[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.49,0:00:07.89,Default,,0000,0000,0000,,Gece gökyüzüne bakarken
Dialogue: 0,0:00:07.89,0:00:10.91,Default,,0000,0000,0000,,uçsuz bucaklığına hayret ederiz.
Dialogue: 0,0:00:10.91,0:00:12.40,Default,,0000,0000,0000,,Peki, gözyüzü milyarlarca yıl
Dialogue: 0,0:00:12.40,0:00:13.86,Default,,0000,0000,0000,,sonra nasıl görünecek?
Dialogue: 0,0:00:13.86,0:00:15.37,Default,,0000,0000,0000,,Kozmolog olarak adlandırılan
Dialogue: 0,0:00:15.37,0:00:16.62,Default,,0000,0000,0000,,bilim adamları zamanlarını
Dialogue: 0,0:00:16.62,0:00:19.53,Default,,0000,0000,0000,,işte bu sorunun cevabını düşünmekle geçirir.
Dialogue: 0,0:00:19.53,0:00:21.92,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin sonu içeriği ile yakından
Dialogue: 0,0:00:21.92,0:00:23.87,Default,,0000,0000,0000,,iliişkilidir.
Dialogue: 0,0:00:23.87,0:00:25.17,Default,,0000,0000,0000,,Yüzyıldan uzun bir süre önce,
Dialogue: 0,0:00:25.17,0:00:27.88,Default,,0000,0000,0000,,Einstein evrenin neden oluştuğu ve şekli
Dialogue: 0,0:00:27.88,0:00:29.92,Default,,0000,0000,0000,,arasındaki ilişkiyi
Dialogue: 0,0:00:29.92,0:00:31.26,Default,,0000,0000,0000,,anlamamızı sağlayan
Dialogue: 0,0:00:31.26,0:00:33.46,Default,,0000,0000,0000,,denklemlerden oluşan
Dialogue: 0,0:00:33.46,0:00:34.51,Default,,0000,0000,0000,,Genel Görecelik Teorisini geliştirdi.
Dialogue: 0,0:00:34.51,0:00:36.12,Default,,0000,0000,0000,,Evren bir top veya
Dialogue: 0,0:00:36.12,0:00:38.18,Default,,0000,0000,0000,,küre gibi kavisli olabilirdi.
Dialogue: 0,0:00:38.18,0:00:40.68,Default,,0000,0000,0000,,Biz buna pozitif kavisli veya kapalı diyoruz.
Dialogue: 0,0:00:40.68,0:00:42.23,Default,,0000,0000,0000,,Evren bir eyer şeklinde de olabilirdi.
Dialogue: 0,0:00:42.23,0:00:44.49,Default,,0000,0000,0000,,Biz buna negatif kavisli veya açık diyoruz.
Dialogue: 0,0:00:44.49,0:00:46.03,Default,,0000,0000,0000,,Ya da evren düz olabilirdi.
Dialogue: 0,0:00:46.03,0:00:47.16,Default,,0000,0000,0000,,Şekli evrenin nasıl yaşayacağını
Dialogue: 0,0:00:47.16,0:00:49.54,Default,,0000,0000,0000,,ve sona ereceğini belirliyor.
Dialogue: 0,0:00:49.54,0:00:52.63,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin neredeyse düz olduğunu artık biliyoruz.
Dialogue: 0,0:00:52.63,0:00:54.34,Default,,0000,0000,0000,,Buna rağmen, evrenin bileşenleri hala
Dialogue: 0,0:00:54.34,0:00:56.45,Default,,0000,0000,0000,,nihai kaderini etkileyebilir.
Dialogue: 0,0:00:56.45,0:00:58.03,Default,,0000,0000,0000,,Bugün evrendeki çeşitli
Dialogue: 0,0:00:58.03,0:00:59.61,Default,,0000,0000,0000,,bileşenlerinin
Dialogue: 0,0:00:59.61,0:01:01.79,Default,,0000,0000,0000,,enerji yoğunluğunu ölçersek, evrenin zamanla
Dialogue: 0,0:01:01.79,0:01:04.59,Default,,0000,0000,0000,,nasıl değişeceğini tahmin edebiliriz.
Dialogue: 0,0:01:04.59,0:01:06.73,Default,,0000,0000,0000,,Peki evren neden oluşmaktadır?
Dialogue: 0,0:01:06.73,0:01:09.39,Default,,0000,0000,0000,,Evren yıldız, gaz ve gezegenler gibi görebildiğimiz
Dialogue: 0,0:01:09.39,0:01:11.56,Default,,0000,0000,0000,,şeylerin hepsini içerir.
Dialogue: 0,0:01:11.56,0:01:14.73,Default,,0000,0000,0000,,Biz bunlara sıradan veya baryonik madde diyoruz.
Dialogue: 0,0:01:14.73,0:01:16.59,Default,,0000,0000,0000,,Bunları çevremizde görmemize rağmen,
Dialogue: 0,0:01:16.59,0:01:18.70,Default,,0000,0000,0000,,bu bileşenlerin toplam enerji yoğunluğu aslında
Dialogue: 0,0:01:18.70,0:01:20.44,Default,,0000,0000,0000,,oldukça azdır. Bu bileşenler
Dialogue: 0,0:01:20.44,0:01:23.53,Default,,0000,0000,0000,,evrendeki enerjinin yaklaşık olarak %5'ini oluşturular.
Dialogue: 0,0:01:23.53,0:01:26.68,Default,,0000,0000,0000,,O zaman şimdi diğer %95'i konuşalım.
Dialogue: 0,0:01:26.68,0:01:29.08,Default,,0000,0000,0000,,Geri kalan enerji
Dialogue: 0,0:01:29.08,0:01:30.91,Default,,0000,0000,0000,,yoğunluğunun yaklaşık %27'si
Dialogue: 0,0:01:30.91,0:01:33.82,Default,,0000,0000,0000,,karanlık maddeden oluşur.
Dialogue: 0,0:01:33.82,0:01:36.93,Default,,0000,0000,0000,,Karanlık maddenin ışık ile etkileşimi çok zayıftır. Yani,
Dialogue: 0,0:01:36.93,0:01:39.21,Default,,0000,0000,0000,,karanlık madde, yıldız ve gezengenler gibi
Dialogue: 0,0:01:39.21,0:01:41.19,Default,,0000,0000,0000,,parlamaz veya ışığı yansıtmaz; fakat
Dialogue: 0,0:01:41.19,0:01:42.29,Default,,0000,0000,0000,,bunun dışında
Dialogue: 0,0:01:42.29,0:01:44.26,Default,,0000,0000,0000,,sıradan madde gibi davranır --
Dialogue: 0,0:01:44.26,0:01:46.13,Default,,0000,0000,0000,,cisimleri yerçekimsel olarak kendine çeker.
Dialogue: 0,0:01:46.13,0:01:48.76,Default,,0000,0000,0000,,Aslında karanlık maddeyi saptamanın tek yolu
Dialogue: 0,0:01:48.76,0:01:51.05,Default,,0000,0000,0000,,bu yerçekimsel etkileşimdir. Yani cisimlerin
Dialogue: 0,0:01:51.05,0:01:52.34,Default,,0000,0000,0000,,karanlık madde etrafında
Dialogue: 0,0:01:52.34,0:01:53.60,Default,,0000,0000,0000,,nasıl döndüğü, karanlık maddenin
Dialogue: 0,0:01:53.60,0:01:56.01,Default,,0000,0000,0000,,etrafındaki boşluğu döndürürken ışığı nasıl büktüğüdür.
Dialogue: 0,0:01:56.01,0:01:58.34,Default,,0000,0000,0000,,Karanlık madde parçacıklarını henüz saptayamadık;
Dialogue: 0,0:01:58.34,0:02:00.82,Default,,0000,0000,0000,,fakat dünyadaki bilim adamları bu bulunması zor
Dialogue: 0,0:02:00.82,0:02:02.95,Default,,0000,0000,0000,,parça veya parçacıkları ve karanlık
Dialogue: 0,0:02:02.95,0:02:05.84,Default,,0000,0000,0000,,maddenin evren üzerindeki etkilerini araştırıyor.
Dialogue: 0,0:02:05.84,0:02:08.26,Default,,0000,0000,0000,,Fakat yine de toplam %100 olmuyor.
Dialogue: 0,0:02:08.26,0:02:09.78,Default,,0000,0000,0000,,Evrendeki enerji
Dialogue: 0,0:02:09.78,0:02:11.68,Default,,0000,0000,0000,,yoğunluğunun kalan %68'i karanlık
Dialogue: 0,0:02:11.68,0:02:13.76,Default,,0000,0000,0000,,maddeden daha da gizemli
Dialogue: 0,0:02:13.76,0:02:16.46,Default,,0000,0000,0000,,olan karanlık enerjiden oluşur.
Dialogue: 0,0:02:16.46,0:02:18.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu karanlık enerji bildiğimiz diğer
Dialogue: 0,0:02:18.42,0:02:20.59,Default,,0000,0000,0000,,maddeler gibi davranmaz ve daha çok
Dialogue: 0,0:02:20.59,0:02:23.01,Default,,0000,0000,0000,,yerçekim karşıtı bir güç olarak davranır.
Dialogue: 0,0:02:23.01,0:02:25.42,Default,,0000,0000,0000,,Biz buna sıradan madde ve karanlık maddede
Dialogue: 0,0:02:25.42,0:02:28.33,Default,,0000,0000,0000,,bulunmayan yerçekimsel basınç diyoruz.
Dialogue: 0,0:02:28.33,0:02:30.21,Default,,0000,0000,0000,,Yerçekiminin yaptığı gibi evreni bir arada
Dialogue: 0,0:02:30.21,0:02:32.00,Default,,0000,0000,0000,,tutmak yerine, evren her zamankinden
Dialogue: 0,0:02:32.00,0:02:34.29,Default,,0000,0000,0000,,daha hızlı bir şekilde
Dialogue: 0,0:02:34.29,0:02:36.11,Default,,0000,0000,0000,,genişliyor.
Dialogue: 0,0:02:36.11,0:02:37.94,Default,,0000,0000,0000,,Karanlık enerjiye ilişkin ana fikir
Dialogue: 0,0:02:37.94,0:02:40.15,Default,,0000,0000,0000,,bu enerjinin kozmolojik sabit olduğudur.
Dialogue: 0,0:02:40.15,0:02:42.24,Default,,0000,0000,0000,,Yani, karanlık enerjinin tuhaf bir özelliği vardır.
Dialogue: 0,0:02:42.24,0:02:45.43,Default,,0000,0000,0000,,Uzayın hacmi genişledikçe, enerji yoğunluğunu sabit
Dialogue: 0,0:02:45.43,0:02:47.61,Default,,0000,0000,0000,,tutmak için karanlık enerji de genişler.
Dialogue: 0,0:02:47.61,0:02:49.44,Default,,0000,0000,0000,,Yani, evren şu anda olduğu
Dialogue: 0,0:02:49.44,0:02:50.77,Default,,0000,0000,0000,,gibi genişledikçe
Dialogue: 0,0:02:50.77,0:02:52.74,Default,,0000,0000,0000,,karanlık enerji daha da artacak.
Dialogue: 0,0:02:52.74,0:02:54.57,Default,,0000,0000,0000,,Buna karşın karanlık madde ve
Dialogue: 0,0:02:54.57,0:02:55.28,Default,,0000,0000,0000,,baryonik madde
Dialogue: 0,0:02:55.28,0:02:56.62,Default,,0000,0000,0000,,evrenle birlikte genişlemez
Dialogue: 0,0:02:56.62,0:02:58.41,Default,,0000,0000,0000,,fakat seyrelir.
Dialogue: 0,0:02:58.41,0:02:59.34,Default,,0000,0000,0000,,Kozmolojik sabitin bu
Dialogue: 0,0:02:59.34,0:03:00.69,Default,,0000,0000,0000,,özelliğinden dolayı
Dialogue: 0,0:03:00.69,0:03:03.45,Default,,0000,0000,0000,,gitgide evrenin geleceğine karanlık enerji
Dialogue: 0,0:03:03.45,0:03:04.59,Default,,0000,0000,0000,,hakim olacak.
Dialogue: 0,0:03:04.59,0:03:06.33,Default,,0000,0000,0000,,Evren daha da soğuyacak ve
Dialogue: 0,0:03:06.33,0:03:08.72,Default,,0000,0000,0000,,daha da hızlı genişleyecek.
Dialogue: 0,0:03:08.72,0:03:10.74,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda, evrendeki yıldızları oluşturmak için
Dialogue: 0,0:03:10.74,0:03:11.84,Default,,0000,0000,0000,,gerekli gaz bitecek
Dialogue: 0,0:03:11.84,0:03:13.94,Default,,0000,0000,0000,,ve yıldızların da yakıtı biterek yıldızlar
Dialogue: 0,0:03:13.94,0:03:15.19,Default,,0000,0000,0000,,sönecek.
Dialogue: 0,0:03:15.19,0:03:18.06,Default,,0000,0000,0000,,Evrende sadece kara delikler kalacak.
Dialogue: 0,0:03:18.06,0:03:19.26,Default,,0000,0000,0000,,Zamanla bu kara
Dialogue: 0,0:03:19.26,0:03:21.61,Default,,0000,0000,0000,,delikler de buharlaşacak ve evren
Dialogue: 0,0:03:21.61,0:03:24.52,Default,,0000,0000,0000,,tamamen soğuk ve boş bir yer olacak.
Dialogue: 0,0:03:24.52,0:03:28.13,Default,,0000,0000,0000,,Biz buna evrenini ısısal ölümü diyoruz.
Dialogue: 0,0:03:28.13,0:03:29.57,Default,,0000,0000,0000,,Varlığını soğuk ve hayattan
Dialogue: 0,0:03:29.57,0:03:30.69,Default,,0000,0000,0000,,yoksun olarak sonlandıracak
Dialogue: 0,0:03:30.69,0:03:32.74,Default,,0000,0000,0000,,bir evrende yaşama fikri
Dialogue: 0,0:03:32.74,0:03:34.24,Default,,0000,0000,0000,,kulağa moral bozucu gelse de
Dialogue: 0,0:03:34.24,0:03:36.03,Default,,0000,0000,0000,,aslında evrenin nihai kaderi
Dialogue: 0,0:03:36.03,0:03:37.94,Default,,0000,0000,0000,,sıcak ve kızgın başlangına göre
Dialogue: 0,0:03:37.94,0:03:40.09,Default,,0000,0000,0000,,güzel bir simetri oluşturur.
Dialogue: 0,0:03:40.09,0:03:41.100,Default,,0000,0000,0000,,Biz bu hızlanarak devam eden evrenin
Dialogue: 0,0:03:41.100,0:03:44.11,Default,,0000,0000,0000,,nihai durumuna ''de Sitter evresi'' diyoruz.
Dialogue: 0,0:03:44.11,0:03:46.08,Default,,0000,0000,0000,,Bu evre adını Hollandalı Willem de Sitter'den
Dialogue: 0,0:03:46.08,0:03:47.93,Default,,0000,0000,0000,,almaktadır.
Dialogue: 0,0:03:47.93,0:03:49.68,Default,,0000,0000,0000,,Buna karşın, evren varlığının
Dialogue: 0,0:03:49.68,0:03:51.52,Default,,0000,0000,0000,,en başlarında bir başka
Dialogue: 0,0:03:51.52,0:03:52.83,Default,,0000,0000,0000,,''de Sitter genişlemesi'' daha
Dialogue: 0,0:03:52.83,0:03:54.61,Default,,0000,0000,0000,,yaşadı.
Dialogue: 0,0:03:54.61,0:03:57.23,Default,,0000,0000,0000,,Biz bu erken döneme eflasyon(şişkinlik) diyoruz.
Dialogue: 0,0:03:57.23,0:03:58.89,Default,,0000,0000,0000,,Büyük Patlamanın ardından evren
Dialogue: 0,0:03:58.89,0:04:01.22,Default,,0000,0000,0000,,kısa bir süre içinde oldukça hızlı bir şekilde
Dialogue: 0,0:04:01.22,0:04:02.86,Default,,0000,0000,0000,,genişledi.
Dialogue: 0,0:04:02.86,0:04:04.39,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden evren
Dialogue: 0,0:04:04.39,0:04:06.86,Default,,0000,0000,0000,,varlığının başlangıcında olduğu gibi
Dialogue: 0,0:04:06.86,0:04:08.77,Default,,0000,0000,0000,,hızlanarak sona erecek.
Dialogue: 0,0:04:08.77,0:04:10.78,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin yolcuğunu anlamaya
Dialogue: 0,0:04:10.78,0:04:12.35,Default,,0000,0000,0000,,başladığımız ve gözyüzünde
Dialogue: 0,0:04:12.35,0:04:13.86,Default,,0000,0000,0000,,bizim için oynanan
Dialogue: 0,0:04:13.86,0:04:15.15,Default,,0000,0000,0000,,bir tarihi görebildiğimiz
Dialogue: 0,0:04:15.15,0:04:16.44,Default,,0000,0000,0000,,bir zamanda,
Dialogue: 0,0:04:16.44,0:04:18.52,Default,,0000,0000,0000,,evrenin varlığının olağandışı
Dialogue: 0,0:04:18.52,0:04:20.62,Default,,0000,0000,0000,,bir zamanında yaşıyoruz.