WEBVTT 00:00:01.760 --> 00:00:04.840 Wybierzmy się w podróż. 00:00:06.100 --> 00:00:10.750 Ten film przedstawia 13 miliardów lat istnienia wszechświata na 10-minutowej skali 00:00:10.750 --> 00:00:12.960 od Wielkiego Wybuchu do dzisiejszego dnia. 00:00:14.320 --> 00:00:17.600 Każda sekunda odpowiada 22 milionom lat. 00:00:18.560 --> 00:00:22.980 Na tej skali ludzie pojawiają się dopiero na ułamek ostatniej sekundy. 00:00:24.100 --> 00:00:24.940 Wszechświat rozpocznie się za 5... 00:00:24.980 --> 00:00:25.940 Wszechświat rozpocznie się za 4... 00:00:25.940 --> 00:00:27.040 Wszechświat rozpocznie się za 3... 00:00:27.040 --> 00:00:27.980 Wszechświat rozpocznie się za 2... 00:00:27.980 --> 00:00:29.020 Wszechświat rozpocznie się za 1... 00:00:30.510 --> 00:00:32.210 Wydarzenie: Wielki Wybuch 00:00:38.865 --> 00:00:40.905 Wydarzenie: Pierwsza gwiazda 00:00:41.220 --> 00:00:44.620 [Brian Cox] Z pierwotnej chmury gazów i kosmicznego pyłu 00:00:44.860 --> 00:00:47.420 grawitacja wykuła gwiazdy. 00:00:47.930 --> 00:00:49.790 Wydarzenie: Wczesne formowanie się gwiazd 00:01:05.555 --> 00:01:07.285 Wydarzenie: Wczesne formowanie się galaktyk 00:01:07.320 --> 00:01:11.300 Grawitacja spaja ze sobą systemy gwiezdne w rozległe galaktyki 00:01:12.260 --> 00:01:17.720 i kieruje nimi podczas ich podróży przez nieograniczoną przestrzeń. 00:01:23.980 --> 00:01:31.220 Bezustanny upływ czasu napędzał ewolucję wszechświata i stworzył wiele niezwykłych cudów. 00:01:44.140 --> 00:01:50.320 Niektóre galaktyki uformowały się tak blisko siebie, że są zamknięte w grawitacyjnych objęciach. 00:02:07.340 --> 00:02:10.320 Jakże wspaniały byłby to widok. 00:02:38.480 --> 00:02:43.020 Podczas swojej ewolucji wszechświat przechodzi przez odrębne epoki. 00:02:44.920 --> 00:02:51.640 Ogromne połacie czasu, których początki i końce naznaczone są wyjątkowymi kamieniami milowymi. 00:02:53.820 --> 00:02:56.980 Narodziny i śmierci jego cudów. 00:03:02.540 --> 00:03:08.160 [Carl Sagan] Jesteśmy wytworem ewolucyjnego porządku wszechświata - kosmicznej ewolucji 00:03:08.360 --> 00:03:11.500 z czego rzadko zdajemy sobie sprawę. 00:03:18.930 --> 00:03:20.860 Wydarzenie: Formowanie się Drogi Mlecznej 00:03:21.000 --> 00:03:26.040 [Brian Cox] Grawitacja jest wspaniałym stwórcą, budowniczym światów. 00:03:29.340 --> 00:03:32.100 Lecz grawitacja jest również niszczycielem 00:03:33.720 --> 00:03:35.550 ponieważ jest nieustępliwa. 00:03:35.630 --> 00:03:37.620 Wydarzenie: Formowanie się czarnej dziury 00:03:39.140 --> 00:03:43.800 Kiedy gwiazda o masie piętnastokrotnie większej od masy naszego Słońca zapada się 00:03:44.540 --> 00:03:52.340 cała materia w jej jądrze zostaje zmiażdżona w nieskończoną, czarną pustkę zwaną gwiazdową czarną dziurą. 00:04:06.100 --> 00:04:11.600 Ogromne pole grawitacyjne tych potworów może rozerwać gwiazdę na kawałki. 00:04:16.120 --> 00:04:19.839 Zdzierają materię z jej powierzchni i ściągają ją na swoją orbitę. 00:04:27.080 --> 00:04:30.780 Ta przegrzana materia kręci się wokół ujścia czarnej dziury 00:04:31.140 --> 00:04:34.680 a wielkie dżety wydobywają się z jej jądra. 00:04:41.040 --> 00:04:44.340 Mimo tego, że dżety można zaobserwować w całym wszechświecie 00:04:44.700 --> 00:04:47.420 samo jądro pozostaje tajemnicą. 00:04:50.450 --> 00:04:52.880 Nawet światło nie może z niego uciec 00:04:53.400 --> 00:04:56.460 więc ich wnętrze jest na zawsze przed nami ukryte. 00:05:00.110 --> 00:05:01.930 Wydarzenie: Śmierć i odrodzenie gwiazd 00:05:02.060 --> 00:05:08.700 Życie gwiazdy to nieustanna walka pomiędzy energią wydostającą sie na zewnątrz, a grawitacją. 00:05:10.260 --> 00:05:17.080 Kiedy kończy się jej paliwo, gwiazda zapada się i wybucha z jasnością miliarda Słońc. 00:05:37.260 --> 00:05:39.940 W swoich ostatnich chwilach 00:05:39.980 --> 00:05:46.300 gwiazda wystrzeli w przestrzeń kosmiczną wszystkie pierwiastki stworzone w czasie swojego życia i śmierci. 00:05:49.840 --> 00:05:56.480 Nowe gwiazdy powstają z pierwiastków wyrzuconych przez eksplozje supernowych. 00:05:58.640 --> 00:06:03.280 Rodzą się ze szczątków umarłych. 00:06:05.580 --> 00:06:10.980 Z tego uniwersalnego procesu śmierci i odrodzenia, powstaliśmy my. 00:06:12.960 --> 00:06:17.640 Pięć miliardów lat temu, w mgławicy takiej jak ta 00:06:18.580 --> 00:06:20.580 powstało nasze Słońce. 00:06:24.770 --> 00:06:27.150 Wydarzenie: Zapadnięcie się dysku protoplanetarnego 00:06:27.600 --> 00:06:32.720 Chmury wodoru rozpadają się coraz bardziej pod naciskiem siły grawitacji 00:06:33.200 --> 00:06:35.760 aż w końcu rozpoczyna się życie nowej gwiazdy. 00:06:38.220 --> 00:06:41.840 Narodziła się gwiazda, która w przyszłości będzie znana jako Słońce. 00:06:41.870 --> 00:06:43.210 Wydarzenie: Narodziny Słońca 00:06:52.620 --> 00:06:55.320 Wokół niego uformowała się sieć planet 00:06:57.360 --> 00:06:59.360 a pośród nich, Ziemia. 00:06:59.650 --> 00:07:02.260 Wydarzenie: Formowanie się Ziemi 00:07:07.400 --> 00:07:12.350 Pozostałości po uformowaniu się Układu Słonecznego zderzają się z Ziemią. 00:07:12.420 --> 00:07:14.620 Wydarzenie: Formowanie się Księżyca 00:07:27.180 --> 00:07:28.470 Wydarzenie: Hadeik 00:07:28.520 --> 00:07:31.400 Ziemia rozpoczęła swój żywot jako roztopione piekło. 00:07:32.650 --> 00:07:35.360 [David Attenborough] Wczesne kontynenty wciąż znajdowały się w fazie formowania. 00:07:37.030 --> 00:07:38.310 Wydarzenie: Archaik 00:07:38.360 --> 00:07:41.300 Niebezpieczny i pozbawiony życia 00:07:42.120 --> 00:07:44.500 grunt był zdominowany przez wulkany. 00:07:48.480 --> 00:07:51.900 Lecz głęboko w oceanach rozpoczęło się życie. 00:07:54.030 --> 00:07:56.650 Wydarzenie: Pierwsze formy życia 00:08:01.680 --> 00:08:06.720 Najnowsza teoria każe przypuszczać, że wypływające z podwodnych otworów wulkanicznych chemikalia 00:08:07.020 --> 00:08:11.460 zakrzepły i stworzyły warunki niezbędne do utworzenia się pierwszych komórek. 00:08:26.180 --> 00:08:28.800 Przez około 3 miliardy lat 00:08:28.880 --> 00:08:36.558 proste, mikroskopijne organizmy były najbardziej zaawansowaną formą życia na planecie. 00:08:38.799 --> 00:08:44.280 Sinice, rodzina bakterii wytwarzających tlen, zaczęły kwitnąć. (Wydarzenie: Katastrofa tlenowa) 00:08:45.240 --> 00:08:48.420 Rozkwitały one w koloniach składających się z podobnych do roślin mikroorganizmów 00:08:48.460 --> 00:08:51.480 wypompowujących ogromne ilości tlenu. 00:08:59.700 --> 00:09:04.880 Właśnie ten wzrost ilości tlenu w atmosferze był kluczem do powstania królestwa zwierząt. 00:09:11.620 --> 00:09:14.620 Wydarzenie: Pierwsze złożone organizmy jednokomórkowe 00:09:17.240 --> 00:09:20.500 [Brian Cox] Organizmy zaczęły oddychać za pomocą tlenu 00:09:22.280 --> 00:09:27.100 otrzymując tym samym znacznie więcej energii, co pozwoliło na rozwój bardziej złożonego życia. 00:09:28.960 --> 00:09:31.780 Wydarzenie: Proterozoik 00:09:38.300 --> 00:09:40.720 [David Attenborough] Tuż przed jego pojawieniem się 00:09:40.880 --> 00:09:45.300 świat znajdował się w uścisku największej epoki lodowcowej w całej swojej historii. 00:09:57.110 --> 00:09:58.020 Wydarzenie: Organizmy wielokomórkowe 00:09:58.020 --> 00:10:02.240 i wtedy, niespodzianie, pojawiły się złożone organizmy. (Wydarzenie: Organizmy wielokomórkowe) 00:10:06.470 --> 00:10:08.990 Wydarzenie: Eksplozja kambryjska 00:10:09.085 --> 00:10:10.842 Wydarzenie: Ordowik 00:10:10.842 --> 00:10:12.021 Wydarzenie: Sylur 00:10:12.021 --> 00:10:14.760 Wydarzenie: Dewon 00:10:14.760 --> 00:10:17.320 Wydarzenie: Karbon 00:10:17.320 --> 00:10:19.130 Wydarzenie: Perm 00:10:19.130 --> 00:10:21.410 Wydarzenie: Trias 00:10:21.410 --> 00:10:27.540 Wydarzenie: Kreda 00:10:27.540 --> 00:10:29.330 Wydarzenie: Rozkwit ssaków 00:10:32.800 --> 00:10:38.480 TIMELAPSE WSZECHŚWIATA 00:10:39.300 --> 00:10:41.700 STWORZONY PRZEZ MELODYSHEEP 00:10:42.060 --> 00:10:47.260 PO WIĘCEJ INFORMACJI, ODWIEDŹ STRONĘ MELODYSHEEP.COM/TIMELAPSE