[Tất cả những câu chuyện này đều là giả]

[Cập nhật: Tàu Amtrak trật ray không gây
tai nạn, người đàn ông Hồi giáo bị bắt]

[Tin hay không: phát hiện cá mập
trên cao tốc ở Houston, Texas #BãoHarvey]

[Sô-cô-la đang trên đà tuyệt chủng
trong 40 năm tới]

[Nhà báo này dạy học sinh cách
nhận biết tin giả]

[Damaso Reyes
Dự án Biết Đọc Báo]

Chúng ta đều phải trở thành
những thám tử công nghệ

[Đây là những lời khuyên từ anh]

Điều đầu tiên là:

Những thông tin này đến từ đâu?

Có rất nhiều trang tin giả

cố tạo đường link URL gần giống với

đường link URL của một tòa soạn bạn biết

hoặc thường theo dõi.

Suy cho cùng, cách tốt nhất để xem

một trang báo có đáng tin hay không

là đọc nội dung của nó.

Không chỉ một bài báo

mà cả những nội dung khác
và đánh giá xem:

Trang này có đạt tiêu chuẩn

về chất lượng tin tức hay không?

[2. Tiêu đề bài báo có trung lập không?]

[Cấn sa phi y tế chính thức được
hợp pháp hóa tại California - Trung lập]

[Rocker người Ireland của nhóm U2 tiếp tay
giới quan chức để loại bỏ tổng thống]

[Không trung lập]

Nếu bài báo khiến bạn rất tức giận,

hoặc rất buồn bã,

hoặc bài viết khiến bạn bật cười,

thì đó là một tín hiệu không tốt,

vì bài báo này đang đi đường tắt

qua tư duy logic
và khả năng suy nghĩ của bạn.

[3. Ai viết nó?]

Tôi có thể tìm ra tác giả bài viết đó,

tôi có thể thấy những bài khác của họ.

Bài viết đó có đề tác giả không?

Bởi vì, đó là một mẹo quan trọng

để giúp chúng ta xác định xem

mẩu tin này

có thật và có đáng tin hay không.

[4. Nguồn tin của bài báo là đâu?]

Nếu tôi đọc một bài rằng:

"Các nhà khoa học nói

bánh sô-cô-la khiến bạn thông minh hơn"

Vậy, nhà khoa học nào?

và, chính xác là họ đã nói gì?

Một trong những cách

mà tin đồn lan truyền đó là

rất nhiều người cùng

lặp đi lặp lại một thông tin,

nhưng chẳng ai chứng thực nó cả.

Các nhà báo dựa vào

những nguồn tin chất lượng cao

như các chuyên gia,

bạn biết đến thông tin này qua đâu?

tại sao bạn biết

rằng thông tin này là đúng?

[5. Những hình ảnh này
có chính xác không?]

Ai đó chụp một tấm ảnh

từ 3 năm trước và bảo rằng,

"Điều này đang diễn ra ngay bây giờ".

Chúng ta thấy điều này quá nhiều

trong những trận bão
áp thấp nhiệt đới gần đây.

[Gia đinh ở Houston tránh bão Harvey
bằng tủ lạnh]

Chỉ một lần tìm kiếm ngược bằng hình ảnh
trên Google

có thể cho bạn biết nơi mà hình ảnh đó

đã xuất hiện trước đây

và ai là người đã chia sẻ chúng,

[Tháng 5, 2016]

Điều này có thể cho bạn
những tips quan trọng

để xem xem

hình ảnh này có phải của họ hay không

hay hình ảnh này có đang được

đặt trong văn cảnh ban đầu hay không

Đây là những gì chúng ta phải làm

chúng ta cần đào sâu hơn

sâu hơn dòng tweet ban đầu

mà bảo bạn bánh sô-cô-la

làm bạn thông minh hơn.

Dịch bởi Phạm Thị Như Hòa