WEBVTT

00:00:00.870 --> 00:00:04.350
Chúng ta đang tham gia vào một cuộc hành trình.

00:00:05.400 --> 00:00:12.340
Video này diễn tả lại hàng tỉ năm trải dài trên thước đo dài 10 phút - từ sự kiện Vụ Nổ Lớn cho đến thời điểm hiện tại.

00:00:13.840 --> 00:00:17.590
Mỗi một giây trôi qua đại diện cho 22 triệu năm.

00:00:18.300 --> 00:00:23.490
Trên thước đo này, con người sẽ không xuất hiện cho đến những tích tắc cuối cùng.

00:00:24.050 --> 00:00:25.160
Vũ trụ bắt đầu trong 5...

00:00:25.160 --> 00:00:25.970
Vũ trụ bắt đầu trong 4...

00:00:25.980 --> 00:00:26.980
Vũ trụ bắt đầu trong 3...

00:00:26.980 --> 00:00:28.075
Vũ trụ bắt đầu trong 2...

00:00:28.075 --> 00:00:29.120
Vũ trụ bắt đầu trong 1...

00:00:40.480 --> 00:00:42.445
Trong những khoảnh khắc tỏa sáng đầu tiên,

00:00:43.195 --> 00:00:47.000
chính không gian đã tự nó nổ tung với sự bùng phát của năng lượng bức xạ.

00:00:57.640 --> 00:01:02.000
Vũ trụ sơ khai bắt đầu giãn nở và nguội dần.

00:01:06.719 --> 00:01:12.719
Trong khoảng trăm triệu năm, lực kéo của trọng lực từ từ lôi kéo vật chất lại với nhau thành một mạng lưới khổng lồ,

00:01:14.480 --> 00:01:16.700
mô hình của vũ trụ.

00:01:23.000 --> 00:01:29.000
Các đám mây khí và bụi ngưng đọng lại như những giọt nước khổng lồ giữa những luồng vũ trụ

00:01:30.000 --> 00:01:31.799
và hình thành nên các thiên hà.

00:01:44.720 --> 00:01:47.500
Các thiên hà gần nhau bị mắc kẹt bởi chính trọng lực hỗ trợ lẫn nhau của chúng,

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
lôi kéo vào và kết thúc trong một vụ va chạm tuyệt đẹp.

00:02:06.500 --> 00:02:10.500
Nếu tính bằng thời gian thực nó tốn cả tỉ năm,

00:02:17.000 --> 00:02:23.000
lực kéo của trọng lực kéo dài những chiếc đuôi khí và sao từ những thiên hà khổng lồ.

00:02:38.139 --> 00:02:43.539
Theo sự phát triển, vũ trụ bước qua thời những thời kì khác biệt,

00:02:44.500 --> 00:02:48.400
kéo dài rất lâu với những sự khởi đầu và kết thúc

00:02:48.400 --> 00:02:51.500
được đánh dấu bằng những cột mốc đặc biệt:

00:02:53.000 --> 00:02:56.925
sự ra đời và chết đi chính những kì quan của nó.

00:03:02.235 --> 00:03:06.800
Chúng ta là sản phẩm của một quá trình vĩ đại thuộc về tiến hóa:

00:03:06.965 --> 00:03:07.965
Sự tiến hóa của vũ trụ

00:03:08.465 --> 00:03:11.305
Về những gì chúng ta chỉ ít khi ngờ đến.

00:03:20.479 --> 00:03:23.840
Chúng ta chạm mặt với thiên hà của chính chúng ta, dải Ngân Hà.

00:03:27.800 --> 00:03:33.140
Trong nó, các ngôi sao được hình thành, và một số thì đã chết

00:03:39.300 --> 00:03:43.800
Tại đây, một sao khổng lồ đỏ đang từ từ bị tiêu hóa.

00:03:45.639 --> 00:03:49.199
Nhiên liệu của nó đang xoáy sâu vào trong lòng một hố đen.

00:04:05.400 --> 00:04:11.500
Lực kéo vô hạn của những con quái vật này có thể xé toạc một ngôi sao ra,

00:04:15.500 --> 00:04:19.980
Chúng tách vật chất từ bề mặt của ngôi sao, và kéo nó vào quỹ đạo,

00:04:26.634 --> 00:04:31.000
vật chất siêu nóng này xoay quanh miệng hố đen,

00:04:31.000 --> 00:04:34.665
và những tia bức xạ bắn ra từ trong lõi của nó.

00:04:40.875 --> 00:04:44.300
Mặc dù những tia sáng này có thể được thấy từ khắp nơi trong vũ trụ,

00:04:44.500 --> 00:04:47.399
chính tâm hố đen trở thành một bí ẩn.

00:04:50.055 --> 00:04:52.775
Đến cả ánh sáng cũng không thoát được,

00:04:52.975 --> 00:04:56.300
nên những gì bên trong nó mãi mãi sẽ bị ẩn giấu khỏi chúng ta.

00:05:04.735 --> 00:05:07.514
Những ngôi sao là những lò phản ứng hạt nhân,

00:05:08.175 --> 00:05:10.699
chúng tỏa sáng đến khi chúng sử dụng hết nhiên liệu của chúng.

00:05:14.125 --> 00:05:17.134
Những ngôi sao lớn kết thúc trong sự nổ tung.

00:05:36.199 --> 00:05:40.800
Những ngôi sao nổ tung này tỏa ra những thành phần cho sự sống:

00:05:41.000 --> 00:05:42.600
khí oxy chúng ta thở

00:05:42.764 --> 00:05:44.199
carbon trong cơ bắp của chúng ta

00:05:44.399 --> 00:05:46.000
cả sắt trong máu của chúng ta nữa.

00:05:49.500 --> 00:05:56.000
Đây là những ngôi sao mới, hình thành từ những nhân tố được thổi ra từ những vụ nổ sao.

00:05:58.115 --> 00:06:00.400
Những ngôi sao mới đang được sinh ra,

00:06:00.399 --> 00:06:03.394
từ những gì còn sót lại của những ngôi sao đã chết

00:06:05.134 --> 00:06:09.399
Và nó là quá trình tổng hợp của cái chết và sự tái sinh

00:06:09.399 --> 00:06:11.000
mà từ đó chúng ta xuất hiện.

00:06:12.735 --> 00:06:15.000
Vì cũng ở trong một tinh vân như thế nào

00:06:15.000 --> 00:06:16.975
5 tỉ năm trước

00:06:18.605 --> 00:06:19.925
Mặt Trời của chúng ta được hình thành.

00:06:27.615 --> 00:06:33.400
Giờ, một đám mây khí vũ trụ rải lên cùng với những nguyên tố này kết hợp cùng nhau với sự níu giữ của trọng lực.

00:06:37.605 --> 00:06:41.800
Một ngôi sao được sinh ra mà sau đó được biết đến là Mặt Trời.

00:06:52.444 --> 00:06:55.399
Xung quanh nó, một hệ thống hành tinh được hính thành,

00:06:57.064 --> 00:06:59.399
giữa chúng, là Trái Đất.

00:07:01.500 --> 00:07:07.800
Trong thời kì đầu, Trái Đát và Mặt Trăng của chúng ta bị tấn công liên tục bởi bụi vũ trụ,

00:07:08.305 --> 00:07:09.305
thiên thạch,

00:07:10.500 --> 00:07:11.954
và sao chổi.

00:07:27.884 --> 00:07:29.599
Với những cú va chạm ghê gớm

00:07:29.615 --> 00:07:32.735
và tia cực tím rất mạnh từ Mặt Trời

00:07:33.285 --> 00:07:36.600
Trái Đất non trẻ là một thế giới cực đoan.

00:07:37.600 --> 00:07:40.800
Đất liền bị đô hộ bởi những núi lửa

00:07:42.199 --> 00:07:44.000
cực đoan và không có sức sống.

00:07:47.800 --> 00:07:51.800
Nhưng sâu bên trong các đại dương, sự sống đã bắt đầu.

00:08:01.000 --> 00:08:06.500
Giả thiết mới nhất là các chất hóa học, phun ra từ các ống núi lửa dưới nước

00:08:06.500 --> 00:08:09.199
đặc lại và tạo nên những điều kiện cần thiết

00:08:09.199 --> 00:08:11.000
cho những tế bào đầu tiên hình thành.

00:08:26.000 --> 00:08:28.500
Trong khoảng 3 tỉ năm

00:08:28.500 --> 00:08:31.000
những sinh vật vi quyển đơn giản

00:08:31.000 --> 00:08:34.799
chính là dạng sống phát triển nhất trên hành tinh.

00:08:40.259 --> 00:08:44.319
Một số, gọi là vi khuẩn xanh

00:08:44.320 --> 00:08:47.500
chậm rãi thải những bong bóng oxy tí hon

00:08:47.684 --> 00:08:51.699
và đã thay đổi bầu khí quyển một cách sâu sắc.

00:08:56.115 --> 00:09:00.000
Một lượng oxy này hình thành nên một lớp ozone mỏng

00:09:00.044 --> 00:09:03.214
chặn đáng kể những tia cực tím từ Mặt Trời.

00:09:05.774 --> 00:09:08.000
Trong môi trường thay đổi này

00:09:08.325 --> 00:09:11.500
những sinh vật mới sinh sôi trong nguồn nước của Trái Đất.

00:09:16.500 --> 00:09:20.200
Các khuẩn lạc xanh sản xuất thêm oxy.

00:09:37.985 --> 00:09:40.500
Ngay trước khi sự sống phức tạp kịp xuất hiện,

00:09:40.524 --> 00:09:45.000
thế giới chìm trong Kỉ băng hà lớn nhất trong lịch sử của nó.

00:09:57.980 --> 00:10:01.500
Sau đó, các sinh vật tiến hóa một cách đáng kinh ngạc thành nhiều loài đa dạng và phong phú.

00:10:32.527 --> 00:10:38.797
Tóm tắt lịch sử toàn của toàn Vũ Trụ