1
00:00:06,654 --> 00:00:10,144
Planina koja razdvaja dva jezera.

2
00:00:10,144 --> 00:00:15,120
Soba obmotana od poda do plafona
svadbenim satenom.

3
00:00:15,120 --> 00:00:18,520
Poklopac ogromne burmutice.

4
00:00:19,086 --> 00:00:24,817
Ove naoko nepovezane slike
nas vode u pohod na glavu ulješure

5
00:00:24,817 --> 00:00:27,922
u romanu „Mobi Dik” Hermana Melvila.

6
00:00:27,922 --> 00:00:29,022
Na površini,

7
00:00:29,022 --> 00:00:34,218
knjiga pripoveda o osvetničkom lovu
kapetana Ahaba na Mobi Dika,

8
00:00:34,218 --> 00:00:37,218
belog kita koji mu je odgrizao nogu.

9
00:00:37,218 --> 00:00:42,324
Međutim, iako u knjizi zatičemo gusare,
tajfune, munjevite jurnjave

10
00:00:42,324 --> 00:00:44,094
i džinovsku lignju,

11
00:00:44,094 --> 00:00:48,047
ne očekujte konvencionalnu
pomorsku avanturu.

12
00:00:48,474 --> 00:00:53,892
Naprotiv, radi se o slojevitom
istraživanju, ne samo intimnih detalja

13
00:00:53,892 --> 00:00:56,112
iz brodskog života kitolovaca,

14
00:00:56,112 --> 00:01:00,287
već i širokog raspona tema
iz ljudske i prirodnjačke istorije,

15
00:01:00,287 --> 00:01:06,425
naizmenično razigranih i tragičnih,
duhovitih i od goruće važnosti.

16
00:01:06,425 --> 00:01:09,615
Pripovedač koji nas vodi
kroz ova istraživanja

17
00:01:09,615 --> 00:01:12,765
je obični mornar po imenu Išmael.

18
00:01:12,765 --> 00:01:15,725
Išmael započinje pripovedanje
sopstvene priče

19
00:01:15,725 --> 00:01:20,413
dok se priprema da pobegne od „memljivog
i sipljivog novembra u njegovoj duši”

20
00:01:20,413 --> 00:01:22,857
otiskujući se na more.

21
00:01:22,857 --> 00:01:26,857
No, nakon što se sprijatelji
sa pacifičkim ostrvljaninom Kvikvegom

22
00:01:26,857 --> 00:01:30,347
i pridruži Ahabovoj posadi
na brodu Pikvod,

23
00:01:30,347 --> 00:01:33,647
Išmael postaje pre sveznajući
vodič za čitaoca

24
00:01:33,647 --> 00:01:35,907
negoli tradicionalni književni lik.

25
00:01:35,907 --> 00:01:38,527
Dok je Ahab opsednut osvetom,

26
00:01:38,527 --> 00:01:41,817
a Starbak, glavni član posade,
pokušava da ga urazumi,

27
00:01:41,817 --> 00:01:45,017
Išmael nas vodi
na sopstveni pohod za smislom

28
00:01:45,017 --> 00:01:49,515
kroz „čitav univerzum,
ne izuzimajući ni njegova predgrađa.”

29
00:01:49,515 --> 00:01:56,228
On pripoveda o najvećim životnim pitanjima
uvećavajući ih do najsitnijih detalja.

30
00:01:56,228 --> 00:02:00,581
Poput svog pripovedača, Melvil
je bio neumorna i znatiželjna priroda

31
00:02:00,581 --> 00:02:04,121
koja je stekla netradicionalno
obrazovanje radeći kao mornar

32
00:02:04,121 --> 00:02:08,171
u nizu iscrpljujućih putovanja
širom sveta u svojoj mladosti.

33
00:02:08,171 --> 00:02:11,181
Objavio je „Mobi Dika” 1851. godine

34
00:02:11,181 --> 00:02:14,981
kada je lov na kitove
u Sjedinjenim Državama bio na vrhuncu.

35
00:02:14,981 --> 00:02:18,011
Nantaket, odakle Pikvod isplovljava,

36
00:02:18,011 --> 00:02:22,254
bio je epicentar ove unosne
i krvave globalne industrije

37
00:02:22,254 --> 00:02:26,004
koja je desetkovala
svetsku populaciju kitova.

38
00:02:26,004 --> 00:02:27,974
Neuobičajeno za svoje vreme,

39
00:02:27,974 --> 00:02:31,794
ali Melivil ne prikriva
ružnu stranu ove industrije,

40
00:02:31,794 --> 00:02:34,934
on čak u jednom trenutku
uzima tačku gledišta kita,

41
00:02:34,934 --> 00:02:39,910
kada razmatra kako zastrašujuće
mora da izgledaju ogromne senke brodova

42
00:02:39,910 --> 00:02:43,230
bićima koja plivaju ispod površine.

43
00:02:43,230 --> 00:02:47,023
Piščevo neposredno iskustvo
sa kitolovom je očigledno

44
00:02:47,023 --> 00:02:51,003
iznova i iznova
u Išmaelovim živopisnim slikama.

45
00:02:51,583 --> 00:02:54,753
U jednom poglavlju koža kitovog penisa

46
00:02:54,753 --> 00:02:57,983
postaje zaštitna odeća za članove posade.

47
00:02:57,983 --> 00:03:03,197
Poglavlja neobećavajućeg naslova
poput „Bunar i kablovi”

48
00:03:03,197 --> 00:03:05,847
postaju jedna od najizdašnijih
poglavlja romana

49
00:03:05,847 --> 00:03:11,005
dok Išmael poredi beg iz glave
ulješure sa akušerstvom,

50
00:03:11,005 --> 00:03:13,955
što dovodi do osvrta na Platonovo učenje.

51
00:03:13,955 --> 00:03:17,685
Zamršeni tragovi kitova
izazivaju pronicljiva zapažanja

52
00:03:17,685 --> 00:03:22,831
o „trajnim opasnostima”
u koje su zapetljani svi smrtnici.

53
00:03:22,831 --> 00:03:29,150
On se oslanja na razne ogranke znanja
poput zoologije, gastronomije, prava,

54
00:03:29,150 --> 00:03:36,278
ekonomije, mitologije i učenja koja sežu
od religijskih do kulturnih tradicija.

55
00:03:37,106 --> 00:03:42,149
Knjiga, pored tema, eksperimentiše
i sa raznim stilovima pisanja.

56
00:03:42,149 --> 00:03:48,121
U jednom monologu, Ahab izaziva
Mobi Dika u šekspirovskom stilu:

57
00:03:48,121 --> 00:03:54,571
„U susret ti hrlim, svezatorni stvore,
koji sve uništavaš, ali ne pobeđuješ;

58
00:03:54,571 --> 00:04:01,107
do poslednjeg daha ukoštac s tobom
se hvatam; iz srca pakla udaram na te;

59
00:04:01,107 --> 00:04:05,869
u svesilnoj mržnji
svoj poslednji dah hučem u tebe.”

60
00:04:05,869 --> 00:04:08,669
Jedno poglavlje je napisano
kao dramski tekst,

61
00:04:08,669 --> 00:04:15,091
gde članovi Pikvodove multietničke posade
doprinose pojedinačno i horski.

62
00:04:15,091 --> 00:04:18,880
Afrički i španski mornari
razmenjuju uvrede

63
00:04:18,880 --> 00:04:21,930
dok tahićanski moreplovac čezne za domom;

64
00:04:21,930 --> 00:04:25,650
kineski i portuglaski članovi posade
pozivaju na ples,

65
00:04:25,650 --> 00:04:29,330
a jedan mladić predviđa katastrofu.

66
00:04:29,330 --> 00:04:30,950
U jednom poglavlju,

67
00:04:30,950 --> 00:04:36,200
Išmael u epskom stilu peva
o ceđenju kitovog ulja,

68
00:04:36,200 --> 00:04:40,145
dok se brod klati i plovi
na ponoćnom moru,

69
00:04:40,145 --> 00:04:44,377
a burad tutnje poput odrona stena.

70
00:04:44,377 --> 00:04:48,800
U ovako opsežnoj knjizi,
ima za svakog po nešto.

71
00:04:48,800 --> 00:04:52,611
Čitaoci su otkrili
religijske i političke alegorije,

72
00:04:52,611 --> 00:04:57,801
egzistencijalna propitivanja,
društvenu satiru, ekonomsku analizu

73
00:04:57,801 --> 00:05:00,851
kao i prikaz američkog imperijalizma,

74
00:05:00,851 --> 00:05:04,242
industrijske odnose i rasne konflikte.

75
00:05:04,851 --> 00:05:09,524
Dok Išmael juri za smislom,
a Ahab juri za belim kitom,

76
00:05:09,524 --> 00:05:14,732
knjiga istražuje suprotstavljene sile
optimizma i neizvesnosti,

77
00:05:14,732 --> 00:05:19,575
znatiželje i straha
koji karakterišu ljudsko postojanje

78
00:05:19,575 --> 00:05:22,327
bez obzira na to za čim jurili.

79
00:05:22,965 --> 00:05:25,145
Kroz brojne stranice „Mobi Dika”

80
00:05:25,145 --> 00:05:28,965
Melvil poziva svoje čitaoce
da se vinu u nepoznato

81
00:05:28,965 --> 00:05:34,805
i da mu se pridruže u lovu
na „nedokučivu sablazan života”.