WEBVTT

00:00:01.045 --> 00:00:05.000
Ponieważ mówiliśmy już o tworzeniu się i ewolucji gwiazd

00:00:05.000 --> 00:00:08.638
myślę, że to czas, abyśmy pooglądali super zdjęcia

00:00:08.638 --> 00:00:12.214
formujących się gwiazd, gwiazd samych czy ich ewolucji.

00:00:12.214 --> 00:00:23.600
Tutaj mamy Mgławicę Orła.

00:00:23.600 --> 00:00:30.883
Wystarczy, abyście wiedzieli, że słowo "mgławica" jest bardzo ogólnym określeniem używanym dla wszelkich międzygalaktycznych chmur gazu lub pyłu,

00:00:30.883 --> 00:00:34.133
więc kiedy rozmawiamy o Mgławicy Orła, faktycznie mówimy o ogromnej chmurze,

00:00:34.133 --> 00:00:36.733
która w dodatku się rozszerza.

00:00:36.733 --> 00:00:44.400
Tutaj mamy tylko jeden z filarów tzw "Filarów tworzenia".

00:00:44.400 --> 00:00:48.133
To jest tylko niewielka część rzeczywistej Mgławicy Orła,

00:00:48.133 --> 00:00:52.467
właśnie ten filar, ten tutaj.

00:00:52.467 --> 00:01:01.400
Żebyście wiedzieli jak wielka jest ta chmura, to tylko ten jeden filar ma 7 lat świetlnych.

00:01:01.400 --> 00:01:04.551
Ma 7 lat świetlnych długości.

00:01:04.551 --> 00:01:06.467
To jest ogromna odległość.

00:01:06.467 --> 00:01:11.425
Należy pamiętać, że odległość od Ziemi do najbliższej gwiazdy wynosi około 4 lata świetlne.

00:01:11.425 --> 00:01:13.839
Jeśli skierowalibyśmy podróżnika w odpowiednim kierunku

00:01:13.839 --> 00:01:17.333
i nadali mu prędkość 60 tysięcy kilometrów na godzinę,

00:01:17.333 --> 00:01:21.333
potrzebował by 80 tysięcy lat, by przebyć tę odległość 4 lat świetlnych.

00:01:21.333 --> 00:01:24.822
A tylko ten pojedynczy filar ma 7 lat świetlnych.

00:01:24.822 --> 00:01:29.333
Ale chciałem pokazać to, ponieważ tego typu mgławice ("nebulae", liczba mnoga od "nebula")

00:01:29.333 --> 00:01:32.160
są miejscami, gdzie tworzą się gwiazdy.

00:01:32.160 --> 00:01:37.400
Jest to miejsce narodzin nowych gwiazd.

00:01:37.400 --> 00:01:41.933
Gaz kondensuje się, rozmawialiśmy o tym kilka filmów temu. Kondensuje się, aż dojdzie do krytycznej

00:01:41.933 --> 00:01:45.333
temperatury, potem gęstnieje, i faktycznie można uzyskać

00:01:45.333 --> 00:01:49.267
syntezę jądrową wodoru.

00:01:49.267 --> 00:01:53.933
Więc jest to ogromna międzygwiezdna chmura gazu wodorowego,

00:01:53.933 --> 00:01:59.200
a to, co tutaj widzicie jest właśnie miejscem narodzenia gwiazd.

00:01:59.200 --> 00:02:03.159
I w zasadzie uważamy, że ta struktura już nie istnieje,

00:02:03.159 --> 00:02:06.400
ponieważ należy pamiętać, że to jest bardzo daleko od nas.

00:02:06.400 --> 00:02:11.267
W rzeczywistości, to jest 7000 lat świetlnych od nas.

00:02:11.267 --> 00:02:17.416
7000 lat świetlnych.

00:02:17.416 --> 00:02:23.867
Oznacza to, że te fotony, które widzimy, te dostępne dla naszych oczu lub teleskopów teraz

00:02:23.867 --> 00:02:28.492
opuściły swoje miejsce w przestrzeni 7000 lat temu.

00:02:28.492 --> 00:02:31.133
Widzimy tę mgławicę taką, jaka była 7000 lat temu.

00:02:31.133 --> 00:02:36.533
Ogromne ilości wodoru prawdopodobnie skondensowały się w wiele więcej gwiazd, niż widzimy.

00:02:36.533 --> 00:02:39.800
Więc ta struktura może być zupełnie inna, niż teraz ją oglądamy.

00:02:39.800 --> 00:02:41.267
I rzeczywiście była inna

00:02:41.267 --> 00:02:45.867
supernowa, która prawdopodobnie eksplodowała i wypchnęła wiele materii w przestrzeń,

00:02:45.867 --> 00:02:49.000
a my nie będziemy mogli zobaczyć skutków tego wybuchu

00:02:49.000 --> 00:02:51.085
jeszcze przez tysiące lat.

00:02:51.085 --> 00:02:53.600
Mimo to uważam, że to naprawdę niesamowite zdjęcie

00:02:53.600 --> 00:02:56.600
i piękne w każdej skali.

00:02:56.600 --> 00:02:59.067
Jeszcze bardziej nie do pojęcia jest, gdy myślisz o siedmiu, że to jest materia,

00:02:59.067 --> 00:03:02.200
która jest długa na 7 lat świetlnych,

00:03:02.200 --> 00:03:04.667
i to jest naprawdę tylko część Mgławicy Orła.

00:03:04.667 --> 00:03:06.921
jeden z "Filarów tworzenia".

00:03:06.921 --> 00:03:13.236
Tu widzimy gwiezdne pole znajdujące się w kierunku centrum naszej galaktyki,

00:03:13.236 --> 00:03:13.933
Drogi Mlecznej.

00:03:13.933 --> 00:03:16.162
To jest gwiezdne pole Strzelca

00:03:16.162 --> 00:03:20.267
Można tu zobaczyć ogromne zróżnicowanie w gwiazdach.

00:03:20.267 --> 00:03:24.916
Każda pojedyncza gwiazda jest z naszej galaktyki

00:03:24.916 --> 00:03:27.933
i ciągle patrzymy w centrum Drogi Mlecznej.

00:03:27.933 --> 00:03:32.333
Wcale nie patrzymy poza naszą galaktykę,

00:03:32.333 --> 00:03:34.000
to są gwiazdy "tutaj".

00:03:34.000 --> 00:03:37.153
Widać ogromna różnorodność: niektóre gwiazdy są

00:03:37.153 --> 00:03:40.467
lśniąco czerwone, tutaj,

00:03:40.467 --> 00:03:42.819
i oczywiście nie można określić wielkości tych gwiazd,

00:03:42.819 --> 00:03:46.933
ponieważ różne gwiazdy są w różnej odległości od Ziemi oraz mają różną moc światła.

00:03:46.933 --> 00:03:52.933
Ale te czerwone gwiazdy są czerwonymi olbrzymami.

00:03:52.933 --> 00:03:55.400
lub prawdopodobnie są czerwonymi olbrzymami.

00:03:55.400 --> 00:03:57.333
Nie przeprowadzono jeszcze szczegółowych badań,

00:03:57.333 --> 00:03:58.957
ale będziemy podejrzewać,

00:03:58.957 --> 00:04:00.467
że znajdują się w swojej fazie czerwonego olbrzyma.

00:04:00.467 --> 00:04:04.933
Te, które mają żółtawą i białą część widma światła

00:04:04.933 --> 00:04:07.133
są gwiazdami w głównej fazie swojego życia

00:04:07.133 --> 00:04:10.892
i prawdopodobnie są bardzo podobne do naszego Słońca.

00:04:10.892 --> 00:04:16.348
Te, które są bliżej pomarańczowego widma

00:04:16.348 --> 00:04:22.641
i te bardziej niebieskawe lub trochę zielonkawe

00:04:22.641 --> 00:04:24.986
wypalają się bardzo szybko.

00:04:24.986 --> 00:04:27.867
Ta jedna wygląda mi na niebieską,

00:04:27.867 --> 00:04:34.800
i spala się bardzo szybko.

00:04:34.800 --> 00:04:40.218
Gwiazdy o ogromnej masie spalają się niczym Szybcy i wściekli, a potem po prostu umierają.

00:04:41.609 --> 00:04:43.000
Ale mniejsze gwiazdy, te o mniejszej masie,

00:04:43.000 --> 00:04:48.020
palą się wolniej i o wiele dłużej.

00:04:48.020 --> 00:04:50.017
Dlatego te palące się szybciej

00:04:50.017 --> 00:04:56.101
emitują dużo więcej energii na mniejszej długości fali światła,

00:04:56.101 --> 00:05:00.267
więc wyglądają na bardziej niebieskie lub zielone. Będą miały o wiele większą masę

00:05:00.267 --> 00:05:03.438
niż te, które wyglądają na białe,

00:05:03.438 --> 00:05:04.933
podczas, gdy czerwone...

00:05:04.933 --> 00:05:09.800
Czerwone są mniej masywnymi gwiazdami, które są w fazie nadolbrzyma

00:05:09.800 --> 00:05:14.000
i na tym etapie są chłodniejsze niż gwiazdy w głównej fazie.

00:05:14.000 --> 00:05:18.333
Tu, po prawo mamy Mgławicę Kocie Oko.

00:05:18.333 --> 00:05:20.933
Słowo "mgławica" tutaj oznacza mgławicę planetarną.

00:05:20.933 --> 00:05:27.680
Właśnie tu mamy mgławicę planetarną.

00:05:27.680 --> 00:05:34.019
Nazywa się mgławicą, ponieważ mamy tutaj gaz unoszący się w przestrzeni.

00:05:34.019 --> 00:05:38.067
Jest tu zupełnie inna skala niż w Mgławicy Orła.

00:05:38.067 --> 00:05:41.200
Wróćmy tutaj.

00:05:41.200 --> 00:05:43.200
Kiedy ludzie mówią o mgławicach, mają na myśli coś takiego jak Mgławica Orła,

00:05:43.200 --> 00:05:46.467
te wielkie masy międzygwiezdnego gazu.

00:05:46.467 --> 00:05:51.318
Gdy mówimy o mgławicach planetarnych, mamy rzeczywiście nadal ogromny promień;

00:05:51.318 --> 00:05:53.267
ale wciąż daleko mu do 7 lat świetlnych.

00:05:53.267 --> 00:05:59.538
Ale to podwójny produkt gwiazd rozsiewających dookoła całą materię zewnętrzną.

00:05:59.538 --> 00:06:03.400
Pośrodku widzimy dojrzałą gwiazdę,

00:06:03.400 --> 00:06:07.133
która rozsiewa swoje zewnętrzne warstwy

00:06:07.133 --> 00:06:09.174
i jest w swojej fazie czerwonego olbrzyma.

00:06:09.174 --> 00:06:12.733
Więc rdzeń będzie trzymał "pochodnię", wciąż eksplodując

00:06:12.733 --> 00:06:18.485
i przy każdej z tych eksplozji coraz więcej i więcej zewnętrznej materii będzie

00:06:18.485 --> 00:06:21.156
wypychanej, wypychanej w przestrzeń

00:06:21.156 --> 00:06:23.467
tworząc mgławicę planetarną,

00:06:23.467 --> 00:06:25.267
zupełnie tak, jak widzimy tutaj.

00:06:25.267 --> 00:06:29.467
Wciąż to nie jest biały karzeł, to nadal jest aktywna gwiazda,

00:06:29.467 --> 00:06:35.867
ciągle występuje synteza jądrowa, ale na swój sposób gwieździe coraz bliżej do białego karła.

00:06:35.867 --> 00:06:37.502
Kiedy skończy się całe paliwo,

00:06:37.502 --> 00:06:42.200
po fazie czerwonego olbrzyma, gwiazda wyrzuci całą swoją materię w przestrzeń i będzie już na drodze do stania się

00:06:42.200 --> 00:06:43.333
białym karłem.

00:06:43.333 --> 00:06:44.600
Mam nadzieję, że Wam się podobało.

00:06:44.600 --> 00:06:49.267
Uważam te fotografie za niesamowicie urzekające,

00:06:49.267 --> 00:06:50.800
szczególnie tę z gwiezdnym polem,

00:06:50.800 --> 00:06:52.502
ponieważ jest z wnętrza naszej Galaktyki.

00:06:52.502 --> 00:06:55.933
Pozwala to uznać jak wiele gwiazd mamy.

00:06:55.933 --> 00:06:59.933
To tylko niewielka część (od 200 do 400 miliardów) gwiazd znajdujących się w Drodze Mlecznej.