WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.999
Hãy nghĩ về điện thoại hay laptop của bạn.

00:00:03.611 --> 00:00:05.511
Họ biết mọi thứ về nó.

00:00:05.517 --> 00:00:08.241
Từng con chip trong đó,
từng nơi sản xuất.

00:00:08.985 --> 00:00:10.371
Và rồi...

00:00:10.371 --> 00:00:11.712
bạn không biết gì nữa.

00:00:11.712 --> 00:00:15.468
Ta có rác thải điện tử vì
đồ vật không còn hữu dụng nữa

00:00:15.468 --> 00:00:17.049
nên ta vứt chúng đi.

00:00:17.049 --> 00:00:18.719
Vấn đề càng trầm trọng hơn khi

00:00:18.728 --> 00:00:21.078
chính việc thiết kế và chế tạo chúng

00:00:21.087 --> 00:00:23.337
gây khó khăn cho việc rã chúng ra,

00:00:25.096 --> 00:00:26.826
lọc lấy nguyên liệu hữu dụng

00:00:28.556 --> 00:00:29.603
và tái sử dụng.

00:00:29.603 --> 00:00:31.917
♪ Ống nối khung ♪

00:00:31.917 --> 00:00:34.007
♪ Khung nối... ♪

00:00:34.073 --> 00:00:37.724
Tôi nghe nói có khoảng hơn
4.000 người làm việc tại đây.

00:00:37.746 --> 00:00:40.436
Tôi đã làm việc ở đây khoảng 15 năm.

00:00:43.239 --> 00:00:44.499
Chúng tôi thấy đa số họ

00:00:44.499 --> 00:00:47.448
có mức cao kim loại nặng trong máu.

00:00:47.488 --> 00:00:49.018
Tôi nghĩ không chỉ có châu Phi

00:00:49.348 --> 00:00:52.860
đang phải đối mặt với vấn nạn rác điện tử

00:00:52.872 --> 00:00:57.802
vì thiết bị điện và điện tử
là một phần cuộc sống thường nhật.

00:00:57.811 --> 00:01:00.072
Ta không thể cung cấp
cho 7, 8, 9 tỷ người

00:01:00.072 --> 00:01:03.952
những sản phẩm sẽ ở lại
trên hành tinh này trong tương lai

00:01:04.122 --> 00:01:06.048
nếu chúng ta vứt gần như tất cả chúng

00:01:06.048 --> 00:01:08.252
sau khi dùng khoảng hai hay ba năm.

00:01:10.574 --> 00:01:13.175
[Khi các thiết bị trong đời sống
ngày càng dễ mua

00:01:13.175 --> 00:01:18.485
và vòng thay thế ngày càng ngắn hơn,
đồ "cũ" ngày càng chất chồng]

00:01:18.671 --> 00:01:22.059
Tất cả màn hình và laptop ta vứt đi,
cùng với lò vi sóng và tủ lạnh cũ,

00:01:22.059 --> 00:01:24.401
đang dần trở thành những núi
rác thải điện tử.

00:01:24.629 --> 00:01:28.381
Trong một năm, ta tạo ra 44,7 triệu tấn
rác thải điện tử

00:01:28.381 --> 00:01:32.264
tương đương 4.500 tháp Eiffel.

00:01:32.633 --> 00:01:35.833
Trước khi máy tính chạy chậm và
điện thoại có vài vết xước,

00:01:35.833 --> 00:01:38.361
chúng tiếp tục cất giữ giá trị

00:01:38.361 --> 00:01:42.283
nhiều trong số chúng ẩn mình trong
số lượng nhỏ kim loại quý như vàng hay bạc

00:01:42.283 --> 00:01:47.266
mà gộp lại ước tính lên tới 55 tỷ euro
nguyên liệu thô trong năm 2016.

00:01:48.477 --> 00:01:51.368
Vậy tại sao chỉ có 20% rác điện tử
được thu thập và tái chế?

00:01:51.368 --> 00:01:54.312
Chắc chắn ta đang khái quát hóa
nếu nghĩ tới rác điện tử,

00:01:54.312 --> 00:01:56.790
sẽ khác nếu đó là
một màn hình CRT cũ,

00:01:56.790 --> 00:01:59.970
hay một chiếc điện thoại thông minh
hiện đại hợp thời.

00:01:59.970 --> 00:02:03.394
Nhưng chắc chắn có rất nhiều giá trị
ta có thể thu lại từ rác điện tử.

00:02:03.394 --> 00:02:05.545
Đó nên là một động lực để tái chế.

00:02:05.545 --> 00:02:06.857
Tôi là giáo sư ở MIT,

00:02:06.857 --> 00:02:08.775
tôi điều hành phòng thí nghiệm
có tên Senseable City

00:02:08.775 --> 00:02:11.195
và một văn phòng thiết kế
tên là Carlo Ratii Associati.

00:02:11.195 --> 00:02:13.865
Chúng tôi bắt đầu nghiên cứu vấn đề này
với dự án Trash-Track.

00:02:13.868 --> 00:02:16.857
Cách đây vài năm và chúng tôi
làm việc với thành phố Seattle

00:02:16.857 --> 00:02:19.457
và gắn nhiều thẻ điện tử lên rác,

00:02:19.647 --> 00:02:20.679
để theo dõi rác.

00:02:20.720 --> 00:02:22.400
Chúng tôi lần theo vỏ chuối,

00:02:22.408 --> 00:02:26.758
màn hình CRT, máy tính,
hộp mực in và vân vân.

00:02:26.758 --> 00:02:30.047
Rất nhiều rác sẽ dừng chân
ở biên giới Mỹ,

00:02:30.047 --> 00:02:32.337
còn sau đó chúng tôi không thể
lần theo được nữa.

00:02:32.337 --> 00:02:35.487
Khi rác điện tử đến biên giới Mỹ,
chúng đi xuống nam vào Mexico

00:02:35.487 --> 00:02:37.957
hay chu du tới châu Phi, Ấn Độ
hoặc châu Á.

00:02:37.957 --> 00:02:42.147
...những điểm đến nổi tiếng không chỉ
cho rác ĐT ở Mỹ mà cả các nước phát tiển

00:02:43.191 --> 00:02:46.771
Một vấn đề phức tạp nữa là
rác ở đây không phải từ nơi khác đến

00:02:50.411 --> 00:02:52.861
mà là sản sinh tại chỗ.

00:02:57.402 --> 00:03:01.492
Chào mừng đến Agbogbloshie ở Ghana,
bãi rác điện tử lớn nhất thế giới.

00:03:01.492 --> 00:03:05.662
Người trẻ phải tiếp xúc với chì,
thủy ngân và arsen

00:03:05.662 --> 00:03:07.965
để trích lấy kim loại quý
từ đồ điện tử cũ.

00:03:08.016 --> 00:03:09.901
Ngày đầu tiên đến đây tôi đã bị sốc.

00:03:10.930 --> 00:03:13.320
Bạn thấy loại công việc
mọi người đang làm.

00:03:15.432 --> 00:03:19.022
Họ cắt phải tay,
phải tiếp xúc với quá nhiều thứ.

00:03:21.482 --> 00:03:24.262
Tên tôi là Bennett Nana Akuffo.

00:03:25.650 --> 00:03:28.610
Tôi là quản lý dự án
Green Advocacy Ghana.

00:03:28.771 --> 00:03:31.711
Thanh niên tại đây sẽ lái xe tải
đi khắp nơi.

00:03:31.958 --> 00:03:33.228
Họ đến từng nhà.

00:03:33.228 --> 00:03:34.808
Nếu họ đến nhà tôi,

00:03:34.810 --> 00:03:37.100
họ chắc chắn sẽ mua chiếc tủ lạnh.

00:03:37.126 --> 00:03:39.866
Sau đó, họ sẽ mang chúng đến đây,

00:03:39.931 --> 00:03:41.621
cắt nó ra từng mảnh.

00:03:41.623 --> 00:03:43.743
Họ lấy nhôm từ vỏ tủ lạnh.

00:03:43.834 --> 00:03:47.774
Họ lấy đồng từ động cơ trong tủ lạnh.

00:03:48.176 --> 00:03:50.978
Đơn giản là dùng búa và đục để làm.

00:03:51.483 --> 00:03:53.513
Sau đó, họ sẽ đốt dây cáp bên trong

00:03:53.526 --> 00:03:55.526
để lấy đồng.

00:03:55.556 --> 00:03:57.746
Còn vỏ xốp thì sao?

00:03:57.765 --> 00:04:00.165
Nó sẽ được dùng làm chất đốt.

00:04:00.179 --> 00:04:02.719
Khi họ cần xử lý tất cả
những kim loại đó,

00:04:02.719 --> 00:04:05.947
họ sẽ bỏ thêm mút xốp vào
và đốt.

00:04:07.339 --> 00:04:09.708
mặt đất, chúng ta đều biết bị ô nhiễm nặng

00:04:09.708 --> 00:04:13.708
và mức chì, cátmi và asen trong đất tiếp tục tăng

00:04:13.990 --> 00:04:16.890
chúng tôi tiến hành 1 khảo sát sức khỏe mọi người ở đây

00:04:16.978 --> 00:04:18.648
chúng tôi phát hiện rằng hầu hết họ

00:04:18.648 --> 00:04:21.251
có mức kim loại nặng rất cao trong máu

00:04:21.337 --> 00:04:23.673
kinh loại nặng dẫn đến ung thư

00:04:23.925 --> 00:04:25.325
và các bệnh khác

00:04:25.567 --> 00:04:28.417
bạn biết đấy, toàn bộ nơi này như 1 khu vực thương mại

00:04:28.538 --> 00:04:31.188
bạn có những người bạn nước, đò uống

00:04:31.329 --> 00:04:32.349
những người khác làm việc

00:04:32.360 --> 00:04:34.930
số khác đi loanh quay nhặt nhạnh dưới đất

00:04:35.185 --> 00:04:37.585
vì vậy, tự nó là 1 cộng đồng

00:04:39.768 --> 00:04:43.768
Tôi nghe nói có hơn 4000 người đang làm việc ở đây

00:04:43.923 --> 00:04:46.723
và hầu hết họ dành cả ngày ở đây

00:04:46.857 --> 00:04:48.937
Hầu hết họ sẽ tiếp xúc

00:04:51.715 --> 00:04:55.328
Hầu hết mọi người thấy Agbogbloshie như là 1 bãi phế thải

00:04:55.671 --> 00:04:59.671
Nhưng là một dịch vụ mà họ đang kết xuất
cho những người Ghana bình thường

00:04:59.871 --> 00:05:01.060
Đúng, nó tồi tệ

00:05:01.380 --> 00:05:03.360
nhưng là dịch vụ chúng tôi cần

00:05:03.360 --> 00:05:04.940
Nếu Agbogbloshie không tồn tại

00:05:05.759 --> 00:05:07.765
điều gì sẽ xảy ra với phương tiện cũ

00:05:07.765 --> 00:05:11.001
tủ lạnh,set tv cũ,tất cả những thứ đó

00:05:19.917 --> 00:05:22.087
chúng tôi luôn có 1 nhiệm vụ ở IDEO

00:05:22.087 --> 00:05:24.807
cố gắng để kết nối mọi người với công nghệ

00:05:24.818 --> 00:05:25.888
qua thiết kế

00:05:25.888 --> 00:05:26.978
Tôi là Tim Brown

00:05:27.118 --> 00:05:30.003
và là CEO của công ty thiết kế IDEO

00:05:30.003 --> 00:05:31.813
Trở về những ngày chúng tôi khởi đầu

00:05:31.813 --> 00:05:35.006
chúng tôi sản xuất những thứ như con chuột đầu tiên cho máy tính Macintosh nguyên bản

00:05:35.006 --> 00:05:37.936
cà laptop đầu tiên, máy khử rung tim tự động đầu tiên

00:05:38.060 --> 00:05:41.480
Sự phức tạp của hệ thống

00:05:41.486 --> 00:05:43.837
hỗ trợ những sản phẩm và dịch vụ này

00:05:43.837 --> 00:05:45.706
bây giờ chúng tôi hiểu rằng điều đó hơn

00:05:45.706 --> 00:05:48.372
chính là lý do chúng tôi quan tâm đến những thứ như kinh tế tuần hoàn

00:05:48.372 --> 00:05:50.572
và nhu cầu nghĩ về những sản phẩm

00:05:50.572 --> 00:05:53.152
ko chỉ quan vòng đời sử dụng

00:05:53.152 --> 00:05:54.902
mà còn những gì xảy ra sau đó

00:05:54.902 --> 00:05:56.600
Tôi là Vincent Biruta

00:05:56.650 --> 00:05:59.663
và tôi là bộ trưởng bộ tài nguyên của Cộng hòa Rwanda

00:05:59.860 --> 00:06:04.890
chúng tôi đang đối mặt với 10 000 tấn rác công nghệ mỗi năm

00:06:05.293 --> 00:06:07.953
và chúng tôi quyết định đặt

00:06:07.953 --> 00:06:11.033
1 nhà máy loại bỏ và tái chế rác điện tử

00:06:11.092 --> 00:06:13.432
cái có sức chứa để xử lý

00:06:13.477 --> 00:06:16.317
với 10 000 tấn mỗi năm

00:06:16.444 --> 00:06:18.594
Ngày nay ở Rwanda, nhà máy thứ hai

00:06:18.601 --> 00:06:21.011
làm nhiệm vụ tân trang máy tính

00:06:21.058 --> 00:06:23.558
tân trang 400 máy tính

00:06:23.589 --> 00:06:26.019
những cái được cung cấp cho các trường học

00:06:26.314 --> 00:06:32.126
chúng tôi đang gửi các linh kiện nhựa đến những công ty tái chế nhựa

00:06:32.749 --> 00:06:37.099
những linh kiện kim loại đến các nhà máy thép

00:06:37.419 --> 00:06:40.069
nhưng chúng tôi đang lên kế hoạch cho giai đoạn 2

00:06:40.247 --> 00:06:42.527
tái tạo những kinh loại có giá trị

00:06:42.662 --> 00:06:45.742
những phần của những thiết bị công nghệ

00:06:56.867 --> 00:07:00.306
với sự giúp đỡ của Pure Earth, NGO tại Mỹ

00:07:00.456 --> 00:07:03.056
chúng tôi quyết định tìm cách loại bỏ việc đốt

00:07:03.078 --> 00:07:05.398
1 cách chiết xuất đồng

00:07:05.723 --> 00:07:09.723
Chúng tôi thiết lập trang web thử nghiệm này với dây rút

00:07:10.632 --> 00:07:14.652
và bạn có thể thấy những lỗ này là nơi bạn cắm cáp

00:07:14.652 --> 00:07:17.686
và đây là những kích thước của cáp
chúng ta có thể tái chế.

00:07:17.763 --> 00:07:20.973
và với vài giây, nó đã xong

00:07:21.011 --> 00:07:22.851
và, nhựa ở 1 đầu

00:07:22.863 --> 00:07:24.813
kim loại ở đầu còn lại

00:07:26.882 --> 00:07:28.362
khi bạn mang cáp đến đây

00:07:28.370 --> 00:07:31.660
là đồng hoặc nhôm sạch,
cái nặng hơn

00:07:31.682 --> 00:07:34.632
do đó các cậu bé sẽ có thêm tiền

00:07:47.098 --> 00:07:50.029
do thiết kế,
và các giải pháp là một vấn đề thiết kế

00:07:50.163 --> 00:07:52.448
nếu chúng ta nghiêm túc về nền kinh tế tuần hoàn

00:07:52.449 --> 00:07:53.819
chúng ta sẽ muốn kết thúc vòng lặp

00:07:53.837 --> 00:07:56.687
tạo nên những quan niệm mới về nguồn cung

00:07:57.006 --> 00:08:00.376
chúng ta không cần nhiều thiết bị

00:08:00.551 --> 00:08:02.941
có 1 số phần cấu thành tuổi thọ lâu đời

00:08:03.053 --> 00:08:05.293
và khi chúng ta vứt xử lý chúng

00:08:05.310 --> 00:08:11.439
chúng tôi đảm bảo rằng chúng tôi đã xử lý chúng
nơi có cơ sở

00:08:11.439 --> 00:08:13.363
chúng ta vẫn còn yêu ý tưởng

00:08:13.363 --> 00:08:15.065
về những sản phẩm đẹp chúng ta muôn sở hữu

00:08:15.065 --> 00:08:17.209
nhưng có lẽ đó ko phải hình mẫu đúng cho tương lai

00:08:17.209 --> 00:08:19.963
có thể là ta không nên mua tất cả sản phẩm

00:08:19.963 --> 00:08:22.493
mà chúng ta nên mang chúng đến bảo hành

00:08:22.686 --> 00:08:26.066
để nhà sản xuất có lý do thực sự để thu hồi chúng

00:08:26.066 --> 00:08:28.999
chúng ta sẽ sẽ khá sáng tạo trong vài năm tới

00:08:29.022 --> 00:08:30.912
để giải quyết những vấn đề này

00:08:31.332 --> 00:08:35.036
Phụ để bởi Lil_ly