Hãy nghĩ về điện thoại hay laptop của bạn.
Họ biết mọi thứ về nó.
Từng con chip trong đó,
từng nơi sản xuất.
Và rồi...
bạn không biết gì nữa.
Ta có rác thải điện tử vì
đồ vật không còn hữu dụng nữa
nên ta vứt chúng đi.
Vấn đề càng trầm trọng hơn khi
chính việc thiết kế và chế tạo chúng
gây khó khăn cho việc rã chúng ra,
lọc lấy nguyên liệu hữu dụng
và tái sử dụng.
♪ Ống nối khung ♪
♪ Khung nối... ♪
Tôi nghe nói có khoảng hơn
4.000 người làm việc tại đây.
Tôi đã làm việc ở đây khoảng 15 năm.
Chúng tôi thấy đa số họ
có mức cao kim loại nặng trong máu.
Tôi nghĩ không chỉ có châu Phi
đang phải đối mặt với vấn nạn rác điện tử
vì thiết bị điện và điện tử
là một phần cuộc sống thường nhật.
Ta không thể cung cấp
cho 7, 8, 9 tỷ người
những sản phẩm sẽ ở lại
trên hành tinh này trong tương lai
nếu chúng ta vứt gần như tất cả chúng
sau khi dùng khoảng hai hay ba năm.
[Khi các thiết bị trong đời sống
ngày càng dễ mua
và vòng thay thế ngày càng ngắn hơn,
đồ "cũ" ngày càng chất chồng]
Tất cả màn hình và laptop ta vứt đi,
cùng với lò vi sóng và tủ lạnh cũ,
đang dần trở thành những núi
rác thải điện tử.
Trong một năm, ta tạo ra 44,7 triệu tấn
rác thải điện tử
tương đương 4.500 tháp Eiffel.
Trước khi máy tính chạy chậm và
điện thoại có vài vết xước,
chúng tiếp tục cất giữ giá trị
nhiều trong số chúng ẩn mình trong
số lượng nhỏ kim loại quý như vàng hay bạc
mà gộp lại ước tính lên tới 55 tỷ euro
nguyên liệu thô trong năm 2016.
Vậy tại sao chỉ có 20% rác điện tử
được thu thập và tái chế?
Chắc chắn ta đang khái quát hóa
nếu nghĩ tới rác điện tử,
sẽ khác nếu đó là
một màn hình CRT cũ,
hay một chiếc điện thoại thông minh
hiện đại hợp thời.
Nhưng chắc chắn có rất nhiều giá trị
ta có thể thu lại từ rác điện tử.
Đó nên là một động lực để tái chế.
Tôi là giáo sư ở MIT,
tôi điều hành phòng thí nghiệm
có tên Senseable City
và một văn phòng thiết kế
tên là Carlo Ratii Associati.
Chúng tôi bắt đầu nghiên cứu vấn đề này
với dự án Trash-Track.
Cách đây vài năm và chúng tôi
làm việc với thành phố Seattle
và gắn nhiều thẻ điện tử lên rác,
để theo dõi rác.
Chúng tôi lần theo vỏ chuối,
màn hình CRT, máy tính,
hộp mực in và vân vân.
Rất nhiều rác sẽ dừng chân
ở biên giới Mỹ,
còn sau đó chúng tôi không thể
lần theo được nữa.
Khi rác điện tử đến biên giới Mỹ,
chúng đi xuống nam vào Mexico
hay chu du tới châu Phi, Ấn Độ
hoặc châu Á.
...những điểm đến nổi tiếng không chỉ
cho rác ĐT ở Mỹ mà cả các nước phát tiển
Một vấn đề phức tạp nữa là
rác ở đây không phải từ nơi khác đến
mà là sản sinh tại chỗ.
Chào mừng đến Agbogbloshie ở Ghana,
bãi rác điện tử lớn nhất thế giới
Ngày đầu tiên đến đây tôi đã bị sốc.
Bạn thấy loại công việc
mọi người đang làm.
Họ tiếp xúc với quá nhiều thứ
Tên tôi là Bennett Nana Akuffo
Tôi là quản lý dự án Green Advocacy Ghana
Những cậu bé ở đây thường đi với các xe tải
họ đến từng nhà
nếu họ đến nhà tôi
họ chắc chắn sẽ mua 1 cái tủ lạnh từ tôi
sau đó, họ sẽ mang chúng đến đây
cắt chúng thành các mảnh
lấy nhôm từ vỏ
họ lấy đồng từ động cơ tìm trong tủ lạnh
Thì, việc họ làm là cắt nó với búa và đẽo
sau đó, với những đoạn cáp tìm bên trong
họ đốt chúng để lấy đồng
sau đó, việc xảy ra ở Styrofoam
là nó sử dụng 1 loại nhiên liệu
do đ, nếu họ cần xử lý các loại kim loại
họ sẽ thêm styrofoam và đốt
mặt đất, chúng ta đều biết bị ô nhiễm nặng
và mức chì, cátmi và asen trong đất tiếp tục tăng
chúng tôi tiến hành 1 khảo sát sức khỏe mọi người ở đây
chúng tôi phát hiện rằng hầu hết họ
có mức kim loại nặng rất cao trong máu
kinh loại nặng dẫn đến ung thư
và các bệnh khác
bạn biết đấy, toàn bộ nơi này như 1 khu vực thương mại
bạn có những người bạn nước, đò uống
những người khác làm việc
số khác đi loanh quay nhặt nhạnh dưới đất
vì vậy, tự nó là 1 cộng đồng
Tôi nghe nói có hơn 4000 người đang làm việc ở đây
và hầu hết họ dành cả ngày ở đây
Hầu hết họ sẽ tiếp xúc
Hầu hết mọi người thấy Agbogbloshie như là 1 bãi phế thải
Nhưng là một dịch vụ mà họ đang kết xuất
cho những người Ghana bình thường
Đúng, nó tồi tệ
nhưng là dịch vụ chúng tôi cần
Nếu Agbogbloshie không tồn tại
điều gì sẽ xảy ra với phương tiện cũ
tủ lạnh,set tv cũ,tất cả những thứ đó
chúng tôi luôn có 1 nhiệm vụ ở IDEO
cố gắng để kết nối mọi người với công nghệ
qua thiết kế
Tôi là Tim Brown
và là CEO của công ty thiết kế IDEO
Trở về những ngày chúng tôi khởi đầu
chúng tôi sản xuất những thứ như con chuột đầu tiên cho máy tính Macintosh nguyên bản
cà laptop đầu tiên, máy khử rung tim tự động đầu tiên
Sự phức tạp của hệ thống
hỗ trợ những sản phẩm và dịch vụ này
bây giờ chúng tôi hiểu rằng điều đó hơn
chính là lý do chúng tôi quan tâm đến những thứ như kinh tế tuần hoàn
và nhu cầu nghĩ về những sản phẩm
ko chỉ quan vòng đời sử dụng
mà còn những gì xảy ra sau đó
Tôi là Vincent Biruta
và tôi là bộ trưởng bộ tài nguyên của Cộng hòa Rwanda
chúng tôi đang đối mặt với 10 000 tấn rác công nghệ mỗi năm
và chúng tôi quyết định đặt
1 nhà máy loại bỏ và tái chế rác điện tử
cái có sức chứa để xử lý
với 10 000 tấn mỗi năm
Ngày nay ở Rwanda, nhà máy thứ hai
làm nhiệm vụ tân trang máy tính
tân trang 400 máy tính
những cái được cung cấp cho các trường học
chúng tôi đang gửi các linh kiện nhựa đến những công ty tái chế nhựa
những linh kiện kim loại đến các nhà máy thép
nhưng chúng tôi đang lên kế hoạch cho giai đoạn 2
tái tạo những kinh loại có giá trị
những phần của những thiết bị công nghệ
với sự giúp đỡ của Pure Earth, NGO tại Mỹ
chúng tôi quyết định tìm cách loại bỏ việc đốt
1 cách chiết xuất đồng
Chúng tôi thiết lập trang web thử nghiệm này với dây rút
và bạn có thể thấy những lỗ này là nơi bạn cắm cáp
và đây là những kích thước của cáp
chúng ta có thể tái chế.
và với vài giây, nó đã xong
và, nhựa ở 1 đầu
kim loại ở đầu còn lại
khi bạn mang cáp đến đây
là đồng hoặc nhôm sạch,
cái nặng hơn
do đó các cậu bé sẽ có thêm tiền
do thiết kế,
và các giải pháp là một vấn đề thiết kế
nếu chúng ta nghiêm túc về nền kinh tế tuần hoàn
chúng ta sẽ muốn kết thúc vòng lặp
tạo nên những quan niệm mới về nguồn cung
chúng ta không cần nhiều thiết bị
có 1 số phần cấu thành tuổi thọ lâu đời
và khi chúng ta vứt xử lý chúng
chúng tôi đảm bảo rằng chúng tôi đã xử lý chúng
nơi có cơ sở
chúng ta vẫn còn yêu ý tưởng
về những sản phẩm đẹp chúng ta muôn sở hữu
nhưng có lẽ đó ko phải hình mẫu đúng cho tương lai
có thể là ta không nên mua tất cả sản phẩm
mà chúng ta nên mang chúng đến bảo hành
để nhà sản xuất có lý do thực sự để thu hồi chúng
chúng ta sẽ sẽ khá sáng tạo trong vài năm tới
để giải quyết những vấn đề này
Phụ để bởi Lil_ly