1
00:00:06,494 --> 00:00:07,890
Dok gledamo u noćno nebo,

2
00:00:07,890 --> 00:00:10,910
zapanjeni smo time kako izgleda
da je večno.

3
00:00:10,910 --> 00:00:12,395
Ali kako će nebo izgledati

4
00:00:12,395 --> 00:00:13,865
za milijardu godina?

5
00:00:13,865 --> 00:00:15,372
Posebna vrsta naučnika

6
00:00:15,372 --> 00:00:16,616
koji se zove kosmolog

7
00:00:16,616 --> 00:00:19,531
provodi vreme razmišljajući
baš o tom pitanju.

8
00:00:19,531 --> 00:00:21,924
Kraj svemira je blisko povezan

9
00:00:21,924 --> 00:00:23,868
sa onim što se u njemu nalazi.

10
00:00:23,868 --> 00:00:25,170
Pre više od 100 godina

11
00:00:25,170 --> 00:00:27,879
Ajnštajn je razvio teoriju opšte relativnosti,

12
00:00:27,879 --> 00:00:29,923
sastavljenu od jednačina
koje nam pomažu

13
00:00:29,923 --> 00:00:31,258
da razumemo odnos

14
00:00:31,258 --> 00:00:33,462
između onoga
od čega je svemir sačinjen

15
00:00:33,462 --> 00:00:34,511
i njegovog oblika.

16
00:00:34,511 --> 00:00:36,124
Izgleda da svemir

17
00:00:36,124 --> 00:00:38,178
može da se zakrivi kao lopta ili sfera.

18
00:00:38,178 --> 00:00:40,676
Ovo nazivamo
pozitivno zakrivljen ili zatvoren.

19
00:00:40,676 --> 00:00:42,228
Ili može biti u obliku sedla.

20
00:00:42,228 --> 00:00:44,488
Ovo nazivamo
negativno zakrivljen ili otvoren

21
00:00:44,488 --> 00:00:46,033
Ili može biti ravan.

22
00:00:46,033 --> 00:00:47,155
I taj oblik određuje

23
00:00:47,155 --> 00:00:49,537
kako će svemir živeti i umreti.

24
00:00:49,537 --> 00:00:52,632
Sada znamo da je svemir skoro ravan.

25
00:00:52,632 --> 00:00:54,338
Ipak, komponente svemira

26
00:00:54,338 --> 00:00:56,454
mogu da utiču
na njegovu konačnu sudbinu.

27
00:00:56,454 --> 00:00:58,033
Možemo da predvidimo
kako će se svemir

28
00:00:58,033 --> 00:00:59,611
menjati s vremenom

29
00:00:59,611 --> 00:01:01,793
ako izmerimo količine
ili gustine energije

30
00:01:01,793 --> 00:01:04,587
različitih komponenti
svemira danas.

31
00:01:04,587 --> 00:01:07,209
Od čega je, dakle,
svemir sastavljen?

32
00:01:07,210 --> 00:01:09,393
Svemir sadrži sve one stvari
koje možemo da vidimo,

33
00:01:09,393 --> 00:01:11,564
kao što su zvezde, gas i planete.

34
00:01:11,564 --> 00:01:14,733
Ove stvari zovemo
obična ili barionična materija.

35
00:01:14,733 --> 00:01:16,593
Iako ih vidimo svuda oko nas,

36
00:01:16,593 --> 00:01:18,702
ukupna gustina energije
ovih komponenti

37
00:01:18,702 --> 00:01:20,440
je u stvari vrlo mala,

38
00:01:20,440 --> 00:01:23,530
oko 5% ukupne energije svemira.

39
00:01:23,530 --> 00:01:26,675
Hajde sada da pričamo o tome
šta je tih preostalih 95%.

40
00:01:26,675 --> 00:01:29,081
Malo manje od
27% od preostalog dela

41
00:01:29,081 --> 00:01:30,913
gustine energije u svemiru

42
00:01:30,913 --> 00:01:33,825
je sačinjeno od onoga
što nazivamo tamna materija.

43
00:01:33,825 --> 00:01:36,928
Tamna materija vrlo malo
dolazi u kontakt sa svetlošću,

44
00:01:36,928 --> 00:01:39,208
što znači da ne sija
i ne reflektuje svetlost

45
00:01:39,208 --> 00:01:41,191
kao što to rade zvezde i planete,

46
00:01:41,191 --> 00:01:42,288
ali u svakom drugom smislu

47
00:01:42,288 --> 00:01:44,259
ponaša se kao obična materija -

48
00:01:44,259 --> 00:01:46,128
privlači stvari gravitacijom.

49
00:01:46,128 --> 00:01:48,761
U stvari, jedini način kako
možemo otkriti ovu tamnu materiju

50
00:01:48,761 --> 00:01:51,052
je kroz ovo gravitaciono delovanje,

51
00:01:51,052 --> 00:01:52,343
kako tela kruže oko nje

52
00:01:52,343 --> 00:01:53,595
i kako savija svetlost

53
00:01:53,595 --> 00:01:56,008
dok zakrivljuje prostor oko sebe.

54
00:01:56,008 --> 00:01:58,343
Tek treba da otkrijemo
česticu tamne materije,

55
00:01:58,343 --> 00:02:00,815
ali naučnici širom sveta tragaju

56
00:02:00,815 --> 00:02:02,950
za ovom neuhvatljivom
česticom ili česticama

57
00:02:02,950 --> 00:02:05,843
i uticajima tamne materije na svemir.

58
00:02:05,843 --> 00:02:08,256
Ali to još uvek nije 100%.

59
00:02:08,256 --> 00:02:09,783
Preostalih 68%

60
00:02:09,783 --> 00:02:11,680
gustine energije u svemiru

61
00:02:11,680 --> 00:02:13,759
je sačinjeno od tamne energije,

62
00:02:13,759 --> 00:02:16,457
koja je još misterioznija
od tamne materije.

63
00:02:16,457 --> 00:02:18,422
Ova tamna energija se
uopšte ne ponaša

64
00:02:18,422 --> 00:02:20,590
kao ostale materije koje poznajemo,

65
00:02:20,590 --> 00:02:23,013
već deluje više kao
antigravitaciona sila.

66
00:02:23,013 --> 00:02:25,420
Kažemo da ima gravitacioni pritisak

67
00:02:25,420 --> 00:02:28,330
koji obična i tamna materija nemaju.

68
00:02:28,330 --> 00:02:30,213
Umesto da utiče na
skupljanje svemira,

69
00:02:30,213 --> 00:02:32,004
kao što bismo očekivali
da gravitacija radi,

70
00:02:32,004 --> 00:02:34,287
svemir se, izgleda, širi

71
00:02:34,287 --> 00:02:36,110
sve bržim tempom.

72
00:02:36,110 --> 00:02:37,938
Najzastupljenija ideja
o tamnoj materiji je

73
00:02:37,938 --> 00:02:40,148
da je to kosmološka konstanta.

74
00:02:40,148 --> 00:02:42,245
To znači da ima neobičnu osobinu

75
00:02:42,245 --> 00:02:45,434
da se širi kako se prostor povećava,

76
00:02:45,434 --> 00:02:47,606
da bi sačuvala gustinu energije
konstantnom.

77
00:02:47,606 --> 00:02:49,441
Tako da, kako se svemir širi,

78
00:02:49,441 --> 00:02:50,772
kao što čini sada,

79
00:02:50,772 --> 00:02:52,742
biće sve više tamne energije.

80
00:02:52,742 --> 00:02:54,574
Tamna materija i barionična materija,

81
00:02:54,574 --> 00:02:55,277
sa druge strane,

82
00:02:55,277 --> 00:02:56,622
ne šire se sa svemirom

83
00:02:56,622 --> 00:02:58,409
i postaju razređenije.

84
00:02:58,409 --> 00:02:59,335
Zbog ove osobine

85
00:02:59,335 --> 00:03:00,694
kosmološke konstante,

86
00:03:00,694 --> 00:03:03,451
budućim svemirom
će sve više dominirati

87
00:03:03,451 --> 00:03:04,592
tamna energija,

88
00:03:04,592 --> 00:03:06,330
a on će postajati sve hladniji

89
00:03:06,330 --> 00:03:08,715
i širiće se sve brže.

90
00:03:08,715 --> 00:03:10,736
Na kraju,
svemir će ostati bez gasa

91
00:03:10,736 --> 00:03:11,842
za pravljenje zvezda

92
00:03:11,842 --> 00:03:13,941
i same zvezde će ostati bez goriva

93
00:03:13,941 --> 00:03:15,192
i ugasiće se

94
00:03:15,192 --> 00:03:18,062
ostavljajući samo crne rupe u svemiru.

95
00:03:18,062 --> 00:03:19,255
Uz dovoljno vremena

96
00:03:19,255 --> 00:03:21,610
čak i ove crne rupe će ispariti

97
00:03:21,610 --> 00:03:24,523
i ostaviti potpuno hladan
i prazan svemir.

98
00:03:24,523 --> 00:03:28,127
To je ono što zovemo
toplotna smrt svemira.

99
00:03:28,127 --> 00:03:29,569
Iako možda zvuči depresivno

100
00:03:29,569 --> 00:03:30,694
živeti u svemiru

101
00:03:30,694 --> 00:03:32,735
koji će okončati svoj život
u hladnoći

102
00:03:32,735 --> 00:03:34,237
i bez života u njemu,

103
00:03:34,237 --> 00:03:36,027
krajnja sudbina našeg svemira

104
00:03:36,027 --> 00:03:37,937
je u stvari prelepa simetrija

105
00:03:37,937 --> 00:03:40,087
njegovom vrelom,
vatrenom početku.

106
00:03:40,087 --> 00:03:41,998
Ovo krajnje stanje
ubrzavanja svemira,

107
00:03:41,998 --> 00:03:44,111
nazivamo De Siterova faza,

108
00:03:44,111 --> 00:03:46,082
po holandskom matematičaru

109
00:03:46,082 --> 00:03:47,927
Vilemu de Siteru.

110
00:03:47,927 --> 00:03:49,685
Ali, takođe verujemo

111
00:03:49,685 --> 00:03:51,520
da je svemir imao i drugu fazu

112
00:03:51,520 --> 00:03:52,831
De Siterovog širenja

113
00:03:52,831 --> 00:03:54,607
u najranijim vremenima
svog života.

114
00:03:54,607 --> 00:03:57,228
Ovaj rani period
nazivamo inflacijom

115
00:03:57,228 --> 00:03:58,894
gde se, ubrzo posle
Velikog praska,

116
00:03:58,894 --> 00:04:01,219
svemir širio ekstremno brzo

117
00:04:01,219 --> 00:04:02,860
u kratkom vremenskom periodu.

118
00:04:02,860 --> 00:04:04,391
Tako da će se svemir završiti

119
00:04:04,391 --> 00:04:06,858
otprilike isto kako je i počeo -

120
00:04:06,858 --> 00:04:08,768
ubrzavajući.

121
00:04:08,768 --> 00:04:10,778
Živimo u izuzetnom vremenu

122
00:04:10,778 --> 00:04:12,350
u životu svemira

123
00:04:12,350 --> 00:04:13,861
gde možemo da počnemo
da razumevamo

124
00:04:13,861 --> 00:04:15,153
putovanje svemira

125
00:04:15,153 --> 00:04:16,437
i vidimo istoriju

126
00:04:16,437 --> 00:04:18,519
koja se odigrava na nebu

127
00:04:18,519 --> 00:04:20,622
pred svima nama.