1
00:00:14,820 --> 00:00:17,320
Dikkat eksikliği yüzünden
okulda zor zamanlarım oldu

2
00:00:17,320 --> 00:00:19,391
ve bunu yaklaşık 30 yıldır yaşıyorum

3
00:00:19,391 --> 00:00:23,395
bu yüzden biyolojiye, jeolojiye,
fiziğe ve kimyaya odaklanamadım,

4
00:00:23,395 --> 00:00:24,926
benim için oldukça zorlayıcıydı.

5
00:00:24,926 --> 00:00:27,826
Dikkatimi cezbeden tek şey,

6
00:00:27,826 --> 00:00:30,239
Dünya denen gezegendi.

7
00:00:30,239 --> 00:00:33,242
Bu resimde gördüğünüz üzere,
Dünya'nın çoğunluğu sudan oluşuyor.

8
00:00:33,242 --> 00:00:34,383
Burası Pasifik Okyanusu.

9
00:00:34,383 --> 00:00:36,288
Dünya'nın %70'i suyla kaplı.

10
00:00:36,288 --> 00:00:39,108
"Hey, Dünya'yı tanıyorum, 
burada yaşıyorum" diyebilirsiniz.

11
00:00:39,108 --> 00:00:40,222
Dünyayı tanımıyorsunuz.

12
00:00:40,222 --> 00:00:41,713
Bu gezegeni tanımıyorsunuz

13
00:00:41,713 --> 00:00:44,651
çünkü çoğunluğu
ortalama 3 kilometre derinlikte.

14
00:00:44,651 --> 00:00:48,705
Dışarı çıkıp Empire State Binası
ve Chrysler Binasına baktığınızda,

15
00:00:48,705 --> 00:00:52,003
okyanusun ortalama derinliği,
bu binaların her birinin 15'i kadardır.

16
00:00:52,003 --> 00:00:55,132
Bu suyun içinde ne olduğunun
yaklaşık %5'ini keşfettik.

17
00:00:55,132 --> 00:00:58,962
"Keşfettik," yani ilk kez gidip
orada ne olduğunu gördük.

18
00:00:58,962 --> 00:01:00,699
Bugün yapmak istediğim,

19
00:01:00,699 --> 00:01:03,859
bu gezegen ve okyanuslar hakkında
size bazı şeyler göstermek.

20
00:01:03,859 --> 00:01:06,506
Sizi, sığ sulardan derin sulara
götürmek istiyorum

21
00:01:06,506 --> 00:01:08,418
ve umarım ki siz de benim gibi,

22
00:01:08,418 --> 00:01:12,178
Dünya gezegenini keşfederken bağımlısı
olacağınız bazı şeyler göreceksiniz.

23
00:01:12,178 --> 00:01:15,136
Mercan adalarını bilirsiniz,
çokça mercan adası görmüşsünüzdür,

24
00:01:15,136 --> 00:01:16,962
şnorkelle yüzmek için sahile gidenler

25
00:01:16,962 --> 00:01:20,075
mercan adalarının muhteşem yerler
olduğunu bilir -- yaşam doludur,

26
00:01:20,075 --> 00:01:23,596
büyük hayvanlar, küçük hayvanlar;
bazıları güzeldir bazıları ise tehlikeli,

27
00:01:23,596 --> 00:01:25,504
köpek balıkları, balinalar, bütün hepsi.

28
00:01:25,504 --> 00:01:27,395
Onların insanlıktan korunması gerek.

29
00:01:27,395 --> 00:01:28,312
Çok güzel yerler.

30
00:01:28,312 --> 00:01:30,345
Fakat muhtemelen bilmediğiniz şey,

31
00:01:30,345 --> 00:01:33,684
okyanusun çok derinliklerinde
volkanik patlamaların olduğu.

32
00:01:33,684 --> 00:01:36,283
Dünya'daki volkanların çoğu 
denizin dibinde --

33
00:01:36,283 --> 00:01:37,548
bu oran %80'den fazla.

34
00:01:37,548 --> 00:01:41,637
Ayrıca okyanusun derinlerinde
şu sıralar yanan ateş var.

35
00:01:41,637 --> 00:01:44,611
Tüm dünyada -- Pasifik, Atlantik
ve Hint Okyanusunda durum bu.

36
00:01:44,611 --> 00:01:47,679
Burada, okyanus tabanında
kayalar sıvıya dönüşüyor.

37
00:01:47,679 --> 00:01:49,777
Yani aslında okyanus 
tabanında dalgalar var.

38
00:01:49,777 --> 00:01:52,256
Orada hiçbir şeyin
yaşayamayacağını söyleyebilirsiniz

39
00:01:52,256 --> 00:01:53,839
ama etraflıca bakınca orada bile;

40
00:01:53,839 --> 00:01:56,709
Dünya'nın en derin ve en karanlık
yerlerinde yaşam buluyoruz,

41
00:01:56,709 --> 00:01:59,103
bu da bize, yaşamın var olmak
istediğini anlatıyor.

42
00:01:59,103 --> 00:02:00,618
Oldukça muhteşem bir şey.

43
00:02:00,618 --> 00:02:02,737
Denizin dibine her gittiğimizde,

44
00:02:02,737 --> 00:02:04,957
denizaltı ve robotlarla keşif yapıyoruz,

45
00:02:04,957 --> 00:02:07,283
genellikle şaşırtıcı şeyler görüyoruz,

46
00:02:07,283 --> 00:02:10,092
bu bazen ürkütücü, bazense
devrim niteliğinde şeyler oluyor.

47
00:02:10,092 --> 00:02:12,338
Şu su birikintisini görüyorsunuz.

48
00:02:12,338 --> 00:02:14,633
Suyun etrafında küçük bir uçurum var

49
00:02:14,633 --> 00:02:16,327
ve küçük bir kumsal var.

50
00:02:16,327 --> 00:02:19,165
Daha çok yaklaşınca
kumsalı daha iyi göreceksiniz,

51
00:02:19,165 --> 00:02:21,269
aşağıdaki suyun dalgalarını göreceksiniz.

52
00:02:21,269 --> 00:02:23,256
Bu suyun özel olmasının sebebi,

53
00:02:23,256 --> 00:02:25,561
Meksika Körfezi'nin dibinde olması.

54
00:02:25,561 --> 00:02:27,429
Bir denizaltının içinde oturuyorsunuz

55
00:02:27,429 --> 00:02:31,822
ve pencerenizden denizin altındaki
küçük gölete bakıyorsunuz.

56
00:02:31,822 --> 00:02:35,046
Göletler, göller ve nehirler görüyoruz --

57
00:02:35,046 --> 00:02:37,461
aslında, tam şurada, okyanusun dibinde

58
00:02:37,461 --> 00:02:39,556
sol alttan sağ üste doğru
akan bir nehir var.

59
00:02:39,556 --> 00:02:41,555
Su aslında bu yoldan akıyor.

60
00:02:41,555 --> 00:02:43,231
Bu durum bizi tamamen çıldırtıyor.

61
00:02:43,231 --> 00:02:44,937
Bu kadar dipte bu nasıl olabilir?

62
00:02:44,937 --> 00:02:46,994
Okyanusta daha çok olan suya bakıyorsunuz.

63
00:02:46,994 --> 00:02:50,430
Ayrıca bu suda yaşayanlar
sadece hayvanlar.

64
00:02:50,430 --> 00:02:52,388
Yani okyanusun dibindesiniz.

65
00:02:52,388 --> 00:02:56,104
Bu haritayı seviyorum çünkü okyanusun
ortasında sıradağlar olduğunu gösteriyor.

66
00:02:56,104 --> 00:02:59,342
Bu, Dünya'daki en büyük sıradağa
okyanus ortası sırtı deniyor --

67
00:02:59,342 --> 00:03:02,874
bu sıradağ 80 bin kilometre uzunluğunda
ve ona ancak göz ucuyla bakabildik.

68
00:03:02,874 --> 00:03:04,170
Güçlükle göz ucuyla baktık.

69
00:03:04,170 --> 00:03:07,349
Vadiler, binlerce vadi buluyoruz;

70
00:03:07,349 --> 00:03:10,398
hepsi de Büyük Kanyon'dan
büyük, geniş ve derin.

71
00:03:10,398 --> 00:03:13,314
Dediğim gibi, su altında göller,
nehirler ve şelaleler bulduk.

72
00:03:13,314 --> 00:03:14,932
Gezegendeki en büyük şelale,

73
00:03:14,932 --> 00:03:17,874
okyanusun altında, İzlanda yakınlarında.

74
00:03:17,874 --> 00:03:21,317
Bu keşfettiklerimizin hepsi
sadece %5'lik bir oran.

75
00:03:21,317 --> 00:03:23,596
Yani mesele gezegeni keşfetmek,

76
00:03:23,596 --> 00:03:25,621
bunun için teknolojiye sahip olmalısınız.

77
00:03:25,621 --> 00:03:26,820
Sadece teknoloji de değil

78
00:03:26,820 --> 00:03:30,268
fakat Dave Gallo ya da tek bir kişinin
keşfetmesi değil, bu bir ekip işi.

79
00:03:30,268 --> 00:03:32,561
Yetenekli bir ekibe sahip olmalısınız.

80
00:03:32,561 --> 00:03:34,057
Teknolojiye sahip olmalısınız.

81
00:03:34,057 --> 00:03:37,400
Bu durumda, bunların karşılığı
gemimiz Atlantis ve denizaltımız Alvin.

82
00:03:37,400 --> 00:03:39,916
Bu denizaltının içinde --
Alvin denize indiriliyor --

83
00:03:39,916 --> 00:03:41,095
orada üç kişi var.

84
00:03:41,095 --> 00:03:42,920
Güverteye çıkarılıyorlar.

85
00:03:42,920 --> 00:03:44,159
47 kişi daha var,

86
00:03:44,159 --> 00:03:47,801
bu gemideki ekip çalışması
herkesin iyi olduğundan emin oluyor.

87
00:03:47,801 --> 00:03:50,380
Bu denizaltıdaki herkes
şu an tek bir şey düşünüyor:

88
00:03:50,380 --> 00:03:52,845
"Bir kez daha tuvalete gitse miydim?"

89
00:03:52,845 --> 00:03:55,471
Çünkü 10 saat boyunca onun içindesiniz --

90
00:03:55,471 --> 00:03:56,788
bu küçük alanda 10 saat.

91
00:03:56,788 --> 00:04:00,030
Üç kişi birliktesiniz
ve etrafınızda hiç kimse olmayacak.

92
00:04:00,030 --> 00:04:02,975
Suya dalacaksınız ve suya
çarpar çarpmaz, muhteşem olacak.

93
00:04:02,975 --> 00:04:06,142
İçinize nüfuz eden hoş bir mavi renk var.

94
00:04:06,142 --> 00:04:07,843
Gemilerin sesini artık duymazsınız,

95
00:04:07,843 --> 00:04:09,857
bir deniz radarının
ping sesini duyarsınız.

96
00:04:09,857 --> 00:04:12,680
iPhone telefonunuz varsa
orada deniz radarı bulabilirsiniz,

97
00:04:12,680 --> 00:04:15,056
aynı ping aşağıya kadar ulaşıp
yukarı geri döner.

98
00:04:15,056 --> 00:04:18,602
Dalgıçlar, dışarıda sorun var mı diye
denizaltını kontrol ederler,

99
00:04:18,602 --> 00:04:19,976
sonra da "Devam et" derler,

100
00:04:19,976 --> 00:04:23,233
siz de okyanusun dibine doğru gidersiniz
ve bu muhteşem bir yolculuk.

101
00:04:23,233 --> 00:04:26,578
İki buçuk saat boyunca dibe batarsınız

102
00:04:26,578 --> 00:04:28,998
ve bunun iki saati zifiri karanlıktır.

103
00:04:28,998 --> 00:04:32,709
Okyanusun dibinde, bu dünyanın içinde
hiçbir şeyin yaşayamayacağını düşündük.

104
00:04:32,709 --> 00:04:35,406
İncelediğimizde, muhteşem şeyler gördük.

105
00:04:35,406 --> 00:04:37,661
Yol boyunca -- ortasu dediğimiz yerde --

106
00:04:37,661 --> 00:04:40,183
okyanusun yüzeyinden
dibine kadar yaşam bulduk.

107
00:04:40,183 --> 00:04:42,250
Ne zaman durup baksak, yaşam gördük.

108
00:04:42,250 --> 00:04:44,170
Size birkaç deniz anası göstereyim.

109
00:04:44,170 --> 00:04:46,929
Kesinlikle dünyadaki 
en havalı canlılardan biri.

110
00:04:46,929 --> 00:04:49,297
Şuna bakın, kollarını etrafında sallıyor.

111
00:04:49,297 --> 00:04:50,733
Küçük bir ıstakoz gibi.

112
00:04:50,733 --> 00:04:53,492
Diğer tüm hayvanlar gibi
bunların da ağzı çengelli,

113
00:04:53,492 --> 00:04:54,896
kolonyal hayvanlar.

114
00:04:54,896 --> 00:04:58,172
Bazı hayvanlar ufacık,
bazıları bu evreden daha uzun sürebilir.

115
00:04:58,172 --> 00:04:59,369
Muhteşem hayvanlar.

116
00:04:59,369 --> 00:05:01,297
Onları ağ ile yakalayamazsınız,

117
00:05:01,297 --> 00:05:03,919
onlara kameramızla göz atmak zorundayız.

118
00:05:03,919 --> 00:05:06,197
Her gittiğimizde, yeni türler görüyoruz.

119
00:05:06,197 --> 00:05:08,431
Okyanus yaşam dolu.

120
00:05:08,431 --> 00:05:10,489
Hal böyleyken,
okyanusun en derin kısmına --

121
00:05:10,489 --> 00:05:12,697
o sıradağlara gittiğimizde,
kaplıca buluyoruz.

122
00:05:12,697 --> 00:05:15,570
Şuna eminiz --
bu zehirli bir su olduğu için,

123
00:05:15,570 --> 00:05:16,719
çok derin olduğu için,

124
00:05:16,719 --> 00:05:20,149
elinizdeki boş bir fincanı
parçalamanız gibi Titanik'i de parçalar.

125
00:05:20,149 --> 00:05:22,434
Orada hiçbir yaşam belirtisi
olmadığına emindik.

126
00:05:22,434 --> 00:05:24,357
Onun yerine, tropik yağmur ormanındaki

127
00:05:24,357 --> 00:05:26,917
çeşitlilik ve yoğunluktan
daha çok yaşam buluyoruz.

128
00:05:26,917 --> 00:05:30,276
Bu yüzden, bir defasında denizaltının
penceresinden baktığımızda,

129
00:05:30,276 --> 00:05:32,435
Dünya'daki yaşam 
hakkındaki düşüncelerimizi

130
00:05:32,435 --> 00:05:34,183
kökten değiştiren bir şey keşfettik;

131
00:05:34,183 --> 00:05:36,244
keşfettiğimiz şey,
yaşamaya devam etmek için

132
00:05:36,244 --> 00:05:38,736
daima güneş ışığına 
sahip olmak zorunda olmadığımız.

133
00:05:38,736 --> 00:05:41,612
Deniz altında büyük hayvanlar da var,
bazısı tanıdık geliyor.

134
00:05:41,612 --> 00:05:44,275
Bu arkadaşa Dumbo deniyor,
onu seviyorum, Dumbo muhteşem.

135
00:05:44,275 --> 00:05:47,353
Bu arkadaş -- aman tanrım,
bu görüntüden daha çok olsun isterdim.

136
00:05:47,353 --> 00:05:49,741
Buna bakmak için
bir keşif yapmaya çalışıyoruz

137
00:05:49,741 --> 00:05:51,840
ve belki de bir yıl içinde
sonuçlandıracağız.

138
00:05:51,840 --> 00:05:53,337
İnternete girip göz atın derim.

139
00:05:53,337 --> 00:05:56,406
Vampyroteuthis infernalis. Vampir kalamar.

140
00:05:56,406 --> 00:05:57,867
İnanılmaz havalı.

141
00:05:57,867 --> 00:06:00,713
Derin denizin karanlığında,
parlak antenleri var,

142
00:06:00,713 --> 00:06:03,698
size doğru onun gibi yaklaşırsam
kollarımı karanlıkta açarım,

143
00:06:03,698 --> 00:06:06,374
böylece burada tek gördüğünüz
parlak küçük şeyler olur.

144
00:06:06,374 --> 00:06:07,912
O sırada, size doğru yaklaşırım.

145
00:06:07,912 --> 00:06:08,834
Kaçmak istediğinde,

146
00:06:08,834 --> 00:06:11,877
göze benzeyen ve poposunda bulunan
parlak kozalarını gösteriyor.

147
00:06:11,877 --> 00:06:14,041
Poposunda parlak kozalar var.
Ne kadar havalı.

148
00:06:14,041 --> 00:06:15,251
Muhteşem bir hayvan.

149
00:06:15,251 --> 00:06:16,312
(Gülüşmeler)

150
00:06:16,312 --> 00:06:18,656
"Vampir" kalamar korunmak istediğinde,

151
00:06:18,656 --> 00:06:20,816
bu siyah pelerinle tüm vücudunu örtüyor

152
00:06:20,816 --> 00:06:22,158
ve tortop haline geliyor.

153
00:06:22,158 --> 00:06:24,428
Acayip bir hayvan.

154
00:06:24,428 --> 00:06:26,968
Bu gemi, "Hayallerin Gemisi" --

155
00:06:26,968 --> 00:06:30,418
100 yıl önce Nisan'da, bu geminin 
New York'ta olması gerekiyordu.

156
00:06:30,418 --> 00:06:31,809
Bu, Titanik gemisi.

157
00:06:31,809 --> 00:06:34,192
Orada geçen sene bir keşfin
yardımcı rehberiydim.

158
00:06:34,192 --> 00:06:36,651
Bu gemi hakkında çok şey öğreniyoruz.

159
00:06:36,651 --> 00:06:38,979
Titanik, biyoloji adına
ilgi çekici bir yer

160
00:06:38,979 --> 00:06:42,154
çünkü hayvanlar yaşamak için
Titanik'e doğru ilerliyor.

161
00:06:42,154 --> 00:06:44,277
Mikroplar Titanik'in gövdesini yiyorlar.

162
00:06:44,277 --> 00:06:47,635
Burası, Jack'in dünyanın kralı
olduğu Titanik'in pruvası.

163
00:06:47,635 --> 00:06:49,145
Çok iyi gidiyoruz.

164
00:06:49,145 --> 00:06:52,441
Bir gün Titanik'in sanalını yapıyor
olacağımız beni heyecanlandırıyor,

165
00:06:52,441 --> 00:06:56,840
yani evde oturup
oyun kolu ve kulaklığınızla

166
00:06:56,840 --> 00:06:59,328
Titanik'i kendi başınıza
keşfedebilirsiniz.

167
00:06:59,328 --> 00:07:01,852
Yapmak istediğimiz bu,
böyle sanal dünyalar yaratmak,

168
00:07:01,852 --> 00:07:05,278
yani dünyayı keşfeden Dave Gallo
ya da başkası değil; keşfeden sizsiniz.

169
00:07:05,278 --> 00:07:06,693
Kendiniz için keşfedin.

170
00:07:06,693 --> 00:07:08,403
Sözün özü şu:

171
00:07:08,403 --> 00:07:11,263
Okyanuslar keşfedilmemiş durumda

172
00:07:11,263 --> 00:07:13,787
ve bunun ne kadar önemli
olduğunu size söyleyemem

173
00:07:13,787 --> 00:07:15,617
çünkü bizim için çok önemli.

174
00:07:15,617 --> 00:07:18,255
Bu gezegende yedi milyar insan yaşıyor

175
00:07:18,255 --> 00:07:20,145
ve hepimiz denizden etkileniyoruz

176
00:07:20,145 --> 00:07:23,328
çünkü okyanuslar nefes aldığınız havaya,

177
00:07:23,328 --> 00:07:25,857
içtiğiniz suya, yediğiniz yemeğe hakim.

178
00:07:25,857 --> 00:07:28,225
Bunların tümü bir şekilde
okyanusun hakimiyetinde

179
00:07:28,225 --> 00:07:30,709
ve bu bile daha keşfetmemiş halimiz --

180
00:07:30,709 --> 00:07:32,087
Yüzde 5.

181
00:07:32,087 --> 00:07:33,561
Size vermek istediğim mesaj şu:

182
00:07:33,561 --> 00:07:36,377
Bu yüzde 5'in içinde
size biraz havalı bir şeyler gösterdim.

183
00:07:36,377 --> 00:07:38,238
Çok daha fazla havalı şeyler var --

184
00:07:38,238 --> 00:07:41,686
okyanusa her daldığımızda,
deniz hakkında yeni şeyler öğreniyoruz.

185
00:07:41,686 --> 00:07:43,566
Peki, geri kalan %95'lik oranda ne var?

186
00:07:43,566 --> 00:07:46,565
Heyecan verici şeylere ulaştık mı
yoksa dışarıda dahası var mı?

187
00:07:46,565 --> 00:07:49,479
Okyanusun sürprizlerle dolu
olduğunu söylemek için buradayım.

188
00:07:49,479 --> 00:07:51,420
Marcel Proust'un sevdiğim bir sözü var:

189
00:07:51,420 --> 00:07:54,464
"Gerçek keşif yolculuğu, 
pek de yeni manzaralar aramak değildir"

190
00:07:54,464 --> 00:07:55,474
ki biz bunu yapıyoruz

191
00:07:55,474 --> 00:07:57,517
"fakat o manzarayı
yeni gözlerle görmektir."

192
00:07:57,517 --> 00:07:59,473
Bugün umarım ki size bunları göstermem,

193
00:07:59,473 --> 00:08:02,017
bu gezegene yeni gözlerle
bakmanıza yardımcı olmuştur

194
00:08:02,017 --> 00:08:04,715
ve sizden ilk kez bu konuda
farklı düşünmenizi istiyorum.

195
00:08:04,715 --> 00:08:07,054
Çok teşekkürler. Teşekkür ederim.

196
00:08:07,054 --> 00:08:09,656
(Alkış)