WEBVTT
00:00:00.550 --> 00:00:02.016
Od ostatnich kilku lat
00:00:02.040 --> 00:00:06.369
spędzam lato w morskim laboratorium
00:00:06.393 --> 00:00:08.383
w Woods Hole w Massachusetts.
00:00:08.931 --> 00:00:13.093
Wynajmuję tam łódź.
00:00:13.117 --> 00:00:15.717
Chciałbym was poprosić,
00:00:15.741 --> 00:00:17.971
żebyście popłynęli ze mną dziś wieczorem.
NOTE Paragraph
00:00:19.836 --> 00:00:24.729
Wyruszamy z Eel Pond do Vineyard Sound,
00:00:24.753 --> 00:00:27.264
u wybrzeża wyspy Martha's Vineyard,
00:00:27.288 --> 00:00:30.625
wyposażeni w drona, żeby odkryć miejsca,
00:00:30.649 --> 00:00:33.126
z których będziemy
przyglądać się Atlantykowi.
00:00:33.150 --> 00:00:36.429
Wcześniej chciałem powiedzieć
o spojrzeniu w głębię Atlantyku,
00:00:36.453 --> 00:00:39.632
ale nie trzeba zanurzać się zbyt głęboko,
żeby dotknąć nieznanego.
00:00:40.311 --> 00:00:42.882
Nieco ponad 3 kilometry
00:00:42.906 --> 00:00:47.452
od prawdopodobnie najwspanialszego
morskiego laboratorium na świecie
00:00:47.476 --> 00:00:50.697
zanurzamy zwyczajną sieć planktonową
00:00:50.721 --> 00:00:52.822
i wyławiamy na powierzchnię stworzenia,
00:00:52.822 --> 00:00:55.966
na które ludzkość rzadko zwraca uwagę,
00:00:55.990 --> 00:00:58.522
a często nawet nie ma o nich pojęcia.
NOTE Paragraph
00:00:59.260 --> 00:01:02.204
To jeden z organizmów złapanych w sieci.
00:01:02.228 --> 00:01:03.487
Meduza.
00:01:03.881 --> 00:01:05.193
Przyjrzyjcie się.
00:01:05.217 --> 00:01:08.208
Wewnątrz tego stworzenia
znajduje się inny organizm,
00:01:08.232 --> 00:01:10.937
który jest prawdopodobnie nieznany nauce.
00:01:10.961 --> 00:01:12.639
Nowy gatunek.
00:01:13.117 --> 00:01:15.820
Co powiecie na tę przezroczystą piękność
00:01:15.844 --> 00:01:17.384
z bijącym sercem,
00:01:17.408 --> 00:01:20.836
z której głowy, w bezpłciowym rozmnażaniu,
00:01:20.860 --> 00:01:24.046
wyrasta potomstwo,
które rozmnaża się płciowo.
00:01:24.547 --> 00:01:26.034
Powtórzę.
00:01:26.058 --> 00:01:29.744
To zwierzę bezpłciowo, na czubku głowy,
00:01:29.768 --> 00:01:34.255
hoduje potomstwo,
które będzie się rozmnażać płciowo.
00:01:34.960 --> 00:01:36.278
Czy meduza jest dziwna?
00:01:36.796 --> 00:01:38.106
Nie całkiem.
00:01:38.130 --> 00:01:39.412
To osłonica.
00:01:39.772 --> 00:01:41.056
To grupa zwierząt,
00:01:41.080 --> 00:01:44.827
z którą dzielimy genomiczny rodowód,
00:01:44.851 --> 00:01:49.574
i to prawdopodobnie najbliższe
naszemu gatunkowi bezkręgowce.
00:01:50.376 --> 00:01:51.745
Poznajcie kuzyna
00:01:51.769 --> 00:01:53.199
Thalia democratica.
NOTE Paragraph
00:01:53.223 --> 00:01:55.181
(Śmiech)
NOTE Paragraph
00:01:55.205 --> 00:01:59.195
Jestem pewny, że nie było miejsca
na ostatnim spotkaniu rodzinnym
00:01:59.219 --> 00:02:00.651
dla osłonicy Thalia.
00:02:00.675 --> 00:02:02.327
ale powiem,
00:02:02.351 --> 00:02:05.679
że te zwierzęta są z nami spokrewnione,
00:02:05.703 --> 00:02:08.735
co dopiero zaczynamy rozumieć.
00:02:10.164 --> 00:02:14.289
Następnym razem, gdy ktoś kpiąco powie,
00:02:14.313 --> 00:02:18.210
że takie badania to wyprawa na ryby,
00:02:18.234 --> 00:02:21.234
mam nadzieję,
że zapamiętacie tę wycieczkę.
NOTE Paragraph
00:02:21.675 --> 00:02:25.515
Wiele nauk biologicznych dostrzega wartość
00:02:25.539 --> 00:02:28.088
w badaniu dogłębniej tego, co już znamy,
00:02:28.112 --> 00:02:30.622
w sporządzaniu map odkrytych kontynentów.
00:02:31.099 --> 00:02:34.437
Niektórych bardziej interesuje nieznane.
00:02:34.849 --> 00:02:38.793
Chcemy odkryć nowe kontynenty
00:02:38.817 --> 00:02:42.218
i otrzeć się o wspaniałe
przestrzenie nieznanego.
00:02:42.674 --> 00:02:46.770
Chcemy być zaskoczeni czymś,
00:02:46.794 --> 00:02:48.968
czego nigdy nie widzieliśmy.
00:02:48.992 --> 00:02:50.262
Przyznaję,
00:02:50.286 --> 00:02:54.086
że jest trochę zadowolenia z siebie,
kiedy można powiedzieć,
00:02:54.110 --> 00:02:56.585
że jest się odkrywcą.
00:02:57.102 --> 00:03:00.007
Nie jest to jednak przedsięwzięcie
powiększające własne ego,
00:03:00.031 --> 00:03:02.731
bo w tego typu badaniach,
00:03:02.755 --> 00:03:06.373
jeśli nie jest się ignorantem
przez większość czasu,
00:03:06.397 --> 00:03:08.678
to nie bada się wystarczająco dobrze.
NOTE Paragraph
00:03:08.702 --> 00:03:10.736
(Śmiech)
NOTE Paragraph
00:03:12.014 --> 00:03:17.997
Każdego lata wyławiam
na pokład naszej łódeczki
00:03:18.021 --> 00:03:21.438
coraz więcej stworzeń,
o których niewiele wiemy.
00:03:22.816 --> 00:03:26.304
Dziś wieczorem opowiem historię o życiu,
00:03:26.328 --> 00:03:29.668
którą rzadko się słyszy
w takim środowisku.
00:03:30.915 --> 00:03:36.250
W laboratoriach biologicznych XXI wieku
00:03:36.274 --> 00:03:40.191
zaczęliśmy odsłaniać wiele tajemnic życia.
00:03:40.869 --> 00:03:44.506
Wiemy, że po wiekach naukowych odkryć
00:03:44.530 --> 00:03:46.637
zaczynamy dokonywać znaczących postępów
00:03:46.661 --> 00:03:50.527
w rozumieniu najważniejszych praw życia.
NOTE Paragraph
00:03:51.223 --> 00:03:56.224
Zbiorowy optymizm odzwierciedla
rozwój biotechnologii
00:03:56.248 --> 00:03:57.522
na całym świecie,
00:03:58.326 --> 00:04:02.974
która chce wykorzystać naukę
do leczenia chorób.
00:04:03.685 --> 00:04:08.523
Nowotwory, starzenie się,
choroby degeneracyjne
00:04:08.547 --> 00:04:12.879
to niektóre z niechcianych zjawisk,
które chcemy powstrzymać.
00:04:13.817 --> 00:04:15.261
Zastanawiam się często,
00:04:15.285 --> 00:04:18.446
dlaczego tak trudno
00:04:18.470 --> 00:04:20.632
rozwiązać problem nowotworów.
00:04:21.096 --> 00:04:24.350
Czy to dlatego, że staramy się
rozwiązać problem nowotworów,
00:04:24.374 --> 00:04:26.668
a nie próbujemy zrozumieć życia?
NOTE Paragraph
00:04:27.657 --> 00:04:30.845
Życie na Ziemi łączy pochodzenie,
00:04:30.869 --> 00:04:35.922
a ja streszczę 3,5 miliarda lat
historii życia na planecie
00:04:35.946 --> 00:04:37.426
w jednym slajdzie.
00:04:37.450 --> 00:04:40.926
To przedstawiciele wszystkich gatunków,
które znamy, na naszej planecie.
00:04:41.321 --> 00:04:44.732
W ogromie życia i bioróżnorodności
00:04:44.756 --> 00:04:47.923
zajmujemy mało znaczące miejsce.
NOTE Paragraph
00:04:47.947 --> 00:04:48.963
(Śmiech)
NOTE Paragraph
00:04:48.987 --> 00:04:50.210
Homo sapiens.
00:04:51.016 --> 00:04:52.621
Ostatni z naszego rodzaju.
00:04:53.570 --> 00:04:56.681
Chociaż nie chcę umniejszać
00:04:56.705 --> 00:04:58.676
dokonań naszego gatunku,
00:04:58.700 --> 00:05:03.686
to pomimo naszych chęci
i częstego udawania, że tak jest,
00:05:03.710 --> 00:05:06.586
nie jesteśmy miarą wszystkiego.
00:05:07.311 --> 00:05:10.798
Jesteśmy jednak miarą wielu rzeczy.
00:05:11.311 --> 00:05:15.057
Nieustannie kwantyfikujemy,
analizujemy i porównujemy,
00:05:15.081 --> 00:05:18.861
co w niektórych przypadkach
jest potrzebne i konieczne.
NOTE Paragraph
00:05:19.661 --> 00:05:26.048
Jednak nacisk na specjalizację
w badaniach biologicznych
00:05:26.072 --> 00:05:28.620
i osiągnięcie praktycznych wyników
00:05:28.644 --> 00:05:32.198
ogranicza nasze badanie życia
00:05:32.222 --> 00:05:36.305
do niedopuszczalnie wąskich obszarów
i niezadowalających głębi.
00:05:37.007 --> 00:05:42.048
Badamy zaskakująco wąski obszar życia
00:05:42.072 --> 00:05:45.848
i uważamy, że te wyniki nas uratują.
00:05:46.425 --> 00:05:47.818
Jak wąski jest to obszar?
00:05:47.842 --> 00:05:49.446
Wymienię liczbę.
00:05:49.470 --> 00:05:53.989
Narodowa Administracja
do spraw Oceanów i Atmosfery obliczyła,
00:05:54.013 --> 00:05:57.940
że nie zbadano około 95 procent oceanów
00:05:58.674 --> 00:06:00.386
Zastanówmy się nad tym przez chwilę.
00:06:01.030 --> 00:06:04.877
95 procent oceanów pozostaje niezbadana.
00:06:05.712 --> 00:06:07.877
Nie będzie to przesadą, jeśli powiem,
00:06:07.901 --> 00:06:12.730
że nie wiemy nawet, ile o życiu nie wiemy.
NOTE Paragraph
00:06:13.810 --> 00:06:16.735
Nie dziwi więc to,
że co tydzień w moim obszarze
00:06:16.759 --> 00:06:19.970
dodaje się coraz więcej gatunków
00:06:19.994 --> 00:06:22.253
do niesamowitego drzewa życia.
00:06:22.277 --> 00:06:23.674
Jeden z przykładów,
00:06:23.698 --> 00:06:25.604
odkryty wcześniej tego lata,
00:06:25.628 --> 00:06:26.841
nieznany nauce,
00:06:26.865 --> 00:06:30.157
który zajmuje samotne miejsce
na genealogicznym drzewie.
00:06:30.973 --> 00:06:32.124
Jeszcze gorsze jest to,
00:06:32.148 --> 00:06:35.783
że wiemy o wielu innych gatunkach,
00:06:35.807 --> 00:06:39.368
ale ich biologia nie jest zbadana.
NOTE Paragraph
00:06:39.392 --> 00:06:41.726
Pewnie niektórzy z was słyszeli,
00:06:41.750 --> 00:06:45.946
że rozgwiazda potrafi odtworzyć
utracone ramię.
00:06:45.970 --> 00:06:47.412
Niektórzy pewnie nie wiedzą,
00:06:47.436 --> 00:06:51.785
że z samego ramienia
można odtworzyć rozgwiazdę.
00:06:52.759 --> 00:06:56.807
Zwierzęta robią zdumiewające rzeczy.
00:06:57.461 --> 00:06:59.171
Założę się,
00:06:59.195 --> 00:07:03.514
że wielu z was nie słyszało
o płazińcu Schmidtea mediterranea.
00:07:04.423 --> 00:07:06.522
To niewielkie stworzenie
00:07:06.546 --> 00:07:09.620
robi rzeczy, które zdumiewają.
00:07:10.131 --> 00:07:14.135
Można go złapać
i pokroić na 18 różnych kawałków,
00:07:14.159 --> 00:07:17.921
a z każdego z nich odbuduje się
00:07:17.945 --> 00:07:19.263
całe zwierzę
00:07:19.287 --> 00:07:20.921
w ciągu niecałych dwóch tygodni.
00:07:21.694 --> 00:07:25.931
18 głów, 18 ciał, 18 tajemnic.
00:07:26.348 --> 00:07:28.744
Przez ostatnie 15 lat
00:07:28.768 --> 00:07:32.478
próbowałem zrozumieć, jak im się to udaje,
00:07:32.502 --> 00:07:34.701
i jak robią tę magiczną sztuczkę.
00:07:34.725 --> 00:07:36.439
Jak każdy dobry magik,
00:07:36.463 --> 00:07:39.318
nie zdradzają łatwo swoich sekretów.
NOTE Paragraph
00:07:39.342 --> 00:07:40.522
(Śmiech)
NOTE Paragraph
00:07:40.522 --> 00:07:41.770
Znajdujemy się w sytuacji,
00:07:41.770 --> 00:07:46.209
po 20 latach badań nad tymi zwierzętami,
00:07:46.233 --> 00:07:48.540
mapowania genomu, zastanawiania się,
00:07:48.564 --> 00:07:51.783
tysiącach amputacji i regeneracji,
00:07:51.807 --> 00:07:55.602
w której nadal nie rozumiemy,
jak tego dokonują.
00:07:56.028 --> 00:07:59.624
Każdy płaziniec to ocean sam w sobie,
00:07:59.648 --> 00:08:01.254
pełen tajemnic.
NOTE Paragraph
00:08:02.476 --> 00:08:04.160
Jedną z wspólnych cech
00:08:04.184 --> 00:08:06.796
wszystkich zwierząt, o których mówiłem,
00:08:06.820 --> 00:08:09.583
jest to, że nie dostały informacji,
00:08:09.607 --> 00:08:12.274
żeby zachowywać się zgodnie z zasadami,
00:08:12.298 --> 00:08:16.467
które pochodzą od garstki
przypadkowo wybranych zwierząt,
00:08:16.491 --> 00:08:19.213
które stanowią obecnie większość
00:08:19.237 --> 00:08:21.754
w laboratoriach biomedycznych na świecie.
00:08:22.117 --> 00:08:24.347
Poznajcie naszych noblistów.
00:08:24.371 --> 00:08:26.373
W zasadzie siedem gatunków,
00:08:26.397 --> 00:08:29.999
które przyczyniły się do zrozumienia
00:08:30.023 --> 00:08:32.490
zachowań biologicznych.
00:08:33.172 --> 00:08:34.964
To małe stworzenie,
00:08:34.988 --> 00:08:37.458
trzy Nagrody Nobla w ciągu 12 lat.
00:08:38.204 --> 00:08:40.960
Mimo uwagi, którą przyciągnęły,
00:08:40.984 --> 00:08:43.044
wiedzy, którą powiększyły,
00:08:43.068 --> 00:08:45.093
i lwiej części funduszy, którą pochłonęły,
00:08:45.117 --> 00:08:48.990
nadal stoimy przed tymi samymi problemami
00:08:49.014 --> 00:08:50.638
i wieloma nowymi wyzwaniami.
00:08:51.220 --> 00:08:53.035
Z tego powodu, niestety,
00:08:53.059 --> 00:08:55.673
że te siedem zwierząt odpowiada
00:08:55.697 --> 00:09:02.473
za jedynie 0,0009 procent gatunków,
które zamieszkują naszą planetę.
NOTE Paragraph
00:09:03.962 --> 00:09:06.348
Podejrzewam,
00:09:06.372 --> 00:09:11.133
że specjalizacja ogranicza postęp
w najlepszym przypadku,
00:09:11.157 --> 00:09:13.584
a w najgorszym razie
wiedzie nas na manowce,
00:09:14.235 --> 00:09:17.309
ponieważ życie na Ziemi i jego historia
00:09:17.333 --> 00:09:19.120
to dzieje tych, którzy łamali zasady.
00:09:19.433 --> 00:09:22.780
Życie na planecie
zaczęło się od jednokomórkowców,
00:09:22.804 --> 00:09:25.126
które pływały w oceanie przez miliony lat,
00:09:25.150 --> 00:09:27.436
aż któryś zdecydował,
00:09:27.460 --> 00:09:29.519
że zrobi coś innego
00:09:29.543 --> 00:09:32.551
i wymyśli organizm wielokomórkowy,
00:09:32.575 --> 00:09:33.848
i zrobił to.
00:09:33.872 --> 00:09:36.524
Na pewno nie była to popularna decyzja.
NOTE Paragraph
00:09:36.548 --> 00:09:37.575
(Śmiech)
NOTE Paragraph
00:09:37.599 --> 00:09:39.205
Ale się udało.
00:09:39.229 --> 00:09:41.795
Potem wielokomórkowe organizmy zaludniły
00:09:41.819 --> 00:09:43.195
prastare oceany
00:09:43.219 --> 00:09:44.407
i rozwinęły się.
00:09:44.431 --> 00:09:45.964
Są nadal.
00:09:46.789 --> 00:09:49.786
Masy lądowe wyłoniły się
na powierzchni oceanów
00:09:49.810 --> 00:09:51.264
i inne stworzenie pomyślało:
00:09:51.288 --> 00:09:54.077
"To wygląda na ciekawy dom.
00:09:54.101 --> 00:09:55.352
Chcę tam zamieszkać".
00:09:55.376 --> 00:09:56.535
"Zwariowałeś?
00:09:56.559 --> 00:09:59.843
Uschniesz. Nie da się żyć poza wodą".
00:09:59.867 --> 00:10:01.024
Życie znalazło sposób
00:10:01.048 --> 00:10:03.371
i na lądzie żyją organizmy.
00:10:03.395 --> 00:10:05.793
Kiedy pojawiły się na lądzie,
spojrzały w niebo
00:10:05.817 --> 00:10:08.076
i uznały, że byłoby wspaniale
dosięgnąć chmur,
00:10:08.100 --> 00:10:09.251
więc trzeba polecieć.
00:10:09.275 --> 00:10:12.350
"Nie da się zaprzeczyć prawu grawitacji,
więc nie da się latać".
00:10:12.374 --> 00:10:14.659
Jednak natura wymyśliła,
00:10:14.683 --> 00:10:16.690
wielokrotnie i niezależnie,
00:10:16.714 --> 00:10:17.921
sposoby, żeby latać.
NOTE Paragraph
00:10:18.368 --> 00:10:20.885
Uwielbiam badać zwierzęta,
które łamią zasady,
00:10:20.909 --> 00:10:24.538
bo kiedy je łamią, wymyślają coś nowego,
00:10:24.562 --> 00:10:28.321
co sprawia, że tutaj jesteśmy.
00:10:28.624 --> 00:10:30.894
Te zwierzęta nie wiedzą tego, co inne.
00:10:30.918 --> 00:10:32.618
Łamią zasady.
00:10:32.642 --> 00:10:35.437
Jeśli chcemy badać zwierzęta,
które łamią zasady,
00:10:35.461 --> 00:10:38.456
czy nie powinniśmy także złamać zasady?
NOTE Paragraph
00:10:39.666 --> 00:10:43.054
Musimy poczuć na nowo chęć odkrywania.
00:10:43.440 --> 00:10:45.924
Zamiast przynosić naturę do laboratoriów,
00:10:45.948 --> 00:10:47.263
i tam ją badać,
00:10:47.287 --> 00:10:48.993
trzeba zaprowadzić naukę
00:10:49.017 --> 00:10:51.922
do wspaniałego laboratorium,
jakim jest natura,
00:10:51.946 --> 00:10:55.857
i dzięki nowoczesnemu
wyposażeniu technologicznemu
00:10:55.881 --> 00:10:58.707
badać każdą nową formę życia,
którą znajdziemy,
00:10:58.731 --> 00:11:01.724
i każdą biologiczną cechę,
którą odkryjemy.
00:11:02.486 --> 00:11:06.640
Musimy wykorzystać
całą naszą inteligencję,
00:11:06.664 --> 00:11:08.756
żeby znów poczuć się jak ignoranci,
00:11:08.780 --> 00:11:12.639
zagubieni w ogromie nieznanego.
00:11:13.116 --> 00:11:14.477
Mimo wszystko
00:11:14.501 --> 00:11:16.660
nauka nie kręci się wokół wiedzy.
00:11:16.684 --> 00:11:19.425
Nauka dotyczy niewiedzy.
00:11:19.449 --> 00:11:20.814
Tak właśnie jest.
NOTE Paragraph
00:11:20.838 --> 00:11:23.969
Antoine de Saint-Exupéry napisał:
00:11:23.993 --> 00:11:25.794
"Jeśli chcesz zbudować statek,
00:11:25.818 --> 00:11:27.762
nie zwołuj ludzi, żeby zbierali drewno,
00:11:27.786 --> 00:11:30.088
i nie rozdzielaj im zadań i pracy,
00:11:30.112 --> 00:11:34.136
ale naucz tęsknić za bezkresnym morzem".
00:11:34.646 --> 00:11:36.350
Jako naukowiec i nauczyciel
00:11:36.374 --> 00:11:38.335
parafrazuję te zdanie,
00:11:38.359 --> 00:11:41.517
że naukowcy powinni uczyć studentów
00:11:41.541 --> 00:11:43.992
tęsknoty za nieskończonym morzem,
00:11:44.016 --> 00:11:45.453
którym jest ignorancja.
00:11:46.768 --> 00:11:50.633
Homo sapiens to jedyny gatunek,
o którym wiadomo,
00:11:50.657 --> 00:11:53.093
że dąży do naukowego poznania.
00:11:53.645 --> 00:11:55.779
Tak jak pozostałe gatunki na planecie
00:11:55.803 --> 00:12:00.294
jesteśmy nierozerwalnie połączeni
z historią życia na Ziemi.
00:12:00.989 --> 00:12:04.156
Mylę się trochę, mówiąc,
że życie jest tajemnicą,
00:12:04.180 --> 00:12:06.891
ponieważ życie przypomina otwartą księgę,
00:12:06.915 --> 00:12:10.899
która kusi ludzi od tysiącleci,
żeby ją zrozumieć.
NOTE Paragraph
00:12:11.344 --> 00:12:12.945
Dlatego pytam,
00:12:12.969 --> 00:12:16.742
czy nie jesteśmy po to,
żeby zrozumieć życie.
00:12:17.053 --> 00:12:18.204
Jeśli tak,
00:12:18.228 --> 00:12:19.958
to na co jeszcze czekamy?
NOTE Paragraph
00:12:20.368 --> 00:12:21.569
Dziękuję.
NOTE Paragraph
00:12:21.593 --> 00:12:24.847
(Brawa)