WEBVTT

00:00:00.550 --> 00:00:02.016
Proteklih nekoliko godina,

00:00:02.040 --> 00:00:06.369
provodio sam leta
u morskoj biološkoj laboratoriji

00:00:06.393 --> 00:00:08.383
u Vuds Holu u Masačusetsu.

00:00:08.931 --> 00:00:13.093
A tu sam u suštini iznajmljivao čamac.

00:00:13.117 --> 00:00:15.717
Želeo bih da vas zamolim

00:00:15.741 --> 00:00:17.971
da večeras krenete
na vožnju čamcem sa mnom.

NOTE Paragraph

00:00:19.836 --> 00:00:24.729
Dakle, krećemo sa Il Ponda
u Vinjard Saund,

00:00:24.753 --> 00:00:27.264
tik do obale Martinih Vinograda,

00:00:27.288 --> 00:00:30.625
opremljeni dronom
kako bismo odredili tačke

00:00:30.649 --> 00:00:33.126
s kojih ćemo zuriti u Atlantik.

00:00:33.150 --> 00:00:36.429
Ranije, hteo sam da kažem
u dubine Atlantika,

00:00:36.453 --> 00:00:39.632
ali ne moramo ići suviše duboko
da bismo dosegnuli nepoznato.

00:00:40.311 --> 00:00:42.882
Ovde, svega 3,2 kilometra dalje

00:00:42.906 --> 00:00:47.452
od onoga što se smatra najvećom
morskom biološkom laboratorijom u svetu,

00:00:47.476 --> 00:00:50.697
spuštamo u vodu
prostu mrežu za planktone

00:00:50.721 --> 00:00:52.542
i podižemo na površinu

00:00:52.566 --> 00:00:55.966
nešto na šta čovečanstvo
retko obraća pažnju,

00:00:55.990 --> 00:00:58.522
a često to nikad pre nije ni videlo.

NOTE Paragraph

00:00:59.260 --> 00:01:02.204
Ovo je jedan od organizama
koje smo zarobili u mreži.

00:01:02.228 --> 00:01:03.487
Ovo je meduza.

00:01:03.881 --> 00:01:05.193
Ali pogledajte bolje,

00:01:05.217 --> 00:01:08.208
a unutar ove životinje
živi drugi organizam

00:01:08.232 --> 00:01:10.937
koji je najverovatnije
potpuno nov za nauku.

00:01:10.961 --> 00:01:12.639
Potpuno nova vrsta.

00:01:13.117 --> 00:01:15.820
A šta je sa ovom drugom
providnom lepoticom

00:01:15.844 --> 00:01:17.384
sa srcem koje kuca,

00:01:17.408 --> 00:01:20.836
aseksualno na vrhu svoje glave gaji

00:01:20.860 --> 00:01:24.046
potomstvo koje će da se odvoji
i razmnožava seksualnim putem.

00:01:24.547 --> 00:01:26.034
Dozvolite da to ponovim:

00:01:26.058 --> 00:01:29.744
ova životinja aseksualnim putem
gaji na vrhu svoje glave

00:01:29.768 --> 00:01:34.255
potomstvo koje će se razmnožavati
seksualno u sledećoj generaciji.

00:01:34.960 --> 00:01:36.278
Čudna neka meduza?

00:01:36.796 --> 00:01:38.106
Ne baš.

00:01:38.130 --> 00:01:39.412
Ovo je ascidija.

00:01:39.772 --> 00:01:41.056
To je grupa životinja

00:01:41.080 --> 00:01:44.827
za koje sad znamo da delimo s njima
ogromno genetsko nasleđe,

00:01:44.851 --> 00:01:49.574
i verovatno nam je ona
najbliži beskičmenjak.

00:01:50.376 --> 00:01:51.745
Upoznajte svog rođaka,

00:01:51.769 --> 00:01:53.199
Thalia democratica.

NOTE Paragraph

00:01:53.223 --> 00:01:55.181
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:01:55.205 --> 00:01:59.195
SIguran sam da niste ostavili mesto
na vašem poslednjem porodičnom okupljanju

00:01:59.219 --> 00:02:00.651
za Thalia-u,

00:02:00.675 --> 00:02:02.327
ali dozvolite da vam kažem,

00:02:02.351 --> 00:02:05.679
ove životinje su suštinski
u srodstvu s nama

00:02:05.703 --> 00:02:08.735
na načine koje tek sad
počinjemo da razumemo.

00:02:10.164 --> 00:02:14.289
Pa, sledeći put kad čujete
da vam neko podrugljivo govori

00:02:14.313 --> 00:02:18.210
da je ovaj vid istraživanja
samo ribarska ekspedicija,

00:02:18.234 --> 00:02:21.234
nadam se da ćete se setiti
putovanja na kom smo upravo bili.

NOTE Paragraph

00:02:21.675 --> 00:02:25.515
Danas mnogi biolozi jedino vide značaj

00:02:25.539 --> 00:02:28.088
u proučavanju onoga
što je dublje od poznatog -

00:02:28.112 --> 00:02:30.622
u pravljenju mapa
već otkrivenih kontinenata.

00:02:31.099 --> 00:02:34.437
No neki od nas
su daleko zainteresovaniji za nepoznato.

00:02:34.849 --> 00:02:38.793
Želimo da otkrijemo
potpuno nove kontinente

00:02:38.817 --> 00:02:42.218
i da zurimo u veličanstvene
vidike neznanja.

00:02:42.674 --> 00:02:46.770
Žudimo da iskusimo potpunu očaranost

00:02:46.794 --> 00:02:48.968
onim što nismo videli nikad pre.

00:02:48.992 --> 00:02:50.262
I, da, slažem se,

00:02:50.286 --> 00:02:54.086
prilično godi egu kad možete da kažete:

00:02:54.110 --> 00:02:56.585
"Hej, ja sam to prvi otkrio."

00:02:57.102 --> 00:03:00.007
Međutim, ovo nije preduzeće
za lično veličanje

00:03:00.031 --> 00:03:02.731
jer kod ovog tipa
istraživačkog otkirivanja,

00:03:02.755 --> 00:03:06.373
ako se ne osećate
kao potpuni idiot većinu vremena,

00:03:06.397 --> 00:03:08.678
prosto se ne bavite
naukom dovoljno posvećeno.

NOTE Paragraph

00:03:08.702 --> 00:03:10.736
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:12.014 --> 00:03:17.997
Dakle, svakog leta iznosim na palubu
ovog našeg čamčića

00:03:18.021 --> 00:03:21.438
sve više stvari o kojima znamo veoma malo.

00:03:22.816 --> 00:03:26.304
Želeo bih večeras
da vam ispričam priču o životu

00:03:26.328 --> 00:03:29.668
koju retko pričaju u sličnim sredinama.

00:03:30.915 --> 00:03:36.250
Sa tačke gledišta naših
bioloških laboratorija iz 21. veka,

00:03:36.274 --> 00:03:40.191
počeli smo znanjem da osvetljujemo
mnoge tajne života.

00:03:40.869 --> 00:03:44.506
Osećamo da nakon vekova
naučnog istraživanja,

00:03:44.530 --> 00:03:46.637
počinjemo značajnije da prodiremo

00:03:46.661 --> 00:03:50.527
u razumevanje nekih
od najtemeljnijih principa života.

NOTE Paragraph

00:03:51.223 --> 00:03:56.224
Naš kolektivni optimizam se ogleda
u rastu biotehnologije

00:03:56.248 --> 00:03:57.522
širom sveta,

00:03:58.326 --> 00:04:02.974
težimo da iskoristimo naučno znanje
da bismo lečili ljudske bolesti.

00:04:03.685 --> 00:04:08.523
Stvari poput raka, starenja,
degenerativnih bolesti;

00:04:08.547 --> 00:04:12.879
to su neke od nepoželjnosti
koje bismo želeli da ukrotimo.

00:04:13.817 --> 00:04:15.261
Često se pitam:

00:04:15.285 --> 00:04:18.446
zašto nam je toliko teško

00:04:18.470 --> 00:04:20.632
da rešimo problem raka?

00:04:21.096 --> 00:04:24.350
Da li mi to pokušavamo
da rešimo problem raka,

00:04:24.374 --> 00:04:26.668
a ne pokušavamo da razumemo život?

NOTE Paragraph

00:04:27.657 --> 00:04:30.845
Život na ovoj planeti
deli zajedničko poreklo,

00:04:30.869 --> 00:04:35.922
i mogu da sumiram 3,5 milijardi godina
istorije života na ovoj paneti

00:04:35.946 --> 00:04:37.426
samo jednim slajdom.

00:04:37.450 --> 00:04:40.926
Ovde vidite predstavnike
svih poznatih vrsta na našoj planeti.

00:04:41.321 --> 00:04:44.732
U ovom obilju života i biodiverziteta,

00:04:44.756 --> 00:04:47.923
zauzimamo krajnje beznačajno mesto.

NOTE Paragraph

00:04:47.947 --> 00:04:48.963
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:04:48.987 --> 00:04:50.210
Homo sapiens.

00:04:51.016 --> 00:04:52.621
Poslednji naše vrste.

00:04:53.570 --> 00:04:56.681
Iako zaista uopšte ne želim da potcenjujem

00:04:56.705 --> 00:04:58.676
dostignuća naše vrste;

00:04:58.700 --> 00:05:03.686
koliko god da želeli da bude tako,
i često se pretvaramo da jeste,

00:05:03.710 --> 00:05:06.586
mi nismo mera svih stvari.

00:05:07.311 --> 00:05:10.798
Mi smo, međutim, merioci mnogih stvari.

00:05:11.311 --> 00:05:15.057
Neumorno merimo količinu,
analiziramo i poredimo,

00:05:15.081 --> 00:05:18.861
a nešto od toga je potpuno neprocenjivo
i zaista neophodno.

NOTE Paragraph

00:05:19.661 --> 00:05:26.048
Ali ovaj trenutni naglasak na forsiranju
biološkog istraživanja da se specijalizuje

00:05:26.072 --> 00:05:28.620
i da proizvodi praktične ishode

00:05:28.644 --> 00:05:32.198
zapravo ograničava našu sposobnost
da istražimo život,

00:05:32.222 --> 00:05:36.305
da neprihvatljivo suzimo međe
i nezadovoljavajuće dubine.

00:05:37.007 --> 00:05:42.048
Merimo zapanjujuće uzak ogranak života

00:05:42.072 --> 00:05:45.848
i nadamo se da će te cifre
sačuvati naše živote.

00:05:46.425 --> 00:05:47.818
Da li se pitate koliko uzak?

00:05:47.842 --> 00:05:49.446
Pa, dozvolite da vam dam broj.

00:05:49.470 --> 00:05:53.989
Nacionalna okeanska i atmosferska
administracija je nedavno procenila

00:05:54.013 --> 00:05:57.940
da je oko 95 procenata
naših okeana i dalje neistraženo.

00:05:58.674 --> 00:06:00.386
Neka vam se to slegne na tren.

00:06:01.030 --> 00:06:04.877
95 procenata naših okeana
je i dalje neistraženo.

00:06:05.712 --> 00:06:07.877
Mislim da pouzdano možemo reći

00:06:07.901 --> 00:06:12.730
da čak ni ne znamo
koliko o životu ne znamo.

NOTE Paragraph

00:06:13.810 --> 00:06:16.735
Stoga ne iznenađuje
što svake sedmice u mojoj oblasti

00:06:16.759 --> 00:06:19.970
počinjemo da vidimo kako se sve više
i više novih vrsta dodaje

00:06:19.994 --> 00:06:22.253
ovom neverovatnom drvetu života.

00:06:22.277 --> 00:06:23.674
Ova, na primer -

00:06:23.698 --> 00:06:25.604
otkivena je ranije ovog leta,

00:06:25.628 --> 00:06:26.841
nova je u nauci

00:06:26.865 --> 00:06:30.157
i trenutno zauzima usamljenu granu
na našem porodičnom stablu.

00:06:30.973 --> 00:06:32.124
Još je tragičnije

00:06:32.148 --> 00:06:35.783
da znamo za gomilu
drugih vrsta tamo negde,

00:06:35.807 --> 00:06:39.368
ali njihova biologija ostaje
krajnje loše izučena.

NOTE Paragraph

00:06:39.392 --> 00:06:41.726
Siguran sam da su neki od vas
čuli za činjenicu

00:06:41.750 --> 00:06:45.946
da morska zvezda zapravo može
da regeneriše svoju izgubljenu ruku.

00:06:45.970 --> 00:06:47.412
No neki od vas možda ne znaju

00:06:47.436 --> 00:06:51.785
da sama ruka zapravo može
da obnovi celu morsku zvezdu.

00:06:52.759 --> 00:06:56.807
A postoje životinje
koje rade istinski zapanjujuće stvari.

00:06:57.461 --> 00:06:59.171
Skoro da sam spreman da se kladim

00:06:59.195 --> 00:07:03.514
da mnogi od vas nikad niste čuli
za pljosnatog crva Schmidtea mediterranea.

00:07:04.423 --> 00:07:06.522
Ovaj mališan ovde

00:07:06.546 --> 00:07:09.620
radi nešto što me prosto raspamećuje.

00:07:10.131 --> 00:07:14.135
Možete da uzmete jednu od ovih životinja
i isečete je na 18 različitih delova,

00:07:14.159 --> 00:07:17.921
i baš svaki od ovih delova
će se regenerisati

00:07:17.945 --> 00:07:19.263
u celovitu životinju

00:07:19.287 --> 00:07:20.921
za manje od dve nedelje.

00:07:21.694 --> 00:07:25.931
18 glava, 18 tela, 18 tajni.

00:07:26.348 --> 00:07:28.744
Poslednjih oko deceniju i po,

00:07:28.768 --> 00:07:32.478
pokušavao sam da otkrijem
kako ovi mališani rade to što rade

00:07:32.502 --> 00:07:34.701
i kako izvode ovaj magični trik.

00:07:34.725 --> 00:07:36.439
Ali kao i svi dobri mađioničari,

00:07:36.463 --> 00:07:39.318
zaista mi ne odaju rado svoje tajne.

NOTE Paragraph

00:07:39.342 --> 00:07:40.548
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:07:40.572 --> 00:07:41.730
Dakle, tu smo,

00:07:41.754 --> 00:07:46.209
nakon 20 godina temeljnog
izučavanja ovih životinja,

00:07:46.233 --> 00:07:48.540
mapiranja genoma, češanja brade,

00:07:48.564 --> 00:07:51.783
i hiljada amputacija
i hiljada regeneracija,

00:07:51.807 --> 00:07:55.602
i dalje u potpunosti ne razumemo
kako ove životinje rade to što rade.

00:07:56.028 --> 00:07:59.624
Svaki planar je okean za sebe,

00:07:59.648 --> 00:08:01.254
pun nepoznanice.

NOTE Paragraph

00:08:02.476 --> 00:08:04.160
Jedna od zajedničkih osobina

00:08:04.184 --> 00:08:06.796
svih ovih životinja
o kojima sam vam govorio

00:08:06.820 --> 00:08:09.583
je da se čini kako nisu primile memorandum

00:08:09.607 --> 00:08:12.274
da moraju da se ponašaju prema pravilima

00:08:12.298 --> 00:08:16.467
koja smo izveli iz pregršti
nasumično odabranih životinja,

00:08:16.491 --> 00:08:19.213
koje trenutno naseljavaju ogromnu većinu

00:08:19.237 --> 00:08:21.754
biomedicinskih laboratorija širom sveta.

00:08:22.117 --> 00:08:24.347
Upoznajte naše dobitnike Nobelove nagrade.

00:08:24.371 --> 00:08:26.373
U suštini, sedam vrsta

00:08:26.397 --> 00:08:29.999
koje su imale najveći uticaj
na naše trenutno razumevanje

00:08:30.023 --> 00:08:32.490
biološkog ponašanja.

00:08:33.172 --> 00:08:34.964
Ovaj mališa ovde -

00:08:34.988 --> 00:08:37.458
tri Nobelove nagrade za 12 godina.

00:08:38.204 --> 00:08:40.960
Pa ipak, uz svu pažnju koju su privukli

00:08:40.984 --> 00:08:43.044
i uz sve znanje koje su proizveli,

00:08:43.068 --> 00:08:45.093
kao i najveći deo fondova,

00:08:45.117 --> 00:08:48.990
eto nas kako stojim ispred iste
litanije tvrdoglavih problema

00:08:49.014 --> 00:08:50.638
i mnogih novih izazova.

00:08:51.220 --> 00:08:53.035
A to je zato što, nažalost,

00:08:53.059 --> 00:08:55.673
ovih sedam životinja se u suštini poklapa

00:08:55.697 --> 00:09:02.473
sa 0.0009 procenata svih vrsta
koje naseljavaju planetu.

NOTE Paragraph

00:09:03.962 --> 00:09:06.348
Te počinjem da sumnjam

00:09:06.372 --> 00:09:11.133
da naša specijalizacija počinje,
u najboljem slučaju, da ometa naš progres,

00:09:11.157 --> 00:09:13.584
a u najgorem nas navodi na pogrešan put.

00:09:14.235 --> 00:09:17.309
To je zato što je život na ovoj planeti
i njegova istorija

00:09:17.333 --> 00:09:19.050
je istorija kršilaca pravila.

00:09:19.433 --> 00:09:22.820
Život je počeo na površini ove planete
u vidu jednoćelijskih organizama,

00:09:22.820 --> 00:09:25.126
koji su plivali milionima godina u okeanu,

00:09:25.150 --> 00:09:27.436
dok jedno od tih bića nije odlučilo:

00:09:27.460 --> 00:09:29.519
"Danas ću da radim drugačije;

00:09:29.543 --> 00:09:32.551
danas želim da izumim
nešto što se zove višećelijski organizam

00:09:32.575 --> 00:09:33.848
i ja ću to da uradim."

00:09:33.872 --> 00:09:36.524
I siguran sam da to tada
nije bila popularna odluka -

NOTE Paragraph

00:09:36.548 --> 00:09:37.575
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:09:37.599 --> 00:09:39.205
ali nekako je uspeo to da uradi.

00:09:39.229 --> 00:09:41.795
A onda su višećelijski organizmi
počeli da naseljavaju

00:09:41.819 --> 00:09:43.195
sve te drevne okeane

00:09:43.219 --> 00:09:44.407
i bujali su.

00:09:44.431 --> 00:09:45.964
I tu su i danas.

00:09:46.789 --> 00:09:49.786
Zemljane mase su počele da se pojavljuju
na površini okeana,

00:09:49.810 --> 00:09:51.264
a drugo biće je pomislilo:

00:09:51.288 --> 00:09:54.041
"Hej, ovo se čini kao zaista lepo
parče nekretnine.

00:09:54.041 --> 00:09:55.392
Želim da se preselim tamo."

00:09:55.392 --> 00:09:56.535
"Jesi li lud?

00:09:56.559 --> 00:09:59.843
Osušićeš se tamo.
Ništa ne može da živi van vode."

00:09:59.867 --> 00:10:01.024
Ali život je našao način

00:10:01.048 --> 00:10:03.371
i trenutno organizmi žive na kopnu.

00:10:03.395 --> 00:10:05.793
Čim su stigli na kopno,
pogledali bi u nebo

00:10:05.817 --> 00:10:08.076
i rekli: "Bilo bi lepo stići do oblaka,

00:10:08.100 --> 00:10:09.251
ja ću da letim."

00:10:09.275 --> 00:10:12.350
"Ne možeš da prekršiš zakon gravitacije,
nema šanse da poletiš."

00:10:12.374 --> 00:10:14.659
Pa ipak, priroda je izumila -

00:10:14.683 --> 00:10:16.690
više i to nepovezanih puta -

00:10:16.714 --> 00:10:17.921
načine da se leti.

NOTE Paragraph

00:10:18.368 --> 00:10:20.885
Volim da izučavam ove životinje
koje krše pravila

00:10:20.909 --> 00:10:24.538
jer svaki put kad prekrše pravilo,
izume nešto novo

00:10:24.562 --> 00:10:28.321
što nam omogućava da trenutno budemo tu.

00:10:28.624 --> 00:10:30.894
Ove životinje nisu dobile memorandum.

00:10:30.918 --> 00:10:32.618
One krše pravila.

00:10:32.642 --> 00:10:35.437
Zato ako želimo da izučavamo
životinje koje krše pravila,

00:10:35.461 --> 00:10:38.456
zar ne bi trebalo takođe
da izučavamo kako krše pravila?

NOTE Paragraph

00:10:39.666 --> 00:10:43.054
Mislim da moramo da obnovimo
naš istraživački duh.

00:10:43.440 --> 00:10:45.924
Umesto da donosimo prirodu
u naše laboratorije

00:10:45.948 --> 00:10:47.263
i da je tu ispitujemo,

00:10:47.287 --> 00:10:48.993
moramo da odnesemo nauku

00:10:49.017 --> 00:10:51.922
u veličanstvenu laboratoriju prirode,

00:10:51.946 --> 00:10:55.857
i tu, uz naš moderni
tehnološki armamentarijum

00:10:55.881 --> 00:10:58.707
da ispitamo svaki novi oblik
života koji otkrijemo,

00:10:58.731 --> 00:11:01.724
kao i bilo koju novu biološku osobinu
koju možda zateknemo.

00:11:02.486 --> 00:11:06.640
Zapravo moramo da dovedemo
svu našu inteligenciju

00:11:06.664 --> 00:11:08.756
do toga da budemo opet glupi -

00:11:08.780 --> 00:11:12.639
bezidejni pred ogromnošću nepoznatog.

00:11:13.116 --> 00:11:14.477
Jer, naposletku,

00:11:14.501 --> 00:11:16.660
kod nauke se ne radi o znanju.

00:11:16.684 --> 00:11:19.425
Kod nauke se radi o neznanju.

00:11:19.449 --> 00:11:20.814
To je ono što radimo.

NOTE Paragraph

00:11:20.838 --> 00:11:23.969
Jednom je Antoan de Sent Egziperi napisao:

00:11:23.993 --> 00:11:25.794
"Ako želite da sagradite brod,

00:11:25.818 --> 00:11:27.762
ne mobilišite ljude da sakupljaju drva

00:11:27.786 --> 00:11:30.088
i ne dodeljujte im zadatke i poslove,

00:11:30.112 --> 00:11:34.206
već pre ih naučite da žude
za beskrajnom ogromnošću mora..."

00:11:34.646 --> 00:11:36.350
Kao naučnik i nastavnik,

00:11:36.374 --> 00:11:38.335
volim ovo da parafraziram u smislu

00:11:38.359 --> 00:11:41.517
da mi naučnici moramo
da učimo naše đake

00:11:41.541 --> 00:11:43.992
da žude za beskrajnom ogromnošću mora,

00:11:44.016 --> 00:11:45.453
koje je naše neznanje.

00:11:46.768 --> 00:11:50.633
Mi Homo sapiensi smo jedina poznata vrsta

00:11:50.657 --> 00:11:53.093
koju privlači naučno ispitivanje.

00:11:53.645 --> 00:11:55.779
Mi, kao i sve druge vrste na ovoj planeti,

00:11:55.803 --> 00:12:00.294
smo neodvojivo utkani
u istoriju života na ovoj planeti.

00:12:00.989 --> 00:12:04.156
I mislim da malo grešim
kad kažem da je život tajna

00:12:04.180 --> 00:12:06.891
jer smatram da je život
zapravo otvorena tajna

00:12:06.915 --> 00:12:10.899
koja milenijumima
poziva našu vrstu da je razume.

NOTE Paragraph

00:12:11.344 --> 00:12:12.945
Stoga vas pitam:

00:12:12.969 --> 00:12:16.742
zar mi nismo najbolja prilika
za život da razume samog sebe?

00:12:17.053 --> 00:12:18.204
Ako jesmo,

00:12:18.228 --> 00:12:19.958
šta kog vraga čekamo?

NOTE Paragraph

00:12:20.368 --> 00:12:21.569
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:12:21.593 --> 00:12:24.847
(Aplauz)