0:00:06.793,0:00:11.073
لە ماوەەی جەنگی جیهانی یەکەمدا[br]یەکێک لە شتە ترسناکەکانی جەنگی سەنگەری

0:00:11.073,0:00:15.200
هەورێکی زەرد بوو کە پێی دەوترا گازی خەردەل

0:00:15.200,0:00:18.090
ئەو کەسە بەدبەختانەی بەردەکەوتن پێی

0:00:18.090,0:00:21.982
نەیاندەتوانی هەناسە هەڵمژن[br]چاوەکانیانی دەسوتاند

0:00:21.982,0:00:26.034
و بلۆقی گەورەی لەسەر ئەو[br]پێستە دروست دەکرد کە بەردەکەوت

0:00:26.034,0:00:31.536
زاناکان زۆر هەوڵیاندا تا دژەژەهرێک[br]دروست بکەن بۆ ئەم چەکە دڕندانەیەی جەنگ.

0:00:31.536,0:00:37.201
لەو پڕۆسەیەدا بۆیان دەرکەوت کە گازەکە [br]زیانێکی چارەسەرنەکراوی دەدا لە مۆخی ئێسکی

0:00:37.201,0:00:41.651
سەربازە بەرکەوتووەکان - و ڕێگری لێدەکردن [br]لە دروستکردنی خانەی خوێن

0:00:41.651,0:00:46.727
سەرەڕای ئەم کاریگەرییە زۆر خراپانە،[br]گازەکە بیرۆکەیەکی بە زاناکان بەخشی

0:00:46.727,0:00:52.803
خانە شێرپەنجەییەکان لە تایبەتمەندییەکدا هاوبەشن[br]لەگەڵ مۆخی ئێسکدا:هەردووکیان خێرا زیاددەکەن

0:00:52.803,0:00:55.333
کەوایە ئایا دەکرێت یەکێک[br]لە دڕندەییەکانی جەنگ

0:00:55.333,0:00:58.262
ببێت بە پاڵەوان لە جەنگی دژی شێرپەنجەدا؟

0:00:58.262,0:01:01.541
لێکۆڵەرەوەکان لە ١٩٣٠ەکاندا[br]لەم بیرۆکەیەیان کۆڵیەوە

0:01:01.541,0:01:05.052
بەوەی پێکهاتەی وەرگیراو لە گازەکەیان

0:01:05.052,0:01:07.664
دەدا لە دەمارینەخۆشەکانی شێرپەنجە بە دەرزی

0:01:07.664,0:01:12.909
کات و هەوڵدانی ویست بۆ دۆزینەوەی[br]دەرمانێک کە سودی زیاتربێت لە زیان

0:01:12.909,0:01:14.999
بەڵام لە کۆتاییەکانی جەنگی جیهانی دووەمدا

0:01:14.999,0:01:20.135
یەکەم دەرمانی چارەسەری کیمیاییان دۆزییەوە

0:01:20.135,0:01:22.545
ئێستا، زیاد لە ١٠٠ جۆر بوونی هەیە

0:01:22.545,0:01:26.295
دەرمانەکانی چارەسەری کیمیایی [br]لە ڕێگای حەب و دەرزییەوە وەردەگیرێن

0:01:26.295,0:01:32.765
و "هۆکاری ژەهراویبوونی خانەکان" بەکاردێنن[br]کە ماددەی ژەهراوین بۆ خانە زیندووەکان

0:01:32.765,0:01:38.183
لە بنچینەدا، ئەم دەومانانە بە ڕێژەیەک [br]زیان دەگەیەنن بە هەموو خانەکانی جەستە

0:01:38.183,0:01:39.873
تەنانەت خانە تەندروستەکانیش

0:01:39.873,0:01:44.783
بەڵام گەورەترین کاریگەرییان لەسەر[br]ئەو خانانەیە کە بە خێرایی دابەش دەبن

0:01:44.783,0:01:48.353
کە ئەوەش ڕێک نیشانەی ناسەرەوەی شێرپەنجەیە

0:01:48.353,0:01:51.462
بۆ نموونەش چارەسەرە کیمیاییەکانی سەرەتا

0:01:51.462,0:01:55.666
کە هەتا ئەمڕۆش بەکاردەهێنرێن و[br]پێیان دەوترێت هۆکارەکانی بە ئەلکیلکردن

0:01:55.666,0:01:57.570
بە دەرزی دەکرێنە ناو ڕێڕەوی خوینەوە

0:01:57.570,0:02:00.760
کە دەیانگەیەنێت بە خانەکانی هەموو لەش

0:02:00.760,0:02:05.565
لە ناوەوە، کاتێک خانەکە دی ئێن ئەی ەکەی [br]دەخاتەڕوو بۆئەوەی لەبەری بگریتەوە

0:02:05.565,0:02:09.635
زیان دەگەیەنن بە پێکهاتە دوو لولپێچییەکەی[br]دی ئێن ئەیەکە

0:02:09.635,0:02:13.373
کە ئەمەش دەکرێت ببێتە هۆکاری مردنی خانەکە[br]ئەگەر زیانەکە چاک نەکریتەوە

0:02:13.373,0:02:16.164
لەبەرئەوەی خانە شێرپەنجەییەکان[br]بەخێرایی زیاد دەبن

0:02:16.164,0:02:20.111
کاریگەرییەکی زۆری دەرمانی[br]هۆکاری بە ئەلکیلکردن لەسەریانە

0:02:20.111,0:02:24.276
و دی ئێن ئەیەکەیان بەزۆری [br]خراوەتەڕوو و بەدەگمەن چاک دەبنەوە

0:02:24.276,0:02:27.400
کەوایە ئەو خانانە زیاتر دەمرن[br]لە زۆرینەی خانەکانی تر

0:02:27.400,0:02:30.175
کە کاتیان هەیە بۆ چاککردنەوەی [br]دی ئێن ئەیە زیان پێگەشتووەکە

0:02:30.175,0:02:34.651
هەمان ئەو کاریگەرییە زۆرەی دەرمانی[br]هۆکاری بە ئەلکیلکردن تیایاندا کۆنابێتەوە

0:02:34.651,0:02:40.610
شێوازێکی تری چارەسەری کیمیایی پێکهاتەیەکی[br]تێدایە پییدەگوتریت جێگیرکاری مایکرۆتیوبیڵ

0:02:40.610,0:02:44.440
خانەکان لولەی بچوکیان تێدایە [br]کە کۆدەبنەوە هەتا یارمەتیدەربن

0:02:44.440,0:02:47.789
لە دابەشبوونی خانە و لەبەرگرتنەوەی [br]دی ئێن ئەی .دواتر دوبارە هەڵدەوەشێن

0:02:47.789,0:02:50.977
کاتێک "جێگیرکاری مایکرۆتیوبیڵ"ەکان[br]دەچنە ناو خانەیەکەوە

0:02:50.977,0:02:54.315
ڕێگری دەکەن لە هەڵوەشانەوەی[br]ئەو لولە بچوکانە

0:02:54.315,0:02:59.253
ئەوە ناهێڵێت خانەکە لەبەرگرتنەوەکەی[br]تەواو بکات و دەبیتەهۆی مردنی خانەکە

0:02:59.253,0:03:03.693
ئەمانە تەنها دوو نمونەن لە[br]شەش جۆرەکەی چارەسەری کیمیایی

0:03:03.693,0:03:06.235
کە لە ئێستادا بۆ چارەسەری[br]شێرپەنجە بەکاریان دەهینین

0:03:06.235,0:03:11.112
بەڵام سەرەڕای سودە زۆرەکانی،[br]:چارەسەری کیمیایی زیانێکی گەورەی هەیە

0:03:11.112,0:03:16.769
کاردەکاتە سەر خانە تەندروستەکانی تر کە [br]بە شێوەیەکی سروشتی پێویستە خێرا تازەببنەوە

0:03:16.769,0:03:21.489
،تورەکەکانی موو، خانەکانی دەم[br]کۆئەندامی هەرس

0:03:21.489,0:03:27.443
سیستمی زاوزێ و مۆخی ئێسک بەنزیکەیی هێندەی[br]خانە شێرپەنجەییەکان زیانیان پێدەگات

0:03:27.443,0:03:31.563
وەک خانە شێرپەنجەییەکان[br]بەرهەمهێنانی خێرای ئەم خانە ئاساییانە

0:03:31.563,0:03:34.803
ئەوە دەگەیەنێت کە زیاتر [br]پێویستیان بە ماددەیە

0:03:34.803,0:03:38.896
و لەبەر ئەوەش زیاتر کاریگەریەکانی[br]چارەسەری کیمیاییان بەردەکەوێت.

0:03:38.896,0:03:42.225
ئەوەش دەبێتەهۆی چەند کاریگەرییەکی[br]لاوەکی باوی چارەسەری کیمیایی

0:03:42.225,0:03:47.284
لەنێویشیاندا لەدەستدانی قژ، ماندویەتی،[br]نەزۆکی، دڵتێکهەڵاتن و ڕشانەوە.

0:03:47.284,0:03:51.214
دکتۆرەکان ڕەچەتەی هەندێک بژاردە دەنوسن [br]بۆ کەمکردنەوەی ئەو کاریگەرییە لاوەکییانە،

0:03:51.214,0:03:54.001
وەک دەرمانی بەهێزی دژە دڵتێکهەڵاتن

0:03:54.001,0:03:58.562
بۆ قژڕوتانەوە، ئامێرێک بەناوی کڵاوی سارد [br]دەکرێت یارمەتیدەر بێت

0:03:58.562,0:04:01.807
بۆ کەمکردنەوەی پلەی گەرمی دەوروبەری سەر[br]و چونەوەیەکی بۆرییەکانی خوێن،

0:04:01.807,0:04:05.665
کە ئەمەش بڕی دەرمانە کیمیاییەکە [br]کەم دەکاتەوە کە دەگات بە تورەکەکانی موو

0:04:05.665,0:04:08.527
و هەرکە ماوەی کارکردنی[br]چارەسەرە کیمیاییەکە تەواو بوو،

0:04:08.527,0:04:12.594
خانە تەندروستەکان کە بە خراپی کاریان[br]کراوەتەسەر لەلایەن دەرمانەکەوە چاکدەبنەوە

0:04:12.594,0:04:15.239
و دەستدەکەن بە تازەبوونەوە وەک هەمیشە.

0:04:15.239,0:04:21.643
تەنها لە ٢٠١٨دا، زیاد لە ١٧ ملیۆن کەس لە[br]جیهاندا دەستنیشانی شێرپەجە کراوە تیایاندا

0:04:21.643,0:04:26.640
بەڵام چارەسەری کیمیایی و چارەسەری تر[br]سەرئەنجامی زۆرێکیان گۆڕی

0:04:26.640,0:04:31.475
تەنها سەیری ئەو ڕاستییە بکە کە نزیکەی ٩٥%ی[br]ئەو کەسانەی شێرپەنجەی گونەکانیان هەیە

0:04:31.475,0:04:34.775
لێی ڕزگار بوون بەهۆی [br]پێشکەوتنەکانی چارەسەرکردنەوە

0:04:34.775,0:04:39.590
تەنانەت ئەو کەسانەی "مایەلۆید لوکیمیا"یان[br]-هەیە –جۆرێکی سەختی شێرپەنجەی خوێن

0:04:39.590,0:04:43.750
چارەسەری کیمیایی ڕێژەی ٦٠%ی [br]نەخۆشەکان لە خوار ٦٠ ساڵەوە

0:04:43.750,0:04:47.797
ڕزگار دەکات لە نیشانەکانی نەخۆشییەکە[br]لەدوای ماوەی یەکەمی چارەسەرەکەیان

0:04:47.797,0:04:51.354
لێکۆڵەران هێشتاش چارەسەری[br]وردتر پەرەپێدەدەن

0:04:51.354,0:04:54.546
کە تەنها خانە شێرپەنجەییە مەبەستەکان[br]بکاتە ئامانج

0:04:54.546,0:04:58.093
ئەوە تێکڕای ڕزگاربوون زیاد دەکات و

0:04:58.093,0:04:59.967
زیانی سەر خانە تەندروستەکان کەمدەکاتەوە

0:04:59.967,0:05:04.139
کە یەکێک لە باشترین کەرەستەکان لە جەنگی [br]دژی شێرپەنجەدا باشتر دەکات لەوەی کە هەیە.