WEBVTT 00:00:01.045 --> 00:00:05.000 Yıldızların nasıl meydana geldiğinden ve yıldızların evriminden konuşmaya başladığımıza göre... 00:00:05.000 --> 00:00:08.638 ...bazı ilginç yıldız oluşumu ve yıldız evrimi resimlerine... 00:00:08.638 --> 00:00:12.214 ...bakmamızın zamanı geldi diye düşündüm. 00:00:12.214 --> 00:00:23.600 İşte, burada gördüğünüz, Kartal Bulutsusu. 00:00:23.600 --> 00:00:30.883 Dipnot olarak: bulutsuz kelimesi, yıldızlararası gaz ve toz bulutları için kullanılan genel bir ifadedir. 00:00:30.883 --> 00:00:34.133 Yani burada Kartal Bulutsusu'ndan bahsederken, devasa bir bulutsudan... 00:00:34.133 --> 00:00:36.733 ...ve aslına bakarsanız genişleyen bir bulutsudan bahsediyoruz. 00:00:36.733 --> 00:00:44.400 Burada gördüğünüz, "Yaratılış Sütunları"ndan bir tanesi. Bu resmi muhtemelen daha önce görmüşsünüzdür. 00:00:44.400 --> 00:00:48.133 Bu, Kartal Bulutsusu'nun yalnızca küçük bir parçası. 00:00:48.133 --> 00:00:52.467 Ve sadece buradaki bu sütunun bile... 00:00:52.467 --> 00:01:01.400 ...ne kadar büyük olduğunu anlamanız için şunu diyeyim; sadece bu sütun yedi ışık yılı... 00:01:01.400 --> 00:01:04.551 ...bu uzunluk yedi ışık yılıdır. 00:01:04.551 --> 00:01:06.467 Yani bu muazzam bir mesafe. 00:01:06.467 --> 00:01:11.425 Hatırlayın, Dünya'ya en yakın yıldızın Dünya'dan uzaklığı yaklaşık dört ışık yılı. 00:01:11.425 --> 00:01:13.839 Eğer doğru rotada giderse, Voyager'ın oraya varması... 00:01:13.839 --> 00:01:17.333 ...saatte altmış bin kilometre hızla gitse bile... 00:01:17.333 --> 00:01:21.333 ...seksen bin yıl sürerdi. 00:01:21.333 --> 00:01:24.822 Yalnızca bu sütun yedi ışık yılı. 00:01:24.822 --> 00:01:29.333 Size bunları göstermek istedim çünkü bu bulutsular... 00:01:29.333 --> 00:01:32.160 ...yıldızların meydana gelebildiği yerlerdir. 00:01:32.160 --> 00:01:37.400 Yani burada tam olarak gördüğünüz, yıldızların doğumu için bir çiftlik gibi... 00:01:37.400 --> 00:01:41.933 ...birkaç video önce anlattığım gibi, gaz, hidrojen füzyonuna başlamasını... 00:01:41.933 --> 00:01:45.333 ...sağlayacak sıcaklığa ve yoğunluğa ulaşana kadar... 00:01:45.333 --> 00:01:49.267 ...yoğunlaşıyor. 00:01:49.267 --> 00:01:53.933 Yani aslında bu devasa büyüklükte, yıldızlararası bir hidrojen bulutu. 00:01:53.933 --> 00:01:59.200 Burada yıldızların doğumevini görebilirsiniz. 00:01:59.200 --> 00:02:03.159 Ayrıca buranın artık varolmadığını da düşünüyoruz... 00:02:03.159 --> 00:02:06.400 ...çünkü hatırlayın, bu şey bizden çok çok uzakta. 00:02:06.400 --> 00:02:11.267 Sayı vermek gerekirse, bu bulutsunun bize olan uzaklığı... 00:02:11.267 --> 00:02:17.416 ...7000 ışık yılı. 00:02:17.416 --> 00:02:23.867 Bu da, şu anda gördüğümüz, gözlerimize veya teleskoplarımıza ulaşan fotonların... 00:02:23.867 --> 00:02:28.492 ...yola 7000 yıl önce çıkmış olduğu anlamına geliyor. 00:02:28.492 --> 00:02:31.133 Yani bu gördüğümüz, buranın 7000 yıl önceki hali. 00:02:31.133 --> 00:02:36.533 Dolayısıyla, çok miktarda gaz, yani bu hidrojen yoğunlaşarak birçok yeni yıldıza dönüşmüş olabilir. 00:02:36.533 --> 00:02:39.800 Bu yüzden bu yapı şu anda artık böyle görünmüyor olabilir. 00:02:39.800 --> 00:02:41.267 Hatta bölgede başka bir... 00:02:41.267 --> 00:02:45.867 ...süpernova patlaması ile her şey etrafa saçılmış bile olabilir... 00:02:45.867 --> 00:02:49.000 ...ancak biz bu süpernovanın etkilerini önümüzdeki bin yıl... 00:02:49.000 --> 00:02:51.085 ...daha göremeyecek olabiliriz. 00:02:51.085 --> 00:02:53.600 Ama uzun lafın kısası, bence bu oldukça etkileyici bir fotoğraf. 00:02:53.600 --> 00:02:56.600 Hangi ölçekte olursa olsun çok güzel, ancak özellikle... 00:02:56.600 --> 00:02:59.067 ...bu şeyin, bu yapının 7 ışık yılı uzunluğunda olduğunu düşününce... 00:02:59.067 --> 00:03:02.200 ...insanın aklını başından alıyor. 00:03:02.200 --> 00:03:04.667 Üstelik bu Kartal Bulutsusu'nun yalnızca bir kısmı. 00:03:04.667 --> 00:03:06.921 Yaratılış Sütünları'ndan sadece biri. 00:03:06.921 --> 00:03:13.236 Bu resimde bir yıldız takımı var ve bu bakmakta olduğumuz yer, galaksimizin, yani Samanyolu... 00:03:13.236 --> 00:03:13.933 ...Galaksisi'nin merkezi. 00:03:13.933 --> 00:03:16.162 Bu, Yay takımyıldızı. 00:03:16.162 --> 00:03:20.267 Buradaki ilginç şey, ne kadar çeşitli yıldız tipleri olduğunu görmek. 00:03:20.267 --> 00:03:24.916 Bu ayrıca, akıl donduran bir şey, çünkü bu yıldızların her biri bizim galaksimizin içinde. 00:03:24.916 --> 00:03:27.933 Galaksimizin içine doğru baktığımızda gördüğümüz bu. 00:03:27.933 --> 00:03:32.333 Bu o uzak galaksiler ve toz bulutlarını gösteren fotoğraflardan değil. 00:03:32.333 --> 00:03:34.000 Buradakilerin hepsi yıldız. 00:03:34.000 --> 00:03:37.153 Ancak çeşitliliği görebilirsiniz. Bu tarafta, kırmızı renkte parlayan... 00:03:37.153 --> 00:03:40.467 ...yıldızlar var. 00:03:40.467 --> 00:03:42.819 Tabii burada, boyutlarına ilişkin bir şey söylemek zor... 00:03:42.819 --> 00:03:46.933 ...çünkü farklı farklı uzaklıklar ve güçlerdeki yıldızlar mevcut. 00:03:46.933 --> 00:03:52.933 Fakat bu daha kırmızı olan yıldızlar, kırmızı dev safhalarında... 00:03:52.933 --> 00:03:55.400 ...daha doğrusu "muhtemelen" kırmızı dev safhalarında. 00:03:55.400 --> 00:03:57.333 Buradaki yıldızlar üzerinde özel olarak bir araştırma yapmadım. 00:03:57.333 --> 00:03:58.957 Ancak tahminim bunların... 00:03:58.957 --> 00:04:00.467 ...kırmızı dev safhasında oldukları yönünde. 00:04:00.467 --> 00:04:04.933 Renk tayfının sarımtırak beyaz tarafında renkleri olan yıldızlar ise... 00:04:04.933 --> 00:04:07.133 ...muhtemelen ana safhalarında olan yıldızlar. 00:04:07.133 --> 00:04:10.892 Büyük ihtimalle bizim Güneş'imizden çok farkları yok. 00:04:10.892 --> 00:04:16.348 Tayfın turuncu-sarı-beyaz aralığındaki yıldızlar bu şekilde. 00:04:16.348 --> 00:04:22.641 Biraz daha mavimtırak-yeşilimtırak renkte olanlar ise... 00:04:22.641 --> 00:04:24.986 ...çok çok hızlı yanmakta. 00:04:24.986 --> 00:04:27.867 Bir bakayım, buradaki kocaman bir mavimtırak gibi görünüyor. 00:04:27.867 --> 00:04:34.800 İşte bunlar çok çok hızlı yanıyor ve bu yüzden... 00:04:34.800 --> 00:04:40.218 ...bu süper kütleli yıldızlar, nispeten hızlı ve hiddetli yanar ve sonra sönerler. 00:04:41.609 --> 00:04:43.000 Fakat daha küçük yıldızlar, yani daha düşük kütleli yıldızlar... 00:04:43.000 --> 00:04:48.020 ...daha yavaş ancak çok çok daha uzun bir zaman aralığı boyunca yanarlar. 00:04:48.020 --> 00:04:50.017 Yani daha hızlı yananlar... 00:04:50.017 --> 00:04:56.101 ...ışık tayfının daha küçük bir dalgaboyu aralığında çok fazla enerji yaydıkları için... 00:04:56.101 --> 00:05:00.267 ...daha mavi ya da yeşil görünürler ve bunlar daha yüksek kütlelidirler. 00:05:00.267 --> 00:05:03.438 İşte bu beyaz veya daha mavi ya da daha yeşil görünenler de böyle. 00:05:03.438 --> 00:05:04.933 Diğer taraftan daha kırmzı olanlar... 00:05:04.933 --> 00:05:09.800 ...bunlar ise daha düşük kütleli ama süper dev safhalarını geçirmekte olan yıldızlardır. 00:05:09.800 --> 00:05:14.000 Bu yüzden de bu safhalarında ana safhalarındaki yıldızlara göre sıcaklıkları daha düşüktür. 00:05:14.000 --> 00:05:18.333 Bu fotoğrafta gördüğümüz, Kedi Gözü Bulutsusu. 00:05:18.333 --> 00:05:20.933 Bulutsu demişken, bu bir gezegenimsi bulutsu. 00:05:20.933 --> 00:05:27.680 Yani buradaki bir gezegenimsi bulutsu... 00:05:27.680 --> 00:05:34.019 ...ve bunlara da bulutsu deniyor çünkü bunlarda da uzaya yayılan gazlar mevcut... 00:05:34.019 --> 00:05:38.067 ...fakat aslında Kartal Bulutsusu'na göre çok daha farklı bir boyutta. 00:05:38.067 --> 00:05:41.200 Onu bu tarafta gösterdik. 00:05:41.200 --> 00:05:43.200 Yani, insanlar bulutsulardan bahsettiklerinde, normalde Kartal Bulutsusu gibi, devasa yıldızlararası gaz kütlelerinden... 00:05:43.200 --> 00:05:46.467 ...bahsediyor olurlar. 00:05:46.467 --> 00:05:51.318 Ancak gezegenimsi bulutsular, çok büyük çaplara sahip olsalar da... 00:05:51.318 --> 00:05:53.267 ...yedi ışık yılı gibi uzunlukların yanına bile yaklaşamazlar. 00:05:53.267 --> 00:05:59.538 Bu, bütün maddesini etrafa saçan bir yıldızın yan ürünleridir. 00:05:59.538 --> 00:06:03.400 Yani bunun merkezinde gördüğümüz, bir çeşit olgun yıldız... 00:06:03.400 --> 00:06:07.133 ...ve tüm dış katmanlarını etrafa saçmış. 00:06:07.133 --> 00:06:09.174 Bunu da kırmızı dev safhasında yapmış. 00:06:09.174 --> 00:06:12.733 Yani çekirdek alevlendikçe, bu küçük patlamalar... 00:06:12.733 --> 00:06:18.485 ...gerçekleştikçe yıldızın dış katmanlarından herbiri... 00:06:18.485 --> 00:06:21.156 ...dışarı, uzaya doğru itilir... 00:06:21.156 --> 00:06:23.467 ...ve ortaya bu gördüğümüz... 00:06:23.467 --> 00:06:25.267 ...gezegenimsi bulutsu ortaya çıkar. 00:06:25.267 --> 00:06:29.467 Bu henüz bir beyaz cüce değil, halen aktif bir yıldızdır. 00:06:29.467 --> 00:06:35.867 Füzyon hala bu yıldızın içinde devam etmektedir, ancak bir beyaz cüce olma yolunda ilerlemektedir. 00:06:35.867 --> 00:06:37.502 Yakıtı bittiği zaman... 00:06:37.502 --> 00:06:42.200 ...kırmızı dev sahfasını geride bırakıp, tüm maddesini uzaya saçtığı zaman, beyaz cüce olmaya... 00:06:42.200 --> 00:06:43.333 ...yaklaşmış olacak. 00:06:43.333 --> 00:06:44.600 Neyse, umarım bunlar hoşunuza gitmiştir. 00:06:44.600 --> 00:06:49.267 Ben bu fotoğrafları oldukça büyüleyici buluyorum. 00:06:49.267 --> 00:06:50.800 Özellikle takımyıldızlı olanı. 00:06:50.800 --> 00:06:52.502 Çünkü bu doğrudan galaksimizin içinde. 00:06:52.502 --> 00:06:55.933 Umarım sizlere ne kadar çok yıldız olduğu hakkında bir fikir verir. 00:06:55.933 --> 99:59:59.999 Demek istediğim, bu Samanyolu'ndaki 200 ila 400 milyar yıldızın, yalnızca küçük bir bölümü.