0:00:00.000,0:00:02.999
Hãy nghĩ về điện thoại hay laptop của bạn.

0:00:03.611,0:00:05.511
Bạn biết mọi thứ về nó.

0:00:05.517,0:00:08.241
Từng con chip trong đó,[br]từng nơi sản xuất.

0:00:08.985,0:00:10.371
Và rồi...

0:00:10.371,0:00:11.712
bạn không biết gì nữa.

0:00:11.712,0:00:15.468
Ta có rác thải điện tử vì[br]đồ vật không còn hữu dụng nữa

0:00:15.468,0:00:17.049
nên ta vứt chúng đi.

0:00:17.049,0:00:18.719
Vấn đề càng trầm trọng hơn khi

0:00:18.728,0:00:21.078
chính việc thiết kế và chế tạo chúng

0:00:21.087,0:00:23.337
gây khó khăn cho việc rã chúng ra,

0:00:25.096,0:00:26.826
lọc lấy nguyên liệu hữu dụng

0:00:28.556,0:00:29.603
và tái sử dụng.

0:00:29.603,0:00:31.917
♪ Ống nối khung ♪

0:00:31.917,0:00:34.007
♪ Khung nối... ♪

0:00:34.073,0:00:37.724
Tôi nghe nói có khoảng hơn[br]4.000 người làm việc tại đây.

0:00:37.746,0:00:40.436
Tôi đã làm việc ở đây khoảng 15 năm.

0:00:43.239,0:00:44.499
Chúng tôi thấy đa số họ

0:00:44.499,0:00:47.448
có nồng độ kim lại nặng trong máu rất cao.

0:00:47.488,0:00:49.018
Tôi nghĩ không chỉ có châu Phi

0:00:49.348,0:00:52.860
đang phải đối mặt với vấn nạn rác điện tử

0:00:52.872,0:00:57.802
vì thiết bị điện và điện tử[br]là một phần cuộc sống thường nhật.

0:00:57.811,0:01:00.072
Ta không thể cung cấp[br]cho 7, 8, 9 tỷ người

0:01:00.072,0:01:03.952
những sản phẩm sẽ ở lại[br]trên hành tinh này trong tương lai

0:01:04.122,0:01:06.048
nếu chúng ta vứt gần như tất cả chúng

0:01:06.048,0:01:08.252
sau khi dùng khoảng hai hay ba năm.

0:01:10.574,0:01:13.175
Khi các thiết bị trong đời sống[br]ngày càng dễ mua

0:01:13.175,0:01:18.485
và vòng thay thế ngày càng ngắn hơn,[br]đồ "cũ" ngày càng chất núi.

0:01:18.671,0:01:22.059
Tất cả màn hình và laptop ta vứt đi,[br]cùng với lò vi sóng và tủ lạnh cũ,

0:01:22.059,0:01:24.401
đang dần trở thành những núi[br]rác thải điện tử.

0:01:24.629,0:01:28.381
Trong một năm, ta tạo ra 44,7 triệu tấn[br]rác thải điện tử

0:01:28.381,0:01:32.264
tương đương 4.500 tháp Eiffel.

0:01:32.633,0:01:35.833
Trước khi máy tính và điện thoại[br]chạy hơi chậm hay có chút vết xước

0:01:35.833,0:01:38.361
thì linh kiện trong chúng[br]đã có giá trị rồi.

0:01:38.361,0:01:42.283
Đa phần tồn tại dưới dạng kim loại quý[br]như vàng hay bạc,

0:01:42.283,0:01:47.266
nếu gộp lại ước tính lên tới 55 tỷ euro[br]nguyên liệu thô trong năm 2016.

0:01:48.477,0:01:51.368
Vậy tại sao chỉ có 20% rác điện tử[br]được thu thập và tái chế?

0:01:51.368,0:01:54.312
Chắc chắn ta đang khái quát hóa[br]nếu nghĩ tới rác điện tử,

0:01:54.312,0:01:56.790
sẽ khác nếu đó là[br]một màn hình CRT cũ,

0:01:56.790,0:01:59.970
hay một chiếc điện thoại thông minh[br]hiện đại hợp thời.

0:01:59.970,0:02:03.394
Nhưng chắc chắn có rất nhiều giá trị[br]ta có thể thu lại từ rác điện tử.

0:02:03.394,0:02:05.545
Đó nên là một động lực để tái chế.

0:02:05.545,0:02:06.857
Tôi là giáo sư ở MIT,

0:02:06.857,0:02:08.775
tôi điều hành phòng TN[br]Senseable City

0:02:08.775,0:02:11.195
và văn phòng thiết kế[br]Carlo Ratii Associati.

0:02:11.195,0:02:13.865
Chúng tôi bắt đầu xem xét việc này[br]với dự án Trash-Track.

0:02:13.868,0:02:16.857
Cách đây vài năm và chúng tôi[br]làm việc với thành phố Seattle

0:02:16.857,0:02:19.457
và gắn nhiều thẻ điện tử lên rác,

0:02:19.647,0:02:20.679
để theo dõi rác.

0:02:20.720,0:02:22.400
Chúng tôi lần theo vỏ chuối,

0:02:22.408,0:02:26.758
màn hình CRT, máy tính,[br]hộp mực in và vân vân.

0:02:26.758,0:02:30.047
Rất nhiều rác sẽ dừng chân[br]ở biên giới Mỹ,

0:02:30.047,0:02:32.337
còn sau đó chúng tôi không thể[br]lần theo được nữa.

0:02:32.337,0:02:35.487
Khi rác điện tử đến biên giới Mỹ,[br]chúng đi xuống nam vào Mexico

0:02:35.487,0:02:37.957
hay chu du tới châu Phi, Ấn Độ[br]hoặc châu Á.

0:02:37.957,0:02:42.147
...những điểm đến nổi tiếng không chỉ[br]cho rác ĐT ở Mỹ mà cả các nước phát triển.

0:02:43.191,0:02:48.091
Một vấn đề phức tạp nữa là[br]rác ở đây không phải từ nơi khác đến

0:02:49.321,0:02:51.771
mà là sản sinh tại chỗ.

0:02:57.402,0:03:01.492
Chào mừng đến Agbogbloshie ở Ghana,[br]bãi rác điện tử lớn nhất thế giới.

0:03:01.492,0:03:05.662
Người trẻ phải tiếp xúc với chì,[br]thủy ngân và arsen

0:03:05.662,0:03:07.965
để trích lấy kim loại quý[br]từ đồ điện tử cũ.

0:03:08.016,0:03:09.901
Ngày đầu tiên đến đây tôi đã bị sốc.

0:03:10.930,0:03:13.320
Bạn thấy những gì người ta đang làm.

0:03:15.432,0:03:19.022
Họ cắt phải tay,[br]phải tiếp xúc với quá nhiều thứ.

0:03:21.482,0:03:24.262
Tên tôi là Bennett Nana Akuffo.

0:03:25.650,0:03:28.610
Tôi là quản lý dự án[br]Green Advocacy Ghana.

0:03:28.771,0:03:31.711
Thanh niên tại đây sẽ lái xe tải[br]đi khắp nơi.

0:03:31.958,0:03:33.228
Họ đến từng nhà.

0:03:33.228,0:03:34.808
Nếu họ đến nhà tôi,

0:03:34.810,0:03:37.100
họ chắc chắn sẽ mua chiếc tủ lạnh.

0:03:37.126,0:03:39.866
Sau đó, họ sẽ mang chúng đến đây,

0:03:39.931,0:03:41.621
cắt nó ra từng mảnh.

0:03:41.623,0:03:43.743
Họ lấy nhôm từ vỏ tủ lạnh.

0:03:43.834,0:03:47.774
Họ lấy đồng từ động cơ trong tủ lạnh.

0:03:48.176,0:03:50.978
Đơn giản là dùng búa và đục để làm.

0:03:51.483,0:03:53.513
Sau đó, họ sẽ đốt dây cáp bên trong

0:03:53.526,0:03:55.526
để lấy đồng.

0:03:55.556,0:03:57.746
Còn vỏ xốp thì sao?

0:03:57.765,0:04:00.165
Nó sẽ được dùng làm chất đốt.

0:04:00.179,0:04:02.719
Khi họ cần xử lý tất cả[br]những kim loại đó,

0:04:02.719,0:04:05.947
họ sẽ bỏ thêm mút xốp vào[br]và đốt.

0:04:07.339,0:04:09.708
Đất đai bị ô nhiễm nặng,

0:04:09.708,0:04:13.708
mức độ chì, cadmium và arsen[br]trong đất không ngừng tăng.

0:04:13.990,0:04:16.890
Chúng tôi đã làm[br]một khảo sát sức khỏe ở đây.

0:04:16.978,0:04:18.648
Chúng tôi thấy rằng đa số mọi người

0:04:18.648,0:04:21.251
bị tăng nồng độ kim loại nặng trong máu.

0:04:21.337,0:04:23.673
Kim loại nặng liên quan đến ung thư

0:04:23.925,0:04:25.325
và các bệnh khác.

0:04:25.567,0:04:28.417
Toàn bộ nơi này như một khu thương mại.

0:04:28.538,0:04:31.188
Người bán nước, đồ uống.

0:04:31.329,0:04:32.349
Người làm việc,

0:04:32.360,0:04:34.930
người đi loanh quanh nhặt rác.

0:04:35.185,0:04:37.585
Cả nơi này là một cộng đồng.

0:04:39.768,0:04:43.768
Tôi nghe nói có hơn[br]4.000 người đang làm việc ở đây.

0:04:43.923,0:04:46.723
Hầu hết họ dành cả ngày ở đây.

0:04:46.857,0:04:48.937
Rất nhiều người bị phơi nhiễm.

0:04:51.715,0:04:55.328
Đa phần nghĩ Agbogbloshie[br]là một bãi rác.

0:04:55.671,0:04:59.671
Nhưng đây là ngành dịch vụ[br]cung cấp cho người dân Ghana.

0:04:59.871,0:05:01.060
Đúng, nó độc hại,

0:05:01.380,0:05:03.360
nhưng là dịch vụ chúng ta cần.

0:05:03.360,0:05:04.940
Nếu không có Agbogbloshie,

0:05:05.759,0:05:07.765
điều gì sẽ xảy ra với những thiết bị cũ,

0:05:07.765,0:05:11.001
tủ lạnh cũ, TV và những thứ khác.

0:05:12.809,0:05:16.793
Cái gì có thể ngăn đồ điện tử cũ kết thúc[br]số phận tại các bãi rác như Agbogbloshie?

0:05:16.793,0:05:19.917
Và nếu phải vào bãi rác, làm sao[br]để tái sử dụng chúng an toàn?

0:05:19.917,0:05:22.087
Sứ mệnh của chúng tôi tại IDEO

0:05:22.087,0:05:24.807
đó là kết nối con người với công nghệ

0:05:24.818,0:05:25.888
qua thiết kế.

0:05:25.888,0:05:26.978
Tôi là Tim Brown.

0:05:27.118,0:05:30.003
Tôi là CEO của công ty thiết kế IDEO.

0:05:30.003,0:05:31.813
Hồi mới khởi nghiệp,

0:05:31.813,0:05:35.006
chúng tôi sản xuất những thứ như con chuột đầu tiên cho máy tính Macintosh nguyên bản

0:05:35.006,0:05:37.936
cà laptop đầu tiên, máy khử rung tim tự động đầu tiên

0:05:38.060,0:05:41.480
Sự phức tạp của hệ thống

0:05:41.486,0:05:43.837
hỗ trợ những sản phẩm và dịch vụ này

0:05:43.837,0:05:45.706
bây giờ chúng tôi hiểu rằng điều đó hơn

0:05:45.706,0:05:48.372
chính là lý do chúng tôi quan tâm đến những thứ như kinh tế tuần hoàn

0:05:48.372,0:05:50.572
và nhu cầu nghĩ về những sản phẩm

0:05:50.572,0:05:53.152
ko chỉ quan vòng đời sử dụng

0:05:53.152,0:05:54.902
mà còn những gì xảy ra sau đó

0:05:54.902,0:05:56.600
Tôi là Vincent Biruta

0:05:56.650,0:05:59.663
và tôi là bộ trưởng bộ tài nguyên của Cộng hòa Rwanda

0:05:59.860,0:06:04.890
chúng tôi đang đối mặt với 10 000 tấn rác công nghệ mỗi năm

0:06:05.293,0:06:07.953
và chúng tôi quyết định đặt

0:06:07.953,0:06:11.033
1 nhà máy loại bỏ và tái chế rác điện tử

0:06:11.092,0:06:13.432
cái có sức chứa để xử lý

0:06:13.477,0:06:16.317
với 10 000 tấn mỗi năm

0:06:16.444,0:06:18.594
Ngày nay ở Rwanda, nhà máy thứ hai

0:06:18.601,0:06:21.011
làm nhiệm vụ tân trang máy tính

0:06:21.058,0:06:23.558
tân trang 400 máy tính

0:06:23.589,0:06:26.019
những cái được cung cấp cho các trường học

0:06:26.314,0:06:32.126
chúng tôi đang gửi các linh kiện nhựa đến những công ty tái chế nhựa

0:06:32.749,0:06:37.099
những linh kiện kim loại đến các nhà máy thép

0:06:37.419,0:06:40.069
nhưng chúng tôi đang lên kế hoạch cho giai đoạn 2

0:06:40.247,0:06:42.527
tái tạo những kinh loại có giá trị

0:06:42.662,0:06:45.742
những phần của những thiết bị công nghệ

0:06:56.867,0:07:00.306
với sự giúp đỡ của Pure Earth, NGO tại Mỹ

0:07:00.456,0:07:03.056
chúng tôi quyết định tìm cách loại bỏ việc đốt

0:07:03.078,0:07:05.398
1 cách chiết xuất đồng

0:07:05.723,0:07:09.723
Chúng tôi thiết lập trang web thử nghiệm này với dây rút

0:07:10.632,0:07:14.652
và bạn có thể thấy những lỗ này là nơi bạn cắm cáp

0:07:14.652,0:07:17.686
và đây là những kích thước của cáp[br]chúng ta có thể tái chế.

0:07:17.763,0:07:20.973
và với vài giây, nó đã xong

0:07:21.011,0:07:22.851
và, nhựa ở 1 đầu

0:07:22.863,0:07:24.813
kim loại ở đầu còn lại

0:07:26.882,0:07:28.362
khi bạn mang cáp đến đây

0:07:28.370,0:07:31.660
là đồng hoặc nhôm sạch,[br]cái nặng hơn

0:07:31.682,0:07:34.632
do đó các cậu bé sẽ có thêm tiền

0:07:47.098,0:07:50.029
do thiết kế,[br]và các giải pháp là một vấn đề thiết kế

0:07:50.163,0:07:52.448
nếu chúng ta nghiêm túc về nền kinh tế tuần hoàn

0:07:52.449,0:07:53.819
chúng ta sẽ muốn kết thúc vòng lặp

0:07:53.837,0:07:56.687
tạo nên những quan niệm mới về nguồn cung

0:07:57.006,0:08:00.376
chúng ta không cần nhiều thiết bị

0:08:00.551,0:08:02.941
có 1 số phần cấu thành tuổi thọ lâu đời

0:08:03.053,0:08:05.293
và khi chúng ta vứt xử lý chúng

0:08:05.310,0:08:11.439
chúng tôi đảm bảo rằng chúng tôi đã xử lý chúng[br]nơi có cơ sở

0:08:11.439,0:08:13.363
chúng ta vẫn còn yêu ý tưởng

0:08:13.363,0:08:15.065
về những sản phẩm đẹp chúng ta muôn sở hữu

0:08:15.065,0:08:17.209
nhưng có lẽ đó ko phải hình mẫu đúng cho tương lai

0:08:17.209,0:08:19.963
có thể là ta không nên mua tất cả sản phẩm

0:08:19.963,0:08:22.493
mà chúng ta nên mang chúng đến bảo hành

0:08:22.686,0:08:26.066
để nhà sản xuất có lý do thực sự để thu hồi chúng

0:08:26.066,0:08:28.999
chúng ta sẽ sẽ khá sáng tạo trong vài năm tới

0:08:29.022,0:08:30.912
để giải quyết những vấn đề này

0:08:31.332,0:08:35.036
Phụ để bởi Lil_ly[br]Reviewed by Elice Nguyen