1
00:00:07,570 --> 00:00:10,923
Nếu bạn không thể sống thiếu socola,

2
00:00:10,923 --> 00:00:15,942
bạn thật may mắn khi được sinh ra
vào sau thế kỉ 16.

3
00:00:15,942 --> 00:00:19,450
Cho đến thời điểm đó, socola chỉ là
một thức uống ở Trung Mĩ

4
00:00:19,450 --> 00:00:22,305
có hình dạng khá khác biệt với
socola chúng ta biết ngày nay.

5
00:00:22,305 --> 00:00:24,685
Từ năm 1900 trước Công nguyên,

6
00:00:24,685 --> 00:00:27,805
người dân ở đó đã biết học cách
thu hoạch hạt

7
00:00:27,805 --> 00:00:30,716
từ cây cacao bản địa.

8
00:00:30,716 --> 00:00:33,216
Các tài liệu cổ xưa nhất tiết lộ rằng
nhân cacao được nghiền nát

9
00:00:33,216 --> 00:00:36,465
sau đó được trộn với bột ngô và bột ớt

10
00:00:36,465 --> 00:00:37,956
để tạo thành thứ thức uống

11
00:00:37,956 --> 00:00:40,096
không dễ chịu như cacao nóng

12
00:00:40,096 --> 00:00:44,736
mà hơi đắng và được tạo phủ thêm bọt.

13
00:00:44,736 --> 00:00:47,976
Và nếu bạn tưởng rằng chỉ con người ngày nay
mới mê đắm socola thì nhầm to nhé,

14
00:00:47,976 --> 00:00:51,166
người Trung Mĩ đã sớm 
tôn thờ loại thực phẩm này.

15
00:00:51,166 --> 00:00:53,596
Họ tin rằng cacao là thứ
thức ăn thiêng liêng

16
00:00:53,596 --> 00:00:57,016
được ban tặng cho con người
bởi vị thần rắn lông vũ

17
00:00:57,016 --> 00:00:59,539
được người Maya biết đến với cái tên Kukulkan

18
00:00:59,539 --> 00:01:02,836
và người Aztec biết đến với cái tên Quetzalcoatl.

19
00:01:02,836 --> 00:01:05,287
Người Aztec sử dụng cacao làm tiền tệ,

20
00:01:05,287 --> 00:01:07,826
uống socola tại các bữa tiệc hoàng gia,

21
00:01:07,826 --> 00:01:10,736
tặng cho quân lính như phần thưởng
sau chiến công

22
00:01:10,736 --> 00:01:13,417
và sử dụng nó trong các nghi lễ.

23
00:01:13,417 --> 00:01:18,137
Cuộc gặp gỡ đầu tiên xuyên đại dương 
với socola diễn ra vào năm 1519

24
00:01:18,137 --> 00:01:21,727
khi Hernán Cortés tới thăm
cung điện Moctezuma

25
00:01:21,727 --> 00:01:23,486
tại Tenochtitlan.

26
00:01:23,486 --> 00:01:25,587
Theo tài liệu do trung úy của Cortés ghi chép,

27
00:01:25,587 --> 00:01:31,287
vua Moctezuma cho đem ra 50 bình thức uống
rót vào những chiếc cốc bằng vàng.

28
00:01:31,287 --> 00:01:34,707
Khi những tên thực dân trở về
mang theo thứ hạt mới lạ,

29
00:01:34,707 --> 00:01:37,727
sự truyền bá về những
câu chuyện dâm ô liên quan đến socola

30
00:01:37,727 --> 00:01:42,068
đã khiến nó trở thành một thứ
thuốc kích dục tăm tiếng.

31
00:01:42,068 --> 00:01:45,778
Ban đầu, vị hơi đắng của socola
giúp nó trở thành vị thuốc

32
00:01:45,778 --> 00:01:47,978
chữa một số bệnh về bao tử

33
00:01:47,978 --> 00:01:50,777
nhưng vị ngọt được sinh ra nhờ
thêm chút mật ong, đường và vani

34
00:01:50,777 --> 00:01:55,458
đã khiến socola sớm trở thành thức uống
nổi tiếng tại cung điện Tây Ban Nha.

35
00:01:55,458 --> 00:02:01,568
Không lâu sau, không gia đình quý tộc nào
lại không sở hữu socola trong nhà.

36
00:02:01,568 --> 00:02:05,378
Thức uống thời thượng này tiêu tốn rất nhiều
công sức và thời gian để sản xuất

37
00:02:05,378 --> 00:02:06,859
trên quy mô lớn.

38
00:02:06,859 --> 00:02:10,369
Nó bao gồm trồng trọt
và nhập khẩu lao động nô lệ

39
00:02:10,369 --> 00:02:14,509
từ vùng Caribe và các hòn đảo
ngoài khơi bờ biển châu Phi.

40
00:02:14,509 --> 00:02:18,179
Thế giới socola sau đó hoàn toàn 
thay đổi vào năm 1828

41
00:02:18,179 --> 00:02:24,029
với sự xuất hiện của máy ép cacao nhờ công của
Coenraad van Houten đến từ Amsterdam.

42
00:02:24,029 --> 00:02:28,531
Ông phát minh ra cách chiết tách
chất béo tự nhiên từ hạt cacao, hay bơ cacao,

43
00:02:28,531 --> 00:02:32,516
giúp tạo ra một chất bột có thể hòa tan
tạo thành sản phẩm dạng lỏng,

44
00:02:32,516 --> 00:02:34,989
hoặc tái kết hợp với bơ cacao

45
00:02:34,989 --> 00:02:38,209
để tạo nên thứ socola rắn
như chúng ta biết ngày nay.

46
00:02:38,209 --> 00:02:42,202
Không lâu sau đó, một người chế biến socola
người Thụy Sĩ tên Daniel Peter

47
00:02:42,202 --> 00:02:44,701
thêm bột sữa vào socola

48
00:02:44,701 --> 00:02:47,790
và từ đó chúng ta có thêm socola sữa.

49
00:02:47,790 --> 00:02:51,389
Vào khoảng thế kỉ 20, socola không còn là
thực phẩm xa xỉ dành riêng cho giới thượng lưu

50
00:02:51,389 --> 00:02:53,851
mà đã trở thành thức quà của cả cộng đồng.

51
00:02:53,851 --> 00:02:58,114
Nhưng lượng nhu cầu khổng lồ đòi hỏi cần
phải có thêm nhiều cacao,


52
00:02:58,114 --> 00:03:00,815
mà loại cây này lại chỉ ưa thích
vùng đất gần đường xích đạo.

53
00:03:00,815 --> 00:03:03,731
Hiện nay, thay vì vận chuyển nô lệ châu Phi

54
00:03:03,731 --> 00:03:06,021
tới Nam Mĩ để trồng cacao,

55
00:03:06,021 --> 00:03:09,151
sản phẩm cacao sẽ được chuyển tới Tây Phi,

56
00:03:09,151 --> 00:03:14,701
trong đó Bờ Biển Ngà chiếm đến 2/5
lượng cacao cung cấp cho thế giới vào năm 2015.

57
00:03:14,701 --> 00:03:16,744
Nhưng sự phát triển của
ngành công nghiệp

58
00:03:16,744 --> 00:03:19,977
cũng đã dẫn tới những xâm phạm
về quyền con người.

59
00:03:19,977 --> 00:03:22,230
Nhiều vụ mùa xuyên khắp Tây Phi

60
00:03:22,230 --> 00:03:24,260
cung cấp cacao cho các công ty phương Tây

61
00:03:24,260 --> 00:03:26,731
đã sử dụng lao động nô lệ và trẻ em,

62
00:03:26,731 --> 00:03:31,942
với ước tính có khoảng hơn 2 triệu trẻ em
bị bóc lột.

63
00:03:31,942 --> 00:03:33,951
Đây là vấn đề nan giải
cho đến tận ngày nay,

64
00:03:33,951 --> 00:03:38,981
mặc dù các công ty socola
cùng các quốc gia châu Phi đã nỗ lực

65
00:03:38,981 --> 00:03:42,901
để giảm thiểu số lao động trẻ em
trong thực tế.

66
00:03:42,901 --> 00:03:47,792
Ngày nay, socola đã có mặt trong các nghi thức
của xã hội hiện đại.

67
00:03:47,792 --> 00:03:51,442
Nhờ sự kết hợp giữa văn hóa thuộc địa
và văn hóa bản xứ,

68
00:03:51,442 --> 00:03:53,892
trộn lẫn với sức mạnh của quảng cáo,

69
00:03:53,892 --> 00:03:57,113
socola mang trong mình một hương vị
vừa cuốn hút,

70
00:03:57,113 --> 00:03:58,212
vừa suy đồi

71
00:03:58,212 --> 00:03:59,663
và bị cấm đoán.

72
00:03:59,663 --> 00:04:03,471
Nhưng biết thêm về lịch sử
vừa thú vị vừa dữ dội của socola

73
00:04:03,471 --> 00:04:05,562
cũng như về sản phẩm của nó ngày nay,

74
00:04:05,562 --> 00:04:08,642
cho ta biết được loại thức ăn này
được hình thành như thế nào

75
00:04:08,642 --> 00:04:11,052
và khám phá ra
những sự thật ẩn đằng sau nó.

76
00:04:11,052 --> 00:04:13,912
Vì thế lần tới khi bạn lại bóc
một thanh socola,

77
00:04:13,912 --> 00:04:19,911
hãy dừng lại một chút để nhắc mình rằng
không phải mọi thứ về socola đều ngọt ngào.