[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:02.46,Default,,0000,0000,0000,,"Bu devor keltirgan dahshatlarni ham, \Nuni qulatgan Dialogue: 0,0:00:02.46,0:00:04.84,Default,,0000,0000,0000,,ozodlikka bo'lgan muhabbatni ham unutmang. Dialogue: 0,0:00:04.84,0:00:07.24,Default,,0000,0000,0000,,– Berlin devoridagi grafitning \Nnoma'lum muallifi. Dialogue: 0,0:00:07.24,0:00:10.92,Default,,0000,0000,0000,,1961-yil 13-avgust kuni erta tongda Dialogue: 0,0:00:10.92,0:00:14.82,Default,,0000,0000,0000,,Sharqiy Germaniya quruvchilari \Nharbiylar va politsiya hamrohligida Dialogue: 0,0:00:14.82,0:00:19.72,Default,,0000,0000,0000,,ko'chalarni buzib, \NBerlin va uning atroflariga Dialogue: 0,0:00:19.72,0:00:21.47,Default,,0000,0000,0000,,to'siqlar o’rnata boshladi. Dialogue: 0,0:00:21.47,0:00:25.68,Default,,0000,0000,0000,,Shu kecha tarixdagi eng mashhur \Nbo’linish chiziqlaridan biri – Dialogue: 0,0:00:25.68,0:00:27.81,Default,,0000,0000,0000,,Berlin devori qurilishi boshlandi. Dialogue: 0,0:00:27.81,0:00:30.58,Default,,0000,0000,0000,,Devor qurilishi keyingi \No'n yillikda davom etib, Dialogue: 0,0:00:30.58,0:00:32.06,Default,,0000,0000,0000,,ko’chalarni bo’lib tashladi, Dialogue: 0,0:00:32.06,0:00:33.58,Default,,0000,0000,0000,,oilalarni bir-biridan ayirdi va Dialogue: 0,0:00:33.58,0:00:36.88,Default,,0000,0000,0000,,nafaqat Germaniyani, balki \Nbutun dunyoni ikkiga ajratib yubordi. Dialogue: 0,0:00:36.88,0:00:39.13,Default,,0000,0000,0000,,Qanday bunday vaziyatga\Ntushib qolganimizni Dialogue: 0,0:00:39.13,0:00:41.37,Default,,0000,0000,0000,,tushunish uchun II Jahon Urushini \Neslash lozim. Dialogue: 0,0:00:41.37,0:00:43.04,Default,,0000,0000,0000,,AQSH, Buyuk Britaniya\Nhamda Fransiya Dialogue: 0,0:00:43.04,0:00:47.45,Default,,0000,0000,0000,,Gitlerga ittifoqchi mamlakatlarga qarshi\Nkurashda Sovet Ittifoqi bilan birlashdi. Dialogue: 0,0:00:47.45,0:00:49.03,Default,,0000,0000,0000,,Fashist Germaniyasini\Nmag'lub Dialogue: 0,0:00:49.03,0:00:52.74,Default,,0000,0000,0000,,qilgach, g'olib davlatlar mamlakatning \Nturli qismlarini egallab oldi. Dialogue: 0,0:00:52.74,0:00:55.01,Default,,0000,0000,0000,,Bo'linish vaqtinchalik \Ndavom etishi kerak edi, Dialogue: 0,0:00:55.01,0:00:57.85,Default,,0000,0000,0000,,ammo sobiq ittifoqchilar urushdan keyingi Dialogue: 0,0:00:57.85,0:01:00.51,Default,,0000,0000,0000,,Yevropa masalasida \No’zaro kelisha olmadilar. Dialogue: 0,0:01:00.51,0:01:03.79,Default,,0000,0000,0000,,G'arb mamlakatlari erkin bozor\Niqtisodiyotini ilgari surgan paytda, Dialogue: 0,0:01:03.79,0:01:07.51,Default,,0000,0000,0000,,Sovet Ittifoqi o'ziga qaram bo'lgan \Nkommunistik davlatlar qatorida zaiflashib Dialogue: 0,0:01:07.51,0:01:10.28,Default,,0000,0000,0000,,qolgan Germaniyani ham\Nqo’ldan chiqarmaslikka intildi. Dialogue: 0,0:01:10.28,0:01:11.100,Default,,0000,0000,0000,,Munosabatlar yomonlashgach, Dialogue: 0,0:01:11.100,0:01:15.30,Default,,0000,0000,0000,,g'arbda Germaniya Federativ Respublikasi \N(GFR) tuzildi, Dialogue: 0,0:01:15.30,0:01:20.12,Default,,0000,0000,0000,,SSSR esa sharqda Germaniya Demokratik \NRespublikasi (GDR) ni tashkil etdi. Dialogue: 0,0:01:20.12,0:01:23.97,Default,,0000,0000,0000,,Sovet mamlakatlari G'arb bilan savdo-sotiq\Nhamda harakat erkinligini cheklab Dialogue: 0,0:01:23.97,0:01:27.31,Default,,0000,0000,0000,,qo'ydilar va shu tariqa deyarli \No'tib bo'lmaydigan chegara tuzildi. Dialogue: 0,0:01:27.31,0:01:29.87,Default,,0000,0000,0000,,U “temir parda” nomi bilan tanildi. Dialogue: 0,0:01:29.87,0:01:34.56,Default,,0000,0000,0000,,Germaniyaning sobiq poytaxti Berlinda \Nvaziyat ancha murakkab edi. Dialogue: 0,0:01:34.56,0:01:38.64,Default,,0000,0000,0000,,Shahar butunlay GDR hududida joylashgan \Nbo'lsa ham, urushdan keyingi bitim Dialogue: 0,0:01:38.64,0:01:42.92,Default,,0000,0000,0000,,ittifoqdoshlarga mamlakatni birgalikda \Nboshqarish huquqini berdi. Dialogue: 0,0:01:42.92,0:01:46.72,Default,,0000,0000,0000,,Shunday qilib, Amerika, Britaniya va \NFransiya Berlinning g'arbiy tumanlarida Dialogue: 0,0:01:46.72,0:01:49.23,Default,,0000,0000,0000,,demokratik bo’linmalarga asos soldilar. Dialogue: 0,0:01:49.23,0:01:52.59,Default,,0000,0000,0000,,GDR aholisiga mamlakatdan chiqib ketish \Nrasman taqiqlangan bo'lsa-da, Dialogue: 0,0:01:52.59,0:01:55.70,Default,,0000,0000,0000,,Berlinda piyoda, metro, tramvay \Nyoki avtobus bilan Dialogue: 0,0:01:55.70,0:01:57.96,Default,,0000,0000,0000,,to'g'ridan-to'g'ri g'arbiy qismga borish, Dialogue: 0,0:01:57.96,0:01:59.48,Default,,0000,0000,0000,,undan keyin esa GFR ga kirish Dialogue: 0,0:01:59.48,0:02:02.63,Default,,0000,0000,0000,,yoki mamlakat tashqarisiga \Nchiqish mumkin edi. Dialogue: 0,0:02:02.63,0:02:06.63,Default,,0000,0000,0000,,Bu ochiq chegara GDR rahbariyatiga \Nmuammo tug'dirdi. Dialogue: 0,0:02:06.63,0:02:10.66,Default,,0000,0000,0000,,Ular Gitlerga nisbatan kommunistcha \Nqarshilik ko’rsatishlarini da’vo qilib, Dialogue: 0,0:02:10.66,0:02:14.76,Default,,0000,0000,0000,,G'arbiy Germaniyani fashistik rejim \Ndavomchilari sifatida qoraladilar. Dialogue: 0,0:02:14.76,0:02:18.87,Default,,0000,0000,0000,,AQSh va uning ittifoqchilari GFR ni \Nqayta tiklashga mablag’ ajratar ekan, Dialogue: 0,0:02:18.87,0:02:23.49,Default,,0000,0000,0000,,SSSR GDR resurslarini tovon sifatida \No’zlashtira boshladi, natijada Dialogue: 0,0:02:23.49,0:02:27.41,Default,,0000,0000,0000,,mamlakatning rejalashtirilgan iqtisodiyoti\No’z raqobatbardoshligini yo’qotdi. Dialogue: 0,0:02:27.41,0:02:31.13,Default,,0000,0000,0000,,GDR dagi hayot Shtazi – maxfiy politsiya \Ntomonidan nazorat qilinib, Dialogue: 0,0:02:31.13,0:02:35.28,Default,,0000,0000,0000,,ular “quloqlari” va xabarchilari orqali \Nfuqarolar orasida Dialogue: 0,0:02:35.28,0:02:37.87,Default,,0000,0000,0000,,xoinlik harakatlarini aniqlashga kirishdi. Dialogue: 0,0:02:37.87,0:02:40.77,Default,,0000,0000,0000,,Sharqda bepul ta'lim va\Nsog'liqni saqlash xizmati Dialogue: 0,0:02:40.77,0:02:43.20,Default,,0000,0000,0000,,joriy etilgan bo'lsa, \NG'arbda yuqori maosh, Dialogue: 0,0:02:43.20,0:02:44.68,Default,,0000,0000,0000,,keng turdagi iste’mol tovarlari Dialogue: 0,0:02:44.68,0:02:46.65,Default,,0000,0000,0000,,va shaxsiy erkinlik ta’minlangan edi. Dialogue: 0,0:02:46.65,0:02:52.66,Default,,0000,0000,0000,,1961-yilga kelib, 3,5 million kishi, \Nbu GDR aholisining qariyb 20 foiziga teng, Dialogue: 0,0:02:52.66,0:02:56.26,Default,,0000,0000,0000,,shu jumladan ko'plab yosh mutaxassislar \Nmamlakatni tark etdi. Dialogue: 0,0:02:56.26,0:02:57.91,Default,,0000,0000,0000,,Keyingi yo'qotishlarni\Noldini olish Dialogue: 0,0:02:57.91,0:03:02.92,Default,,0000,0000,0000,,uchun GDR chegarani yopishga qaror qildi.\NShu tariqa Berlin devori paydo bo'ldi. Dialogue: 0,0:03:02.92,0:03:05.43,Default,,0000,0000,0000,,Berlin orqali 43 km va Dialogue: 0,0:03:05.43,0:03:08.12,Default,,0000,0000,0000,,Sharqiy Germaniya bo'ylab \N112 km ga cho'zilgan Dialogue: 0,0:03:08.12,0:03:12.06,Default,,0000,0000,0000,,dastlabki to'siq tikonli sim \Nva to'r panjaradan iborat edi. Dialogue: 0,0:03:12.06,0:03:14.92,Default,,0000,0000,0000,,Ayrim berlinliklar simdan sakrab yoki Dialogue: 0,0:03:14.92,0:03:16.72,Default,,0000,0000,0000,,derazadan oshib o’tib qochishdi, Dialogue: 0,0:03:16.72,0:03:20.06,Default,,0000,0000,0000,,ammo devor kengaygani sari \Nbu ish qiyinlashib bordi. Dialogue: 0,0:03:20.06,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,1965-yilga kelib 106 kmlik, balandligi\N3,6 m bo’lgan beton to'siqlar paydo bo'ldi Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:30.62,Default,,0000,0000,0000,,va oshib o’tishga yo’l qo’ymaslik uchun\Nustiga silliq trubalar o'rnatildi. Dialogue: 0,0:03:30.62,0:03:34.18,Default,,0000,0000,0000,,Kelgusi yillarda devor tikanli to'siqlar, Dialogue: 0,0:03:34.18,0:03:35.20,Default,,0000,0000,0000,,qo'riqchi itlar va Dialogue: 0,0:03:35.20,0:03:36.87,Default,,0000,0000,0000,,hatto minalar bilan mustahkamlanib, Dialogue: 0,0:03:36.87,0:03:40.71,Default,,0000,0000,0000,,ularga 302 ta soqchi va \N20 ta bunkerlar qo'shildi. Dialogue: 0,0:03:40.71,0:03:46.18,Default,,0000,0000,0000,,Devor ortida 100m maydonni ajratib turuv-\Nchi to’siq – "o'lim chizig'i" bor edi. Dialogue: 0,0:03:46.18,0:03:50.24,Default,,0000,0000,0000,,U yerdagi barcha binolar vayron qilinib, \Nchegarani kesib o'tishga jur'at etgan Dialogue: 0,0:03:50.24,0:03:53.80,Default,,0000,0000,0000,,har qanday kishini otib tashlash \Nbuyurilgan yuzlab soqchilar uchun Dialogue: 0,0:03:53.80,0:03:57.13,Default,,0000,0000,0000,,kuzatuv joyi qum bilan qoplangan edi. Dialogue: 0,0:03:57.13,0:04:03.19,Default,,0000,0000,0000,,Ammo 1961-1989-yillar oralig'ida \Nbesh mingga yaqin odam Dialogue: 0,0:04:03.19,0:04:06.48,Default,,0000,0000,0000,,Sharqiy Germaniyadan \Nqochib qutulishga muvaffaq bo'ldi. Dialogue: 0,0:04:06.48,0:04:10.36,Default,,0000,0000,0000,,Ulardan ba'zilari diplomatlar yoki \Nsportchilar bo'lgan, Dialogue: 0,0:04:10.36,0:04:13.56,Default,,0000,0000,0000,,ammo boshqa qochqinlar tunnel qazib, Dialogue: 0,0:04:13.56,0:04:15.05,Default,,0000,0000,0000,,kanal bo'ylab suzib, sharlarda Dialogue: 0,0:04:15.05,0:04:16.88,Default,,0000,0000,0000,,uchib yoki hatto o'g'irlangan tankda Dialogue: 0,0:04:16.88,0:04:21.17,Default,,0000,0000,0000,,devorni buzib o'tgan oddiy fuqarolar edi. Dialogue: 0,0:04:21.17,0:04:22.49,Default,,0000,0000,0000,,Ammo xavf-xatar katta edi. Dialogue: 0,0:04:22.49,0:04:26.25,Default,,0000,0000,0000,,Kamida 138 kishi \Nqochishga urinib halok bo'ldi. Dialogue: 0,0:04:26.25,0:04:30.96,Default,,0000,0000,0000,,Ayrim qochqinlar yordam berishga ojiz\Nbo'lgan GFR aholisi oldida otib tashlandi. Dialogue: 0,0:04:30.96,0:04:35.92,Default,,0000,0000,0000,,Devor ishchi kuchini saqlab qolish hisobi-\Nga GDR iqtisodiyotini barqarorlashtirdi, Dialogue: 0,0:04:35.92,0:04:38.01,Default,,0000,0000,0000,,ammo butun dunyoda kommunistik repressiya Dialogue: 0,0:04:38.01,0:04:41.95,Default,,0000,0000,0000,,timsoliga aylanib, \No'z obro'siga putur yetkazdi. Dialogue: 0,0:04:41.95,0:04:44.09,Default,,0000,0000,0000,,G'arb bilan yaqinlashish siyosatini\Nbir qismi Dialogue: 0,0:04:44.09,0:04:49.22,Default,,0000,0000,0000,,bo'lgan 1972-yilgi GDR va GFR o'rtasidagi\Nshartnoma Sharqiy Germaniyani rasman Dialogue: 0,0:04:49.22,0:04:53.81,Default,,0000,0000,0000,,tan oldi, G'arbiy Germaniya esa GDR bilan \Nbirlashishdan umidini uzmadi. Dialogue: 0,0:04:53.81,0:04:57.22,Default,,0000,0000,0000,,GDR tuzumi asta-sekin qarindoshlar\Ntashrifiga ruxsat bergan bo'lsa-da, Dialogue: 0,0:04:57.22,0:05:00.58,Default,,0000,0000,0000,,rasmiylar holdan toydiradigan \Nbyurokratiya va katta boj to'lovi orqali Dialogue: 0,0:05:00.58,0:05:04.61,Default,,0000,0000,0000,,fuqarolarni ushbu huquqdan \Nfoydalanmaslikka rag'batlantirdi. Dialogue: 0,0:05:04.61,0:05:08.06,Default,,0000,0000,0000,,Ammo shunga qaramay, hukumat \Narizalar bilan to'lib toshgandi. Dialogue: 0,0:05:08.06,0:05:09.79,Default,,0000,0000,0000,,80-yillarning oxiriga kelib, boshqa Dialogue: 0,0:05:09.79,0:05:12.74,Default,,0000,0000,0000,,Sharqiy blok tuzumlarining \Nliberallashishi harakat erkinligi Dialogue: 0,0:05:12.74,0:05:17.48,Default,,0000,0000,0000,,va demokratiyani talab qilgan \Nommaviy namoyishlarga sabab bo'ldi. Dialogue: 0,0:05:17.48,0:05:20.08,Default,,0000,0000,0000,,1989 yil 9-noyabr kechasi\NGDR chiqish ruxsatnomalarini Dialogue: 0,0:05:20.08,0:05:25.45,Default,,0000,0000,0000,,berish tartibini soddalashtirib, \Nvaziyatni yumshatishga harakat qildi. Dialogue: 0,0:05:25.45,0:05:28.50,Default,,0000,0000,0000,,Ammo bu xabardan so'ng \Nminglab sharqiy berlinliklar Dialogue: 0,0:05:28.50,0:05:31.20,Default,,0000,0000,0000,,Berlin devorining \Nchegara postlariga chiqishdi Dialogue: 0,0:05:31.20,0:05:35.24,Default,,0000,0000,0000,,va hayratga tushgan soqchilarni \Ndarhol eshikni ochishga majbur qilishdi. Dialogue: 0,0:05:35.24,0:05:37.69,Default,,0000,0000,0000,,Quvonchga to'lgan olomon\NG'arbiy Berlinga yopirilib Dialogue: 0,0:05:37.69,0:05:41.36,Default,,0000,0000,0000,,kirdi, ikkala tomondagi kishilar ham \Ndevor ustida raqsga tushishdi. Dialogue: 0,0:05:41.36,0:05:45.37,Default,,0000,0000,0000,,Boshqalar esa qo'liga tushgan narsa bilan \Ndevorni buza boshladi. Dialogue: 0,0:05:45.37,0:05:48.37,Default,,0000,0000,0000,,Chegarachilar dastlab tartibni saqlashga \Nharakat qilishgan Dialogue: 0,0:05:48.37,0:05:52.97,Default,,0000,0000,0000,,bo'lsa-da, tez orada bo'linish davri \Nnihoyasiga yetgani ma'lum bo'ldi. Dialogue: 0,0:05:52.97,0:05:58.33,Default,,0000,0000,0000,,Qirq yildan so'ng, 1990-yil oktabrida \NGermaniya qayta birlashdi. Dialogue: 0,0:05:58.33,0:06:01.42,Default,,0000,0000,0000,,Ko'p o'tmay Sovet Ittifoqi ham quladi. Dialogue: 0,0:06:01.42,0:06:04.37,Default,,0000,0000,0000,,Hozirda devorning ayrim qismlari \Nerkinlikni cheklash Dialogue: 0,0:06:04.37,0:06:07.47,Default,,0000,0000,0000,,uchun o'rnatilgan har qanday\Nto'siqni yo'q qilish mumkinligi Dialogue: 0,0:06:07.47,0:06:09.70,Default,,0000,0000,0000,,haqida eslatma sifatida saqlanib qolgan.