WEBVTT

00:00:00.273 --> 00:00:04.679
હું તમને તમારી આંખો બંધ કરવાની વિનંતિ કરીશ.

NOTE Paragraph

00:00:04.679 --> 00:00:07.996
તમે તમારી જાતને તમારાં ઘરનાં

00:00:07.996 --> 00:00:11.123
પ્રવેશદ્વાર પાસે ઊભા છો તેમ કલ્પો.

00:00:11.123 --> 00:00:14.792
હું તમને વિનંતિ કરીશ કે તમે દરવાજાનો રંગ

00:00:14.792 --> 00:00:18.788
અને તે શેનું બનેલું છે તે યાદ કરો.

00:00:18.788 --> 00:00:25.508
હવે ભારે વજનવાળા નાગડાઓનાં ટોળાંને સાઇકલ પર જતું કલ્પો.

00:00:25.508 --> 00:00:28.708
તેઓ નાગાઓની સાઇકલ હરિફાઇમાં ભાગ લઇ રહ્યા છે,

00:00:28.708 --> 00:00:32.458
અને સીધા જ તમારા ઘરના દરવાજા તરફ ધસી રહ્યા છે.

00:00:32.458 --> 00:00:34.408
હૂં ઇચ્છું છું કે તમે આ નજરે જૂઓ.

00:00:34.408 --> 00:00:37.500
તેઓ જોરથી પેડલ મારી રહ્યા છે અને પરસેવાથી નાહી ગયા છે,

00:00:37.500 --> 00:00:40.404
તેમ જ કૂદા કૂદ કરી રહ્યા છે.

00:00:40.404 --> 00:00:44.208
અને તેઓ સીધાજ તમારા ઘરના દરવાજા સાથે અથડાઇ રહ્યા છે.

00:00:44.208 --> 00:00:48.127
સાઇકલો ચારે બાજૂ ફંગોળાય છે, પૈડાં તમારી આસપાસથી પસાર થઇ રહ્યાં છે,

00:00:48.127 --> 00:00:51.958
સાઇકલના આરા ચારે બાજૂ ઊડી રહ્યા છે.

00:00:51.958 --> 00:00:55.183
તમારા ઘરના ઉંબરને વળોટી અને

00:00:55.183 --> 00:00:58.023
તમારા આગળના રવેશ કે તમારા મુખ્ય ઓરડાના પરસાળ કે અંદરની બાજૂએ ગમે ત્યાં,

00:00:58.023 --> 00:01:01.929
દાખલ થાઓ અને પ્રકાશને માણો.

00:01:01.929 --> 00:01:07.606
પ્રકાશ સીધો જ કૂકી મૉન્સ્ટર પર પડી રહ્યો છે.

00:01:07.606 --> 00:01:10.792
કૂકી મૉન્સ્ટર એક બદામી ઘોડા પર બેઠો

00:01:10.792 --> 00:01:13.496
તમારા તરફ હાથ હલાવી રહ્યો છે.

00:01:13.496 --> 00:01:15.304
તે બોલતો ઘોડો છે.

00:01:15.304 --> 00:01:19.837
તમે તેની વાદળી કેશવાળી તમારાં નાકને અડતી અનુભવી રહ્યાં છો.

00:01:19.837 --> 00:01:24.114
તમે તે એનાં મોંમાં જે જવના લોટ અને કિસમિસની બિસ્કીટ ઠૂંસી રહ્યો છે તેની સુગંધપણ માણી રહ્યાં છો.

00:01:24.114 --> 00:01:27.921
તેને પસાર કરી જાઓ. તેને પાર કરીને તમારા દિવાનખાનામાં જાઓ.

00:01:27.921 --> 00:01:30.958
તમારાં દિવાનખાનામાં, મહાકાય જીવંત વિશાળતરંગપટપર,

00:01:30.958 --> 00:01:33.770
બ્રીટની સ્પીઅર્સનું કલ્પનાચિત્ર નજર સમક્ષ ખડું કરો.

00:01:33.770 --> 00:01:39.265
બહુ જ ઓછાં કપડામાં તે તમારાં કૉફીટેબલ પર નૃત્ય કરતાં કરતાં

00:01:39.265 --> 00:01:41.809
"Hit Me Baby One More Time" ગાઇ રહી છે.

00:01:41.809 --> 00:01:44.731
અને પછી મારી પાછળ રસોડામાં આવો.

00:01:44.731 --> 00:01:49.031
તમારાં રસોડાનું ભોંયતળીયું પીળી ઇંટના રસ્તા વડે સજાવાયું છે

00:01:49.031 --> 00:01:52.725
અને તમારી ઑવનમાંથી ટિન મૅન, ડૉરૉથી,

00:01:52.725 --> 00:01:54.792
સ્કૅરક્રૉ અને 'ધ વિઝાર્ડ ઑવ ઑઝ'નો સિંહ

00:01:54.792 --> 00:01:57.173
હાથમાં હાથ પરોવીને નાચતાં કુદતાં

00:01:57.173 --> 00:02:00.000
સીધાં જ તમારી તરફ આવી રહ્યાં છે.

NOTE Paragraph

00:02:00.000 --> 00:02:04.333
ચાલો ત્યારે, હવે આંખો ખોલો.

NOTE Paragraph

00:02:04.333 --> 00:02:07.792
દરેક વસંત ઋતુમાં ન્યુ યૉર્ક શહેરમાં રાખવામાં આવતી

00:02:07.792 --> 00:02:10.875
એક અજીબોગરીબ સ્પર્ધા વિષે મારે તમને કહેવું છે.

00:02:10.875 --> 00:02:14.362
તે 'યુનાઇટેડ સ્ટૅટ્સ યાદશક્તિ સ્પર્ધા' તરીકે ઓળખાય છે.

00:02:14.362 --> 00:02:17.260
એ સ્પર્ધાના અહેવાલ સબબ હું ત્યાં થોડાં વર્ષ પહેલાં, એક વૈજ્ઞાનિક ખબરપત્રીની

00:02:17.260 --> 00:02:19.457
હેસીયતથી ગયો હતો.

00:02:19.457 --> 00:02:21.792
મને એમ હતું કે આ અતિબુધ્ધિશાળીઓની

00:02:21.792 --> 00:02:24.621
ખાસ સ્પર્ધા જેવી કોઇ સ્પર્ધા હશે.

00:02:24.621 --> 00:02:28.130
ત્યાં મને જૂદી જૂદી ઉંમરના અને જાતિના

00:02:28.130 --> 00:02:32.869
થોડા છોકરડાઓ અને સ્ત્રીઓ જોવા મળી.

NOTE Paragraph

00:02:32.869 --> 00:02:35.150
[હાસ્ય]

NOTE Paragraph

00:02:35.150 --> 00:02:39.359
તેઓ માત્ર એક જ વાર જોઇને,હજારો અસ્ત્વ્યસ્ત આંકડાઓ

00:02:39.359 --> 00:02:40.771
યાદ કરી રહ્યાં હતાં.

00:02:40.771 --> 00:02:45.133
તેઓ ડઝનબંધી અજાણ્યાં લોકોનાં નામ પણ યાદ રાખવાની કોશીશ કરી રહ્યાં હતાં.

00:02:45.133 --> 00:02:48.571
તેઓ થોડી મિનિટૉમાં જ આખીને આખી કવિતાઓ યાદ કરવા મથી રહ્યાં હતાં.

00:02:48.571 --> 00:02:50.750
તેઓ એ બાબતે પણ સ્પર્ધા કરી રહ્યાં હતાં કે ચીપી કાઢેલ પત્તાંના

00:02:50.750 --> 00:02:54.750
ક્રમને કોણ સહુથી ઝડપથી યાદ રાખી શકે છે.

00:02:54.750 --> 00:02:56.594
મને તો આ બધું માન્યામાં જ નહોતું આવતું.

00:02:56.594 --> 00:02:59.750
આ લોકો કુદરતની વિચિત્રતાઓ હશે.

NOTE Paragraph

00:02:59.750 --> 00:03:03.375
મેં કેટલાક સ્પર્ધકો સાથે વાત કરવાનું શરૂ કર્યું.

00:03:03.375 --> 00:03:04.750
આ છે ઍડ કૂક

00:03:04.750 --> 00:03:06.317
જે ઇંગ્લૅંન્ડથી આવેલ છે

00:03:06.317 --> 00:03:08.283
અને તે ત્યાની સહુથી વધારે પ્રશિક્ષિત યાદદાસ્તવાળી વ્યક્તિઓ પૈકી એક છે.

00:03:08.283 --> 00:03:12.048
મેં તેને પૂછ્યૂં,"ઍડ, તમને ક્યારે ખ્યાલ આવ્યો કે

00:03:12.048 --> 00:03:14.556
તમે પ્રખર યાદશક્તિ ધરાવો છો?"

00:03:14.556 --> 00:03:17.320
ઍડનો જવાબ હતો કે "હું મહાપંડિત છું જ નહીં.

00:03:17.320 --> 00:03:19.896
હકીકતે, મારી યાદશક્તિ તો બહુ સામાન્ય છે.

00:03:19.896 --> 00:03:21.568
આ સ્પર્ધામાં ભાગ લેનાર બધાંજની

00:03:21.568 --> 00:03:24.829
યાદશક્તિ સામાન્ય જ કહી શકાય તેવી છે.

00:03:24.829 --> 00:03:26.708
અમે બધાંએ પધ્ધતિસરનાં પ્રશિક્ષણ વડે તેમ જ

00:03:26.708 --> 00:03:30.929
૨૦૦ વર્ષ પહેલાં ગ્રીસમાં શોધાયેલી જૂની પધાતિઓને આધારે

00:03:30.929 --> 00:03:32.987
અમે લોકો યાદશક્તિનાં આવાં અફલાતુન

00:03:32.987 --> 00:03:36.535
કારનામાં કરી રહ્યાં છીએ.

00:03:36.535 --> 00:03:39.667
આ એ જ પધ્ધતિઓ છે જે સિસેરૉ

00:03:39.667 --> 00:03:41.527
ભાષણો યાદ રાખવા અને

00:03:41.527 --> 00:03:45.721
પુરાતન કાળના વિદ્વાનો આખાંને આખાં પુસ્તકો યાદ રાખવા વાપરતા હતા."

00:03:45.721 --> 00:03:49.437
મારાથી આશ્ચર્યસાથે બોલાઇ પડ્યું,"ઓહો, મેં કેમ આ પહેલાં આ વાત સાંભળી નથી?"

NOTE Paragraph

00:03:49.437 --> 00:03:52.156
સ્પર્ધાના સભાગૃહની બહાર અમે ઉભા હતા,

00:03:52.156 --> 00:03:55.833
ત્યાં, ઍડ,કે જે બહુ જ પ્રતિભાશાળી છે,

00:03:55.833 --> 00:03:58.898
પરંતુ થોડો તરંગી અંગ્રેજ છે,

00:03:58.898 --> 00:04:03.333
તેણે મને સંભળાવ્યું,"જૉશ, તમે અમેરીકી પત્રકાર છો.

00:04:03.333 --> 00:04:05.439
તમે બ્રીટની સ્પીઅર્સને ઓળખો છો?"

00:04:05.439 --> 00:04:10.252
મારો જવાબ હતો, "શું? ના. કેમ?"

00:04:10.252 --> 00:04:13.333
"કારણકે હું બ્રીટની સ્પીઅર્સને યુ.ઍસ ટેલીવીઝન પર

00:04:13.333 --> 00:04:15.962
ચીપી કાઢેલ પત્તાંનો ક્રમ કઇ રીતે યાદ રાખી શકાય તે

00:04:15.962 --> 00:04:18.208
શીખવાડવાનો છું.

00:04:18.208 --> 00:04:21.479
તેનાથી આખી દુનિયાને સાબિત કરી આપીશ કે આ કામ કોઇપણ કરી શકે છે."

NOTE Paragraph

00:04:21.479 --> 00:04:25.893
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:04:25.893 --> 00:04:29.383
મેં કહ્યું, 'હું બ્રીટની સ્પીઅર્સ તો નથી,

00:04:29.383 --> 00:04:32.148
પણ તમે મને પણ શીખવાડી તો શકો.

00:04:32.148 --> 00:04:34.583
મારો મતલબ એ છે કે, તમારે ક્યાંકથી તો શરૂઆત કરવી રહી ને?"

00:04:34.583 --> 00:04:38.375
અને આમ શરૂ થઇ મારી એક બહુ જ અદ્ભુત સફર.

NOTE Paragraph

00:04:38.375 --> 00:04:41.279
પછીનું લગભગ આખું વર્ષ હું માત્ર

00:04:41.279 --> 00:04:43.375
યાદશક્તિનું પ્રશિક્ષણ જ ન લેતો રહ્યો,

00:04:43.375 --> 00:04:45.125
પણ ચીવટથી શોધખોળ પણ કરતાં ,

00:04:45.125 --> 00:04:47.231
સમજવાની કોશીશ કરતો રહ્યો કે કોઇવાર તો એ કામ કરી જાય છે,

00:04:47.231 --> 00:04:49.502
કોઇ વાર કેમ કામ નથી કરી જતું

00:04:49.502 --> 00:04:51.987
અને તેની શું શક્યતાઓ હોઇ શકે.

NOTE Paragraph

00:04:51.987 --> 00:04:54.293
હું બહુ, ખરાં રસપ્રદ, લોકોને મળ્યો.

00:04:54.293 --> 00:04:56.075
આ ભાઇ ઇ.પી. તરીકે ઓળખાય છે.

00:04:56.075 --> 00:04:58.583
એ એવા ભૂલક્કડ છે જેમની યાદશક્તિ કદાચ,

00:04:58.583 --> 00:05:01.292
આખી દુનિયામાં સહુથી વધારે નબળી હશે.

00:05:01.292 --> 00:05:02.952
નવાઇની વાત તો એ છે કે,

00:05:02.952 --> 00:05:05.702
તેની યાદશક્તિ એટલી નબળી હતી કે તેને યાદ નથી રહેતું

00:05:05.702 --> 00:05:07.589
એ પણ તેને યાદ નહોતું.

00:05:07.589 --> 00:05:09.304
આમ એ એક બહુ દુઃખી વ્યક્તિ છે,

00:05:09.304 --> 00:05:11.292
પણ આપણ જે છીએ તે હોવામાં યાદશક્તિનો ફાળો કેટલો છે

00:05:11.292 --> 00:05:15.102
તે સમજવા માટે એ એક મોકો છે.

NOTE Paragraph

00:05:15.102 --> 00:05:18.140
અને બીજે છેડે, હું આ ભાઇને મળ્યો.

00:05:18.140 --> 00:05:19.877
એ છે કિમ પીક.

00:05:19.877 --> 00:05:23.364
ડસ્ટિન હૉફ્ફમૅનની ફિલ્મ "રેઇન મૅન" તેનાપરથી બનાવાઇ છે.

00:05:23.364 --> 00:05:26.046
અમે એક બપોરે

00:05:26.046 --> 00:05:29.683
સૉલ્ટ લૅક પબ્લીક લાયબ્રેરીમાં ફોન ડીરેકટરી યાદ કરવા એકઠા થયા,

00:05:29.683 --> 00:05:32.770
જેમાં બહુ મજા પડી.

NOTE Paragraph

00:05:32.770 --> 00:05:35.727
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:05:35.727 --> 00:05:39.157
પાછા ફરીને મેં યાદશક્તિ પરના ઘણાં બધાં પુસ્તકો વાંચ્યાં,

00:05:39.157 --> 00:05:42.990
એ પુસ્તકો પુરાતન લેટીનમાં ૨૦૦૦થી વધારે વર્ષ પહેલાં

00:05:42.990 --> 00:05:44.896
લખાયાં હતાં.

00:05:44.896 --> 00:05:47.233
મને બહુ જ બધું રસપ્રદ જાણવા મળ્યું.

00:05:47.233 --> 00:05:49.796
જે પૈકી એક બહુ જ રસ પડે તેવી વાત એ જાણવા મળી કે

00:05:49.796 --> 00:05:53.038
એક સમયે,

00:05:53.038 --> 00:05:55.514
આ પ્રશિક્ષિત, કેળવાયેલ, ખાસ વિકસાવેલ યાદશક્તિનો

00:05:55.514 --> 00:06:01.286
આ પ્રશિક્ષિત, કેળવાયેલ, ખાસ વિકસાવેલ યાદશક્તિનો

00:06:01.286 --> 00:06:06.314
વિચાર, જેટલો આજે અપરિચિત જણાય છે, તેટલો અપરિચિત હતો નહીં.

00:06:06.314 --> 00:06:11.071
એ સમયે લોકો પોતાની યાદશક્તિની પાછળ, અને વિચારશક્તિ

00:06:11.071 --> 00:06:16.096
સખત મહેનતથી સતેજ રાખવામાં, રોકાણ કરતાં.

NOTE Paragraph

00:06:16.096 --> 00:06:18.219
છેલ્લાં હજારો વર્ષોમાં

00:06:18.219 --> 00:06:20.965
આપણે શ્રેણીબધ્ધ ટૅક્નૉલૉજીઓના આવિષ્કાર કરી ચૂક્યા છીએ--

00:06:20.965 --> 00:06:23.375
મૂળાક્ષરથી ચર્મપત્ર પરના વીંટાથી

00:06:23.375 --> 00:06:25.694
હસ્તલિખિત ગ્રંથો, મુદ્રણ કળા, ફૉટૉગ્રાફી,

00:06:25.694 --> 00:06:27.608
કમ્પ્યુટર્સ, સ્માર્ટફૉન સુધી --

00:06:27.608 --> 00:06:30.540
જેને પરિણામે આપણી યાદશક્તિનું બાહ્ય સ્વરૂપ આપવાનું

00:06:30.540 --> 00:06:33.125
વધારે ને વધારે સરળ થતું ગયું છે,

00:06:33.125 --> 00:06:35.367
જેને પરિણામે મૂળભૂત માનવ ક્ષમતાને

00:06:35.367 --> 00:06:39.080
તાત્વીક રીતે બહારથી મેળવાપાત્ર ક્ષમતામાં ફેરવી શકાયું છે.

00:06:39.080 --> 00:06:42.679
આ ટૅક્નૉલૉજીઓએ આપણી વર્તમાન દુનિયા શક્ય બનાવી છે તે ખરૂં,

00:06:42.679 --> 00:06:44.477
પણ સાથે સાથે આપણને બદલી પણ કાઢેલ છે.

00:06:44.477 --> 00:06:46.227
તેઓએ આપણને સાંસ્કૃતિક રીતે,

00:06:46.227 --> 00:06:49.761
અને મારા મત મુજબ તો આપણી વિચારપ્રક્રિયાની દ્રષ્ટિએ પણ, બદલી કાઢેલ છે.

00:06:49.761 --> 00:06:52.327
હવે યાદ રાખવાની એટલી ઓછી જરૂર રહી છે કે,

00:06:52.327 --> 00:06:55.444
કોઇવાર તો આપણે કંઇ પણ યાદ કેમ રાખતાં હતાં તે જ ભૂલાઇ ગયું છે.

NOTE Paragraph

00:06:55.444 --> 00:06:57.183
પૃથ્વી પર હવે છેલ્લી જગ્યા એક જ બચી છે, જ્યાં

00:06:57.183 --> 00:07:00.287
પ્રશિક્ષિત,કેળવાયેલ અને ખાસ વિકસાવેલ યાદશક્તિના વિચારને

00:07:00.287 --> 00:07:03.529
લોકો ઉત્કટ લાગણીથી જોતાં હોય -

00:07:03.529 --> 00:07:06.288
આ પૂરેપૂરી અસાધારણ યાદશક્તિ સ્પર્ધા.

00:07:06.288 --> 00:07:07.604
જો કે તે એટલી અસાધારણ નથી, કારણકે

00:07:07.604 --> 00:07:09.929
હવે તો વિશ્વમાં બધી જ જગ્યાએ આવી સ્પર્ધાઓ થઇ રહી છે.

00:07:09.929 --> 00:07:14.087
મને તો અચરજ એ હતું કે આ કઇ રીતે કરતાં હશે.

NOTE Paragraph

00:07:14.087 --> 00:07:18.806
થોડાં વર્ષ પહેલાં લંડનની યુનિવર્સીટી કૉલેજના સંશોધકોનાં એક જૂથે

00:07:18.806 --> 00:07:21.583
થોડા યાદશક્તિ સ્પર્ધાઓના વિજેતાઓને એક પ્રયોગશાળામાં એકઠા કર્યા.

00:07:21.583 --> 00:07:23.089
તેઓ જાણવા માગતા હતા કેઃ

00:07:23.089 --> 00:07:24.456
શું આ લોકોનાં મગજની શારીરીક રચના કે ઘડતર

00:07:24.456 --> 00:07:28.898
આપણાં બધાં કરતાં કંઇ જૂદાં છે?

00:07:28.898 --> 00:07:31.902
જવાબ હતોઃ ના.

00:07:31.902 --> 00:07:35.006
તેઓ આપણા કરતાં વધારે બુધ્ધિશાળી છે?

00:07:35.006 --> 00:07:36.717
તેઓએ તેમને થોડી જ્ઞાન-ચકાસણીની પરિક્ષાઓ આપી,

00:07:36.717 --> 00:07:38.987
અને જવાબ હતો, ના, વસ્તુતઃ નહીં.

NOTE Paragraph

00:07:38.987 --> 00:07:42.315
જો કે યાદશક્તિના વિજેતાઓ અને

00:07:42.315 --> 00:07:44.423
નીરીક્ષણ હેઠળના લોકોનાં મગજ વચ્ચે

00:07:44.423 --> 00:07:46.990
એક ખરેખર રસપ્રદ અને નોંધપાત્ર તફાવત હતો ખરો.

00:07:46.990 --> 00:07:49.667
જ્યારે યાદશક્તિ વિજેતાઓઅને

00:07:49.667 --> 00:07:51.711
જ્યારે તેઓ આંકડાઓ,

00:07:51.711 --> 00:07:56.717
લોકોના ચહેરાઓ અને બરફ વર્ષાનાં ચિત્રો યાદ રાખવાની પ્રક્રિયામાં મશગુલ હતાં ત્યારે એમ આર આઇ મશીનની નીચે

00:07:56.717 --> 00:07:59.033
નીરીક્ષણ કરતાં એમ જોવા મળ્યું કે

00:07:59.033 --> 00:08:01.277
બીજાં બધાંની સરખામણીમાં તેઓ મગજના અલગ ભાગને

00:08:01.277 --> 00:08:03.288
સચેત કરતાં હતાં.

00:08:03.288 --> 00:08:06.573
ખાસ નોંધનીય તો એ છે કે, તેઓ સ્થળ ની યાદશક્તિ

00:08:06.573 --> 00:08:10.790
અને હલનચલન સાથે સંકળાયેલ મગજના હિસ્સાનો ઉપયોગ કરતાં જણાતાં હતાં.

00:08:10.790 --> 00:08:17.033
કેમ? શું આ આપણે તેમાંથી કંઇ શીખી શકીએ તેમ છીએ?

NOTE Paragraph

00:08:17.033 --> 00:08:21.233
યાદશક્તિની સ્પર્ધાત્મક રમત

00:08:21.233 --> 00:08:24.081
એ શસ્ત્રોની દોડ જેવી છે

00:08:24.081 --> 00:08:27.125
જેમાં દર વર્ષે લોકો કંઇને કંઇ વધારે ઝડપથી વધારે યાદ રાખવાની

00:08:27.125 --> 00:08:29.813
નવી રીત ઉમેરતાં જ રહેતાં હોય છે,

00:08:29.813 --> 00:08:31.652
અને બાકીનાં બધાએ તેમની સાથે રહેવા મહેનત કરતાં રહેવાનું છે.

NOTE Paragraph

00:08:31.652 --> 00:08:33.500
આ છે મારા મિત્ર, ત્રણ વારના વિશ્વ યાદશક્તિ વિજેતા,

00:08:33.500 --> 00:08:35.250
બૅન પ્રિડમૉર.

00:08:35.250 --> 00:08:37.083
તેમનાં મેજ પર સામે

00:08:37.083 --> 00:08:40.777
ચીપીને રાખેલ ગંજીફાના ૩૬ સૅટ પડ્યા છે

00:08:40.777 --> 00:08:43.525
જે તે એક કલાકમાં યાદ કરી લેવાનો પ્રયત્ન કરવાના છે,

00:08:43.525 --> 00:08:47.881
જેના માટે તેમણે જ શોધેલી અને એક માત્ર તેમણે નિપુણતા મેળવેલ ટેકનીક વાપરવાના છે.

00:08:47.881 --> 00:08:49.792
તેમણે આવી જ ટૅકનીકવડે

00:08:49.792 --> 00:08:52.234
૪,૧૪૦ અસ્તવ્યસ્ત ગોઠવાયેલા દ્વિઅંકી આકડાઓના

00:08:52.234 --> 00:08:58.042
ચોક્કસ ક્રમને અરધા કલાકમાં

00:08:58.042 --> 00:09:00.944
યાદ કરી લીધેલ..

00:09:00.944 --> 00:09:02.875
હા, અર્ધા કલાકમાં.

NOTE Paragraph

00:09:02.875 --> 00:09:06.423
આમ આ સ્પર્ધાઓમાં યાદ રાખવાના કે બધું જ યાદ રાખવાના

00:09:06.423 --> 00:09:10.000
બહુ જ બધા રસ્તાઓ છે, પણ

00:09:10.000 --> 00:09:12.892
એ બધી જ ટૅકનીકો આખરે તો

00:09:12.892 --> 00:09:15.500
જીણવટ ભરી સાંકેતિક પધ્ધતિની

00:09:15.500 --> 00:09:19.148
વિભાવના પર આવીને મળે છે.

NOTE Paragraph

00:09:19.148 --> 00:09:21.829
અને તેને સમજાવવા માટે એક નવીન વિરોધાભાસ,

00:09:21.829 --> 00:09:23.875
જે "બૅકર વિરોધાભાસ" તરીકે ઓળખાય છે,

00:09:23.875 --> 00:09:25.437
તેને જોઇએઃ

00:09:25.437 --> 00:09:28.333
ધારો કે હું બે વ્યક્તિને એક સરખો શબ્દ યાદ રાખવાનું કહું,

00:09:28.333 --> 00:09:29.900
અને પછી તમને કહું કે,

00:09:29.900 --> 00:09:33.527
"બૅકર નામે એક ભાઇ છે એવું યાદ રાખજો."

00:09:33.527 --> 00:09:35.033
તે એનું નામ છે.

00:09:35.033 --> 00:09:40.819
અને પછીથી કહું કે "યાદ રાખજો કે એક ભાઇ છે જે બૅકર છે."

00:09:40.819 --> 00:09:44.061
થોડા સમય પછી આવીને હું તમને પુછું,

00:09:44.061 --> 00:09:47.100
"શું તમને મેં થોડી વાર પહેલાં

00:09:47.100 --> 00:09:48.477
કહેલો શબ્દ યાદ છે?

00:09:48.477 --> 00:09:50.275
તમને યાદ છે ખરૂં, એ કયો શબ્દ હતો?

00:09:50.275 --> 00:09:53.542
જેને એમ કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેનું નામ બૅકર છે

00:09:53.542 --> 00:09:55.861
તેને એ શબ્દ યાદ રહેવાની શક્યતા ઓછી છે,

00:09:55.861 --> 00:09:59.712
અને જેને તેનો વ્યવસાય બૅકર છે એમ કહ્યું હતું એને યાદ રહેવાની શક્યતા વધારે છે.

00:09:59.712 --> 00:10:02.791
એ જ શબ્દ, યાદ રહેવાની જૂદી જૂદી માત્રા; અચંબો થાય તેવું છે.

00:10:02.791 --> 00:10:04.768
શું ચાલી રહ્યું છે અહિંયા?

NOTE Paragraph

00:10:04.768 --> 00:10:09.804
આમ જૂઓ તો બૅકર નામ સાથે તમારે કોઇ લેવાદેવા નથી.

00:10:09.804 --> 00:10:12.095
તમારાં મગજમાં ભમી રહેલી

00:10:12.095 --> 00:10:15.333
બધી યાદશક્તિઓથી તે સાવ જ જોડાયેલું નથી.

00:10:15.333 --> 00:10:17.223
તેમાં પણ એક સામાન્ય નામ - બૅકર.

00:10:17.223 --> 00:10:19.094
આપણે બૅકરીવાળાને જાણીએ છીએ.

00:10:19.094 --> 00:10:21.123
તેઓ ખાસ પ્રકારની ટોપી માથે પહેરે છે.

00:10:21.123 --> 00:10:22.750
તેઓના હાથ ગુંદેલા લોટથી ખરડાયેલા હોય છે.

00:10:22.750 --> 00:10:24.825
જ્યારે તેઓ કામ પરથી ઘરે આવે ત્યારે તેઓ સરસ સુગંધથી મઘમઘતા હોય છે

00:10:24.825 --> 00:10:26.952
શક્ય છે કે આપણે એકાદ બેકરીવાળાને ઓળખતા પણ હોઇએ.

00:10:26.952 --> 00:10:28.363
અને આપણે જેવો એ શબ્દ પહેલીવાર સાંભળીએ

00:10:28.363 --> 00:10:31.208
એટલે એ બધી જોડાણની કડીઓને સતેજ કરીએ છીએ

00:10:31.208 --> 00:10:35.279
જેથી પાછળથી જરૂર પડે ત્યારે યાદ કરી શકાય.

00:10:35.279 --> 00:10:38.237
આ બધી જ યાદશક્તિ સ્પર્ધાઓમાં જે ચાલી રહ્યુ છે

00:10:38.237 --> 00:10:40.352
તેમ જ રોજબરોજનાં

00:10:40.352 --> 00:10:43.579
જીવનમાં વધારે સારી રીતે યાદ રાખવાની બધીજ કળાનાં મૂળમાં

00:10:43.579 --> 00:10:47.565
મોટા અક્ષરે કહેવાયેલ બેકરને નાના અક્ષરમાં કહેવાયેલ બેકરમાં

00:10:47.565 --> 00:10:49.561
ફેરવીને સંદર્ભ વગર, કોઇ ખાસ અર્થ વગર કે

00:10:49.561 --> 00:10:52.948
કોઇ ખાસ મહત્વ વગર કહેવાયેલી માહિતિને

00:10:52.948 --> 00:10:55.254
એવી રીતે બદલવાની વાત છે કે

00:10:55.254 --> 00:10:56.804
જેથી તે કોઇ પણ રીતે

00:10:56.804 --> 00:10:58.979
આપણાં મગજમાં બીજું બધું જે કંઇ

00:10:58.979 --> 00:11:03.764
ચાલી રહ્યું છે તેના સંદર્ભમાં અર્થસભર બની રહે.

NOTE Paragraph

00:11:03.764 --> 00:11:07.498
આ પ્રમાણે કરવાની સવિસ્તર ટૅકનીક પૈકી એક

00:11:07.498 --> 00:11:11.417
૨૫૦૦ વર્ષ પુરાણાં ગ્રીસની છે.

00:11:11.417 --> 00:11:13.395
તે યાદશક્તિના મહેલ તરીકે જાણીતી છે.

00:11:13.395 --> 00:11:16.820
તેની પાછળની વાત કંઇક આવી છેઃ

00:11:16.820 --> 00:11:19.792
એક કવિ, સિમૉનીડૅસ,

00:11:19.792 --> 00:11:21.698
એક મહેફિલમાં હાજરી આપી રહ્યો હતો.

00:11:21.698 --> 00:11:23.946
ખરી રીતે તો ભાડૂતી મનોરંજક હતો

00:11:23.946 --> 00:11:26.958
કારણ કે એ દિવસોમાં જો તમારે જોરદાર મહેફિલ કરવી હોય તો

00:11:26.958 --> 00:11:30.170
ડી.જે. નહીં, પણ કવિઓને ભાડેથી બોલાવવા પડતા.

00:11:30.170 --> 00:11:35.040
તે ઊભો થઇ,પોતાની યાદશક્તિને આધારે કવિતા સંભળાવી અને ચાલતી પકડે છે,

00:11:35.040 --> 00:11:40.152
અને જે ઘડીએ તે બહાર પગ મૂકે છે તેવું જ સભાગૃહ હેઠું પડે છે

00:11:40.152 --> 00:11:42.833
અને તેમાંનાં બધાં મરી જાય છે.

00:11:42.833 --> 00:11:45.398
બધાં જ માત્ર મરી નથી જતાં,

00:11:45.398 --> 00:11:49.262
તે એવાં ચગદાઇ જાય છે કે ઓળખાય પણ નહીં.

00:11:49.262 --> 00:11:51.583
અંદર કોણ હતું કે કોણ ક્યાં બેઠું જતું તે

00:11:51.583 --> 00:11:54.754
તે પણ કહેવું અશક્ય બની ગયું હતું.

00:11:54.754 --> 00:11:56.993
મૃત દેહોની યોગ્ય દફનક્રિયા પણ થઇ શકે તેમ નહોતું.

00:11:56.993 --> 00:12:00.836
એક ઉપર બીજી કરૂણતા સર્જાઇ હતી.

00:12:00.836 --> 00:12:03.540
આ આખા કાટમાળનો એક માત્ર બચી ગયેલો,

00:12:03.540 --> 00:12:05.671
સિમૉનીડેસ, બહાર ઉભે ઉભે,

00:12:05.671 --> 00:12:09.307
આંખો બંધ કરી અને તેની આંખોની સામે જે છૂપાયેલું છે

00:12:09.307 --> 00:12:11.845
તે યાદ કરે છે,

00:12:11.845 --> 00:12:16.990
તો તેમાં તે મહેફિલમાં બેઠેલા એકોએક મહેમાનને જોઇ શકે છે.

00:12:16.990 --> 00:12:19.333
તે બધાં જ સગાંસંબંધીઓના હાથ પકડીને

00:12:19.333 --> 00:12:23.391
એ કાટમાળમાં તેમનાં સ્વજનો સુધી લઇ જતો હતો.

NOTE Paragraph

00:12:23.391 --> 00:12:26.655
સિમૉનીડેસ તે સમયે જે કંઇ કરી રહ્યો હતો,

00:12:26.655 --> 00:12:30.088
તે આપણે પણ લગભગ સહજપણે કદાચ જાણીએ છીએ,

00:12:30.088 --> 00:12:32.500
અને એ કે આપણે નામ કે ફૉન નંબર

00:12:32.500 --> 00:12:35.394
કે આપણા સહયોગીઓની શબ્દશઃ સુચનાઓ

00:12:35.394 --> 00:12:38.052
યાદ રાખવામાં ગમે તેટલાં કાચાં હશું,

00:12:38.052 --> 00:12:43.542
પણ આપણને ચક્ષુગમ્ય કે સ્થળને લગતી કોઇ પણ વાત સારી રીતે યાદ રહે છે.

00:12:43.542 --> 00:12:47.138
જો મેં તમને હમણાં જ કહેલી સિમૉનીડેસની વાતના પહેલા

00:12:47.138 --> 00:12:49.602
૧૦ શબ્દો ફરીથી કહેવાનું કહું,

00:12:49.602 --> 00:12:52.090
તો શકય છે કે તમને તે અઘરું પડે.

00:12:52.090 --> 00:12:54.404
પરંતુ જો હું તમને

00:12:54.404 --> 00:12:57.087
તમારી પરસાળમાંના બદામી ઘોડાપર

00:12:57.087 --> 00:13:01.643
અત્યારે કોણ બેઠું છે

00:13:01.643 --> 00:13:03.641
તે યાદ કરવાનું કહું, તો

00:13:03.641 --> 00:13:05.966
જરૂર તે તમારી આંખોસામે આવી જશે.

NOTE Paragraph

00:13:05.966 --> 00:13:08.496
આ કલ્પિત ઇમારતનું ચિત્ર તમારી આખ સમક્ષ

00:13:08.496 --> 00:13:13.129
ઊભું કરવાનો વિચાર યાદદાસ્તના મહેલના સિધ્ધાંતમાં આવરી લેવાયો છે

00:13:13.129 --> 00:13:14.875
અને તમે જે

00:13:14.875 --> 00:13:17.083
યાદ કરવા માગો છો એ ચિત્ર જેમ

00:13:17.083 --> 00:13:20.412
વધારે મૂર્ખું, જેમ વધારે અકળ, જેમ વધારે ઊટપટાંગ,

00:13:20.412 --> 00:13:24.012
જેમ વધારે હાસ્યાપદ કે વિચિત્ર કે ગોબરૂં,

00:13:24.012 --> 00:13:26.887
તેમ તે ભૂલવું મુશ્કેલ.

00:13:26.887 --> 00:13:29.721
આ સલાહ તો ૨૦૦૦ વર્ષ જૂના

00:13:29.721 --> 00:13:32.506
સહુથી જૂના લૅટિન યાદશક્તિના ગ્રંથોમાં કહેવાયેલ છે.

NOTE Paragraph

00:13:32.506 --> 00:13:34.335
આનો ઉપયોગ કેમ કરવો?

00:13:34.335 --> 00:13:36.875
માની લો કે તમને ટીઈડીના મધ્યસ્થ મંચ પરથી

00:13:36.875 --> 00:13:40.681
વ્યક્તવ્ય આપવા માટે આમંત્રણ મળ્યું છે

00:13:40.681 --> 00:13:43.215
અને તમે તેને યાદ રાખીને જ કહેવા માગો છો,

00:13:43.215 --> 00:13:48.260
તેમ જ તમે સિસૅરૉએ ૨૦૦૦ વર્ષ પહેલાંના ટીઈડીxરૉમના મચપર જે રીતે

00:13:48.260 --> 00:13:52.919
વ્યક્તવ્ય આપ્યું હોત તે રીતે જ વ્યક્તવ્ય આપવા માગો છો.

00:13:52.919 --> 00:13:55.177
તમે તમારાં ઘરનાં

00:13:55.177 --> 00:14:00.396
મુખ્ય દ્વારની સામે ઊભા છો તેમ તમારે કલ્પવાનું છે.

00:14:00.396 --> 00:14:02.438
અને તમારે કોઇપણ

00:14:02.438 --> 00:14:05.946
ગાંડુંઘેલું, હાંસીપાત્ર કે કોઇ હિસાબે ભૂલી ન શકાય તેવું ચિત્ર વિચારી કાઢવાનું છે

00:14:05.946 --> 00:14:08.929
જે તમને આ સાવેસાવ વિચિત્ર સ્પર્ધાવિષે વાત કરવાનું

00:14:08.929 --> 00:14:11.721
યાદ કરાવે.

00:14:11.721 --> 00:14:14.554
અને પછી તમારે ઘરની અંદર જવાનું છે,

00:14:14.554 --> 00:14:17.406
જ્યાં તમે શ્રીમાન ઍડ પર બેઠેલા

00:14:17.406 --> 00:14:19.293
કુકી મૉન્સ્ટરને જોશો.

00:14:19.293 --> 00:14:20.562
તેનાથી તમને યાદ આવી જશે કે

00:14:20.562 --> 00:14:23.736
તે પછીથી તમારે તમારા મિત્ર ઍડ કૂકનો પરિચય આપવાનો છે

00:14:23.736 --> 00:14:26.400
પછી તમને બ્રીટની સ્પીઅર્સનાં ચિત્ર દેખાશે

00:14:26.400 --> 00:14:29.212
જે તમને યાદ કરાવશે કે તમારે રમૂજી ટૂચકો કહેવાનો છે.

00:14:29.212 --> 00:14:30.884
પછી તમે જશો રસોડાં ભણી,

00:14:30.884 --> 00:14:32.729
જે તમને તમારી છેલાં એક વર્ષના નવા જ અનુભવની

00:14:32.729 --> 00:14:35.667
વાત કરવાનું યાદ અપાવડાવશે,

00:14:35.667 --> 00:14:40.631
જેમાં તમને મદદ કરવા તમારા મિત્રો પણ સાથે હશે.

NOTE Paragraph

00:14:40.631 --> 00:14:44.850
રૉમન વ્યાખાનકર્તાઓ આ રીતે તેમનાં વ્યક્તવ્યો યાદ રાખતા --

00:14:44.850 --> 00:14:48.244
શબ્દેશબ્દ નહીં, કારણકે તેનાથી જરૂર ગુંચવાડો થાય જ,

00:14:48.244 --> 00:14:50.656
પરંતુ એક-વિષય-બાદ-બીજો-વિષયની પધ્ધતિથી.

00:14:50.656 --> 00:14:53.563
હકીકતે, "વિષય વાક્ય" શબ્દ પ્રયોગ જ

00:14:53.563 --> 00:14:56.863
ગ્રીક શબ્દ "ટૉપૉસ" પરથી બનેલો છે,

00:14:56.863 --> 00:14:58.583
જેનો અર્થ "સ્થળ" થાય છે.

00:14:58.583 --> 00:15:00.150
જો કે આ તો હવે, લોકો જ્યારે

00:15:00.150 --> 00:15:02.470
વ્યક્તવ્યકળા અને વાક્છટા વિષે વિચારતી વખતે આ પ્રકારની સ્થળ સાથે સંકળાયેલી

00:15:02.470 --> 00:15:04.708
યાદ વાપરતા તેના, અવશેષ છે.

00:15:04.708 --> 00:15:06.645
"સહુથી પહેલાં" શબ્દ પ્રયોગને

00:15:06.645 --> 00:15:10.068
તમારી યાદશક્તિના મહેલનાં પહેલાં સ્થાન સાથે સરખાવી શકાય.

NOTE Paragraph

00:15:10.068 --> 00:15:12.048
મને આ બહુ જ આકર્ષક લાગ્યું

00:15:12.048 --> 00:15:13.948
એટલે હું તેના તરફ ખેંચાયો.

00:15:13.948 --> 00:15:16.696
તેથી હું થોડી વધારે યાદશક્તિ સ્પર્ધાઓમાં ગયો.

00:15:16.696 --> 00:15:19.257
મારાં મનમાં એમ હતું કે આ સ્પર્ધાગામી યાદ રાખનારાઓના આંતર્સ્વભાવ બાબતે

00:15:19.257 --> 00:15:22.550
થોડું લંબાણથી લખીશ.

00:15:22.550 --> 00:15:24.577
પરંતુ એક સમસ્યા આવી પડી.

00:15:24.577 --> 00:15:27.325
સમસ્યા એ છે કે યાદશક્તિ સ્પર્ધા એ

00:15:27.325 --> 00:15:31.054
મહાકંટાળાજનક પ્રવૃતિ છે.

00:15:31.054 --> 00:15:33.660
(હાસ્ય)

00:15:33.660 --> 00:15:38.210
સાચે જ, એ તો સાવ થોડા લોકો એકઠા થઇને SATની કસોટીઓ કરી રહ્યા હોય તેવું જ છે.

00:15:38.210 --> 00:15:39.904
મારો કહેવાનો મતલબ એ છે કે,જ્યારે લોકો પોતાનું માથું

00:15:39.904 --> 00:15:41.283
ખંજવાળવાનું શરૂ કરે ત્યારે તે વધુ નાટકીય બની જતું હોય છે.

00:15:41.283 --> 00:15:44.321
બાકી હું તો પત્રકાર છું,મારે તો કંઇને કંઇ લખવા જોઇએ.

00:15:44.321 --> 00:15:48.098
હું જાણું છું કે આ લોકોનાં મગજમાં અકલ્પ્ય વાતો ઘુમરાઇ રહી છે,

00:15:48.098 --> 00:15:50.198
પણ હું તેને પહોંચી તો ન શકું ને.

NOTE Paragraph

00:15:50.198 --> 00:15:52.917
એટલે, મને થયું કે, જો મારે આ વાત કહેવી હોય તો,

00:15:52.917 --> 00:15:55.667
મારે એમનાં પેંગડામાં થોડા ઘણા તો પગ નાખવા તો પડે.

00:15:55.667 --> 00:15:59.248
એટલે મેં દરરોજ સવારે ન્યુ યૉર્ક ટાઇમ્સ વાંચતાનું શરૂ કરતાં પહેલાં,

00:15:59.248 --> 00:16:02.083
કંઇને કંઇ યાદ રાખવા પાછળ ૧૦ થી ૧૫ મિનિટ

00:16:02.083 --> 00:16:04.604
ગાળવાનું શરૂ કર્યું.

00:16:04.604 --> 00:16:06.273
કોઇ વાર તે કવિતા પણ હોય.

00:16:06.273 --> 00:16:08.312
કે પછી પસ્તીમાં થી ખરીદેલ જૂનાં વાર્ષિક-પુસ્તકમાંથી

00:16:08.312 --> 00:16:10.571
નામ હોય.

00:16:10.571 --> 00:16:16.067
મને તેમાં બેતહાશા મજા પડતી હતી.

00:16:16.067 --> 00:16:18.145
જો કે મેં એવી અપેક્ષા નહોતી કરી.

00:16:18.145 --> 00:16:21.508
તેમાં મજા એટલે આવી કે ખરા અર્થમાં યાદશક્તિની તાલિમ નહોતી.

00:16:21.508 --> 00:16:24.546
તમે માત્ર તમારાં મગજની આંખો સામે પેલાં સાવે સાવ હાસ્યાપદ,ગાંડીયાં,મજેદાર,

00:16:24.546 --> 00:16:26.975
અને સામાન્ય રીતે ભૂલી ન શકાય તેવી

00:16:26.975 --> 00:16:29.869
પ્રતિકૃતિઓ બનાવવામાં કે કલ્પના કરવામાં

00:16:29.869 --> 00:16:33.994
વધારે અને વધારે પ્રયત્નશીલ રહો છો.

00:16:33.994 --> 00:16:35.577
હું પણ તેમાં જોશથી જોડાયો હતો.

NOTE Paragraph

00:16:35.577 --> 00:16:42.234
આ હું છું, મારા સ્પર્ધામય યાદશક્તિ તાલીમાર્થી તરીકે પહેરવેશમાં.

00:16:42.234 --> 00:16:44.200
એ એક જોડી કાન ઢાંકવાનાં ઢાંકણ

00:16:44.200 --> 00:16:47.609
અને એક જોડી સલામતી ચશ્માં, જે બે ઝીણાં છીદ્રો સિવાય

00:16:47.609 --> 00:16:50.282
આંખને ઢાંકી લે છે,

00:16:50.282 --> 00:16:55.608
કારણકે ધ્યાનવિચલન એ સ્પર્ધામય યાદદાસ્તકારકનો સહુથી મોટો શત્રુ છે.

NOTE Paragraph

00:16:55.608 --> 00:17:01.375
ફરી ફરીને હું ગયે વર્ષે જે સ્પર્ધાને આવરી લેવાનો હતો તેના પર જ પાછો આવી ચૂક્યો.

00:17:01.375 --> 00:17:03.481
મને એમ હતું કે સહભાગી પત્રકારકત્વના ભાગરૂપે

00:17:03.481 --> 00:17:06.783
એક પ્રયોગ તરીકે હું પણ તેમાં ભાગ લઉં.

00:17:06.783 --> 00:17:11.304
કદાચ, મારાં સંશોધનનો એક યોગ્ય ઉપસંહાર બની રહે.

00:17:11.304 --> 00:17:15.042
સમસ્યા એ રહી કે પ્રયોગ તીતરબીતર થઇ ગયો.

00:17:15.042 --> 00:17:17.779
જે કોઇ રીતે ન થવુ જોઇએ તેમ થયું,

00:17:17.779 --> 00:17:20.882
હું સ્પર્ધા જીતી ગયો.

NOTE Paragraph

00:17:20.882 --> 00:17:26.731
{તાળીઓ]

NOTE Paragraph

00:17:26.731 --> 00:17:28.436
હા, વ્યક્તવ્યો કે

00:17:28.436 --> 00:17:31.263
ફૉન નંબરો કે ખરીદીની યાદીઓ

00:17:31.263 --> 00:17:34.357
યાદ રાખી શકવું એ સારી વાત છે,

00:17:34.357 --> 00:17:37.133
પણ એક રીતે એ મુખ્ય મુદ્દો નહોતો.

00:17:37.133 --> 00:17:39.331
એ તો માત્ર તરકીબો છે.

00:17:39.331 --> 00:17:41.333
આ બધી તરકીબો સફળ એટલે રહે છે કે

00:17:41.333 --> 00:17:44.516
તે બધાંનો આધાર આપણું મગજ જે રીતે કામ કરે છે તેવા કેટલાક મૂળભૂત

00:17:44.516 --> 00:17:46.292
સિધ્ધાંતો ઉપર આધારીત છે.

00:17:46.292 --> 00:17:50.244
આપણું મગજ કઇ રીતે કામ કરે છે એ જાણીને

00:17:50.244 --> 00:17:52.250
તેનો લાભ લેવા માટે કરીને આપણે યાદશક્તિ મહેલો બાંધવા

00:17:52.250 --> 00:17:54.263
કે પત્તાંના સેટ્સ યાદ રખવાની

00:17:54.263 --> 00:17:56.907
કોઇ ખાસ જરૂર નથી.

NOTE Paragraph

00:17:56.907 --> 00:17:58.700
સામાન્ય રીતે, આપણે જોરદાર યાદશક્તિને

00:17:58.700 --> 00:18:01.000
કોઇ જન્મદત્ત ભેટ હોય તેમ માનીએ છીએ,

00:18:01.000 --> 00:18:02.890
પણ એવું હોતું નથી.

00:18:02.890 --> 00:18:06.658
પ્રબળ યાદશક્તિ શીખી શકાય છે.

00:18:06.658 --> 00:18:10.127
મૂળ મુદ્દે,જ્યારે આપણે કોઇ વાત પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરીએ છીએ, ત્યારે તે યાદ રહી જાય છે.

00:18:10.127 --> 00:18:13.333
જ્યારે આપણે કોઇ વાતમાં ઊંડાણથી રસ લઇએ છીએ, ત્યારે તે પણ યાદ રહે છે.

00:18:13.333 --> 00:18:14.854
આપણે જ્યારે કોઇ માહિતિ કે અનુભવ

00:18:14.854 --> 00:18:17.625
આપણને કઇ રીતે મદદરૂપ થઇ શકે,

00:18:17.625 --> 00:18:19.731
કે તેનું શું મહત્વ છે કે શા માટે તે આનંદદાયક છે

00:18:19.731 --> 00:18:22.154
તે દ્રષ્ટિએ જોઇએ છીએ કે જ્યારે આપણે

00:18:22.169 --> 00:18:25.098
આપણા મગજમાં જે કંઇ ચાલી રહ્યું હોય

00:18:25.098 --> 00:18:26.592
તેના સંદર્ભમાં

00:18:26.592 --> 00:18:28.819
તેને સાંકળી લઇ શકીએ છીએ, જેમ કે શ્રીમાન બૅકર્સને બેકરીવાળા સાથે સાંકળી શકવું,

00:18:28.819 --> 00:18:34.079
ત્યારે તે આપણને યાદ રહી જાય છે.

NOTE Paragraph

00:18:34.079 --> 00:18:36.505
યાદશક્તિ મહેલ અને એના જેવી અન્ય તરકીબો

00:18:36.505 --> 00:18:38.375
માત્ર ટુંકા-રસ્તા જ છે.

00:18:38.375 --> 00:18:40.940
એક રીતે, ટુંકા રસ્તા પણ નહીં.

00:18:40.940 --> 00:18:44.343
તે એટલે કામ આવે છે કારણકે તે તમને કામે લગાડી દે છે.

00:18:44.343 --> 00:18:48.283
આપણે સામાન્યપણે કોઇ કસરત કરતી વખતે,

00:18:48.283 --> 00:18:49.804
પ્રક્રિયાની જેટલી ઉંડાઇ

00:18:49.804 --> 00:18:54.032
કે જેટલી કાળજી રાખીએ છીએ તેનાથી ઘણી વધારે આ તરકીબો ફરજ પાડે છે.

00:18:54.032 --> 00:18:56.594
પણ, હકીકતે ટુંકા રસ્તા તો ક્યાંય પણ હોતા નથી.

00:18:56.594 --> 00:18:59.450
કોઇપણ વાત આ રીતે યાદ રાખવાલાયક બનતી હોય છે.

NOTE Paragraph

00:18:59.450 --> 00:19:03.593
અને જો હું કોઇ એક વસ્તુ તમારી પાસે મૂકી જવા માગું ,

00:19:03.593 --> 00:19:06.327
તો તે ઇ.પી. છે,

00:19:06.327 --> 00:19:10.125
પેલા ભુલક્કડ, જેને એ પણ યાદ નથી કે તેને યાદ ન રહેવાની સમસ્યા છે,

00:19:10.125 --> 00:19:11.615
જેણે મને

00:19:11.615 --> 00:19:13.713
એ પરિકલ્પના પૂરી પાડી કે,

00:19:13.713 --> 00:19:18.750
આપણું જીવન યાદોનો સરવાળો છે.

00:19:18.750 --> 00:19:24.583
આપણી આસપાસની, આપણી સાથે

00:19:24.583 --> 00:19:28.250
વાતચીત કરતી વ્યક્તિઓ પ્રત્યે

00:19:28.250 --> 00:19:35.210
ધ્યાન ન આપીને કે જરા પણ ઉંડાણમાં ન જવા

00:19:35.210 --> 00:19:39.008
જેટલા આળસુ થઇ જઇને, આમ પણ ટુંકી જીંદગીમાં,આપણી બ્લૅકબૅરીમાં

00:19:39.008 --> 00:19:40.583
કે આઇ-પૉડમાં

00:19:40.583 --> 00:19:42.654
ખોવાઇ જવાની કેટલી

00:19:42.654 --> 00:19:46.344
તૈયારી છે?

NOTE Paragraph

00:19:46.344 --> 00:19:48.788
મને જાતે

00:19:48.788 --> 00:19:52.185
જાણવા મળ્યું કે આપણામાં કલ્પી ન શકાય તેટલી યાદશક્તિ

00:19:52.185 --> 00:19:54.188
છૂપાયેલ પડી છે.

00:19:54.188 --> 00:19:57.585
પરંતુ જો તમારે યાદગાર જીવન જીવવું હોય,

00:19:57.585 --> 00:19:59.971
તો તમારે એવી વ્યક્તિ બનવું પડશે

00:19:59.971 --> 00:20:02.937
જે યાદ કરવાનું યાદ રાખે છે.

NOTE Paragraph

00:20:02.937 --> 00:20:04.706
આભાર.

NOTE Paragraph

00:20:04.706 --> 00:20:07.796
[તાળીઓ]