WEBVTT 00:00:06.654 --> 00:00:10.144 Góra oddzielająca dwa jeziora. NOTE Paragraph 00:00:10.144 --> 00:00:15.120 Pokój wyłożony atłasami od podłogi po sufit. NOTE Paragraph 00:00:15.120 --> 00:00:19.086 Wieko ogromnej tabakierki. NOTE Paragraph 00:00:19.086 --> 00:00:24.817 Te pozornie niezwiązane ze sobą obrazy to opisy łba kaszalota spermacetowego 00:00:24.817 --> 00:00:27.922 w powieści "Moby Dick" Hermana Melville'a. 00:00:27.922 --> 00:00:29.022 Na pozór 00:00:29.022 --> 00:00:34.218 książka opowiada o mściwym polowaniu kapitana Ahaba na Moby Dicka, 00:00:34.218 --> 00:00:37.218 białego wieloryba, który odgryzł mu nogę. 00:00:37.218 --> 00:00:42.324 Choć w książce pojawiają się piraci, tajfuny, pościgi 00:00:42.324 --> 00:00:44.094 i kałamarnica olbrzymia, 00:00:44.094 --> 00:00:48.474 nie spodziewajcie się typowej morskiej przygody. 00:00:48.474 --> 00:00:53.892 To wielowarstwowa eksploracja nie tylko intymnych szczegółów 00:00:53.892 --> 00:00:56.112 życia na statku wielorybniczym, 00:00:56.112 --> 00:01:00.287 ale także relacji człowieka z przyrodą 00:01:00.287 --> 00:01:06.425 w sposób radosny i tragiczny, zabawny i poważny. NOTE Paragraph 00:01:06.425 --> 00:01:09.615 Narrator prowadzący nas przez poszukiwania 00:01:09.615 --> 00:01:12.765 to zwykły żeglarz Izmael. 00:01:12.765 --> 00:01:15.725 lzmael zaczyna historię 00:01:15.725 --> 00:01:20.413 od przygotowań do ucieczki przed "wilgotnym i mżawym listopadem" 00:01:20.413 --> 00:01:22.857 i wypłynięcia w morze. 00:01:22.857 --> 00:01:26.857 Ale po tym, jak zaprzyjaźnia się z Queequegiem z wysp Pacyfiku 00:01:26.857 --> 00:01:30.347 i dołącza do załogi kapitana Ahaba na statku Pequod, 00:01:30.347 --> 00:01:33.647 dla czytelnika Izmael staje się bardziej wszechwiedzącym przewodnikiem 00:01:33.647 --> 00:01:35.907 niż tradycyjnym bohaterem. 00:01:35.907 --> 00:01:38.527 Podczas gdy Ahab jest ogarnięty obsesją zemsty, 00:01:38.527 --> 00:01:41.817 a pierwszy oficer Starbuck próbuje przemówić mu do rozsądku, 00:01:41.817 --> 00:01:45.017 Izmael zabiera nas we własne poszukiwania sensu 00:01:45.017 --> 00:01:49.515 "całego wszechświata, nie wyłączając jego przedmieść". 00:01:49.515 --> 00:01:56.228 W opowieści Izmael wielką wagę przywiązuje nawet do najmniejszych aspektów istnienia. NOTE Paragraph 00:01:56.228 --> 00:02:00.581 Podobnie jak jego bohater, Melville był niespokojnym i dociekliwym człowiekiem, 00:02:00.581 --> 00:02:04.121 który wiedzę zdobywał niestandardowo, pracując za młodu jako marynarz 00:02:04.121 --> 00:02:08.171 podczas wyczerpujących rejsów dookoła świata. 00:02:08.171 --> 00:02:11.181 "Moby Dicka" opublikował w 1851 roku, 00:02:11.181 --> 00:02:14.981 kiedy przemysł wielorybniczy w USA osiągnął szczyt. 00:02:14.981 --> 00:02:18.011 Wyspa Nantucket, z której wypłynął Pequod, 00:02:18.011 --> 00:02:22.254 była centrum tego lukratywnego i krwawego przemysłu, 00:02:22.254 --> 00:02:26.004 który zdziesiątkował światową populację wielorybów. NOTE Paragraph 00:02:26.004 --> 00:02:27.974 Nietypowo, jak na tamte czasy, 00:02:27.974 --> 00:02:31.794 Melville nie unika ciemnej strony branży. 00:02:31.794 --> 00:02:34.934 W pewnym momencie przyjmuje nawet perspektywę samego wieloryba, 00:02:34.934 --> 00:02:39.910 kiedy spekuluje, jak straszne muszą być ogromne cienie statków 00:02:39.910 --> 00:02:43.230 dla stworzeń morskich. 00:02:43.230 --> 00:02:47.023 Wiedza autora o wielorybnictwie z pierwszej ręki jest widoczna 00:02:47.023 --> 00:02:51.583 w żywych opisach Izmaela. 00:02:51.583 --> 00:02:54.753 W jednym rozdziale skóra penisa wieloryba 00:02:54.753 --> 00:02:57.983 staje się odzieżą ochronną dla członka załogi. 00:02:57.983 --> 00:03:03.197 Rozdziały o tytułach tak niepozornych, jak "Cysterna i wiadra", 00:03:03.197 --> 00:03:05.847 są najbardziej ekscytujące. 00:03:05.847 --> 00:03:11.005 Izmael porównuje ratowanie głowy kaszalota do położnictwa, 00:03:11.005 --> 00:03:13.955 co prowadzi do refleksji o Platonie. 00:03:13.955 --> 00:03:17.685 Sidła splątanych wielorybów prowokują błyskotliwe refleksje 00:03:17.685 --> 00:03:22.831 o "wszechobecnych niebezpieczeństwach" czyhających na wszystkich ludzi. 00:03:22.831 --> 00:03:29.335 Autor czerpie wiedzę z takich dziedzin, jak zoologia, gastronomia, prawo, 00:03:29.335 --> 00:03:37.106 ekonomia, mitologia czy nauki religijne i kulturowe. NOTE Paragraph 00:03:37.106 --> 00:03:42.149 Książka eksperymentuje zarówno ze stylem, jak i tematyką. 00:03:42.149 --> 00:03:48.121 W monologu Ahab rzuca Moby Dickowi wyzwanie w szekspirowskim stylu. 00:03:48.121 --> 00:03:54.571 "Ku tobie płynę, wszystko niszczący, lecz nie zwycięski wielorybie. 00:03:54.571 --> 00:04:01.107 Do ostatka zmagam się z tobą, z samego serca piekieł godzę w ciebie. 00:04:01.107 --> 00:04:05.869 W imię nienawiści plwam na ciebie ostatnim mym tchnieniem!". 00:04:05.869 --> 00:04:08.669 Jeden rozdział ma formę scenariusza, 00:04:08.669 --> 00:04:15.091 w którym członkowie wielonarodowej załogi Pequoda śpiewają pojedynczo i chórem. 00:04:15.091 --> 00:04:18.770 Afrykańscy i hiszpańscy żeglarze obrzucają się przekleństwami, 00:04:18.770 --> 00:04:25.650 marynarz z Tahiti tęskni za domem, Chińczycy i Portugalczycy chcą tańczyć, 00:04:25.650 --> 00:04:29.330 a młody chłopak przepowiada nieszczęście. 00:04:29.330 --> 00:04:30.950 W innym rozdziale 00:04:30.950 --> 00:04:36.200 Izmael śpiewa o butelkowaniu oleju wielorybiego, 00:04:36.200 --> 00:04:40.145 statek kołysze się nocą na morzu, 00:04:40.145 --> 00:04:44.377 a wielkie beczki toczą się jak osuwiska. NOTE Paragraph 00:04:44.377 --> 00:04:48.800 W tak obszernej książce każdy znajdzie coś dla siebie. 00:04:48.800 --> 00:04:52.611 Czytelnicy mogą uznać powieść za alegorię religijno-polityczną, 00:04:52.611 --> 00:04:57.801 poszukiwania egzystencjonalne, satyrę społeczną, analizę ekonomiczną 00:04:57.801 --> 00:05:00.851 albo ukazanie amerykańskiego imperializmu, 00:05:00.851 --> 00:05:04.851 stosunków pracy i konfliktów rasowych. 00:05:04.851 --> 00:05:09.524 Ukazując Izmaela poszukującego sensu i Ahaba ścigającego białego wieloryba, 00:05:09.524 --> 00:05:14.732 powieść bada przeciwstawne siły optymizmu i niepewności, 00:05:14.732 --> 00:05:19.575 ciekawości i strachu, nieodłączne dla ludzkiej egzystencji 00:05:19.575 --> 00:05:22.965 bez względu na to, co ścigamy. 00:05:22.965 --> 00:05:25.145 Na kartach powieści "Moby Dicka" 00:05:25.145 --> 00:05:28.965 Melville zaprasza czytelników do skoku w nieznane 00:05:28.965 --> 00:05:35.045 i dołączenia do niego w polowaniu na "niepojęte widmo życia".