
"Los Słońca jest taki sam jak każdej z gwiazd."

00:03:44.620 --> 00:03:47.880
"Pewnego dnia muszą wszystkie umrzeć"

00:03:47.960 --> 00:03:51.100
"a kosmos pogrąży się w wiecznej nocy."

00:03:54.120 --> 00:03:57.340
[Gwiazdy zaczynają umierać] 
"Wszystkie gwiazdy w końcu wyczerpią swoje paliwo."

00:03:58.180 --> 00:03:59.940
"Temperatura wszechświata spadnie."

00:04:00.760 --> 00:04:04.600
"Gwiazdy, jedna po drugiej, zgasną."

00:04:08.120 --> 00:04:10.820
"Nie będą już powstawały nowe gwiazdy."

00:04:13.140 --> 00:04:18.040
"Zatem wszechświat nie skona z hukiem, lecz ze skowytem."

00:04:19.969 --> 00:04:21.479
[Ostatnie czerwone karły umierają]

00:04:21.479 --> 00:04:22.810
[Ostatnie czerwone karły umierają]
"I nie pochłonięty ogniem, lecz skuty lodem."

00:04:22.810 --> 00:04:24.240
"I nie pochłonięty ogniem, lecz skuty lodem."

00:04:29.560 --> 00:04:38.060
[Era degeneracji] 
Wraz ze śmiercią ostatniej gwiazdy, epoka światła słonecznego dobiegła końca.

00:04:38.060 --> 00:04:39.890
[Era degeneracji]

00:04:40.220 --> 00:04:46.900
Wszechświat staje się kosmicznym cmentarzyskiem, upstrzonym szczątkami martwych gwiazd.

00:04:51.110 --> 00:04:56.320
Nasze Słońce staje się białym karłem - skurczonym, gorącym, i gęstym gwiezdnym truchłem.

00:05:01.980 --> 00:05:03.200
"Bez paliwa"

00:05:03.360 --> 00:05:06.000
"blady blask białego karła"

00:05:06.160 --> 00:05:08.660
"pochodzi z resztek ciepła"

00:05:08.660 --> 00:05:11.140
"mających swe źródło w jego wyczerpanym piecu."

00:05:15.780 --> 00:05:18.280
"Patrząc na niego z odległości w jakiej znajduje się teraz Ziemia"

00:05:18.380 --> 00:05:21.185
"generowałby on jedynie tyle światła"

00:05:21.185 --> 00:05:24.125
"co księżyc w pełni, w przejrzystą noc."

00:05:29.185 --> 00:05:31.535
"Blady blask białych karłów"

00:05:31.535 --> 00:05:34.405
"będzie jedynym źródłem światła"

00:05:34.405 --> 00:05:37.240
"w mrocznej pustce"

00:05:37.240 --> 00:05:39.720
"usianej martwymi gwiazdami"

00:05:39.720 --> 00:05:41.160
"i czarnymi dziurami"

00:05:50.560 --> 00:05:52.980
"W pewien sposób jest to wszechświat duchów."

00:05:52.980 --> 00:05:56.180
"To trupy, gwiazdy zombie, które zapewnią nam przyszłość."

00:06:06.700 --> 00:06:12.040
Z czasem grawitacja wyrzuci martwe gwiazdy i planety z ich galaktyk, posyłając je w mroźną pustkę.

00:06:18.760 --> 00:06:22.960
Sporadycznie, niektóre brązowe karły zderzają się i tworzą przypadkowe nowe gwiazdy.

00:06:27.980 --> 00:06:32.560
Zderzające się gwiazdy neutronowe przeszywają mrok niezwykle jasnymi supernowymi.

00:06:32.560 --> 00:06:37.680
[Zderzenie gwiazd neutronowych]

00:06:51.380 --> 00:06:56.720
Wszelkie formy życia będą mogły szukać schronienia w pobliżu starzejących się białych karłów.

00:07:05.880 --> 00:07:11.460
Jednak z czasem, nawet białe karły zgasną i umrą.

00:07:12.160 --> 00:07:13.360
[Gwiazdy stają się czarnymi karłami]

00:07:13.360 --> 00:07:15.920
[Gwiazdy stają się czarnymi karłami]
"Czarny karzeł będzie ostatecznym losem"

00:07:15.920 --> 00:07:17.820
"tych ostatnich gwiazd."

00:07:17.820 --> 00:07:20.360
"Białe karły, które ochłodziły się tak bardzo"

00:07:20.360 --> 00:07:23.680
"że prawie nie emitują już ani ciepła ani światła."

00:07:27.320 --> 00:07:29.970
"Czarne karły są ciemnymi, gęstymi"

00:07:29.970 --> 00:07:32.960
"rozpadającymi się kulami zdegenerowanej materii."

00:07:34.620 --> 00:07:37.140
"Niewiele więcej niż węgielki pozostałe po gwiazdach."

00:07:38.140 --> 00:07:41.730
"Ich atomy są tak bardzo ściśnięte"

00:07:41.730 --> 00:07:44.420
"że czarne karły są miliony razy"

00:07:44.420 --> 00:07:46.700
"gęstsze od naszego Słońca."

00:07:54.520 --> 00:07:56.900
"Osiągnięcie tego punktu zajmuje gwiazdom tak dużo czasu"

00:07:57.880 --> 00:08:02.060
"że sądzimy, iż obecnie we wszechświecie nie ma żadnych czarnych karłów."

00:08:11.180 --> 00:08:16.900
Materia, która nie zdoła opuścić galaktyki, zostanie pochłonięta przez supermasywną czarną dziurę w jej centrum.

00:08:17.080 --> 00:08:20.500
[Czarne dziury połykają zbłąkaną materię]

00:08:26.360 --> 00:08:31.710
Długo uśpione czarne dziury zapalają się w blasku chwały.

00:08:51.520 --> 00:08:59.260
Energia rotacyjna czarnych dziur stanie się ostatnim niezawodnym źródłem energii dla egzotycznych cywilizacji przyszłości.

00:09:05.420 --> 00:09:09.500
"Nasze tempo życia jest oparte na dostępnej dla nas w tej chwili energii."

00:09:10.580 --> 00:09:15.320
"Można sobie wyobrazić żyjące, świadome systemy, które charakteryzują się zupełnie innym tempem"

00:09:15.320 --> 00:09:20.040
"i tym samym, mogą sięgać znacznie dalej, niż da się to objąć rozumem."

00:09:21.600 --> 00:09:23.130
"Może istnieć żyjący system"

00:09:23.130 --> 00:09:28.220
"który doświadczałby jednej myśli co 10 bilionów lat i to zdawałoby mu się normalne."

00:09:30.740 --> 00:09:34.500
"Nawet, jeśli nasze życie wymrze, można sobie wyobrazić"

00:09:35.520 --> 00:09:37.900
"że w dowolnie odległej przyszłości"

00:09:37.900 --> 00:09:43.340
"wystąpi pewna fluktuacja, która umożliwi ponowne występowanie inteligentnego życia przez jakiś czas."

00:09:44.780 --> 00:09:48.140
"Zatem mogą występować "wyspy inteligencji" w historii wszechświata."

00:09:54.280 --> 00:09:56.610
[Rozszerzanie czasoprzestrzeni]

00:09:56.610 --> 00:09:58.760
[Rozszerzanie czasoprzestrzeni]
Coraz szybciej rozszerzający się wszechświat zaczyna rozprzestrzeniać materię szybciej od prędkości światła.

00:09:58.760 --> 00:10:03.380
Coraz szybciej rozszerzający się wszechświat zaczyna rozprzestrzeniać materię szybciej od prędkości światła.

00:10:05.660 --> 00:10:12.760
Na tym etapie, odległe galaktyki i gwiazdy oddalają się tak szybko, że ich światło staje się niewykrywalne.

00:10:14.760 --> 00:10:19.980
Sekrety kosmosu pozostaną nieodkryte na zawsze.

00:10:25.620 --> 00:10:32.140
Obecne teorie przewidują, że atomy same w sobie zaczną się rozkładać, niszcząc całą pozostająca materię we wszechświecie

00:10:32.140 --> 00:10:34.300
[Rozpad protonów]

00:10:34.480 --> 00:10:40.040
"Proton, jeden z podstawowych budulców materii atomowej, z której jesteśmy utkani"

00:10:40.040 --> 00:10:43.040
"może się spontanicznie rozpaść."

00:10:44.120 --> 00:10:47.210
"Wszelka materia, która uniknie spotkania z czarną dziurą"

00:10:47.210 --> 00:10:51.460
"w końcu ulegnie destrukcji wraz z rozpadem jej protonów."

00:10:59.180 --> 00:11:06.040
Rozpad protonów jest nadal nieudowodniony - ten rozdział przyszłości może wyglądać zupełnie inaczej, w świetle nowych odkryć.

00:11:18.040 --> 00:11:22.700
"Materia wewnątrz czarnych karłów, ostatnia materia we wszechświecie"

00:11:22.960 --> 00:11:30.180
"ostatecznie wyparuje i rozejdzie się pod postacią promieniowania"

00:11:30.240 --> 00:11:33.960
"pozostawiając za sobą absolutną pustkę."

00:11:35.250 --> 00:11:39.250
[Era czarnych dziur]

00:11:42.040 --> 00:11:47.340
"Po rozpadzie czarnych karłów, nie pozostanie żaden atom materii."

00:11:51.680 --> 00:11:58.740
"Jedyne co pozostanie z naszego niegdyś bogatego kosmosu, to cząsteczki światła i czarne dziury."

00:12:07.000 --> 00:12:10.360
Era czarnych dziur się rozpoczyna.

00:12:12.200 --> 00:12:17.960
Bez planet, bez gwiazd, bez gwiezdnych pozostałości, do których życie mogłoby przylgnąć.

00:12:21.060 --> 00:12:26.260
Lecz nawet teraz, czas dopiero co zaczął tykać.

00:12:28.680 --> 00:12:32.300
W skali ludzkiego życia, wszechświat dopiero się narodził.

00:12:36.380 --> 00:12:42.560
Zimny, ciemny i pusty - oto jak kosmos spędzi większość swojego istnienia.

00:12:47.920 --> 00:12:56.440
Nasz wszechświat daje życiu krótki moment na zabłyśnięcie - przystań w czasie, bezpieczna od jego ognistych narodzin i lodowatej śmierci.

00:12:57.280 --> 00:13:02.020
"Strzałka czasu tworzy jasne okno w młodości wszechświata"

00:13:02.260 --> 00:13:04.380
"w czasie którego życie jest możliwe."

00:13:08.120 --> 00:13:10.940
"Jednakże jest to okno, które nie pozostaje otwarte na długo."

00:13:14.980 --> 00:13:23.300
"Jako ułamek długości życia wszechświata, mierzony od jego początku aż po wyparowanie ostatniej czarnej dziury"

00:13:23.600 --> 00:13:27.400
"życie, jakie znamy, jest możliwe przez"

00:13:27.620 --> 00:13:35.720
"jedną tysięczną miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej części procenta."

00:13:45.120 --> 00:13:48.240
"Czarne dziury staną się podstawowym budulcem wszechświata."

00:13:52.635 --> 00:13:55.515
"Galaktyki będą w zasadzie supermasywnymi czarnymi dziurami w centrum"

00:13:55.560 --> 00:13:58.020
"z mniejszymi czarnymi dziurami orbitującymi je."

00:14:01.720 --> 00:14:06.520
"Galaktyki zombie, wypełnione czarnymi dziurami, kontynuują ewolucję."

00:14:10.690 --> 00:14:15.260
"Będą pożerać się nawzajem i stawać się co raz większe. Być może wpadną w supermasywną czarną dziurę i to ona stanie się większa."

00:14:15.340 --> 00:14:18.360
"Wszechświat nadal będzie ekscytującym, dynamicznym miejscem"

00:14:18.360 --> 00:14:24.210
"po prostu skala czasu, o której mówimy, to biliony lat, zamiast tysięcy czy milionów lat."

00:14:29.840 --> 00:14:36.360
[Zderzenia czarnych dziur]
W tej bardzo odległej epoce, zderzenia czarnych dziur są głównymi kosmicznymi zdarzeniami.

00:14:38.040 --> 00:14:45.420
Niektóre rosną do niewyobrażalnych rozmiarów, przypuszczalnie tryliony razy większych od masy naszego Słońca.

00:14:49.680 --> 00:14:55.160
W momencie zderzeń wysyłają potężne fale grawitacyjne, które rezonują przez cały wszechświat.

00:14:56.440 --> 00:15:01.140
"Czarne dziury mogą grać na czasoprzestrzeni, jak pałeczki na bębnach."

00:15:08.900 --> 00:15:11.640
"I mają bardzo charakterystyczną melodię."

00:15:18.060 --> 00:15:21.460
"Wyobraź sobie dwie czarne dziury żyjące razem od dłuższego czasu."

00:15:22.260 --> 00:15:28.120
"Pod koniec swoich żyć, będą okrążać się, przemierzając tysiące kilometrów w ułamkach sekundy."

00:15:32.360 --> 00:15:39.240
"Rotacje te generują dzwoniącą przestrzeń - rzeczywiste fale w czasoprzestrzeni."

00:15:53.340 --> 00:15:58.840
"Przestrzeń kurczy się i rozciąga w miarę jak ta fala wydobywa się z czarnych dziur, które grają na wszechświecie."

00:16:02.860 --> 00:16:07.340
"To są fale grawitacyjne, które są dosłownie dźwiękami dzwoniącej przestrzeni"

00:16:07.560 --> 00:16:15.380
"które będą przemieszczać się z prędkością światła w miarę, jak czarne dziury łączą się w jedną, spokojną czarną dziurę."

00:16:21.260 --> 00:16:23.360
"Stojąc wystarczająco blisko"

00:16:23.360 --> 00:16:27.580
"twoje uszy rezonowałyby z kurczeniem się i rozciąganiem przestrzeni."

00:16:27.580 --> 00:16:30.320
"Dosłownie słyszałbyś dźwięk."

00:16:39.360 --> 00:16:43.240
"Wyobraź sobie lżejszą czarną dziurę spadającą w dużo cięższą czarną dziurę."

00:16:43.380 --> 00:16:49.520
"Dźwięk, który słyszysz pochodzi z lżejszej czarnej dziury uderzającej w przestrzeń przy każdym zbliżeniu."

00:16:58.280 --> 00:17:01.780
"W miarę jak spada w większą czarną dziurę, przyśpiesza i robi się co raz głośniejsza."

00:17:22.599 --> 00:17:28.740
"Naukowcy niegdyś uważali, że czarne dziury są nieśmiertelne, lecz nawet te kiedyś umrą."

00:17:29.530 --> 00:17:35.040
"Mówimy teraz o niewyobrażalnie długiej skali czasu - biliardy lat w przyszłość."

00:17:35.040 --> 00:17:40.020
"Na tej skali czasu nawet czarne dziury zaczynają wyparowywać."

00:17:43.860 --> 00:17:47.290
[Promieniowanie Hawkinga]

00:17:52.480 --> 00:17:57.380
"Według mechaniki kwantowej, przestrzeń jest wypełniona wirtualnymi cząsteczkami"

00:17:57.400 --> 00:18:02.680
"i antycząsteczkami, które stale materializują się w parach"

00:18:02.760 --> 00:18:07.940
"oddzielają się, schodzą się z powrotem i anihilują się nawzajem."

00:18:13.000 --> 00:18:15.760
"W obecności czarnej dziury"

00:18:15.860 --> 00:18:20.860
"jeden członek wirtualnej pary cząstek może wpaść do czarnej dziury"

00:18:20.860 --> 00:18:25.220
"zostawiając drugiego bez partnera, z którym mógłby anihilować."

00:18:27.260 --> 00:18:33.160
"Opuszczona cząsteczka wygląda jak promieniowanie pochodzące z czarnej dziury."

00:18:36.800 --> 00:18:41.080
"A zatem, czarne dziury nie są wieczne."

00:18:41.080 --> 00:18:43.480
[Wyparowywanie czarnej dziury]

00:18:43.500 --> 00:18:51.000
"Wyparowują w coraz to szybszym tempie, po czym znikają w gigantycznej eksplozji."

00:18:52.530 --> 00:18:56.780
[Czarne dziury zaczynają umierać]

00:18:57.540 --> 00:19:00.300
"Mechanika kwantowa pozwoliła"

00:19:00.305 --> 00:19:02.875
"cząsteczkom i promieniowaniu na ucieczkę"

00:19:02.875 --> 00:19:04.675
"z ostatecznego więzienia:"

00:19:04.980 --> 00:19:06.600
"czarnej dziury."

00:19:07.580 --> 00:19:13.280
Czarne dziury zaczynają wyparowywać, wymazując tym ostatnie wielkie struktury we wszechświecie.

00:19:14.820 --> 00:19:19.160
W miarę wymierania, rozświetlają pustkę jedna po drugiej.

00:20:00.180 --> 00:20:01.820
[Ciemna energia rozszerza wszechświat]

00:20:01.820 --> 00:20:03.920
[Ciemna energia rozszerza wszechświat]
W miarę jak czarne dziury powoli wymierają, wszechświat rozszerza się dalej, pchany przez tajemniczą siłę, której jeszcze nie rozumiemy.

00:20:03.920 --> 00:20:11.140
W miarę jak czarne dziury powoli wymierają, wszechświat rozszerza się dalej, pchany przez tajemniczą siłę, której jeszcze nie rozumiemy.

00:20:12.180 --> 00:20:17.380
To jest obecna granica ludzkiej wiedzy - granica czekająca na przekroczenie z pomocą kolejnych odkryć.

00:20:17.840 --> 00:20:20.180
"Filozofowie i poeci zadawali pytanie:"

00:20:20.180 --> 00:20:22.760
" "Czy wszechświat skończy się w płomieniach, czy skuty lodem?" "

00:20:23.240 --> 00:20:26.160
"Możemy teraz udzielić odpowiedzi."

00:20:28.500 --> 00:20:30.330
"Najnowsze dowody pokazują"

00:20:30.330 --> 00:20:32.115
"że wszechświat nie zwalnia"

00:20:32.115 --> 00:20:34.345
"lecz przyśpiesza, w zawrotnym tempie."

00:20:35.330 --> 00:20:38.190
"I zdaje nam się, że wszechświat będzie miał swój koniec "skuty lodem"."

00:20:39.290 --> 00:20:41.310
"za biliony, biliony bilionów lat."

00:20:45.080 --> 00:20:47.640
"Pusta przestrzeń sama w sobie posiada energię."

00:20:47.700 --> 00:20:51.420
"W każdym sześciennym centymetrze przestrzeni, niezależnie czy pustej czy nie"

00:20:51.600 --> 00:20:54.120
"niezależnie czy zawierającej cząsteczki, materię, promieniowanie..."

00:20:54.120 --> 00:20:57.320
"mimo wszystko zawiera energię, sama w sobie."

00:21:00.860 --> 00:21:04.200
"I ta energia, według Einsteina, wywiera nacisk na wszechświat."

00:21:07.120 --> 00:21:09.590
"Czym jest ta dziwna rzecz przyśpieszająca ekspansję wszechświata?"

00:21:10.640 --> 00:21:12.800
"Nazywamy ją "ciemną energią"."

00:21:14.840 --> 00:21:17.915
"I ta energia jest dominującą rzeczą we wszechświecie."

00:21:17.920 --> 00:21:23.220
"Niemal 3/4 zawartości wszechświata to ciemna energia."

00:21:23.600 --> 00:21:25.580
"I nie mamy pojęcia, czym ona jest."

00:21:30.020 --> 00:21:32.320
"Ciemna energia, w przeciwieństwie do materii i promieniowania"

00:21:32.320 --> 00:21:34.900
"nie rozprasza się w miarę rozszerzania wszechświata."

00:21:36.780 --> 00:21:41.650
"Ma to istotny wpływ na to, co wszechświat zrobi w przyszłości."

00:21:43.360 --> 00:21:45.840
"Jaka więc zatem będzie przyszłość wszechświata?"

00:21:47.520 --> 00:21:51.620
"Cóż, jeśli ciemna energia pozostanie dominującym składnikiem i dalej będzie wywierała nacisk"

00:21:52.360 --> 00:21:54.720
"Wszechświat będzie się rozszerzał po wsze czasy."

00:22:00.600 --> 00:22:03.800
"Coraz szybciej, i szybciej, i szybciej w miarę upływu czasu."

00:22:04.420 --> 00:22:06.300
"Uciekający wszechświat."

00:22:08.340 --> 00:22:12.660
"70% energii we wszechświecie znajduje się w pustej przestrzeni"

00:22:12.940 --> 00:22:15.620
"i nie pojmujemy dlaczego."

00:22:17.660 --> 00:22:19.520
"Wiemy jednak, co się wydarzy."

00:22:21.560 --> 00:22:26.880
"Jeśli ta energia się utrzyma, wszechświat stanie się zimny, mroczny i pusty."

00:22:30.220 --> 00:22:32.200
"Taki scenariusz może się wydarzyć."

00:22:33.040 --> 00:22:37.000
"Nie wiemy, ponieważ nie rozumiemy jeszcze natury ciemnej energii."

00:22:37.000 --> 00:22:39.700
"Dopóki jej nie poznamy, nie będziemy pewni co do przyszłości."

00:22:39.700 --> 00:22:41.720
"Nie zrozumiemy nawet naszego pochodzenia"

00:22:41.720 --> 00:22:44.640
"i dlatego chcemy zgłębiać ten temat."

00:22:47.300 --> 00:22:54.140
Odkrycie prawdziwej natury ciemnej energii może w drastyczny sposób zmienić naszą wizję przyszłości.

00:22:56.580 --> 00:23:02.680
Jeśli w jakiś sposób ulegnie ona osłabieniu z czasem, wszechświat mógłby zapaść się pod wpływem grawitacji - "wielki kolaps".

00:23:04.780 --> 00:23:10.140
Gdyby natomiast jej moc wzrastała, mogłaby rozerwać wszechświat - "wielkie rozdarcie"

00:23:10.140 --> 00:23:12.550
[Era czarnych dziur]

00:23:12.990 --> 00:23:21.930
Fizycy co raz bardziej podejrzewają, że może istnieć więcej niż jeden wszechświat. Każdy ze swoimi unikalnymi prawami fizyki.

00:23:25.620 --> 00:23:33.660
Niektóre z nich posiadałyby korzystne warunki dla życia. Inne mogłyby się w sobie zapaść lub zostać rozerwane.

00:23:35.420 --> 00:23:41.920
Jeszcze inne mogłyby być dużo bardziej egzotyczne niż jesteśmy w stanie to sobie wyobrazić.

00:23:46.120 --> 00:23:52.160
Pozostałe elementy tej układanki są nadal skryte i czekają na odnalezienie.

00:23:52.900 --> 00:23:58.160
"Prognoza zdaje się rysować obraz coraz chłodniejszego i coraz bardziej pustego wszechświata."

00:24:03.080 --> 00:24:08.160
"Musimy zatem zadać pytanie, "Czy ten koniec może prowadzić do nowego początku?" "

00:24:10.600 --> 00:24:14.480
"Są pomysły, wedle których koniec naszego wszechświata"

00:24:14.480 --> 00:24:17.320
"mógłby w jakiś sposób prowadzić do zapoczątkowania nowego."

00:24:23.400 --> 00:24:30.200
Niektórzy spekulują, że może istnieć sposób opuszczenia naszego wszechświata, zanim entropia wszystko wymaże.

00:24:32.380 --> 00:24:38.560
Moglibyśmy stworzyć symulowane, wirtualne wszechświaty, lub z dostateczną ilością energii stworzyć nowy, taki sam, jak nasz.

00:24:43.440 --> 00:24:46.780
"Rozgryźliśmy aspekt matematyczny - równania, które zdają się sugerować"

00:24:46.880 --> 00:24:52.620
"że jeśli posiadasz zderzacz atomów, który jest w stanie skumulować olbrzymie ilości energii w jednym punkcie"

00:24:52.620 --> 00:24:55.360
"być może mógłbyś w stanie otworzyć bramę."

00:24:55.460 --> 00:24:57.070
"Wszechświat-dziecko"

00:25:03.100 --> 00:25:06.100
"Stawienie czoła śmierci wszystkiego, co istnieje"

00:25:06.380 --> 00:25:09.620
"jest być może jedynym sposób ucieczki."

00:25:11.980 --> 00:25:14.620
"Stwarza to również intrygującą możliwość"

00:25:14.720 --> 00:25:16.660
"która jest być może czystą spekulacją"

00:25:16.840 --> 00:25:20.940
"że być może każdy wszechświat zawierający inteligentne życie"

00:25:21.180 --> 00:25:25.600
"stworzy wszechświaty-dzieci, stworzy "łodzie ratunkowe", które będzie zaludniał."

00:25:27.570 --> 00:25:29.880
[Ostatnia czarna dziura wyparowuje]

00:25:29.880 --> 00:25:34.480
"Zatem ewolucja może zachodzić pomiędzy wszechświatami, w Wieloświecie."

00:25:34.560 --> 00:25:37.140
"Być może nawet dobór naturalny."

00:25:38.680 --> 00:25:43.460
"Zatem wszechświaty, które nie mają inteligentnego życia, stają się "bezpłodne"; nie mają potomków."

00:25:44.240 --> 00:25:47.760
"Jednak te, które zapewniają dogodne temperatury, gwiazdy, jak nasza,"

00:25:47.760 --> 00:25:52.620
"wytworzyłyby cywilizacje, które mogłyby wytwarzać "wszechświaty-dzieci" i mogłyby je zaludniać."

00:26:00.000 --> 00:26:06.380
Jeśli nie ma sposobu na ucieczkę z naszego wszechświata, entropia będzie postępować niszcząc ostatnie supermasywne czarne dziury.

00:26:09.560 --> 00:26:17.060
W momencie, gdy ostatnia czarna dziura eksploduje i umrze, skąpie wszechświat w świetle po raz ostatni.

00:26:17.942 --> 00:26:25.342
[Ostatnia czarna dziura wyparowuje]

00:27:24.485 --> 00:27:27.805
"Po niewyobrażalnej ilości czasu"

00:27:27.805 --> 00:27:30.835
"nawet czarne dziury wyparują"

00:27:30.840 --> 00:27:36.000
"a wszechświat stanie się czystym oceanem fotonów"

00:27:36.000 --> 00:27:39.165
"stopniowo zmierzających ku tej samej temperaturze"

00:27:39.165 --> 00:27:43.540
"w miarę, jak rozszerzanie wszechświata ochładza je do zera absolutnego."

00:27:57.355 --> 00:28:00.005
"Kiedy ostatnie szczątki"

00:28:00.005 --> 00:28:03.700
"ostatnich gwiazd w końcu uległy rozłożeniu w nicość"

00:28:03.700 --> 00:28:06.620
"i wszystko osiąga tą samą temperaturę."

00:28:06.800 --> 00:28:11.000
"Historia wszechświata wreszcie dobiega końca."

00:28:12.540 --> 00:28:15.140
CZAS TRACI ZNACZENIE

00:28:15.140 --> 00:28:17.125
CZAS TRACI ZNACZENIE
"Po raz pierwszy w swoim istnieniu"

00:28:17.125 --> 00:28:20.420
"wszechświat stanie się wieczny i niezmienny."

00:28:21.640 --> 00:28:24.500
"Entropia w końcu przestaje się zwiększać"

00:28:24.500 --> 00:28:27.800
"ponieważ kosmos nie może stać się jeszcze bardziej nieuporządkowany."

00:28:28.485 --> 00:28:29.935
"Nic się nie dzieje"

00:28:30.275 --> 00:28:32.225
"i tak już będzie"

00:28:32.880 --> 00:28:35.060
"na zawsze."

00:28:38.400 --> 00:28:41.980
"Wszystko ma swoje cuda, nawet ciemność i cisza..."

00:28:41.980 --> 00:28:45.900
"...i uczę się, bez względu na to, w jakim jestem stanie, aby być zadowolona."

00:28:48.220 --> 00:28:52.480
ZREALIZOWANE PRZEZ MELODYSHEEP

00:28:54.920 --> 00:28:56.840
Wspierane przez Protocol Labs

00:28:56.840 --> 00:28:59.220
Co odkryjesz? Jak zmienisz przyszłość?

00:29:00.660 --> 00:29:04.780
Głosów użyczyli

00:29:05.960 --> 00:29:10.920
Podziękowania dla Juana Beneta i wszystkich którzy wspierają mnie na Patreonie

00:29:11.533 --> 00:29:14.403
Polskie napisy: Killkor oraz Tomasz Nastula

00:29:15.245 --> 00:29:17.485
Dla Ash