1
00:00:00,000 --> 00:00:02,999
Hãy nghĩ về điện thoại hay laptop của bạn.

2
00:00:03,611 --> 00:00:05,511
Bạn biết mọi thứ về nó.

3
00:00:05,517 --> 00:00:08,241
Từng con chip trong đó,
từng nơi sản xuất.

4
00:00:08,985 --> 00:00:10,371
Và rồi...

5
00:00:10,371 --> 00:00:11,712
bạn không biết gì nữa.

6
00:00:11,712 --> 00:00:15,468
Ta có rác thải điện tử vì
đồ vật không còn hữu dụng nữa

7
00:00:15,468 --> 00:00:17,049
nên ta vứt chúng đi.

8
00:00:17,049 --> 00:00:18,719
Vấn đề càng trầm trọng hơn khi

9
00:00:18,728 --> 00:00:21,078
chính việc thiết kế và chế tạo chúng

10
00:00:21,087 --> 00:00:23,337
gây khó khăn cho việc rã chúng ra,

11
00:00:25,096 --> 00:00:26,826
lọc lấy nguyên liệu hữu dụng

12
00:00:28,556 --> 00:00:29,603
và tái sử dụng.

13
00:00:29,603 --> 00:00:31,917
♪ Ống nối khung ♪

14
00:00:31,917 --> 00:00:34,007
♪ Khung nối... ♪

15
00:00:34,073 --> 00:00:37,724
Tôi nghe nói có khoảng hơn
4.000 người làm việc tại đây.

16
00:00:37,746 --> 00:00:40,436
Tôi đã làm việc ở đây khoảng 15 năm.

17
00:00:43,239 --> 00:00:44,499
Chúng tôi thấy đa số họ

18
00:00:44,499 --> 00:00:47,448
có nồng độ kim lại nặng trong máu rất cao.

19
00:00:47,488 --> 00:00:49,018
Tôi nghĩ không chỉ có châu Phi

20
00:00:49,348 --> 00:00:52,860
đang phải đối mặt với vấn nạn rác điện tử

21
00:00:52,872 --> 00:00:57,802
vì thiết bị điện và điện tử
là một phần cuộc sống thường nhật.

22
00:00:57,811 --> 00:01:00,072
Ta không thể cung cấp
cho 7, 8, 9 tỷ người

23
00:01:00,072 --> 00:01:03,952
những sản phẩm sẽ ở lại
trên hành tinh này trong tương lai

24
00:01:04,122 --> 00:01:06,048
nếu chúng ta vứt gần như tất cả chúng

25
00:01:06,048 --> 00:01:08,252
sau khi dùng khoảng hai hay ba năm.

26
00:01:10,574 --> 00:01:13,175
Khi các thiết bị trong đời sống
ngày càng dễ mua

27
00:01:13,175 --> 00:01:18,485
và vòng thay thế ngày càng ngắn hơn,
đồ "cũ" ngày càng chất núi.

28
00:01:18,671 --> 00:01:22,059
Tất cả màn hình và laptop ta vứt đi,
cùng với lò vi sóng và tủ lạnh cũ,

29
00:01:22,059 --> 00:01:24,401
đang dần trở thành những núi
rác thải điện tử.

30
00:01:24,629 --> 00:01:28,381
Trong một năm, ta tạo ra 44,7 triệu tấn
rác thải điện tử

31
00:01:28,381 --> 00:01:32,264
tương đương 4.500 tháp Eiffel.

32
00:01:32,633 --> 00:01:35,833
Trước khi máy tính và điện thoại
chạy hơi chậm hay có chút vết xước

33
00:01:35,833 --> 00:01:38,361
thì linh kiện trong chúng
đã có giá trị rồi.

34
00:01:38,361 --> 00:01:42,283
Đa phần tồn tại dưới dạng kim loại quý
như vàng hay bạc,

35
00:01:42,283 --> 00:01:47,266
nếu gộp lại ước tính lên tới 55 tỷ euro
nguyên liệu thô trong năm 2016.

36
00:01:48,477 --> 00:01:51,368
Vậy tại sao chỉ có 20% rác điện tử
được thu thập và tái chế?

37
00:01:51,368 --> 00:01:54,312
Chắc chắn ta đang khái quát hóa
nếu nghĩ tới rác điện tử,

38
00:01:54,312 --> 00:01:56,790
sẽ khác nếu đó là
một màn hình CRT cũ,

39
00:01:56,790 --> 00:01:59,970
hay một chiếc điện thoại thông minh
hiện đại hợp thời.

40
00:01:59,970 --> 00:02:03,394
Nhưng chắc chắn có rất nhiều giá trị
ta có thể thu lại từ rác điện tử.

41
00:02:03,394 --> 00:02:05,545
Đó nên là một động lực để tái chế.

42
00:02:05,545 --> 00:02:06,857
Tôi là giáo sư ở MIT,

43
00:02:06,857 --> 00:02:08,775
tôi điều hành phòng TN
Senseable City

44
00:02:08,775 --> 00:02:11,195
và văn phòng thiết kế
Carlo Ratii Associati.

45
00:02:11,195 --> 00:02:13,865
Chúng tôi bắt đầu xem xét việc này
với dự án Trash-Track.

46
00:02:13,868 --> 00:02:16,857
Cách đây vài năm và chúng tôi
làm việc với thành phố Seattle

47
00:02:16,857 --> 00:02:19,457
và gắn nhiều thẻ điện tử lên rác,

48
00:02:19,647 --> 00:02:20,679
để theo dõi rác.

49
00:02:20,720 --> 00:02:22,400
Chúng tôi lần theo vỏ chuối,

50
00:02:22,408 --> 00:02:26,758
màn hình CRT, máy tính,
hộp mực in và vân vân.

51
00:02:26,758 --> 00:02:30,047
Rất nhiều rác sẽ dừng chân
ở biên giới Mỹ,

52
00:02:30,047 --> 00:02:32,337
còn sau đó chúng tôi không thể
lần theo được nữa.

53
00:02:32,337 --> 00:02:35,487
Khi rác điện tử đến biên giới Mỹ,
chúng đi xuống nam vào Mexico

54
00:02:35,487 --> 00:02:37,957
hay chu du tới châu Phi, Ấn Độ
hoặc châu Á.

55
00:02:37,957 --> 00:02:42,147
...những điểm đến nổi tiếng không chỉ
cho rác ĐT ở Mỹ mà cả các nước phát triển.

56
00:02:43,191 --> 00:02:48,091
Một vấn đề phức tạp nữa là
rác ở đây không phải từ nơi khác đến

57
00:02:49,321 --> 00:02:51,771
mà là sản sinh tại chỗ.

58
00:02:57,402 --> 00:03:01,492
Chào mừng đến Agbogbloshie ở Ghana,
bãi rác điện tử lớn nhất thế giới.

59
00:03:01,492 --> 00:03:05,662
Người trẻ phải tiếp xúc với chì,
thủy ngân và arsen

60
00:03:05,662 --> 00:03:07,965
để trích lấy kim loại quý
từ đồ điện tử cũ.

61
00:03:08,016 --> 00:03:09,901
Ngày đầu tiên đến đây tôi đã bị sốc.

62
00:03:10,930 --> 00:03:13,320
Bạn thấy những gì người ta đang làm.

63
00:03:15,432 --> 00:03:19,022
Họ cắt phải tay,
phải tiếp xúc với quá nhiều thứ.

64
00:03:21,482 --> 00:03:24,262
Tên tôi là Bennett Nana Akuffo.

65
00:03:25,650 --> 00:03:28,610
Tôi là quản lý dự án
Green Advocacy Ghana.

66
00:03:28,771 --> 00:03:31,711
Thanh niên tại đây sẽ lái xe tải
đi khắp nơi.

67
00:03:31,958 --> 00:03:33,228
Họ đến từng nhà.

68
00:03:33,228 --> 00:03:34,808
Nếu họ đến nhà tôi,

69
00:03:34,810 --> 00:03:37,100
họ chắc chắn sẽ mua chiếc tủ lạnh.

70
00:03:37,126 --> 00:03:39,866
Sau đó, họ sẽ mang chúng đến đây,

71
00:03:39,931 --> 00:03:41,621
cắt nó ra từng mảnh.

72
00:03:41,623 --> 00:03:43,743
Họ lấy nhôm từ vỏ tủ lạnh.

73
00:03:43,834 --> 00:03:47,774
Họ lấy đồng từ động cơ trong tủ lạnh.

74
00:03:48,176 --> 00:03:50,978
Đơn giản là dùng búa và đục để làm.

75
00:03:51,483 --> 00:03:53,513
Sau đó, họ sẽ đốt dây cáp bên trong

76
00:03:53,526 --> 00:03:55,526
để lấy đồng.

77
00:03:55,556 --> 00:03:57,746
Còn vỏ xốp thì sao?

78
00:03:57,765 --> 00:04:00,165
Nó sẽ được dùng làm chất đốt.

79
00:04:00,179 --> 00:04:02,719
Khi họ cần xử lý tất cả
những kim loại đó,

80
00:04:02,719 --> 00:04:05,947
họ sẽ bỏ thêm mút xốp vào
và đốt.

81
00:04:07,339 --> 00:04:09,708
Đất đai bị ô nhiễm nặng,

82
00:04:09,708 --> 00:04:13,708
mức độ chì, cadmium và arsen
trong đất không ngừng tăng.

83
00:04:13,990 --> 00:04:16,890
Chúng tôi đã làm
một khảo sát sức khỏe ở đây.

84
00:04:16,978 --> 00:04:18,648
Chúng tôi thấy rằng đa số mọi người

85
00:04:18,648 --> 00:04:21,251
bị tăng nồng độ kim loại nặng trong máu.

86
00:04:21,337 --> 00:04:23,673
Kim loại nặng liên quan đến ung thư

87
00:04:23,925 --> 00:04:25,325
và các bệnh khác.

88
00:04:25,567 --> 00:04:28,417
Toàn bộ nơi này như một khu thương mại.

89
00:04:28,538 --> 00:04:31,188
Người bán nước, đồ uống.

90
00:04:31,329 --> 00:04:32,349
Người làm việc,

91
00:04:32,360 --> 00:04:34,930
người đi loanh quanh nhặt rác.

92
00:04:35,185 --> 00:04:37,585
Cả nơi này là một cộng đồng.

93
00:04:39,768 --> 00:04:43,768
Tôi nghe nói có hơn
4.000 người đang làm việc ở đây.

94
00:04:43,923 --> 00:04:46,723
Hầu hết họ dành cả ngày ở đây.

95
00:04:46,857 --> 00:04:48,937
Rất nhiều người bị phơi nhiễm.

96
00:04:51,715 --> 00:04:55,328
Đa phần nghĩ Agbogbloshie
là một bãi rác.

97
00:04:55,671 --> 00:04:59,671
Nhưng đây là ngành dịch vụ
cung cấp cho người dân Ghana.

98
00:04:59,871 --> 00:05:01,060
Đúng, nó độc hại,

99
00:05:01,380 --> 00:05:03,360
nhưng là dịch vụ chúng ta cần.

100
00:05:03,360 --> 00:05:04,940
Nếu không có Agbogbloshie,

101
00:05:05,759 --> 00:05:07,765
điều gì sẽ xảy ra với những thiết bị cũ,

102
00:05:07,765 --> 00:05:11,001
tủ lạnh cũ, TV và những thứ khác.

103
00:05:12,809 --> 00:05:17,083
Cái gì có thể ngăn đồ điện tử cũ kết thúc
số phận tại các bãi rác như Agbogbloshie?

104
00:05:17,083 --> 00:05:19,917
Và nếu phải vào bãi rác, làm sao
ta có thể tái sử dụng chúng an toàn?

105
00:05:19,917 --> 00:05:22,087
chúng tôi luôn có 1 nhiệm vụ ở IDEO

106
00:05:22,087 --> 00:05:24,807
cố gắng để kết nối mọi người với công nghệ

107
00:05:24,818 --> 00:05:25,888
qua thiết kế

108
00:05:25,888 --> 00:05:26,978
Tôi là Tim Brown

109
00:05:27,118 --> 00:05:30,003
và là CEO của công ty thiết kế IDEO

110
00:05:30,003 --> 00:05:31,813
Trở về những ngày chúng tôi khởi đầu

111
00:05:31,813 --> 00:05:35,006
chúng tôi sản xuất những thứ như con chuột đầu tiên cho máy tính Macintosh nguyên bản

112
00:05:35,006 --> 00:05:37,936
cà laptop đầu tiên, máy khử rung tim tự động đầu tiên

113
00:05:38,060 --> 00:05:41,480
Sự phức tạp của hệ thống

114
00:05:41,486 --> 00:05:43,837
hỗ trợ những sản phẩm và dịch vụ này

115
00:05:43,837 --> 00:05:45,706
bây giờ chúng tôi hiểu rằng điều đó hơn

116
00:05:45,706 --> 00:05:48,372
chính là lý do chúng tôi quan tâm đến những thứ như kinh tế tuần hoàn

117
00:05:48,372 --> 00:05:50,572
và nhu cầu nghĩ về những sản phẩm

118
00:05:50,572 --> 00:05:53,152
ko chỉ quan vòng đời sử dụng

119
00:05:53,152 --> 00:05:54,902
mà còn những gì xảy ra sau đó

120
00:05:54,902 --> 00:05:56,600
Tôi là Vincent Biruta

121
00:05:56,650 --> 00:05:59,663
và tôi là bộ trưởng bộ tài nguyên của Cộng hòa Rwanda

122
00:05:59,860 --> 00:06:04,890
chúng tôi đang đối mặt với 10 000 tấn rác công nghệ mỗi năm

123
00:06:05,293 --> 00:06:07,953
và chúng tôi quyết định đặt

124
00:06:07,953 --> 00:06:11,033
1 nhà máy loại bỏ và tái chế rác điện tử

125
00:06:11,092 --> 00:06:13,432
cái có sức chứa để xử lý

126
00:06:13,477 --> 00:06:16,317
với 10 000 tấn mỗi năm

127
00:06:16,444 --> 00:06:18,594
Ngày nay ở Rwanda, nhà máy thứ hai

128
00:06:18,601 --> 00:06:21,011
làm nhiệm vụ tân trang máy tính

129
00:06:21,058 --> 00:06:23,558
tân trang 400 máy tính

130
00:06:23,589 --> 00:06:26,019
những cái được cung cấp cho các trường học

131
00:06:26,314 --> 00:06:32,126
chúng tôi đang gửi các linh kiện nhựa đến những công ty tái chế nhựa

132
00:06:32,749 --> 00:06:37,099
những linh kiện kim loại đến các nhà máy thép

133
00:06:37,419 --> 00:06:40,069
nhưng chúng tôi đang lên kế hoạch cho giai đoạn 2

134
00:06:40,247 --> 00:06:42,527
tái tạo những kinh loại có giá trị

135
00:06:42,662 --> 00:06:45,742
những phần của những thiết bị công nghệ

136
00:06:56,867 --> 00:07:00,306
với sự giúp đỡ của Pure Earth, NGO tại Mỹ

137
00:07:00,456 --> 00:07:03,056
chúng tôi quyết định tìm cách loại bỏ việc đốt

138
00:07:03,078 --> 00:07:05,398
1 cách chiết xuất đồng

139
00:07:05,723 --> 00:07:09,723
Chúng tôi thiết lập trang web thử nghiệm này với dây rút

140
00:07:10,632 --> 00:07:14,652
và bạn có thể thấy những lỗ này là nơi bạn cắm cáp

141
00:07:14,652 --> 00:07:17,686
và đây là những kích thước của cáp
chúng ta có thể tái chế.

142
00:07:17,763 --> 00:07:20,973
và với vài giây, nó đã xong

143
00:07:21,011 --> 00:07:22,851
và, nhựa ở 1 đầu

144
00:07:22,863 --> 00:07:24,813
kim loại ở đầu còn lại

145
00:07:26,882 --> 00:07:28,362
khi bạn mang cáp đến đây

146
00:07:28,370 --> 00:07:31,660
là đồng hoặc nhôm sạch,
cái nặng hơn

147
00:07:31,682 --> 00:07:34,632
do đó các cậu bé sẽ có thêm tiền

148
00:07:47,098 --> 00:07:50,029
do thiết kế,
và các giải pháp là một vấn đề thiết kế

149
00:07:50,163 --> 00:07:52,448
nếu chúng ta nghiêm túc về nền kinh tế tuần hoàn

150
00:07:52,449 --> 00:07:53,819
chúng ta sẽ muốn kết thúc vòng lặp

151
00:07:53,837 --> 00:07:56,687
tạo nên những quan niệm mới về nguồn cung

152
00:07:57,006 --> 00:08:00,376
chúng ta không cần nhiều thiết bị

153
00:08:00,551 --> 00:08:02,941
có 1 số phần cấu thành tuổi thọ lâu đời

154
00:08:03,053 --> 00:08:05,293
và khi chúng ta vứt xử lý chúng

155
00:08:05,310 --> 00:08:11,439
chúng tôi đảm bảo rằng chúng tôi đã xử lý chúng
nơi có cơ sở

156
00:08:11,439 --> 00:08:13,363
chúng ta vẫn còn yêu ý tưởng

157
00:08:13,363 --> 00:08:15,065
về những sản phẩm đẹp chúng ta muôn sở hữu

158
00:08:15,065 --> 00:08:17,209
nhưng có lẽ đó ko phải hình mẫu đúng cho tương lai

159
00:08:17,209 --> 00:08:19,963
có thể là ta không nên mua tất cả sản phẩm

160
00:08:19,963 --> 00:08:22,493
mà chúng ta nên mang chúng đến bảo hành

161
00:08:22,686 --> 00:08:26,066
để nhà sản xuất có lý do thực sự để thu hồi chúng

162
00:08:26,066 --> 00:08:28,999
chúng ta sẽ sẽ khá sáng tạo trong vài năm tới

163
00:08:29,022 --> 00:08:30,912
để giải quyết những vấn đề này

164
00:08:31,332 --> 00:08:35,036
Phụ để bởi Lil_ly
Reviewed by Elice Nguyen