1
00:00:00,000 --> 00:00:04,859
"Đừng quên chế độ độc tài của bức tường...
cũng như tình yêu tự do làm nó sụp đổ..."

2
00:00:04,859 --> 00:00:06,969
- Vô danh, Graffiti trên Bức tường Berlin

3
00:00:06,969 --> 00:00:10,918
Sớm ngày 13 tháng 8 năm 1961

4
00:00:10,918 --> 00:00:14,817
Các công nhân xây dựng Đông Đức
được canh chừng bởi lính và cảnh sát

5
00:00:14,817 --> 00:00:19,717
bắt đầu chia cắt những con phố
và dựng hàng rào khắp thành phố Berlin

6
00:00:19,717 --> 00:00:21,558
và khu vực xung quanh.

7
00:00:21,558 --> 00:00:25,677
Đêm đó đánh dấu một trong những
đường chia cắt bi thảm nhất lịch sử,

8
00:00:25,677 --> 00:00:27,807
Bức tường Berlin

9
00:00:27,807 --> 00:00:30,580
Việc xây dựng bức tường
được tiếp tục trong thập kỷ kế tiếp

10
00:00:30,580 --> 00:00:32,058
nó cắt qua những khu phố,

11
00:00:32,058 --> 00:00:33,582
chia rẽ nhiều gia đình,

12
00:00:33,582 --> 00:00:36,898
và chia cắt không chỉ nước Đức,
mà cả thế giới.

13
00:00:36,898 --> 00:00:39,019
Để hiểu tại sao xảy ra thời điểm này,

14
00:00:39,019 --> 00:00:41,368
chúng ta phải quay về
Chiến tranh Thế giới thứ hai

15
00:00:41,368 --> 00:00:43,037
Mỹ, Anh và Pháp

16
00:00:43,037 --> 00:00:47,449
tham gia thế chiến với Liên Xô
chống lại phe Trục.

17
00:00:47,449 --> 00:00:49,028
Sau khi họ đánh bại phát xít Đức,

18
00:00:49,028 --> 00:00:52,739
mỗi quốc gia thắng trận
chiếm một phần lãnh thổ quốc gia.

19
00:00:52,739 --> 00:00:55,010
Việc chia cắt vốn chỉ là tạm thời

20
00:00:55,010 --> 00:00:57,850
nhưng những cựu đồng minh
lại xung đột với nhau

21
00:00:57,850 --> 00:01:00,550
về tầm nhìn của họ
cho châu Âu thời hậu chiến.

22
00:01:00,550 --> 00:01:03,248
trong khi phương Tây ủng hộ
kinh tế thị trường tự do ,

23
00:01:03,248 --> 00:01:07,510
thì Liên Xô tìm cách cô lập mình
cùng với các quốc gia cộng sản,

24
00:01:07,510 --> 00:01:10,279
trong đó có cả nước Đức suy yếu.

25
00:01:10,279 --> 00:01:11,998
Vì mối quan hệ giữa các nước xấu đi,

26
00:01:11,998 --> 00:01:15,300
Cộng hòa liên bang Đức
được thành lập ở phía Tây

27
00:01:15,300 --> 00:01:20,312
trong khi Liên Xô thành lập
Cộng hòa dân chủ Đức ở phía Đông.

28
00:01:20,312 --> 00:01:23,850
Các nước theo Liên Xô hạn chế thương mại
với phương Tây và các phong trào,

29
00:01:23,850 --> 00:01:27,313
nên hình thành một đường biên giới
vô hình mà vững chắc.

30
00:01:27,313 --> 00:01:29,869
Nó còn được gọi là Bức màn sắt.

31
00:01:29,869 --> 00:01:34,564
Ở thủ đô Berlin cũ của Đức,
mọi thứ rất phức tạp.

32
00:01:34,564 --> 00:01:38,641
Mặc dù cả thành phố nằm trong
vùng lãnh thổ của Đông Đức,

33
00:01:38,641 --> 00:01:42,921
các nước thỏa thuận
quản lý chung thành phố sau chiến tranh

34
00:01:42,921 --> 00:01:46,722
Mỹ, Anh và Pháp thành lập một vùng dân chủ

35
00:01:46,722 --> 00:01:49,231
ở những quận phía Tây Berlin.

36
00:01:49,231 --> 00:01:52,593
Trong khi người dân Đông Đức
bị cấm rời khỏi đất nước,

37
00:01:52,593 --> 00:01:55,704
ở Berlin việc này lại rất dễ dàng,

38
00:01:55,704 --> 00:01:57,963
chỉ cần đi bộ, hoặc tàu điện,
xe hơi hay xe bus

39
00:01:57,963 --> 00:01:59,482
để đến phía Tây,

40
00:01:59,482 --> 00:02:02,632
sau đó đi đến Tây Đức và xa hơn.

41
00:02:02,632 --> 00:02:06,632
Biên giới mở này tạo nên một vấn đề
với lãnh đạo Đông Đức.

42
00:02:06,632 --> 00:02:10,663
Họ ra tuyên bố đại diện cho
chế độ Cộng sản chống lại Hitler

43
00:02:10,663 --> 00:02:14,762
và miêu tả Tây Đức là
nơi tiếp nối của chủ nghĩa phát xít.

44
00:02:14,762 --> 00:02:18,873
Trong khi Mỹ và đồng minh
đổ tiền để tái xây dựng Tây Đức

45
00:02:18,873 --> 00:02:23,493
thì Liên Xô lấy tài nguyên ở phía Đông
xem như bồi thường chiến tranh,

46
00:02:23,493 --> 00:02:27,412
làm cho nền kinh tế trở nên yếu kém

47
00:02:27,412 --> 00:02:31,132
Cuộc sống của Đông Đức được trông coi
cẩn trọng bởi bộ quốc phòng

48
00:02:31,132 --> 00:02:35,283
cảnh sát bí mật nghe lén
và theo dõi người dân

49
00:02:35,283 --> 00:02:37,874
vì bất kỳ điểm khả nghi hay bất trung nào.

50
00:02:37,874 --> 00:02:40,723
Trong khi phí Đông miễn phí
chăm sóc sức khỏe và y tế,

51
00:02:40,723 --> 00:02:42,844
thì phía Tây tăng trưởng về lương bổng

52
00:02:42,844 --> 00:02:44,522
tiêu thụ hàng hóa nhiều hơn,

53
00:02:44,522 --> 00:02:46,654
và đời sống cá nhân được tự do hơn.

54
00:02:46,654 --> 00:02:52,664
Năm 1961, khoảng 3,5 triệu người,
tức 20% người dân Đông Đức

55
00:02:52,664 --> 00:02:56,315
đã rời đi, bao gồm cả
những chuyên gia trẻ tuổi.

56
00:02:56,315 --> 00:02:57,834
Để không bị tổn thất nhiều hơn,

57
00:02:57,834 --> 00:03:02,924
Đông Đức quyết định đóng cửa biên giới,
đó là lúc Bức tường Berlin hình thành.

58
00:03:02,924 --> 00:03:05,434
Dài 43 kilomet xuyên qua Berlin

59
00:03:05,434 --> 00:03:08,124
và hơn 112 kilomet xung quanh Đông Đức,

60
00:03:08,124 --> 00:03:12,095
rào cản ban đầu
gồm hàng rào và dây thép gai.

61
00:03:12,095 --> 00:03:14,916
Một số người Berlin trốn
bằng cách nhảy qua hàng rào

62
00:03:14,916 --> 00:03:16,715
hoặc qua cửa sổ,

63
00:03:16,715 --> 00:03:20,065
nhưng vì bức tường ngày càng mở rộng,
việc này trở nên khó khăn hơn.

64
00:03:20,065 --> 00:03:27,005
Năm 1965, rào cản dài 106 kilomet
và cao 3,6 mét bằng bê tông được củng cố

65
00:03:27,005 --> 00:03:30,505
chặn phía trên bằng ống nhẵn
để ngăn việc leo qua.

66
00:03:30,505 --> 00:03:34,175
Qua nhiều năm tiếp theo,
bức tường được củng cố bởi dây thép gai,

67
00:03:34,175 --> 00:03:35,197
chó bảo vệ,

68
00:03:35,197 --> 00:03:36,866
và cả dây mìn,

69
00:03:36,866 --> 00:03:40,706
cùng với 302 tháp canh và 20 hầm trú ẩn.

70
00:03:40,706 --> 00:03:46,176
Một hàng rào song song rộng 100 mét
được gọi là dải đất chết.

71
00:03:46,176 --> 00:03:50,237
Ở đó, các tòa nhà bị phá hủy
và đất được phủ cát

72
00:03:50,237 --> 00:03:53,797
để tầm nhìn của hàng trăm lính canh
được rõ hơn

73
00:03:53,797 --> 00:03:57,126
để bắn bất kỳ ai cố vượt qua.

74
00:03:57,126 --> 00:04:03,187
Dù vậy, theo thống kê, gần 5000 người
đã bỏ trốn thành công khỏi Đông Đức

75
00:04:03,187 --> 00:04:06,507
từ năm 1961 đến 1989.

76
00:04:06,507 --> 00:04:10,187
Một số nhà ngoại giao hoặc vận động viên
trốn khi đang ở nước ngoài,

77
00:04:10,187 --> 00:04:13,367
nhưng những người khác
là dân thường thì đào hầm,

78
00:04:13,367 --> 00:04:15,048
bơi qua các kênh,

79
00:04:15,048 --> 00:04:16,877
bay bằng khinh khí cầu,

80
00:04:16,877 --> 00:04:21,168
hoặc thậm chí tông bức tường
bằng xe tăng cướp được.

81
00:04:21,168 --> 00:04:22,488
Tuy nhiên nguy cơ rất cao.

82
00:04:22,488 --> 00:04:26,248
Hơn 138 người chết khi cố trốn thoát.

83
00:04:26,248 --> 00:04:30,958
Vài lần người Tây Đức chứng kiến
nhưng không thể giúp họ.

84
00:04:30,958 --> 00:04:35,920
Bức tường ổn định kinh tế Đông Đức
bằng cách ngăn chặn người lao động rời đi,

85
00:04:35,920 --> 00:04:38,010
nhưng lại phá huỷ danh tiếng,

86
00:04:38,010 --> 00:04:41,947
trở thành biểu tượng của sự đàn áp
của Chủ nghĩa Cộng sản.

87
00:04:41,947 --> 00:04:44,088
Như một phần hòa giải với miền Đông,

88
00:04:44,088 --> 00:04:49,219
Hiệp ước cơ bản năm 1972
công nhận Đông Đức là một quốc gia

89
00:04:49,219 --> 00:04:53,808
trong khi Tây Đức vẫn giữ hi vọng
được thống nhất toàn vẹn.

90
00:04:53,808 --> 00:04:56,979
Mặc dù phía Đông dần dần
cho phép thăm gia đình,

91
00:04:56,979 --> 00:05:00,583
nhưng họ vẫn cố ngăn cản
mọi người thực hiện quyền lợi này

92
00:05:00,583 --> 00:05:04,611
với quy trình hành chính khó khăn
và chi phí cao.

93
00:05:04,611 --> 00:05:08,060
Dù vậy, họ vẫn bị choáng với số đơn nộp.

94
00:05:08,060 --> 00:05:09,790
Vào cuối năm 1980

95
00:05:09,790 --> 00:05:12,740
Sự tự do hóa của các khối phía Đông

96
00:05:12,740 --> 00:05:17,481
đã gây ra các cuộc biểu tình
đòi tự do đi lại và dân chủ.

97
00:05:17,481 --> 00:05:20,080
Chiều tối ngày 9 tháng 11 năm 1989,

98
00:05:20,080 --> 00:05:25,450
Đông Đức cố gắng xoa dịu bằng cách
cho việc cấp phép tự do đi lại dễ hơn.

99
00:05:25,450 --> 00:05:28,501
Nhưng thông báo đó
khiến hàng ngàn người Berlin

100
00:05:28,501 --> 00:05:31,200
đến biên giới nơi bức tường,

101
00:05:31,200 --> 00:05:35,241
và gây áp lực cho bảo vệ
để mở cổng ngay lập tức.

102
00:05:35,241 --> 00:05:37,692
Vui mừng vì dòng người đổ vào Tây Berlin

103
00:05:37,692 --> 00:05:41,361
người dân hai bên nhảy múa trên nóc tường.

104
00:05:41,361 --> 00:05:45,372
và những người khác phá hủy bức tường
bằng tất cả những công cụ họ tìm được.

105
00:05:45,372 --> 00:05:48,231
Mặc dù đội biên phòng
lúc đầu cố gắng giữ trật tự,

106
00:05:48,231 --> 00:05:52,972
nhưng có thể thấy những năm tháng chia cắt
đã đến lúc chấm dứt.

107
00:05:52,972 --> 00:05:58,332
Sau bốn thập kỷ, nước Đức
hoàn toàn thống nhất vào năm 1990.

108
00:05:58,332 --> 00:06:01,422
Và Liên Xô đã sụp đổ không lâu sau đó.

109
00:06:01,422 --> 00:06:04,273
Ngày nay, một phần bức tường
vẫn được giữ để nhắc nhở

110
00:06:04,273 --> 00:06:07,353
rằng bất kỳ rào cản nào
xây lên để ngăn cản tự do,

111
00:06:07,353 --> 00:06:09,472
chúng ta đều có thể phá hủy nó.