1
00:00:08,206 --> 00:00:10,438
Enerjiyi tanımlamak hiç de kolay değil.

2
00:00:10,438 --> 00:00:12,053
Nesnelerin enerjisi vardır,

3
00:00:12,053 --> 00:00:12,960
fakat enerjiyi

4
00:00:12,960 --> 00:00:14,822
elinizde tutamazsınız.

5
00:00:14,822 --> 00:00:16,483
Enerjinin neye yol açtığını görseniz de

6
00:00:16,483 --> 00:00:18,804
doğrudan enerjiyi göremezsiniz.

7
00:00:18,804 --> 00:00:20,615
Farklı enerji çeşitleri vardır,

8
00:00:20,615 --> 00:00:21,916
fakat bu çeşitlerin arasındaki farklılıklar

9
00:00:21,916 --> 00:00:25,692
sadece hareket ettirdikleri nesneler yolu ile ortaya çıkar.

10
00:00:25,692 --> 00:00:27,045
Evrendeki tüm farklı enerjilerin

11
00:00:27,045 --> 00:00:29,165
toplamının her zaman aynı kaldığını

12
00:00:29,165 --> 00:00:31,366
biliyoruz.

13
00:00:31,366 --> 00:00:33,546
Kimyagerler için iki önemli enerji çeşidi

14
00:00:33,546 --> 00:00:35,107
kimyasal potansiyel enerji ve

15
00:00:35,107 --> 00:00:36,886
kinetik enerjidir.

16
00:00:36,886 --> 00:00:39,721
Potensiyel enerji gerçekleşmeyi bekleyen enerjidir.

17
00:00:39,721 --> 00:00:41,801
Gergin bir lastik bandı düşünün.

18
00:00:41,801 --> 00:00:42,629
Eğer bandı keserseniz

19
00:00:42,629 --> 00:00:44,008
tüm bu potansiyel enerji

20
00:00:44,008 --> 00:00:46,743
kinetik enerjiye dönüşür.

21
00:00:46,743 --> 00:00:49,599
Siz bunu acı olarak algılarsınız.

22
00:00:49,599 --> 00:00:50,850
Gergin lastik bant gibi

23
00:00:50,850 --> 00:00:52,848
kimyasal bağlarda enerji depolar.

24
00:00:52,848 --> 00:00:54,102
Bu bağlar koparıldığında

25
00:00:54,102 --> 00:00:55,603
potansiyel enerji ısı veya ışık gibi

26
00:00:55,603 --> 00:00:57,116
diğer enerji türlerine

27
00:00:57,116 --> 00:00:58,435
dönüştürülür veya

28
00:00:58,435 --> 00:01:00,850
farklı bağ oluşumlarında kullanılır.

29
00:01:00,850 --> 00:01:03,497
Kinetik enerji hareketin enerjisidir ve

30
00:01:03,497 --> 00:01:05,623
moleküller her zaman hareket eder.

31
00:01:05,623 --> 00:01:07,614
Bu moleküller yer değiştirebilirler veya

32
00:01:07,614 --> 00:01:08,939
değiştirmeyebilirler, fakat

33
00:01:08,939 --> 00:01:10,015
titreşirler,

34
00:01:10,015 --> 00:01:10,517
gerilirler,

35
00:01:10,517 --> 00:01:10,932
bükülürler

36
00:01:10,932 --> 00:01:12,372
ve/veya dönerler.

37
00:01:12,372 --> 00:01:13,122
Metanı ele alalım.

38
00:01:13,122 --> 00:01:14,269
Metan, merkezde bulunan

39
00:01:14,269 --> 00:01:15,678
karbona bağlı dört hidrojenden

40
00:01:15,678 --> 00:01:16,624
oluşur.

41
00:01:16,624 --> 00:01:17,501
Metan kağıt üzerinde

42
00:01:17,501 --> 00:01:19,799
hareket etmeyen bir dört yüzey olarak görünse de

43
00:01:19,799 --> 00:01:22,467
gerçekte titreşir ve karmakarışıktır.

44
00:01:22,467 --> 00:01:23,807
Moleküllerin kinetik enerjisi,

45
00:01:23,807 --> 00:01:25,720
hareket ettiğinizde ortaya çıkan

46
00:01:25,720 --> 00:01:27,120
enerji ile tamamen aynı türde

47
00:01:27,120 --> 00:01:28,434
bir enerjidir.

48
00:01:28,434 --> 00:01:30,058
Fakat siz hareket etmeden durabilseniz de

49
00:01:30,058 --> 00:01:31,820
moleküller duramaz.

50
00:01:31,820 --> 00:01:33,315
Bir grup moleküldeki

51
00:01:33,315 --> 00:01:34,512
kinetik enerjiyi emerseniz

52
00:01:34,512 --> 00:01:35,770
sadece daha az hareket ederler

53
00:01:35,770 --> 00:01:37,266
ama hiçbir zaman tamamen durmazlar.

54
00:01:37,266 --> 00:01:39,017
Herhangi bir grup molekülde,

55
00:01:39,017 --> 00:01:41,854
bazıları diğerlerine oranla daha fazla kinetik enerjiye sahiptir.

56
00:01:41,854 --> 00:01:42,555
Eğer bu molekül grubunun

57
00:01:42,555 --> 00:01:44,520
ortalama kinetik enerjisini hesaplarsak,

58
00:01:44,520 --> 00:01:47,334
matematiksel olarak ısı ile ilgili bir sayıya

59
00:01:47,334 --> 00:01:48,659
ulaşırız.

60
00:01:48,659 --> 00:01:50,069
Yani bir grup molekülün

61
00:01:50,069 --> 00:01:51,376
kinetik enerjisi ne kadar fazla ise

62
00:01:51,376 --> 00:01:52,876
ısısı da o kadar fazla olur.

63
00:01:52,876 --> 00:01:54,562
Yani sıcak bir günde

64
00:01:54,562 --> 00:01:56,231
etrafınızdaki havada bulunan moleküller

65
00:01:56,231 --> 00:01:58,017
döner, uzar, bükülür ve

66
00:01:58,017 --> 00:02:00,196
genellikle soğuk bir güne oranla

67
00:02:00,196 --> 00:02:02,322
daha fazla hareket eder.

68
00:02:02,322 --> 00:02:04,275
Bu arada sıcak ve soğuk

69
00:02:04,275 --> 00:02:05,645
göreceli terimlerdir.

70
00:02:05,645 --> 00:02:07,141
Bu terimler her zaman bir şeyi

71
00:02:07,141 --> 00:02:08,649
başka bir şey ile karşılaştımak için kullanılır.

72
00:02:08,649 --> 00:02:09,869
Sıcak bir günde hava molekülleri

73
00:02:09,869 --> 00:02:11,814
vücudunuzdaki moleküllere oranla

74
00:02:11,814 --> 00:02:14,604
daha fazla kinetik enerjiye sahiptir.

75
00:02:14,604 --> 00:02:16,979
Bu nedenle, bu hava molekülleri size çaptığında

76
00:02:16,979 --> 00:02:18,741
kendi enerjilerinin bir kısmını

77
00:02:18,741 --> 00:02:20,493
vücudunuzdaki moleküllere aktarırlar.

78
00:02:20,493 --> 00:02:22,811
Siz de bunu ısı olarak hissedersiniz.

79
00:02:22,811 --> 00:02:23,581
Soğuk bir günde

80
00:02:23,581 --> 00:02:25,757
hava molekülleri vücudunuzdaki moleküllere oranla

81
00:02:25,757 --> 00:02:27,108
daha az kinetik enerjiye sahiptir.

82
00:02:27,108 --> 00:02:29,481
Bu nedenle siz bu hava molekülleri ile çarpıştığınızda

83
00:02:29,481 --> 00:02:30,726
kinetik enerjinizin bir kısmını

84
00:02:30,726 --> 00:02:33,232
bu moleküllere aktarırsınız ve bunu

85
00:02:33,232 --> 00:02:35,973
soğukluk olarak hissedersiniz.

86
00:02:35,973 --> 00:02:38,597
Etrafınızdaki enerji yolunu takip edebilirsiniz.

87
00:02:38,597 --> 00:02:40,243
Bir dahaki barbekünüzde bunu deneyin.

88
00:02:40,243 --> 00:02:41,148
Yaktığınız mangal kömüründen

89
00:02:41,148 --> 00:02:43,145
yayılan kimyasal potansiyel enerji

90
00:02:43,145 --> 00:02:45,725
aşırı ısı ve ışık olarak görünür.

91
00:02:45,725 --> 00:02:47,273
Ardından ısı burgeriniz, sosisli sandviçiniz

92
00:02:47,273 --> 00:02:50,056
veya sebzelerinizdeki moleküllerin bağları

93
00:02:50,056 --> 00:02:52,309
kopana ve yeni kimyasal yapılar

94
00:02:52,309 --> 00:02:54,649
oluşana kadar titreştirir.

95
00:02:54,649 --> 00:02:56,646
Fazla ısı yanık bir karmaşıklık yaratırken

96
00:02:56,646 --> 00:02:58,330
yeterli ısı akşam yemeğinizi hazırlar.

97
00:02:58,330 --> 00:02:59,454
Vücudunuza giren

98
00:02:59,454 --> 00:03:01,075
yanık veya lezzetli

99
00:03:01,075 --> 00:03:02,297
akşam yemeği molekülleri

100
00:03:02,297 --> 00:03:03,829
parçalanır ve

101
00:03:03,829 --> 00:03:04,816
açığa çıkan enerji şu anda

102
00:03:04,816 --> 00:03:07,346
sizi hayatta tutmak için kullanılır veya daha

103
00:03:07,346 --> 00:03:10,339
sonra kullanılmak üzere farklı moleküllerde saklanır.

104
00:03:10,339 --> 00:03:11,752
Akşam olduğunda

105
00:03:11,752 --> 00:03:13,217
sıcak yaz havası soğur ve

106
00:03:13,217 --> 00:03:15,855
size doğru olan enerji akışı yavaşlar.

107
00:03:15,855 --> 00:03:18,551
Hava sıcaklığı kısa bir süreliğine

108
00:03:18,551 --> 00:03:19,812
vücut ısınız ile eşitlendiğinde

109
00:03:19,812 --> 00:03:21,141
akış durur.

110
00:03:21,141 --> 00:03:22,395
Ardından enerji evrene geri

111
00:03:22,395 --> 00:03:23,640
dönmek için havaya oranla

112
00:03:23,640 --> 00:03:26,358
daha sıcak olan vücudunuzdan ayrıldığında

113
00:03:26,358 --> 00:03:29,058
ters yöne doğru akış başlar.

114
00:03:29,058 --> 00:03:31,726
Bu enerji yaratılmaz veya yok edilmez,

115
00:03:31,726 --> 00:03:33,620
ancak sürekli şekil değiştiren

116
00:03:33,620 --> 00:03:36,230
fiziksel dünyamızın bir şaheseridir.