WEBVTT 00:00:06.817 --> 00:00:09.617 Yakın zamanda, yerleşik dört Mars üssünden birinde 00:00:09.617 --> 00:00:13.200 yeni bir uzay limanı inşa etmek istediğimizi 00:00:13.200 --> 00:00:16.650 ve yerini belirlemek için oy kullandığımızı düşünün. 00:00:16.650 --> 00:00:23.482 Mars'taki 100 sömürgecinin 42'si Batı üssünde, 26'sı Kuzey üssünde, 00:00:23.482 --> 00:00:28.252 15'i Güney ve 17'si Doğu üssünde yaşıyor. 00:00:28.252 --> 00:00:32.342 Amaçlarımız için herkesin uzay limanının üslerine 00:00:32.342 --> 00:00:34.615 olabildiğince yakın olmasını tercih ettiğini 00:00:34.615 --> 00:00:37.155 ve buna göre oy vereceğini varsayalım. 00:00:37.155 --> 00:00:40.445 Bu oylamayı yapmanın en adil yolu ne? NOTE Paragraph 00:00:40.445 --> 00:00:44.400 En basit çözüm, her bireyin tek bir oylama yapmasına izin vermek 00:00:44.400 --> 00:00:48.750 ve en çok oyu alan yeri seçmek olacak. 00:00:48.750 --> 00:00:54.119 Bu, "oy çokluğu sistemi" veya çoğul oylama olarak bilinir. 00:00:54.119 --> 00:00:57.179 Bu durumda, Batı üssü kolayca kazanır 00:00:57.179 --> 00:00:59.791 çünkü diğerlerinden daha fazla sakini var. 00:00:59.791 --> 00:01:04.031 Yine de, çoğu sömürgeci, diğer herkesten ne kadar uzakta olursa olsun, 00:01:04.031 --> 00:01:07.045 bunu en kötü sonuç olarak kabul eder. 00:01:07.045 --> 00:01:12.099 Peki çoğulluk oyu gerçekten en adil yöntem mi? NOTE Paragraph 00:01:12.099 --> 00:01:15.939 Ya anlık akış oylama gibi, 00:01:15.939 --> 00:01:17.755 sadece en iyi seçimleri yerine, 00:01:17.755 --> 00:01:21.591 tüm insanların tercihlerini açıklayan bir sistem denediysek? 00:01:21.591 --> 00:01:23.131 Şu şekilde olur: 00:01:23.131 --> 00:01:27.001 ilk olarak, seçmenler seçeneklerin her birini 1'den 4'e kadar sıralar 00:01:27.001 --> 00:01:29.651 ve ilk seçimlerini karşılaştırırız. 00:01:29.651 --> 00:01:34.348 Güney, birincilik için en az oyu aldı, bu yüzden elendi. 00:01:34.348 --> 00:01:39.716 15 oy bu seçmenlerin ikinci tercihi olan Doğu üssüne dağıtılıyor 00:01:39.716 --> 00:01:43.666 ve toplamda 32 puan veriliyor. 00:01:43.666 --> 00:01:49.177 Sonra en çok oy alanları karşılaştırır ve en az alanı tekrar eleriz. 00:01:49.177 --> 00:01:51.357 Bu sefer Kuzey üssü elendi. 00:01:51.357 --> 00:01:54.926 Sakinlerin ikinci tercihi Güney üssü olacaktı 00:01:54.926 --> 00:01:59.190 ancak zaten elendiğinden dolayı, oylar üçüncü tercihlerine gidiyor. 00:01:59.190 --> 00:02:05.390 Bu, Batı'nın 42 oyuna karşılık Doğu'ya 58 oy vererek onu kazanan yapar. 00:02:05.390 --> 00:02:08.090 Ancak bu da adil görünmüyor. 00:02:08.090 --> 00:02:11.806 Doğu, sondan ikinci olarak başlamakla kalmadı, 00:02:11.806 --> 00:02:16.280 ayrıca çoğunluk onu en az tercih ettikleri iki seçenek arasında sıraladı. NOTE Paragraph 00:02:16.280 --> 00:02:20.867 Sıralamaları kullanmak yerine, 00:02:20.867 --> 00:02:25.057 birden fazla turda oy kullanmayı deneyebiliriz. 00:02:25.057 --> 00:02:28.350 Normalde bu, Batı ve Kuzey'in ilk turu 00:02:28.350 --> 00:02:30.848 ve Kuzey'in ikinci turu kazanması anlamına gelir. 00:02:30.848 --> 00:02:33.509 Ancak Doğu üssü sakinleri, 00:02:33.509 --> 00:02:36.029 kazanacak oyları olmasa da, 00:02:36.029 --> 00:02:39.369 sonuçları yine de lehine çevirebileceklerini fark ediyorlar. 00:02:39.369 --> 00:02:43.289 İlk turda, kendi yerine Güney Üsse oy vererek 00:02:43.289 --> 00:02:46.299 Kuzey'i başarılı bir şekilde ilerlemekten alıkoyuyorlar. 00:02:46.299 --> 00:02:50.059 Doğu Üssü sakinlerinin bu "taktiksel oylaması" sayesinde 00:02:50.059 --> 00:02:55.177 Güney, en az nüfuslu olmasına rağmen kolayca ikinci raundu kazandı. 00:02:55.177 --> 00:02:59.762 Bir sistem, tercihleriniz hakkında sizi yalan söylemeye teşvik ederse 00:02:59.762 --> 00:03:01.712 adil ve iyi olarak adlandırılabilir mi? NOTE Paragraph 00:03:01.712 --> 00:03:05.511 Belki de yapmamız gereken, seçmenlerin olası olan 00:03:05.511 --> 00:03:08.676 her kafa kafaya eşleşmede bir tercih ifade etmelerine izin vermek. 00:03:08.676 --> 00:03:11.671 Bu, Condorcet yöntemi olarak bilinir. 00:03:11.671 --> 00:03:15.203 Bir eşleşmeyi düşünün: Batı ve Kuzey. 00:03:15.203 --> 00:03:18.713 100 sömürgecinin tümü, ikisi arasındaki tercihlerine oy veriyor. 00:03:18.713 --> 00:03:20.946 Batı'nın 42'sine karşı 00:03:20.946 --> 00:03:25.731 Kuzey, Güney ve Doğu'dan, Kuzey'i tercih eden sayısı 58. 00:03:25.731 --> 00:03:29.066 Diğer beş eşleştirme için de aynısını yapın. 00:03:29.066 --> 00:03:32.661 Zafer en çok kez kazanan üssün olacak. 00:03:32.661 --> 00:03:36.622 Burada Kuzey üç, Güney iki kere kazanıyor. 00:03:36.622 --> 00:03:40.082 Bunlar aslında en merkezi iki konum 00:03:40.082 --> 00:03:45.659 ve Kuzey, kimsenin en az tercih edilen seçeneği olmama avantajına sahip. NOTE Paragraph 00:03:45.659 --> 00:03:50.846 Peki bu, Condorcet yöntemini genel olarak ideal oylama sistemi haline getiriyor mu? 00:03:50.846 --> 00:03:53.176 Bu şart değil. 00:03:53.176 --> 00:03:55.877 Üç adayla bir seçim yapmayı düşünün. 00:03:55.877 --> 00:04:01.541 Seçmenler A'yı B'ye, B'yi C'ye ancak C'yi de A'ya tercih ederlerse 00:04:01.541 --> 00:04:04.151 bu yöntem bir kazanan seçemez. NOTE Paragraph 00:04:04.151 --> 00:04:08.027 On yıllar boyunca, araştırmacılar ve istatistikçiler oylama yapmak 00:04:08.027 --> 00:04:12.057 ve oy saymak için düzinelerce karmaşık yol buldular 00:04:12.057 --> 00:04:14.840 ve hatta bazıları uygulamaya da konuldu. 00:04:14.840 --> 00:04:16.737 Hangisini seçerseniz seçin, 00:04:16.737 --> 00:04:21.508 haksız bir sonuç verdiğini düşünmek mümkün. NOTE Paragraph 00:04:21.508 --> 00:04:25.128 Sezgisel adalet kavramımızın aslında birbiriyle çelişebilecek 00:04:25.128 --> 00:04:29.590 birtakım varsayımlar içerdiği ortaya çıkıyor. 00:04:29.590 --> 00:04:33.910 Bazı seçmenlerin diğerlerinden daha fazla etkisi olması adil görünmüyor. 00:04:33.910 --> 00:04:38.253 Ancak azınlık tercihlerini görmezden gelmek 00:04:38.253 --> 00:04:41.419 ya da insanları sistemi oynamaya teşvik etmek de adil görünmüyor. 00:04:41.419 --> 00:04:43.153 Aslında, matematiksel kanıtlar, 00:04:43.153 --> 00:04:47.243 ikiden fazla seçeneğe sahip olan herhangi bir seçim için 00:04:47.243 --> 00:04:51.023 en azından teorik olarak istenen bazı kriterleri ihlal etmeyen 00:04:51.023 --> 00:04:55.513 bir oylama sistemi tasarlamanın imkansız olduğunu göstermiştir. 00:04:55.513 --> 00:05:00.030 Dolayısıyla, demokrasiyi oyları saymanın basit bir konusu olarak düşünürken, 00:05:00.030 --> 00:05:05.463 onları saymanın farklı yollarından kimin yararlandığını da düşünmek gerekir.