Büdcə məhdudiyyətlərində gördüklərimizi nəzərdən keçirək.
Deyək ki,ayda 20 dollar qazanıram.
Beləliklə,gəlirim ayda 20 dollardır.
Gəlin,hər ayda deyək.
Şokoladın vahidinin qiyməti 1 dollardır.
Və meyvənin qiyməti hər funt başına 2 dollardır.
Bunu əvvəl də etmişdik,amma büdcə
məhdudiyyətini yenidən çəkəcəyəm.
Deyək ki,bu ox şokoladın miqdarıdır.
Mən hər iki yolu da seçə bilərdim.
Və meyvənin miqdarı budur.
Bütün pulumu şokolada sərf etsəydim,
ayda 20 şokolad ala bilərdim.
Beləliklə,bu 20-dur.
Buradakı 10-dur.
Bu qiymətlərlə,bütün pulumu meyvəyə
sərf etsəydim,ayda 10 funt ala bilərdim.
Beləliklə,bu 10-dur.
Bu hər ay başına 10 funtdur.
Bu 20 olur.
Və belə bir büdcə məhdudiyyətim var.
Və büdcə məhdudiyyətinin tənliyi olacaq -
bunu belə yaza bilərəm.
Büdcəm,20,şokoladın qiymətinə bərabər olacaq,
yəni şokoladın miqdarının 1 qatına bərabərdir.
Yəni bu,şokoladın miqdarının 1 qatı,
üstəgəl meyvənin miqdarından 2 dəfə
çox olan meyvənin qiymətidir.
Bunu şokolad miqdarı baxımından
açıq şəkildə yazmaq istəsəm,bunu şaquli
oxuma qoyduğum və bunun daha
çox asılı ox olma meylinə sahib olduğu
üçün hər iki tərəfdən meyvənin miqdarının
2 qatını çıxara bilərəm.
Və mən onları çevirə bilərəm.
Şokoladımın miqdarı 20 çıxılsın
meyvəmin miqdarının 2 qatına bərabərdir.
Və bu büdcə məhdudiyyətini orada alıram.
Biz bitərəflilik əyrisi ideyasına da baxdıq.
Məsələn,deyək ki,büdcə
məhdudiyyətimdə bir yerdə otururam,
harada ki mən 18 şokolad və
1 funt meyvə istehlak edirəm.
18 və məntiqli olduğunu təsdiqləyə bilərsiniz,
18 dollar üstəgəl 2 dollar,yəni 20 dollar olacaq.
Büdcə məhdudiyyətimdə bu nöqtədə olduğumu deyək.
Hər ay başına 18 şokolad
və 1 funt meyvə var.
Beləliklə,bu 1-dir.
Və bu funtladır.
Və bu şokoladdır və buradakı meyvədir.
Bitərəflilik əyrisi ideyamızın olduğunu bilirik.
Şokolad və meyvənin bizə eyni ümumi faydanı
gətirə bilən müxtəlif kombinasiyaları var,
hansılar ki biz onlara bitərəf yanaşırıq.
Və bu nöqtələrin hamısını qura bilərik.
Bunu ağ rəngdə edəcəyəm.
Bunun kimi görünə bilər.
Mən bitərəfəm.
Mən eyni ümumi faydanı əldə edirəm.
Buradakı optimaldır.
Və bunun optimal olduğunu necə bilirik?
Yuxarı sağdakı büdcə məhdudiyyətində
başqa bir nöqtə yoxdur.
Əslində,büdcə məhdudiyyətimizdəki digər nöqtələr
bu bitərəflilik əyrisinin sol alt hissəsindədir.
Büdcə məhdudiyyətimizdəki digər nöqtələrə üstünlük verilmir.
Beləliklə,bir bitərəflilik əyrisinin
altındakı hər şey - bütün bu kölgəli hissə.
İcazənizlə bunu başqa bir rəngdə edim.
Çünki bitərəflilik əyrisində biz fərqliyik.
Lakin bitərəflilik əyrisinin altındakı hər şeyə,yəni
yaşıl rəngdə olan bütün bu hissəyə üstünlük verilmir.
Və büdcə məhdudiyyətindəki hər bir digər
nöqtə buradakı nöqtədən üstün deyil.
Yeganə nöqtə budur - yaxud deyə bilərsiniz ki,büdcə
məhdudiyyətimizdəki hər bir digər nöqtə
bitərəflilik əyrisindəki nöqtələrdən üstün deyil.
Onlar buradakı nöqtədən də üstün deyil,
hansı ki əslində bitərəflilik əyrisi üzərindədir.
Gəlin,indi nə olacağı haqqında düşünək.
Gəlin,meyvənin qiyməti aşağı düşsə,
nə olacağını düşünək.
Meyvənin qiyməti hər funt üçün 2 dollardan 1 dollara düşməli idi.
Meyvələrin qiyməti 2 dollardan 1 dollara düşsə,
onda büdcə məhdudiyyətimiz fərqli görünəcək.
Bizim yeni büdcə məhdudiyyətimiz.
Bunu mavi rəngdə edəcəm,belə görünəcək.
Bütün pullarımızı şokolada xərcləsəydik,
20 ədəd ala bilərdik.
Bütün pulumuzu yeni qiymətdə meyvəyə
xərcləsəydik,20 funt meyvə ala bilərdik.
Yeni büdcə məhdudiyyətimiz buna bənzəyir.
Bu bizim yeni büdcə məhdudiyyətimizdir.
İndi dollarlarımızın optimal bölgüsü yaxud
ala biləcəyimiz ən yaxşı kombinasiya nə ola bilər?
Tam olaraq eyni şeyi edərdik.
Bu bitərəflilik əyrilərinin hamısına dair
məlumatımız olduğunu düşünsək,bizim yeni
büdcə məhdudiyyətimizə toxunan
bitərəflilik əyrisini tapardıq.