1
00:00:00,970 --> 00:00:04,370
ʜᴇᴘ ʙᴇʀᴀʙᴇʀ ʙiʀ ʏᴏʟᴄᴜʟᴜğᴀ çıᴋıʏᴏʀᴜᴢ.

2
00:00:05,390 --> 00:00:13,030
Bu video, Büyük Patlama'dan günümüze kadarki
13 milyar senelik zamanı 10 dakikaya indirgeyecek.

3
00:00:13,820 --> 00:00:17,390
Her geçen saniye 22 milyon yılı simgeleyecek.

4
00:00:18,300 --> 00:00:23,190
Bu ölçekte, insanlar en son saniyenin
onda birinden önce ortaya çıkmayacak.

5
00:00:24,000 --> 00:00:25,000
Evrenin başlangıcına son 5...

6
00:00:25,000 --> 00:00:26,000
Evrenin başlangıcına son 4...

7
00:00:26,000 --> 00:00:27,000
Evrenin başlangıcına son 3...

8
00:00:27,000 --> 00:00:28,000
Evrenin başlangıcına son 2...

9
00:00:28,000 --> 00:00:29,000
Evrenin başlangıcına son 1...

10
00:00:30,010 --> 00:00:33,960
ᴏʟᴀʏ: ʙüʏüᴋ ᴘᴀᴛʟᴀᴍᴀ
> 13.8 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ ᴇᴠᴠᴇʟ <

11
00:00:38,770 --> 00:00:41,060
ᴏʟᴀʏ: iʟᴋ ʏıʟᴅıᴢıɴ ᴏʟᴜşᴜᴍᴜ
> 13.6 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ ᴇᴠᴠᴇʟ <

12
00:00:41,060 --> 00:00:44,740
İlkel gaz bulutları ve kozmik tozlardan...

13
00:00:44,980 --> 00:00:47,490
...kütle çekimi yıldızları oluşturdu.

14
00:00:47,850 --> 00:00:51,390
ᴏʟᴀʏ: ʏıʟᴅıᴢ ᴏʟᴜşᴜᴍᴜɴᴜɴ iʟᴋ sᴀғʜᴀʟᴀʀı
> 13.4 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ ᴇᴠᴠᴇʟ <

15
00:01:05,420 --> 00:01:07,030
ᴏʟᴀʏ: ɢᴀʟᴀᴋsi ᴏʟᴜşᴜᴍᴜɴᴜɴ iʟᴋ sᴀғʜᴀʟᴀʀı
> 13 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ ᴇᴠᴠᴇʟ <

16
00:01:07,050 --> 00:01:11,570
Kütle çekimi, yıldız sistemlerini geniş
galaksiler hâlinde bir araya getiriyor,

17
00:01:12,170 --> 00:01:13,250
...ve onlara,

18
00:01:14,710 --> 00:01:17,790
...sonsuz uzaydaki yolculuklarında yol gösteriyor.

19
00:01:24,100 --> 00:01:25,940
Zamanın durmak bilmeyen akışı...

20
00:01:25,940 --> 00:01:31,530
...kâinatın gelişimini şekillendirerek
harikulade mucizeler meydana getirdi.

21
00:01:44,120 --> 00:01:47,080
Galaksilerin kimi birbirlerine
o kadar çok yakınlaştı ki,

22
00:01:47,220 --> 00:01:50,400
...adeta kütle çekimsel bir
sarılmayla kenetlendiler.

23
00:02:07,370 --> 00:02:10,320
Ne görkemli bir manzara
olurdu bu düşünsenize...

24
00:02:38,390 --> 00:02:39,480
Evren,

25
00:02:39,760 --> 00:02:42,990
...geliştikçe belli dönemlerden geçer.

26
00:02:45,000 --> 00:02:51,800
Başlangıçları ve bitişleri, benzersiz dönüm
noktalarıyla işaretlenmiş muazzam çağlardan:

27
00:02:53,620 --> 00:02:57,000
İçindeki mucizelerin doğumu ve
ölümüdür bu dönüm noktaları.

28
00:03:02,500 --> 00:03:08,300
Bizler, ancak ara sıra farkına vardığımız
muazzam bir evrimsel silsilenin,

29
00:03:08,800 --> 00:03:11,630
...yani kozmik evrimin sonucuyuz.

30
00:03:19,080 --> 00:03:20,900
ᴏʟᴀʏ: sᴀᴍᴀɴʏᴏʟᴜ‘ɴᴜɴ ᴏʟᴜşᴜᴍᴜ
> 10 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ ᴇᴠᴠᴇʟ <

31
00:03:20,900 --> 00:03:23,200
Kütle çekimi yüce yaratıcı,

32
00:03:23,580 --> 00:03:26,200
...cihanların mimarıdır.

33
00:03:29,360 --> 00:03:31,700
Fakat kütle çekimi, ayrıca
da tahrip edici bir güçtür.

34
00:03:34,000 --> 00:03:35,300
Zira çok acımasızdır.

35
00:03:35,300 --> 00:03:37,000
ᴏʟᴀʏ: ᴋᴀʀᴀ ᴅᴇʟiᴋ ᴏʟᴜşᴜᴍᴜ
> 9.6 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ ᴇᴠᴠᴇʟ <

36
00:03:39,100 --> 00:03:43,900
Güneşimizin yaklaşık 15 katı kütleye
sahip bir yıldız içine çöktüğünde,

37
00:03:44,450 --> 00:03:49,900
...çekirdeğindeki tüm maddeler, sonsuz
küçüklükte karanlık bir boşluğa sıkıştırılır.

38
00:03:50,260 --> 00:03:52,600
Oluşan şey “Yıldız Kütleli Kara Delik”tir.

39
00:04:06,180 --> 00:04:09,350
Bu canavarların muazzam kütle çekimi...

40
00:04:09,380 --> 00:04:11,600
...bir yıldızı parçalarına ayırabilir.

41
00:04:16,180 --> 00:04:20,100
Yıldızın yüzeyinde bulunan maddeleri
koparıp kendi yörüngelerine çekerler.

42
00:04:27,000 --> 00:04:30,800
Bu aşırı ısınmış maddeler, kara deliğin
ağzının etrafında hızlı bir şekilde döner,

43
00:04:31,200 --> 00:04:34,800
Merkezlerinden de muazzam
radyasyon jetleri püskürür.

44
00:04:41,200 --> 00:04:44,700
Her ne kadar bu radyasyon jetleri kâinatın
öbür ucundan bile gözlenebilse de...

45
00:04:44,800 --> 00:04:47,600
...kara deliklerin merkezleri
hâlâ gizemlerini korumaktadır.

46
00:04:50,470 --> 00:04:52,900
Işık dahi onlardan kaçamaz.

47
00:04:53,300 --> 00:04:56,900
Bu nedenle, içlerinde ne yer aldığı
sonsuza dek bir sır olarak kalacak.

48
00:04:59,800 --> 00:05:02,000
ᴏʟᴀʏ: ʏıʟᴅıᴢ öʟüᴍü ᴠᴇ ʏᴇɴiᴅᴇɴ ᴅᴏğᴜᴍᴜ
> 7.6 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ ᴇᴠᴠᴇʟ <

49
00:05:02,000 --> 00:05:03,750
Bir yıldızın yaşamı boyunca,

50
00:05:03,750 --> 00:05:09,000
...dışa iten enerji ve içe çeken kütle çekimi
arasında sonu gelmez bir mücadele vardır.

51
00:05:10,200 --> 00:05:11,980
Yıldız, yakıtı tükendiğinde...

52
00:05:11,980 --> 00:05:17,400
...çöküp ardından da 1 milyar Güneş'e
eşdeğer bir parlaklık ile patlayıverir.

53
00:05:37,200 --> 00:05:39,600
Yıldız, parçalarına ayrılarak...

54
00:05:39,700 --> 00:05:45,460
...yaşamı boyunca oluşturduğu tüm
elementleri uzaya püskürtecek...

55
00:05:45,480 --> 00:05:46,500
...ve ölecektir.

56
00:05:49,700 --> 00:05:56,500
Bunlar, süpernova patlamalarının saçtığı
elementlerden oluşan yeni yıldızlar.

57
00:05:58,570 --> 00:06:03,700
Ölü yıldızların kalıntılarından
yeni yıldızlar doğuveriyor.

58
00:06:05,480 --> 00:06:11,400
Ve işte bu evrensel ölüm ve yeniden
doğum süreciyle bizler meydana geldik.

59
00:06:13,000 --> 00:06:20,600
Bundan 5 milyar sene evvel, bizim Güneşimiz de
aynen bunun gibi bir nebuladan oluşmuştu çünkü.

60
00:06:24,600 --> 00:06:27,700
ᴏʟᴀʏ: öɴɢᴇᴢᴇɢᴇɴiᴍsi ᴛᴏᴢ
ʙᴜʟᴜᴛʟᴀʀıɴıɴ çöᴋüşü

61
00:06:27,700 --> 00:06:32,260
Hidrojen bulutları, kütle çekimi
altında sürekli içlerine çöker...

62
00:06:32,390 --> 00:06:35,800
...ve yeni bir yıldızın yaşam
süresi böylece başlamış olur.

63
00:06:38,080 --> 00:06:40,900
“Güneş” olarak bildiğimiz...

64
00:06:41,260 --> 00:06:42,230
...bir yıldız doğmuştur.

65
00:06:42,230 --> 00:06:44,600
ᴏʟᴀʏ: ɢüɴᴇş'iɴ ᴅᴏğᴜᴍᴜ

66
00:06:52,580 --> 00:06:55,600
Etrafında, gezegenlerden
oluşan bir ağ şekillendi.

67
00:06:57,380 --> 00:06:58,300
Onlardan biri de...

68
00:06:58,600 --> 00:06:59,600
...Dünya'ydı.

69
00:06:59,740 --> 00:07:02,000
ᴏʟᴀʏ: ᴅüɴʏᴀ'ɴıɴ ᴏʟᴜşᴜᴍᴜ

70
00:07:07,380 --> 00:07:10,950
Güneş Sistemi'nin meydana
gelişinden geriye kalan artıklar...

71
00:07:11,070 --> 00:07:12,600
...Dünya'yla çarpıştı.

72
00:07:12,600 --> 00:07:13,800
ᴏʟᴀʏ: ᴀʏ'ıɴ ᴏʟᴜşᴜᴍᴜ

73
00:07:27,300 --> 00:07:28,380
ᴏʟᴀʏ: ʜᴀᴅᴇʏᴀɴ ᴅöɴᴇᴍi

74
00:07:28,380 --> 00:07:31,500
Dünya, yaşamına eriyik bir
cehennem olarak başlamıştır.

75
00:07:33,080 --> 00:07:35,700
İlk kıtalar, hâlâ oluşum aşamasındaydı.

76
00:07:37,000 --> 00:07:38,300
ᴏʟᴀʏ: ᴀʀᴋᴇʏᴀɴ ᴅöɴᴇᴍi

77
00:07:38,300 --> 00:07:41,200
Yeryüzü, yanardağların
egemenliği altındaydı.

78
00:07:42,680 --> 00:07:44,500
Düşmanca ve cansızdı.

79
00:07:48,580 --> 00:07:50,400
Ancak okyanusun derinliklerinde...

80
00:07:50,600 --> 00:07:52,000
...yaşam başlamıştı bile.

81
00:07:54,190 --> 00:07:56,200
ᴏʟᴀʏ: iʟᴋ ʏᴀşᴀᴍ ғᴏʀᴍʟᴀʀı

82
00:08:01,780 --> 00:08:07,000
En sonki teoriye göre, su altı volkanik
bacalarından püsküren kimyasallar...

83
00:08:07,000 --> 00:08:11,700
...katılaşarak ilk hücrelerin oluşumu
için gerekli olan koşulları sağladı.

84
00:08:26,200 --> 00:08:28,900
Yaklaşık 3 milyar sene boyunca,

85
00:08:29,000 --> 00:08:34,900
...basit mikroskobik organizmalar, Dünya
üzerindeki en gelişmiş yapıdaki canlılardı.

86
00:08:38,700 --> 00:08:44,300
Siyanobakteriler ve diğer oksijen üreten
mikroplar ortaya çıkmaya başlamıştı.

87
00:08:44,300 --> 00:08:45,180
ᴏʟᴀʏ: ᴀᴛᴍᴏsғᴇʀiɴ ᴏᴋsiᴊᴇɴʟᴇ ᴅᴏʟᴍᴀsı

88
00:08:45,180 --> 00:08:51,900
Bu bitkimsi mikroplar, koloniler hâlinde atmosfere
muazzam miktarlarda oksijen salmaya başladı.

89
00:08:59,600 --> 00:09:05,200
Ve bu oksijen artışı, hayvanlar âleminin
ortaya çıkışındaki en önemli etkendi.

90
00:09:11,500 --> 00:09:14,000
ᴏʟᴀʏ: iʟᴋ ᴛᴇᴋ ʜüᴄʀᴇʟi ᴋᴀʀᴍᴀşıᴋ ʏᴀşᴀᴍ

91
00:09:17,100 --> 00:09:20,600
Organizmalar, nefes almak için
oksijeni kullanmaya başladı.

92
00:09:22,380 --> 00:09:27,200
Bu da, daha kompleks yaşam formlarının
oluşabilmesi için gerekli enerjiyi sağladı.

93
00:09:28,900 --> 00:09:31,000
ᴏʟᴀʏ: ᴘʀᴏᴛᴇʀᴏᴢᴏiᴋ ᴅᴇᴠiʀ

94
00:09:38,280 --> 00:09:40,600
Kompleks yaşamın ortaya
çıkışından hemen önce,

95
00:09:40,700 --> 00:09:45,600
...o zamana kadarki en büyük buzul
çağının kontrolü altındaydı Dünya.

96
00:09:45,600 --> 00:09:47,600
ᴏʟᴀʏ: ᴋᴀʀᴛᴏᴘᴜ ᴅüɴʏᴀ

97
00:09:57,070 --> 00:09:58,000
ᴏʟᴀʏ: iʟᴋ çᴏᴋ ʜüᴄʀᴇʟi ʜᴀʏᴠᴀɴʟᴀʀ

98
00:09:58,000 --> 00:09:59,250
Sonra da bir anda,

99
00:09:59,900 --> 00:10:02,200
...çok hücreli organizmalar ortaya çıktı.

100
00:10:06,600 --> 00:10:08,980
ᴏʟᴀʏ: ᴋᴀᴍʙʀiʏᴇɴ ᴘᴀᴛʟᴀᴍᴀsı

101
00:10:08,980 --> 00:10:10,700
ᴏʟᴀʏ: ᴏʀᴅᴏᴠisʏᴇɴ ᴅöɴᴇᴍi

102
00:10:10,700 --> 00:10:11,800
ᴏʟᴀʏ: siʟüʀʏᴇɴ ᴅöɴᴇᴍi

103
00:10:11,800 --> 00:10:14,590
ᴏʟᴀʏ: ᴅᴇᴠᴏɴiʏᴇɴ ᴅöɴᴇᴍi

104
00:10:14,590 --> 00:10:17,090
ᴏʟᴀʏ: ᴋᴀʀʙᴏɴiғᴇʀ ᴅöɴᴇᴍi

105
00:10:17,090 --> 00:10:19,100
ᴏʟᴀʏ: ᴘᴇʀiᴍʏᴇɴ ᴅöɴᴇᴍi

106
00:10:19,100 --> 00:10:21,300
ᴏʟᴀʏ: ᴛʀiʏᴀs ᴅöɴᴇᴍi

107
00:10:21,300 --> 00:10:27,300
ᴏʟᴀʏ: ᴋʀᴇᴛᴀsᴇ ᴅöɴᴇᴍi

108
00:10:27,300 --> 00:10:29,790
ᴏʟᴀʏ: ᴍᴇᴍᴇʟiʟᴇʀiɴ ʏüᴋsᴇʟişi

109
00:10:29,790 --> 00:10:32,360
sıʀᴀsıʏʟᴀ:
ᴀᴜsᴛʀᴀʟᴏᴘiᴛʜᴇᴄᴜs ᴀғᴀʀᴇɴsis
ʜᴏᴍᴏ ᴇʀᴇᴄᴛᴜs
ɴᴇᴀɴᴅᴇʀᴛᴀʟ
ʜᴏᴍᴏ sᴀᴘiᴇɴ

110
00:10:32,400 --> 00:10:38,600
ᴛüᴍ ᴇᴠʀᴇɴiɴ ʜıᴢʟᴀɴᴅıʀıʟᴍış ᴛᴀʀiʜi

111
00:10:39,200 --> 00:10:41,850
ᴍᴇʟᴏᴅʏsʜᴇᴇᴘ ᴛᴀʀᴀғıɴᴅᴀɴ ʜᴀᴢıʀʟᴀɴᴍışᴛıʀ
çᴇᴠiʀi: @yigithan.kilinc & Tuluğ Özgür

112
00:10:42,000 --> 00:10:47,200
BU VİDEO HAKKINDA DAHA FAZLA ŞEY İÇİN,
MELODYSHEEP.COM/TIMELAPSE'E GİDİN