[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:05.68,0:00:09.26,Default,,0000,0000,0000,,Tư vấn tổng quan. Christine và Caroline. Dialogue: 0,0:00:09.26,0:00:14.24,Default,,0000,0000,0000,,họ sẽ nói về các cơ chế tài chính và luật cho start-up. Dialogue: 0,0:00:14.24,0:00:17.63,Default,,0000,0000,0000,,Có lẽ đây không phải là một môn học hào hứng, rất tiếc. Dialogue: 0,0:00:17.63,0:00:22.41,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu bạn làm đúng, đây có lẽ là lớp học giúp bạn tránh nhiều vấn đề nhất. Dialogue: 0,0:00:22.41,0:00:25.49,Default,,0000,0000,0000,,Và cảm ơn các bạn rất nhiều vì đã đến. Xin mời bắt đầu. Dialogue: 0,0:00:25.49,0:00:26.49,Default,,0000,0000,0000,,>> Được rồi. Dialogue: 0,0:00:26.49,0:00:29.79,Default,,0000,0000,0000,,Như Sam đã nói, bài này nói về các cơ chế dành cho start-up. Dialogue: 0,0:00:29.79,0:00:33.32,Default,,0000,0000,0000,,Kristi và tôi sẽ nói về vài vấn đề cơ bản trong luật và kế toán Dialogue: 0,0:00:33.32,0:00:35.71,Default,,0000,0000,0000,,mà start-up của bạn có thể gặp ngay khi mới bắt đầu. Dialogue: 0,0:00:35.71,0:00:39.82,Default,,0000,0000,0000,,Tôi đã xem bài của Paul Graham, và ông ấy có nói một điều, Dialogue: 0,0:00:39.82,0:00:42.72,Default,,0000,0000,0000,,là nhà sáng lập không cần biết các cơ chế để lập một start-up. Dialogue: 0,0:00:42.72,0:00:47.93,Default,,0000,0000,0000,,Tôi nghĩ: "Ôi không, đó lại chính là tên bài giảng mà Sam đặt." Dialogue: 0,0:00:47.93,0:00:53.55,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng điều Paul nói thực ra là nhà sáng lập không cần biết các cơ chế này một cách chi tiết. Dialogue: 0,0:00:53.55,0:00:57.39,Default,,0000,0000,0000,,Vì rất nguy hiểm nếu nhà sáng lập bị rối rắm bởi các chi tiết này. Dialogue: 0,0:00:57.39,0:00:58.87,Default,,0000,0000,0000,,Và điều đó hoàn toàn đúng. Dialogue: 0,0:00:58.87,0:01:02.52,Default,,0000,0000,0000,,Christine và tôi cũng không thể nói chi tiết trong 45 phút. Dialogue: 0,0:01:02.52,0:01:06.11,Default,,0000,0000,0000,,Nên mục tiêu của chúng tôi hôm này là Dialogue: 0,0:01:06.11,0:01:12.62,Default,,0000,0000,0000,,bảo đảm rằng bạn biết nhiều hơn là lập start-up dưới dạng "cty trách nhiệm hữu hạn ở Florida". Dialogue: 0,0:01:12.62,0:01:17.40,Default,,0000,0000,0000,,>> Như Sam đã nói, chúng tôi cũng rất lo rằng bài này sẽ khá chán, Dialogue: 0,0:01:17.40,0:01:22.24,Default,,0000,0000,0000,,khi phải nghe một kế toán và một luật sư nói giảng bài. Dialogue: 0,0:01:22.24,0:01:26.05,Default,,0000,0000,0000,,Bạn đã gặp nhiều nhà sáng lập vĩ đại nói về những điều thú vị. Dialogue: 0,0:01:26.05,0:01:30.96,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng như Sam nói, đây là những thứ mà nếu bạn nắm vững căn bản, Dialogue: 0,0:01:30.96,0:01:34.74,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể thành lập đúng cách, tránh rắc rối, Dialogue: 0,0:01:34.74,0:01:38.38,Default,,0000,0000,0000,,khỏi lo lắng về nó để tập trung tốt hơn vào những gì bạn muốn làm, Dialogue: 0,0:01:38.38,0:01:41.56,Default,,0000,0000,0000,,đó là khiến công ty thật thành công. Dialogue: 0,0:01:41.56,0:01:46.17,Default,,0000,0000,0000,,Thế nên, chúng ta luôn nói về thuật ngữ "start-up". Dialogue: 0,0:01:46.17,0:01:47.80,Default,,0000,0000,0000,,Và có lẽ trong đầu bạn, Dialogue: 0,0:01:47.80,0:01:52.60,Default,,0000,0000,0000,,bạn đã mường tượng được rằng start-up phải có một tư cách pháp nhân nào đó. Dialogue: 0,0:01:52.60,0:01:55.92,Default,,0000,0000,0000,,Và đó là một thực thể pháp lý riêng biệt. Dialogue: 0,0:01:55.92,0:02:00.72,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi sẽ nói nhiều hơn về cách thành lập và việc đó có ý nghĩa gì. Dialogue: 0,0:02:00.72,0:02:04.30,Default,,0000,0000,0000,,Chắc bạn cũng biết là các start-up cũng có tài sản: Dialogue: 0,0:02:04.30,0:02:08.70,Default,,0000,0000,0000,,sỡ hữu trí tuệ, phát minh, vân vân... Nên công ty cần phải bảo vệ chúng. Dialogue: 0,0:02:08.70,0:02:11.03,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi sẽ nói một chút về chuyện đó. Dialogue: 0,0:02:11.03,0:02:16.52,Default,,0000,0000,0000,,Và cách gọi vốn, tuyển nhân viên, và làm hợp đồng. Dialogue: 0,0:02:16.52,0:02:21.71,Default,,0000,0000,0000,,Vậy là có một số thứ chúng ta cần nói đến khi đề cập tới chuyện thành lập công ty, Dialogue: 0,0:02:21.71,0:02:25.20,Default,,0000,0000,0000,,liên quan tới một số vấn đề thường gặp đối với người sáng lập. Dialogue: 0,0:02:25.20,0:02:30.12,Default,,0000,0000,0000,,Những thứ như: Ai nắm quyền, và làm sao chia cổ phần cho tất cả mọi người? Dialogue: 0,0:02:30.12,0:02:33.74,Default,,0000,0000,0000,,Vậy đó là những điều quan trọng cần phải nhắc đến. Dialogue: 0,0:02:33.74,0:02:35.50,Default,,0000,0000,0000,,Và, chúng tôi có slide. Dialogue: 0,0:02:35.50,0:02:37.53,Default,,0000,0000,0000,,Đây rồi! Dialogue: 0,0:02:37.53,0:02:38.46,Default,,0000,0000,0000,,>> Okay. Dialogue: 0,0:02:38.46,0:02:39.69,Default,,0000,0000,0000,,Đây là hình chúng tôi. Dialogue: 0,0:02:39.69,0:02:41.31,Default,,0000,0000,0000,,Kristi cầm máy tính. Dialogue: 0,0:02:41.31,0:02:46.20,Default,,0000,0000,0000,,Tôi thì mang kính lão. Trông có vẻ khá tương xứng. Dialogue: 0,0:02:46.20,0:02:50.01,Default,,0000,0000,0000,,Vậy đầu tiên chúng tôi sẽ đề cập đến việc thành lập. Dialogue: 0,0:02:50.01,0:02:52.12,Default,,0000,0000,0000,,Thực ra Kristi vừa mới nhắc qua. Dialogue: 0,0:02:52.12,0:02:56.26,Default,,0000,0000,0000,,Start-up của bạn sẽ là một thực thể pháp lý riêng biệt. Dialogue: 0,0:02:56.26,0:02:58.06,Default,,0000,0000,0000,,Và chắc các bạn đã biết điều này rồi, Dialogue: 0,0:02:58.06,0:03:03.61,Default,,0000,0000,0000,,nhưng mục đích của việc thành lập thực thể pháp lý riêng biệt là bảo vệ bạn tránh những hệ lụy cá nhân. Dialogue: 0,0:03:03.61,0:03:07.04,Default,,0000,0000,0000,,Có nghĩa là nếu công ty của bạn bị kiện, Dialogue: 0,0:03:07.04,0:03:11.66,Default,,0000,0000,0000,,thì người ta cũng không thể động tới tiền trong tài khoản cá nhân của bạn được, Dialogue: 0,0:03:11.66,0:03:14.92,Default,,0000,0000,0000,,mà là của công ty. Nên đó là lý do phải làm vậy. Dialogue: 0,0:03:14.92,0:03:18.09,Default,,0000,0000,0000,,Câu hỏi tiếp theo là: Thành lập ở đâu? Dialogue: 0,0:03:18.09,0:03:24.43,Default,,0000,0000,0000,,Trên lý thuyết, bạn có 50 bang, nhưng nơi dễ nhất là bang Delaware, Dialogue: 0,0:03:24.43,0:03:26.81,Default,,0000,0000,0000,,và chắc các bạn đều nghe tới nó rồi. Dialogue: 0,0:03:26.81,0:03:30.21,Default,,0000,0000,0000,,Delaware rất nổi tiếng trong việc thành lập doanh nghiệp mới. Dialogue: 0,0:03:30.21,0:03:35.29,Default,,0000,0000,0000,,Luật ở đó rất rõ ràng, rất chặt chẽ, và đó là chuẩn mực. Dialogue: 0,0:03:35.29,0:03:40.30,Default,,0000,0000,0000,,Một điều nữa là các nhà đầu tư rất thích Delaware. Dialogue: 0,0:03:40.30,0:03:43.97,Default,,0000,0000,0000,,Họ đã đầu tư vào nhiều công ty được thành lập ở Delaware. Dialogue: 0,0:03:43.97,0:03:47.08,Default,,0000,0000,0000,,Hầu hết các khoản đầu tư của họ là cho doanh nghiệp ở Delaware. Dialogue: 0,0:03:47.08,0:03:52.32,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nếu bạn thành lập doanh nghiệp ở Delaware thì mọi việc sẽ trở nên đơn giản hơn nhiều. Dialogue: 0,0:03:52.32,0:03:55.13,Default,,0000,0000,0000,,Và cũng đỡ phiền hà cho nhà đầu tư hơn. Dialogue: 0,0:03:55.13,0:03:57.21,Default,,0000,0000,0000,,Bạn sẽ không cần phải thảo luận về việc Dialogue: 0,0:03:57.21,0:04:01.41,Default,,0000,0000,0000,,liệu có nên chuyển doanh nghiệp của bạn ở Washington về Delaware không. Dialogue: 0,0:04:01.41,0:04:06.24,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, không phải tự nhiên mà rất nhiều công ty làm vậy. Nó là tiêu chuẩn, và rất dễ làm. Dialogue: 0,0:04:06.24,0:04:08.99,Default,,0000,0000,0000,,Để tôi kể một chuyện. Chúng tôi có một công ty thuộc YC, Dialogue: 0,0:04:08.99,0:04:15.58,Default,,0000,0000,0000,,khoảng 2 năm trước, ban đầu được thành lập dưới dạng cty TNHH ở bang Connecticut. Dialogue: 0,0:04:15.58,0:04:19.64,Default,,0000,0000,0000,,Những người sáng lập có bạn làm luật sư ở đó, nên việc này cũng dễ hiểu. Dialogue: 0,0:04:19.64,0:04:23.48,Default,,0000,0000,0000,,Khi họ tham gia YC, chúng tôi bảo:\N"Các cậu cần chuyển sang Delaware." Dialogue: 0,0:04:23.48,0:04:29.72,Default,,0000,0000,0000,,Thế là các luật sư ở Connecticut đã làm thủ tục điều chuyển, và không may là họ đã làm sai. Dialogue: 0,0:04:29.72,0:04:33.76,Default,,0000,0000,0000,,Họ đã phạm một sai lầm rất đơn giản, nhưng cũng rất sống còn. Dialogue: 0,0:04:33.76,0:04:37.63,Default,,0000,0000,0000,,Lúc đó công ty mới gọi được vốn, rất rất nhiều tiền. Dialogue: 0,0:04:37.63,0:04:40.41,Default,,0000,0000,0000,,Và sai lầm này đã bị phát hiện. Dialogue: 0,0:04:40.41,0:04:45.26,Default,,0000,0000,0000,,Sai lầm này cơ bản là công ty này tưởng nó đã là cty cổ phần thuộc Delaware trong vài năm, Dialogue: 0,0:04:45.26,0:04:47.52,Default,,0000,0000,0000,,nhưng thực ra vẫn là cty TNHH thuộc Connecticut. Dialogue: 0,0:04:47.52,0:04:52.02,Default,,0000,0000,0000,,Và phải cần tới 4 văn phòng luật mới phát hiện được vụ đó: Dialogue: 0,0:04:52.02,0:04:54.86,Default,,0000,0000,0000,,02 cái ở Delaware, 01 ở Connecticut, và 01 ở Thung lũng Silicon này. Dialogue: 0,0:04:54.86,0:04:59.20,Default,,0000,0000,0000,,Và án phạt bây giờ là 500.000 đô, cho sai lầm khi điều chuyển. Dialogue: 0,0:04:59.20,0:05:02.68,Default,,0000,0000,0000,,Vậy bạn rút ra bài học gì? Rất đơn giản. Dialogue: 0,0:05:02.68,0:05:05.68,Default,,0000,0000,0000,,Hãy khiến việc đó thật đơn giản và quen thuộc đối với bạn. Dialogue: 0,0:05:05.68,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi chuyển đổi tất cả các công ty ở Y Combinator giống như vậy để đơn giản hóa. Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:13.82,Default,,0000,0000,0000,,Đừng ham màu mè. Hãy tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Dialogue: 0,0:05:13.82,0:05:18.18,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi. Sau khi đã quyết định sẽ thành lập cty cổ phần ở Delaware, Dialogue: 0,0:05:18.18,0:05:20.43,Default,,0000,0000,0000,,làm sao để thực sự thành lập nó? Dialogue: 0,0:05:20.43,0:05:24.61,Default,,0000,0000,0000,,Bạn phải làm vài bước, nhưng bước đầu tiên thực sự rất dễ. Dialogue: 0,0:05:24.61,0:05:30.24,Default,,0000,0000,0000,,Bạn chỉ cần gửi fax 02 hồ sơ tới Delaware nói rằng chúng tôi sẽ thành lập công ty cổ phần. Dialogue: 0,0:05:30.24,0:05:33.16,Default,,0000,0000,0000,,Việc đó sẽ giúp bạn tạo ra một vỏ bọc cho công ty. Dialogue: 0,0:05:33.16,0:05:35.94,Default,,0000,0000,0000,,Việc đó chưa phải là thực sự thành lập công ty. Dialogue: 0,0:05:35.94,0:05:39.34,Default,,0000,0000,0000,,Nên sau đó, bạn phải hoàn thành một bộ hồ sơ nữa, Dialogue: 0,0:05:39.34,0:05:43.34,Default,,0000,0000,0000,,trong số vài thứ khác để tuyên bố điều lệ bên trong công ty. Dialogue: 0,0:05:43.34,0:05:47.84,Default,,0000,0000,0000,,Trong đó nêu rõ ban giám đốc, các văn phòng của công ty. Dialogue: 0,0:05:47.84,0:05:53.64,Default,,0000,0000,0000,,Delaware yêu cầu phải có người đứng chức vụ CEO hoặc chủ tịch, và một thư ký. Dialogue: 0,0:05:53.64,0:05:58.36,Default,,0000,0000,0000,,Cũng ở thời điểm này, bạn phải hoàn thành các văn bản xác nhận các phát minh, Dialogue: 0,0:05:58.36,0:06:01.72,Default,,0000,0000,0000,,hay các đoạn code, hay bất kỳ thứ gì mà cá nhân bạn đã tạo ra Dialogue: 0,0:06:01.72,0:06:04.91,Default,,0000,0000,0000,,mà công ty đang thực sự sỡ hữu. Dialogue: 0,0:06:04.91,0:06:08.40,Default,,0000,0000,0000,,Và hãy nhớ rằng vào lúc này, sẽ rất hữu ích nếu bạn nghĩ về... Dialogue: 0,0:06:08.40,0:06:12.32,Default,,0000,0000,0000,,Tới tư cách sáng lập, bạn phải nghĩ về mọi thứ theo 2 góc nhìn khác nhau. Dialogue: 0,0:06:12.32,0:06:16.92,Default,,0000,0000,0000,,Bạn phải luôn nghĩ xem: Mình đang làm việc này dưới tư cách cá nhân? Dialogue: 0,0:06:16.92,0:06:21.26,Default,,0000,0000,0000,,Hay mình đang làm việc này trên danh nghĩa công ty, tức là một thực thể pháp lý khác. Dialogue: 0,0:06:21.26,0:06:24.76,Default,,0000,0000,0000,,Bạn phải giữ được sự rạch ròi như vậy trong tất cả những việc này. Dialogue: 0,0:06:24.76,0:06:29.40,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta sẽ bàn thêm việc tác dụng của việc đó sau. Dialogue: 0,0:06:29.40,0:06:33.09,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, có những dịch vụ giúp bạn thành lập doanh nghiệp. Dialogue: 0,0:06:33.09,0:06:37.98,Default,,0000,0000,0000,,Tất nhiên, bạn có thể thuê công ty luật, hoặc dùng các dịch vụ online cũng được. Dialogue: 0,0:06:37.98,0:06:41.63,Default,,0000,0000,0000,,Và trang web chúng tôi thường dùng cho các công ty ở YC Dialogue: 0,0:06:41.63,0:06:44.78,Default,,0000,0000,0000,,tên là Clearkie: Clearkie.com. Dialogue: 0,0:06:44.78,0:06:50.09,Default,,0000,0000,0000,,Và họ đã thiết lập tất cả các văn bản cơ bản và chuẩn mực cần thiết, Dialogue: 0,0:06:50.09,0:06:52.53,Default,,0000,0000,0000,,và được thiết lập theo cách rất tiện sử dụng. Dialogue: 0,0:06:52.53,0:06:57.63,Default,,0000,0000,0000,,Nên bạn chỉ việc làm theo trình tự và tập trung vào những gì cần làm. Dialogue: 0,0:06:57.63,0:07:01.45,Default,,0000,0000,0000,,Một chú ý nhỏ trong việc giấy tờ: Dialogue: 0,0:07:01.45,0:07:03.18,Default,,0000,0000,0000,,Bạn đang tạo ra các văn bản. Dialogue: 0,0:07:03.18,0:07:07.21,Default,,0000,0000,0000,,Đây là những văn bản quan trọng có tính quyết định Dialogue: 0,0:07:07.21,0:07:10.39,Default,,0000,0000,0000,,công ty bạn sẽ làm gì, và công ty của bạn là gì. Dialogue: 0,0:07:10.39,0:07:14.77,Default,,0000,0000,0000,,Nên điều cực kỳ quan trọng là bạn phải lưu giữ những văn bản này ở nơi an toàn. Dialogue: 0,0:07:14.77,0:07:20.11,Default,,0000,0000,0000,,Nghe có vẻ cực kỳ đơn giản, nhưng rất nhiều nhà sáng lập trả lời chúng tôi kiểu: "À, chả biết nữa." Dialogue: 0,0:07:20.11,0:07:25.12,Default,,0000,0000,0000,,Đó chỉ là tờ giấy, mà họ lại chẳng nhớ chúng là gì, và cất ở đâu. Dialogue: 0,0:07:25.12,0:07:29.10,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, hãy đảm bảo là bạn phải giữ chúng ở một nơi an toàn. Dialogue: 0,0:07:29.10,0:07:35.21,Default,,0000,0000,0000,,Thành thật mà nói thì công việc giấy tờ chẳng phải việc gì thú vị khi chạy một start-up. Dialogue: 0,0:07:35.21,0:07:42.05,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng trong những thời điểm căng thẳng, nó lại đóng vai trò sống còn đối với một start-up. Dialogue: 0,0:07:42.05,0:07:48.25,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ như là khi công ty gọi vốn lớn trong vòng A, hoặc công ty được mua lại. Dialogue: 0,0:07:48.25,0:07:53.28,Default,,0000,0000,0000,,Công ty sẽ phải trải qua rất nhiều thủ tục, và các luật sư sẽ yêu cầu những thứ này. Dialogue: 0,0:07:53.28,0:07:55.52,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu bạn không giữ, hoặc không nhớ cất ở đâu, Dialogue: 0,0:07:55.52,0:08:00.51,Default,,0000,0000,0000,,thì tình huống căng thẳng đó càng trở nên căng thẳng hơn. Dialogue: 0,0:08:00.51,0:08:04.30,Default,,0000,0000,0000,,Nên thực ra, điều mấu chốt ở đây là hãy thực hiện thật đơn giản, Dialogue: 0,0:08:04.30,0:08:08.18,Default,,0000,0000,0000,,nhưng hãy giữ những tài liệu này ở nơi an toàn, và được sắp xếp cẩn thận. Dialogue: 0,0:08:08.18,0:08:10.65,Default,,0000,0000,0000,,Nó giúp cuộc sống của bạn dễ thở hơn rất nhiều. Dialogue: 0,0:08:11.63,0:08:14.42,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi. Bây giờ chúng ta sẽ nói về cổ phần. Dialogue: 0,0:08:14.42,0:08:18.57,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta sẽ đề cập đến vài vấn đề khác nhau trong chủ đề này. Dialogue: 0,0:08:18.57,0:08:22.70,Default,,0000,0000,0000,,Điều đầu tiên chúng tôi muốn đề cập là việc phân bổ cổ phần. Dialogue: 0,0:08:22.70,0:08:28.28,Default,,0000,0000,0000,,Tôi đang nói về điều gì? Tôi đang nói ví dụ cổ phần công ty bạn là một cái bánh, Dialogue: 0,0:08:28.28,0:08:31.24,Default,,0000,0000,0000,,thì chúng ta đang nói về việc chia bánh. Dialogue: 0,0:08:31.24,0:08:34.28,Default,,0000,0000,0000,,Và bạn phải bàn việc này với các đồng sáng lập. Dialogue: 0,0:08:34.28,0:08:38.63,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao điều này quan trọng? Nếu bạn sáng lập một mình thì chuyện này không quan trọng. Dialogue: 0,0:08:38.63,0:08:44.68,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu bạn là một nhóm từ 2 người trở lên thì đây là chuyện sống còn. Dialogue: 0,0:08:44.68,0:08:51.12,Default,,0000,0000,0000,,Vậy điều đầu tiên cần biết là khả năng thực thi giá trị hơn ý tưởng. Dialogue: 0,0:08:51.12,0:08:52.73,Default,,0000,0000,0000,,Nói vậy nghĩa là sao? Dialogue: 0,0:08:52.73,0:08:58.40,Default,,0000,0000,0000,,Rất nhiều nhóm sáng lập trao quá nhiều tín dụng, nghĩa là quá nhiều cổ phần Dialogue: 0,0:08:58.40,0:09:01.88,Default,,0000,0000,0000,,cho người nghĩ ra ý tưởng cho công ty. Dialogue: 0,0:09:01.88,0:09:06.12,Default,,0000,0000,0000,,Và ý tưởng rõ ràng rất quan trọng, nhưng lại không có giá trị. Dialogue: 0,0:09:06.12,0:09:09.92,Default,,0000,0000,0000,,Làm gì có ai chịu trả cả tỷ đô cho mỗi ý tưởng không thôi? Dialogue: 0,0:09:09.92,0:09:15.66,Default,,0000,0000,0000,,Giá trị chỉ thực sự được tạo ra khi cả nhóm sáng lập cùng nhau thực hiện ý tưởng. Dialogue: 0,0:09:15.66,0:09:20.27,Default,,0000,0000,0000,,Nên các bạn phải kềm chế xu hướng trao quá nhiều cổ phần cho người sáng lập Dialogue: 0,0:09:20.27,0:09:23.87,Default,,0000,0000,0000,,được ghi nhận là đã nghĩ ra ý tưởng cho cả công ty. Dialogue: 0,0:09:23.87,0:09:27.34,Default,,0000,0000,0000,,Điều tiếp theo cần phải xem xét là: Rồi, vậy thì chia bao nhiêu? Dialogue: 0,0:09:27.34,0:09:31.40,Default,,0000,0000,0000,,Hay, Có nên chia đều cho cả nhóm sáng lập không? Dialogue: 0,0:09:31.40,0:09:35.02,Default,,0000,0000,0000,,Và từ góc độ của tôi, câu trả lời đơn giản có lẽ là: Có! Dialogue: 0,0:09:35.02,0:09:38.24,Default,,0000,0000,0000,,Phương châm của chúng tôi ở YC là Dialogue: 0,0:09:38.24,0:09:41.53,Default,,0000,0000,0000,,phân bổ cổ phần không nhất thiết phải tuyệt đối đồng đều, Dialogue: 0,0:09:41.53,0:09:46.32,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nếu chênh lệch quá nhiều, thì đó là một dấu hiệu rất xấu. Dialogue: 0,0:09:46.32,0:09:49.95,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi thắc mắc những chuyện gì sẽ ngấm ngầm diễn ra Dialogue: 0,0:09:49.95,0:09:53.13,Default,,0000,0000,0000,,giữa những người sáng lập khi cổ phần không đồng đều. Dialogue: 0,0:09:53.13,0:09:58.56,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, liệu một người sáng lập có âm thầm nghĩ rằng start-up đó chỉ là tạm thời? Dialogue: 0,0:09:58.56,0:10:03.37,Default,,0000,0000,0000,,Hay một người sáng lập thổi phồng công việc mà họ đã làm cho công ty Dialogue: 0,0:10:03.37,0:10:07.69,Default,,0000,0000,0000,,hay thổi phồng về học vấn hay kinh nghiệm trước đó? Dialogue: 0,0:10:07.69,0:10:11.08,Default,,0000,0000,0000,,Những người sáng lập có tin tưởng lẫn nhau và có thành thật với nhau Dialogue: 0,0:10:11.08,0:10:14.64,Default,,0000,0000,0000,,về kỳ vọng của đối với start-up này trong tương lai không? Dialogue: 0,0:10:14.64,0:10:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Nên khi cổ phần được chia quá lệch, Dialogue: 0,0:10:17.00,0:10:20.80,Default,,0000,0000,0000,,chúng tôi lo rằng những người sáng lập sẽ không đồng lòng với nhau. Dialogue: 0,0:10:20.80,0:10:25.97,Default,,0000,0000,0000,,Thứ ba, điều quan trọng với một start-up là bàn tới, chứ không phải bàn lùi. Dialogue: 0,0:10:25.97,0:10:29.99,Default,,0000,0000,0000,,Để cho dễ hiểu: Toàn bộ nhóm sáng lập có làm 100% không? Dialogue: 0,0:10:29.99,0:10:32.65,Default,,0000,0000,0000,,Họ có cam kết lâu dài không? Dialogue: 0,0:10:32.65,0:10:38.17,Default,,0000,0000,0000,,Nếu start-up của bạn kỳ vọng là toàn bộ nhóm sáng lập đều làm 100% Dialogue: 0,0:10:38.17,0:10:40.41,Default,,0000,0000,0000,,và các bạn đều cam kết lâu dài, Dialogue: 0,0:10:40.41,0:10:44.24,Default,,0000,0000,0000,,thì mọi thứ xảy ra trước khi thành lập công ty đều không quan trọng. Dialogue: 0,0:10:44.24,0:10:46.24,Default,,0000,0000,0000,,Không quan trọng ai nghĩ ra ý tưởng. Dialogue: 0,0:10:46.24,0:10:50.81,Default,,0000,0000,0000,,Không quan trọng ai lập trình, hay ai làm sản phẩm mẫu, hay ai có bằng MBA. Dialogue: 0,0:10:50.81,0:10:55.26,Default,,0000,0000,0000,,Cả nhóm đều sẽ cảm thấy tốt hơn nếu cổ phần chia được chia đều, Dialogue: 0,0:10:55.26,0:10:59.10,Default,,0000,0000,0000,,vì cả nhóm đều cần thiết đối với việc thực thi. Dialogue: 0,0:10:59.10,0:11:01.93,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, đây là một điều các bạn nên nhớ. Dialogue: 0,0:11:01.93,0:11:04.80,Default,,0000,0000,0000,,Trong những công ty hàng đầu của YC, Dialogue: 0,0:11:04.80,0:11:07.81,Default,,0000,0000,0000,,đó là những công ty được định giá cao nhất, Dialogue: 0,0:11:07.81,0:11:13.95,Default,,0000,0000,0000,,chẳng có trường hợp nào trong đó nhóm sáng lập có mức cổ phần chênh lệch quá nhiều. Dialogue: 0,0:11:15.37,0:11:19.93,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi, bạn đã nói chuyện xong về việc chia cổ phần. Tiếp theo là gì? Dialogue: 0,0:11:19.93,0:11:23.47,Default,,0000,0000,0000,,Lần nữa, nhiều nhà sáng lập nghe chuyện này tỏ ra rất ngạc nhiên Dialogue: 0,0:11:23.47,0:11:26.62,Default,,0000,0000,0000,,vì họ phải cần phải làm vài thủ tục để sở hữu cổ phiếu của họ. Dialogue: 0,0:11:26.62,0:11:31.15,Default,,0000,0000,0000,,Họ nghĩ rằng chỉ cần nói miệng thôi là đủ rồi. Dialogue: 0,0:11:31.15,0:11:35.70,Default,,0000,0000,0000,,Và đây lại là một tình huống mà bạn phải nghĩ về việc này với tư cách cá nhân, Dialogue: 0,0:11:35.70,0:11:38.52,Default,,0000,0000,0000,,và cả với tư cách đại diện của công ty. Dialogue: 0,0:11:38.52,0:11:40.93,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu bạn so sánh với một công ty lớn, Dialogue: 0,0:11:40.93,0:11:43.31,Default,,0000,0000,0000,,ví dụ nếu bạn làm việc ở Google, Dialogue: 0,0:11:43.31,0:11:48.41,Default,,0000,0000,0000,,và nếu bạn được hứa hẹn là sẽ được một gói bù đắp mà bạn sẽ nhận dưới dạng cổ phiếu, Dialogue: 0,0:11:48.41,0:11:51.18,Default,,0000,0000,0000,,thì bạn biết bạn phải ký giấy tờ gì đấy để lấy cổ phiếu. Dialogue: 0,0:11:51.18,0:11:54.08,Default,,0000,0000,0000,,Nếu không có, bạn sẽ nghĩ: "Chà, có gì đó sai sai rồi đây." Dialogue: 0,0:11:54.08,0:11:58.41,Default,,0000,0000,0000,,Vâng, điều này cũng tương tự đối với công ty nhỏ. Dialogue: 0,0:11:58.41,0:12:04.49,Default,,0000,0000,0000,,Vậy trong trường hợp này, văn bản mà bạn ký chính là thỏa thuận mua bán cổ phiếu. Dialogue: 0,0:12:04.49,0:12:07.79,Default,,0000,0000,0000,,Và bạn, với tư cách cá nhân, sẽ mua cổ phiếu từ công ty. Dialogue: 0,0:12:07.79,0:12:11.02,Default,,0000,0000,0000,,Và trong bất kỳ tình huống nào, nếu bạn mua thứ gì đó, Dialogue: 0,0:12:11.02,0:12:16.03,Default,,0000,0000,0000,,sẽ luôn có 2 chiều: bạn phải trả một thứ gì đó, và bạn nhận lại một thứ gì đó. Dialogue: 0,0:12:16.03,0:12:20.59,Default,,0000,0000,0000,,Trong trường hợp này, bạn nhận cổ phiếu, và bạn phải trả tiền mặt, Dialogue: 0,0:12:20.59,0:12:26.35,Default,,0000,0000,0000,,hoặc đóng góp sở hữu trí tuệ, hoặc phát minh, hoặc code cho công ty, Dialogue: 0,0:12:26.35,0:12:31.61,Default,,0000,0000,0000,,tức là công ty sẽ sở hữu tất cả những thứ mà bạn đã làm trong quá khứ. Dialogue: 0,0:12:31.61,0:12:37.58,Default,,0000,0000,0000,,Và phải nói thêm là cổ phiếu đó cũng bị giới hạn, vì nó phân bố theo thời gian. Dialogue: 0,0:12:37.58,0:12:40.75,Default,,0000,0000,0000,,Và tiếp theo chúng ta sẽ nói chi tiết hơn về điều đó. Dialogue: 0,0:12:40.75,0:12:44.33,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng bởi vì cổ phiếu sẽ được phân bổ có điều kiện, Dialogue: 0,0:12:44.33,0:12:48.14,Default,,0000,0000,0000,,nên cũng sẽ có một loại giấy tờ cực kỳ quan trọng Dialogue: 0,0:12:48.14,0:12:51.64,Default,,0000,0000,0000,,mà chúng tôi luôn phải giải thích khản cả giọng cho mọi người hiểu, Dialogue: 0,0:12:51.64,0:12:54.51,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì bạn sẽ không có cách nào quay lại và sửa sai. Dialogue: 0,0:12:54.51,0:12:57.63,Default,,0000,0000,0000,,Và đây thực sự là một điều mà... Dialogue: 0,0:12:57.63,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì không có cách nào sửa sai, nó đã từng làm đổ vỡ nhiều giao kèo. Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:08.97,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi đã thấy những công ty không chịu điền biểu mẫu 83 (b) Dialogue: 0,0:13:08.97,0:13:10.73,Default,,0000,0000,0000,,mà các thương vụ đã thất bại. Dialogue: 0,0:13:10.73,0:13:15.47,Default,,0000,0000,0000,,Và tôi sẽ không nói chi tiết về nội dung biểu mẫu 83 (b), Dialogue: 0,0:13:15.47,0:13:21.21,Default,,0000,0000,0000,,nhưng đại khái là nó liên quan tới thuế cá nhân bạn và thuế của công ty bạn. Dialogue: 0,0:13:21.21,0:13:24.32,Default,,0000,0000,0000,,Thế nên, nó ảnh hưởng rất lớn. Dialogue: 0,0:13:24.32,0:13:30.39,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, đây là những loại giấy tờ chính yếu mà bạn cần phải ký. Dialogue: 0,0:13:30.39,0:13:34.81,Default,,0000,0000,0000,,Hãy ký thỏa thuận mua cổ phiếu, ký biểu mẫu 83 (b), Dialogue: 0,0:13:34.81,0:13:37.92,Default,,0000,0000,0000,,và hãy giữ lại bằng chứng cho thấy bạn đã gửi chúng đi. Dialogue: 0,0:13:37.92,0:13:42.52,Default,,0000,0000,0000,,Vì nếu bạn không có bằng chứng, nó có thể lạc mất trong Sở Thuế (IRS), Dialogue: 0,0:13:42.52,0:13:47.44,Default,,0000,0000,0000,,và các nhà đầu tư và bên thu mua sẽ từ bỏ thương vụ nếu bạn không thể chứng minh. Dialogue: 0,0:13:47.84,0:13:51.65,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi. Tiếp theo sẽ là cổ phần ràng buộc. Dialogue: 0,0:13:51.65,0:13:56.44,Default,,0000,0000,0000,,Và tôi nghĩ rằng nhiều bạn đã biết chuyện này rồi. Dialogue: 0,0:13:56.44,0:13:58.33,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng để chắc chắn, rất đơn giản, Dialogue: 0,0:13:58.33,0:14:03.28,Default,,0000,0000,0000,,cổ phần ràng buộc nghĩa là bạn sẽ được toàn quyền sở hữu cổ phiếu sau một kỳ hạn nhất định. Dialogue: 0,0:14:03.28,0:14:07.72,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta đang nói về cổ phiếu mà Kristi vừa nói. Bạn mua cổ phiếu của công ty bạn, Dialogue: 0,0:14:07.72,0:14:10.33,Default,,0000,0000,0000,,bạn sở hữu nó, và bạn có quyền biểu quyết. Dialogue: 0,0:14:10.33,0:14:14.48,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu bạn rời công ty trước khi hết kỳ hạn, Dialogue: 0,0:14:14.48,0:14:18.14,Default,,0000,0000,0000,,thì công ty có thể lấy lại phần cổ phiếu chưa đủ kỳ hạn. Dialogue: 0,0:14:18.14,0:14:23.42,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, để các bạn hiểu rõ hơn, một cách khác để nói về cổ phần ràng buộc, Dialogue: 0,0:14:23.42,0:14:28.11,Default,,0000,0000,0000,,đó là cổ phần giới hạn. Nghĩa là cổ phiếu đó sẽ gắn với kỳ hạn, Dialogue: 0,0:14:28.11,0:14:32.10,Default,,0000,0000,0000,,mà Sở Thuế định nghĩa là: Cổ phiếu có thể bị tước đoạt. Dialogue: 0,0:14:32.10,0:14:35.13,Default,,0000,0000,0000,,Đại khái thuật ngữ là vậy. Dialogue: 0,0:14:35.13,0:14:39.63,Default,,0000,0000,0000,,Rồi, vậy kỳ hạn ràng buộc thông thường là bao lâu? Dialogue: 0,0:14:39.63,0:14:46.67,Default,,0000,0000,0000,,Ở Thung lũng Silicon, kỳ hạn được cho là tiêu chuẩn sẽ là 4 năm, trong đó có một năm tính tròn. Dialogue: 0,0:14:46.67,0:14:54.65,Default,,0000,0000,0000,,Nghĩa là sau tròn 01 năm đầu, người sáng lập sẽ toàn quyền sở hữu 1/4 số cổ phần đã định. Dialogue: 0,0:14:54.65,0:14:58.81,Default,,0000,0000,0000,,Phần còn lại sẽ được chia theo từng tháng trong suốt 3 năm còn lại. Dialogue: 0,0:14:58.81,0:15:02.84,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ thế này: Giả sử người sáng lập mua cổ phiếu vào ngày Giáng Sinh, Dialogue: 0,0:15:02.84,0:15:07.87,Default,,0000,0000,0000,,rồi rời bỏ công ty vào Lễ Tạ Ơn năm sau, tức là trước khi tròn 01 năm, Dialogue: 0,0:15:07.87,0:15:13.12,Default,,0000,0000,0000,,khi đó, người sáng lập có 0 cổ phiếu, vì chưa tròn 01 năm. Dialogue: 0,0:15:13.12,0:15:18.88,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu người đó rời công ty sau ngày Giáng Sinh năm sau, tức là đã hơn 01 năm, Dialogue: 0,0:15:18.88,0:15:21.77,Default,,0000,0000,0000,,thì người đó sẽ sỡ hữu chính xác 1/4 số cổ phiếu. Dialogue: 0,0:15:21.77,0:15:24.96,Default,,0000,0000,0000,,Tức là, điều kiện 01 năm tròn đã hoàn thành. Dialogue: 0,0:15:24.96,0:15:29.74,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, số cổ phiếu còn lại sau khi người đó rời bỏ công ty thì sao? Dialogue: 0,0:15:29.74,0:15:32.63,Default,,0000,0000,0000,,Công ty có thể mua lại số cổ phiếu này. Dialogue: 0,0:15:32.63,0:15:37.36,Default,,0000,0000,0000,,Trong ví dụ vừa nói, khi người sáng lập rời bỏ công ty sau khi tròn 01 năm, và lấy được cổ phiếu, Dialogue: 0,0:15:37.36,0:15:39.87,Default,,0000,0000,0000,,75% số cổ phiếu vẫn còn đó. Dialogue: 0,0:15:39.87,0:15:45.40,Default,,0000,0000,0000,,Và công ty có thể mua lại toàn bộ 75% số cố phiếu còn lại đó. Dialogue: 0,0:15:45.40,0:15:49.91,Default,,0000,0000,0000,,Cách nào? Chỉ viết ngân viết cho người đó thôi. Giống như lúc người đó mua vào vậy. Dialogue: 0,0:15:49.91,0:15:53.42,Default,,0000,0000,0000,,Với cùng mức giá như lúc người sáng lập đã trả, Dialogue: 0,0:15:53.42,0:15:56.78,Default,,0000,0000,0000,,và việc này sẽ giúp người sáng lập đó có thể "rút vốn". Dialogue: 0,0:15:56.78,0:15:59.84,Default,,0000,0000,0000,,Vậy câu hỏi là: Tại sao phải ràng buộc? Dialogue: 0,0:15:59.84,0:16:02.01,Default,,0000,0000,0000,,Sao người sáng lập phải ràng buộc chính họ? Dialogue: 0,0:16:02.01,0:16:06.94,Default,,0000,0000,0000,,Vì họ là người sáng lập, nhưng lại làm vậy với cổ phiếu của chính họ? Dialogue: 0,0:16:06.94,0:16:08.94,Default,,0000,0000,0000,,Làm vậy với chính cổ phiếu của họ! Dialogue: 0,0:16:08.94,0:16:14.11,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, có lẽ lý do lớn nhất giải thích tại sao ràng buộc lại quan trọng Dialogue: 0,0:16:14.11,0:16:17.37,Default,,0000,0000,0000,,là việc người sáng lập có thể rời bỏ công ty. Dialogue: 0,0:16:17.37,0:16:20.27,Default,,0000,0000,0000,,Vậy giả sử bạn không có ràng buộc, Dialogue: 0,0:16:20.27,0:16:25.96,Default,,0000,0000,0000,,người sáng lập bỏ đi, và một lượng lớn cổ phần cũng đi theo họ luôn. Dialogue: 0,0:16:25.96,0:16:29.47,Default,,0000,0000,0000,,Và dĩ nhiên là không công bằng với nhóm sáng lập ở lại. Dialogue: 0,0:16:29.47,0:16:33.02,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta sẽ nói nhiều hơn về việc này ở phần người sáng lập, Dialogue: 0,0:16:33.02,0:16:34.75,Default,,0000,0000,0000,,tôi sẽ nói chi tiết hơn sau. Dialogue: 0,0:16:34.75,0:16:38.84,Default,,0000,0000,0000,,Một lý do nữa để ràng buộc là để bắt buộc họ tham gia cuộc chơi. Dialogue: 0,0:16:38.84,0:16:43.55,Default,,0000,0000,0000,,Nghĩa là người sáng lập phải bị ràng buộc lợi ích để họ nỗ lực xây dựng start-up. Dialogue: 0,0:16:43.55,0:16:47.88,Default,,0000,0000,0000,,Nếu một người sáng lập có thể bỏ đi bất kỳ lúc nào mà vẫn được giữ nguyên cổ phần, Dialogue: 0,0:16:47.88,0:16:51.47,Default,,0000,0000,0000,,thì tại sao họ phải ở lại và cắm đầu làm việc? Start-up cực kỳ khó. Dialogue: 0,0:16:51.47,0:16:53.47,Default,,0000,0000,0000,,Vậy... Dialogue: 0,0:16:55.76,0:16:58.28,Default,,0000,0000,0000,,Sáng lập một mình thì có cần ràng buộc không? Dialogue: 0,0:16:58.28,0:17:03.84,Default,,0000,0000,0000,,Cần! Lý do là vì nguyên tắc ràng buộc lợi ích cũng áp dụng cho người sáng lập đơn thân luôn. Dialogue: 0,0:17:03.84,0:17:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà đầu tư muốn tất mọi sáng lập, kể cả sáng lập đơn thân, Dialogue: 0,0:17:07.00,0:17:10.28,Default,,0000,0000,0000,,bị ràng buộc lợi ích để ở lại công ty lâu dài hơn. Dialogue: 0,0:17:10.28,0:17:15.80,Default,,0000,0000,0000,,Và một lý do nữa để người sáng lập đơn thân ràng buộc cổ phần là để làm gương cho nhân viên. Dialogue: 0,0:17:15.80,0:17:21.21,Default,,0000,0000,0000,,Vì bạn có thể hình dung là sẽ rất vô lý nếu người sáng lập bảo nhân viên Dialogue: 0,0:17:21.21,0:17:24.79,Default,,0000,0000,0000,,là họ phải ràng buộc 4 năm với công ty để sở hữu cổ phần, Dialogue: 0,0:17:24.79,0:17:28.41,Default,,0000,0000,0000,,trong khi chính người sáng lập lại không cần phải làm vậy với cổ phần của họ. Dialogue: 0,0:17:28.41,0:17:30.37,Default,,0000,0000,0000,,Đây là vấn đề về văn hóa. Dialogue: 0,0:17:30.37,0:17:32.84,Default,,0000,0000,0000,,Khi người sáng lập tự ràng buộc cổ phiếu của mình, Dialogue: 0,0:17:32.84,0:17:36.03,Default,,0000,0000,0000,,nghĩa là họ đặt một cột mốc trong công ty nói rằng Dialogue: 0,0:17:36.03,0:17:40.30,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta đều đồng hội đồng thuyền rồi, giờ hãy làm việc này cùng nhau. Dialogue: 0,0:17:40.30,0:17:42.43,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, bạn cần nhớ điều gì ở đây? Dialogue: 0,0:17:42.43,0:17:46.14,Default,,0000,0000,0000,,Tôi cho rằng bạn phải ràng buộc lợi ích cho tất cả những người sáng lập, Dialogue: 0,0:17:46.14,0:17:50.51,Default,,0000,0000,0000,,để tất cả đều phải nỗ lực đóng góp cho công ty trước khi họ nhận được gì đó từ công ty. Dialogue: 0,0:17:50.51,0:17:54.03,Default,,0000,0000,0000,,Và thứ hai là: Nhà đầu tư không muốn rót tiền vào một công ty Dialogue: 0,0:17:54.03,0:17:56.08,Default,,0000,0000,0000,,mà người sáng lập có thể rời bỏ bất kỳ lúc nào Dialogue: 0,0:17:56.08,0:17:59.93,Default,,0000,0000,0000,,mà vẫn được giữ nguyên một cổ phần lớn trong công ty đó. Dialogue: 0,0:18:00.84,0:18:02.49,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi, tiếp theo! Dialogue: 0,0:18:02.49,0:18:06.54,Default,,0000,0000,0000,,Giờ chúng ta đã có một công ty thành lập bài bản ở Delaware, Dialogue: 0,0:18:06.54,0:18:08.89,Default,,0000,0000,0000,,mọi người đều có cổ phần rồi. Dialogue: 0,0:18:08.89,0:18:13.85,Default,,0000,0000,0000,,Tất cả đều là những thủ tục giấy tờ đơn giản. Rồi sao nữa? Dialogue: 0,0:18:13.85,0:18:18.94,Default,,0000,0000,0000,,Có lẽ giai đoạn tiếp theo của công ty bạn là sẽ gọi một ít vốn. Dialogue: 0,0:18:18.94,0:18:22.33,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, chúng ta sẽ nói một chút về chuyện đó. Dialogue: 0,0:18:22.33,0:18:26.21,Default,,0000,0000,0000,,Và các bạn đã nghe rất nhiều điều từ các nhà đầu tư Dialogue: 0,0:18:26.21,0:18:29.63,Default,,0000,0000,0000,,và các nhà sáng lập trong các buổi học khác rồi. Dialogue: 0,0:18:29.63,0:18:33.98,Default,,0000,0000,0000,,Và họ đã nói rất nhiều về chiến thuật và làm sao để gọi vốn, nhưng Dialogue: 0,0:18:33.98,0:18:39.29,Default,,0000,0000,0000,,còn thủ tục giấy tờ thì sao? Nếu có người chịu đầu tư, rồi sao nữa? Dialogue: 0,0:18:40.00,0:18:42.81,Default,,0000,0000,0000,,Vậy trước hết, về mặt hậu cần, Dialogue: 0,0:18:42.81,0:18:46.96,Default,,0000,0000,0000,,theo cách rất đơn giản, có 2 cách để gọi vốn: Dialogue: 0,0:18:46.96,0:18:52.65,Default,,0000,0000,0000,,Hoặc là số tiền đầu tư đã được định giá, hoặc là chưa được định giá. Dialogue: 0,0:18:52.65,0:18:57.32,Default,,0000,0000,0000,,Nói về giá, tôi muốn nói tới định giá của công ty, nói chung là giống nhau. Dialogue: 0,0:18:57.82,0:19:02.43,Default,,0000,0000,0000,,Các vòng gọi vốn có thể được đặt tên bất kỳ, người ta muốn gọi nó sao cũng được. Dialogue: 0,0:19:02.43,0:19:07.33,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng thông thường bạn sẽ nghe về "vòng hạt giống", có nghĩa là lúc đó chưa định giá, Dialogue: 0,0:19:07.33,0:19:13.29,Default,,0000,0000,0000,,và các vòng từ vòng A, vòng B trở đi đều nghĩa là đã được định giá. Dialogue: 0,0:19:13.29,0:19:19.20,Default,,0000,0000,0000,,Vậy chưa định giá là cách đơn giản nhất, và nhanh nhất để gọi vốn. Dialogue: 0,0:19:19.20,0:19:26.11,Default,,0000,0000,0000,,Và thông thường thì điều này được thực hiện qua nợ chuyển đổi, hoặc SAFE*. Dialogue: 0,0:19:26.11,0:19:29.05,Default,,0000,0000,0000,,Và lần nữa, đây là giao dịch 2 chiều. Dialogue: 0,0:19:29.05,0:19:35.95,Default,,0000,0000,0000,,Nên sẽ có một văn bản ghi rõ, ví dụ một nhà đầu tư bây giờ rót vào 100.000 đô, Dialogue: 0,0:19:35.95,0:19:40.08,Default,,0000,0000,0000,,đổi lại, họ sẽ có quyền nhận cố phiếu trong tương lai Dialogue: 0,0:19:40.08,0:19:44.92,Default,,0000,0000,0000,,khi công ty được định giá bởi các nhà đầu tư trong vòng định giá. Dialogue: 0,0:19:44.92,0:19:49.16,Default,,0000,0000,0000,,Nên điều quan trọng là vào thời điểm giấy tờ đó được ký, Dialogue: 0,0:19:49.16,0:19:52.09,Default,,0000,0000,0000,,thì người đầu tư đó chưa phải là cổ đông, Dialogue: 0,0:19:52.09,0:19:55.26,Default,,0000,0000,0000,,và vì thế nên chưa có quyền biểu quyết trong công ty. Dialogue: 0,0:19:55.26,0:20:00.08,Default,,0000,0000,0000,,Họ sẽ có những quyền khác, mà Carolynn sẽ nói riêng từng điều một. Dialogue: 0,0:20:01.07,0:20:05.77,Default,,0000,0000,0000,,Tất nhiên nhà đầu tư phải được nhận lại gì đó khi rót tiền vào Dialogue: 0,0:20:05.77,0:20:10.57,Default,,0000,0000,0000,,trong những giai đoạn sớm nhất, mạo hiểm nhất của một công ty. Dialogue: 0,0:20:10.57,0:20:13.58,Default,,0000,0000,0000,,Và đây là lúc chúng ta cần hiểu về việc định giá tài chính, Dialogue: 0,0:20:13.58,0:20:17.31,Default,,0000,0000,0000,,và tôi chắc chắn là các bạn đã từng nghe nói rồi. Dialogue: 0,0:20:17.31,0:20:24.68,Default,,0000,0000,0000,,Nên thường thì trong văn bản của vòng chưa định giá sẽ đưa ra một mức vốn trần để chuyển đổi nợ sang cổ phiếu. Dialogue: 0,0:20:24.68,0:20:28.49,Default,,0000,0000,0000,,Và đó không phải là mức định giá hiện tại của công ty Dialogue: 0,0:20:28.49,0:20:32.72,Default,,0000,0000,0000,,mà là mức trần trong lần định giá ở vòng tiếp theo, Dialogue: 0,0:20:32.72,0:20:39.02,Default,,0000,0000,0000,,được dùng trong tương lai để tính xem họ nhận được bao nhiêu cổ phiếu. Dialogue: 0,0:20:39.02,0:20:46.12,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, một nhà đầu tư rót vào 100.000 đô với mức vốn SAFE tương ứng là 5 triệu đô. Dialogue: 0,0:20:46.12,0:20:50.84,Default,,0000,0000,0000,,Rồi 1 năm sau khi công ty gọi vốn ở vòng định giá Dialogue: 0,0:20:50.84,0:20:54.70,Default,,0000,0000,0000,,với mức định giá lúc đó giả sử là 20 triệu đô, Dialogue: 0,0:20:54.70,0:21:00.54,Default,,0000,0000,0000,,tức là người đầu tư sớm sẽ có giá mua cổ phiếu rẻ hơn nhiều, bằng khoảng 1/4. Dialogue: 0,0:21:00.54,0:21:04.96,Default,,0000,0000,0000,,Do đó, 100.000 đô đó sẽ mua được lượng cổ phiếu xấp xỉ Dialogue: 0,0:21:04.96,0:21:08.64,Default,,0000,0000,0000,,gấp 4 lần so với những nhà đầu tư đến sau Dialogue: 0,0:21:08.64,0:21:12.72,Default,,0000,0000,0000,,và rót vào 100.000 đô ở vòng A đã được định giá. Dialogue: 0,0:21:12.72,0:21:17.76,Default,,0000,0000,0000,,Và đó là lúc họ nhận được phần thưởng vì đã đầu tư sớm. Dialogue: 0,0:21:18.49,0:21:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Nhắc lại, đây là một tình huống nữa mà bạn phải bảo đảm ký kết đầy đủ giấy tờ Dialogue: 0,0:21:24.00,0:21:29.04,Default,,0000,0000,0000,,và biết rõ chúng nằm ở đâu, vì mỗi nhà đầu tư có thể có quyền khác nhau. Dialogue: 0,0:21:29.04,0:21:31.64,Default,,0000,0000,0000,,Và bạn phải biết rõ những quyền đó là gì. Dialogue: 0,0:21:31.64,0:21:34.71,Default,,0000,0000,0000,,Lần nữa, những dịch vụ như Clerky có thể giúp ích. Dialogue: 0,0:21:34.71,0:21:40.24,Default,,0000,0000,0000,,Đó là những loại giấy tờ chuẩn mà hầu hết các công ty ở YC dùng để gọi vốn. Dialogue: 0,0:21:40.70,0:21:45.23,Default,,0000,0000,0000,,Có vài điều nữa bạn cần nghĩ tới việc gọi vốn. Dialogue: 0,0:21:45.23,0:21:50.48,Default,,0000,0000,0000,,Hy vọng rằng công ty bạn đủ thành công để có thể dễ dàng gọi vốn. Dialogue: 0,0:21:50.48,0:21:56.08,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng hãy nhớ rằng tất cả những người rót tiền cho bạn đồng thời cũng sẽ tạo ra mặt tiêu cực. Dialogue: 0,0:21:56.75,0:22:02.10,Default,,0000,0000,0000,,Vậy điều đầu tiên bạn cần hiểu là mức độ pha loãng trong tương lai. Dialogue: 0,0:22:02.10,0:22:10.12,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ như bạn gọi được 2 triệu đô SAFE với định vốn tương ứng là 6 triệu đô. Dialogue: 0,0:22:10.12,0:22:13.32,Default,,0000,0000,0000,,Thì khi số SAFE này được chuyển thành cổ phần, Dialogue: 0,0:22:13.32,0:22:18.04,Default,,0000,0000,0000,,những nhà đầu tư này sẽ sở hữu khoảng 25% công ty bạn. Dialogue: 0,0:22:18.04,0:22:23.52,Default,,0000,0000,0000,,Và thêm nữa, khi các nhà đầu tư mới nhảy vào ở vòng đã định giá, Dialogue: 0,0:22:23.52,0:22:26.65,Default,,0000,0000,0000,,họ có thể sẽ muốn sở hữu 20% công ty bạn. Dialogue: 0,0:22:26.65,0:22:31.63,Default,,0000,0000,0000,,Nghĩa là vào lúc đó, bạn đã mất 45% cổ phần của công ty. Dialogue: 0,0:22:31.63,0:22:34.13,Default,,0000,0000,0000,,Vậy đây có phải là điều bạn muốn không? Dialogue: 0,0:22:34.13,0:22:37.20,Default,,0000,0000,0000,,Bạn biết đấy, câu trả lời có thể là "Có". Dialogue: 0,0:22:37.20,0:22:43.61,Default,,0000,0000,0000,,Hãy nhớ rằng một ít tiền với mức định giá thấp vẫn tốt hơn nhiều so với việc không có tiền. Dialogue: 0,0:22:43.61,0:22:47.44,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu đây là những thỏa thuận bạn đạt được, thì cứ nhận tiền thôi. Dialogue: 0,0:22:47.44,0:22:51.76,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng đó là một điều bạn phải hiểu rõ, và để có thể hoàn thành tiến trình, Dialogue: 0,0:22:51.76,0:22:55.26,Default,,0000,0000,0000,,thì bạn cũng biết được điều gì đang chờ đợi bạn phía cuối con đường. Dialogue: 0,0:22:56.28,0:23:02.12,Default,,0000,0000,0000,,Một điều nữa cần nhớ là bạn nên tìm các nhà đầu tư là các chuyên gia. Dialogue: 0,0:23:02.12,0:23:06.54,Default,,0000,0000,0000,,Ý chúng tôi muốn nói là họ có đủ tiền để đầu tư cho bạn, Dialogue: 0,0:23:06.54,0:23:12.29,Default,,0000,0000,0000,,và họ phải hiểu rõ đầu tư vào start-up là việc rất rủi ro. Dialogue: 0,0:23:12.29,0:23:15.40,Default,,0000,0000,0000,,Đã có rất nhiều công ty đến gặp chúng tôi và nói Dialogue: 0,0:23:15.40,0:23:21.98,Default,,0000,0000,0000,,"Ồ vâng, bác tôi có góp vốn, hàng xóm tôi có góp nữa, mỗi người góp khoảng 5-10K." Dialogue: 0,0:23:21.98,0:23:26.81,Default,,0000,0000,0000,,Và thường thì đây là những nhà đầu tư gây ra nhiều phiền phức nhất về sau, Dialogue: 0,0:23:26.81,0:23:31.24,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì họ không hiểu rằng đây là một cuộc chơi dài hạn. Dialogue: 0,0:23:31.24,0:23:35.80,Default,,0000,0000,0000,,Thế nên, sẽ có lúc họ ngồi nghĩ rằng: Dialogue: 0,0:23:35.80,0:23:40.01,Default,,0000,0000,0000,,"Chà, mình có thể lấy lại số tiền đó, vì mình cần sửa lại nhà bếp." Dialogue: 0,0:23:40.01,0:23:43.61,Default,,0000,0000,0000,,Hoặc: "Chà, vụ đầu tư cho start-up này chẳng hào hứng mấy Dialogue: 0,0:23:43.61,0:23:46.43,Default,,0000,0000,0000,,như trên truyền hình hay trong phim." Dialogue: 0,0:23:46.43,0:23:51.11,Default,,0000,0000,0000,,Thế nên họ sẽ gây rắc rối cho công ty, nếu họ đòi tiền lại. Dialogue: 0,0:23:51.11,0:23:56.54,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, hãy nhớ rằng bạn chỉ nên nhận tiền từ những chuyên gia Dialogue: 0,0:23:56.54,0:23:58.23,Default,,0000,0000,0000,,và biết rõ họ đang làm gì. Dialogue: 0,0:23:58.23,0:24:05.76,Default,,0000,0000,0000,,Và có thể bạn đã nghe một thuật ngữ để chỉ những người này, đó là: nhà đầu tư uy tín. Dialogue: 0,0:24:06.28,0:24:10.36,Default,,0000,0000,0000,,Vậy mấu chốt ở đâu là hãy thực hiện nó thật đơn giản, Dialogue: 0,0:24:10.36,0:24:14.04,Default,,0000,0000,0000,,hãy gọi vốn bằng những giấy tờ đúng chuẩn, Dialogue: 0,0:24:14.04,0:24:17.64,Default,,0000,0000,0000,,hãy đảm bảo là nhà đầu tư phải hiểu rõ họ đang làm gì, Dialogue: 0,0:24:17.64,0:24:22.19,Default,,0000,0000,0000,,và bạn phải hiểu rõ mức độ pha loãng cổ phần trong tương lai. Dialogue: 0,0:24:23.02,0:24:24.44,Default,,0000,0000,0000,,>> Được rồi. Dialogue: 0,0:24:24.44,0:24:30.08,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, bạn gọi vốn, bạn hiểu rõ bạn đang bán gì, bạn ra giá, Dialogue: 0,0:24:30.08,0:24:33.12,Default,,0000,0000,0000,,bạn thực hiện các thủ tục như Kristi vừa mô tả. Dialogue: 0,0:24:33.12,0:24:35.85,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng có thể bạn sẽ không hiểu được Dialogue: 0,0:24:35.85,0:24:39.31,Default,,0000,0000,0000,,một số thuật ngữ và từ chuyên ngành mà các nhà đầu tư sử dụng. Dialogue: 0,0:24:39.31,0:24:44.60,Default,,0000,0000,0000,,Cũng không sao, nhưng bạn phải tìm hiểu những thuật ngữ này. Dialogue: 0,0:24:44.60,0:24:48.60,Default,,0000,0000,0000,,Đừng mặc nhiên cho rằng chỉ vì bạn đã đồng thuận xong xuôi về giá cả Dialogue: 0,0:24:48.60,0:24:51.72,Default,,0000,0000,0000,,mà những điều đó không quan trọng. Bởi vì nó quan trọng. Dialogue: 0,0:24:51.72,0:24:55.52,Default,,0000,0000,0000,,Nên bạn phải hiểu rõ nó tác động đến công ty trong dài hạn như thế nào. Dialogue: 0,0:24:55.52,0:25:00.03,Default,,0000,0000,0000,,Ở Y Combinator, Chris và tôi luôn nghe nhà sáng lập nói kiểu: Dialogue: 0,0:25:00.03,0:25:03.35,Default,,0000,0000,0000,,"Tôi không biết nó là gì. Tôi không biết tôi ký gì nữa. Dialogue: 0,0:25:03.35,0:25:07.69,Default,,0000,0000,0000,,Tôi không biết tôi đã đồng ý vụ đó." Vậy, nhiệm vụ của bạn phải là tìm hiểu thật rõ. Dialogue: 0,0:25:07.69,0:25:11.55,Default,,0000,0000,0000,,Và chúng ta sẽ nói qua về 4 yêu cầu thường thấy của nhà đầu tư. Dialogue: 0,0:25:11.55,0:25:13.80,Default,,0000,0000,0000,,Và thứ nhất là: Ghế quản trị. Dialogue: 0,0:25:13.80,0:25:17.72,Default,,0000,0000,0000,,Một số nhà đầu tư sẽ đòi tham gia ban giám đốc của công ty. Dialogue: 0,0:25:17.72,0:25:19.92,Default,,0000,0000,0000,,Và khi nhà đầu tư muốn thành một giám đốc, Dialogue: 0,0:25:19.92,0:25:23.45,Default,,0000,0000,0000,,thì hoặc là vì người đó muốn nắm rõ tiền của họ đi đâu, Dialogue: 0,0:25:23.45,0:25:27.32,Default,,0000,0000,0000,,hoặc vì họ thực sự nghĩ họ có thể giúp ích cho công ty. Dialogue: 0,0:25:27.32,0:25:30.84,Default,,0000,0000,0000,,Và bạn phải thật cẩn thận trong việc đưa nhà đầu tư vào ban quản trị. Dialogue: 0,0:25:30.84,0:25:33.79,Default,,0000,0000,0000,,Trong hầu hết các trường hợp, nên từ chối. Dialogue: 0,0:25:33.79,0:25:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Ngược lại, hãy đảm bảo là người đó thực sự có thể tạo giá trị. Dialogue: 0,0:25:38.00,0:25:40.14,Default,,0000,0000,0000,,Chịu rót tiền thôi đã rất quý rồi, Dialogue: 0,0:25:40.14,0:25:46.89,Default,,0000,0000,0000,,nhưng một người có thể hỗ trợ về chiến lược và định hướng sẽ là vô giá. Vậy, hãy chọn cẩn thận. Dialogue: 0,0:25:46.89,0:25:49.24,Default,,0000,0000,0000,,Một điều nữa là các cố vấn. Dialogue: 0,0:25:49.24,0:25:52.44,Default,,0000,0000,0000,,Có rất nhiều người muốn đưa lời khuyên cho start-up, Dialogue: 0,0:25:52.44,0:25:56.72,Default,,0000,0000,0000,,và rất ít người có thể đưa ra lời khuyên tốt. Dialogue: 0,0:25:56.72,0:25:59.15,Default,,0000,0000,0000,,Một khi nhà đầu tư đã rót vốn vào công ty bạn, Dialogue: 0,0:25:59.15,0:26:02.38,Default,,0000,0000,0000,,người đó mặc định đã trở thành cố vấn, Dialogue: 0,0:26:02.38,0:26:04.19,Default,,0000,0000,0000,,mà không có chức danh chính thức, Dialogue: 0,0:26:04.19,0:26:09.87,Default,,0000,0000,0000,,và quan trọng hơn là công ty cũng không cần trả thêm để có được những lời khuyên đó. Dialogue: 0,0:26:09.87,0:26:11.64,Default,,0000,0000,0000,,Và đây là ví dụ. Dialogue: 0,0:26:11.64,0:26:16.44,Default,,0000,0000,0000,,Ở Y Combinator, chúng tôi thấy rằng mỗi khi một start-up tìm được nhà đầu tư là người nổi tiếng, Dialogue: 0,0:26:16.44,0:26:19.76,Default,,0000,0000,0000,,người nổi tiếng đó luôn yêu cầu được làm cố vấn. Dialogue: 0,0:26:19.76,0:26:23.42,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi có một công ty cung cấp dịch vụ vệ sĩ, Dialogue: 0,0:26:23.42,0:26:26.76,Default,,0000,0000,0000,,và một cầu thủ bóng rổ cấp MBA đã đầu tư, Dialogue: 0,0:26:26.76,0:26:28.22,Default,,0000,0000,0000,,và yêu cầu được làm cố vấn, Dialogue: 0,0:26:28.22,0:26:33.61,Default,,0000,0000,0000,,và yêu cầu được trả bằng cổ phiếu để đổi lại dịch vụ cố vấn. Dialogue: 0,0:26:33.61,0:26:37.79,Default,,0000,0000,0000,,Và dịch vụ cố vấn theo như họ nghĩ là họ sẽ giúp quảng bá giới thiệu công ty Dialogue: 0,0:26:37.79,0:26:42.54,Default,,0000,0000,0000,,với tất cả những cầu thủ bóng rổ chuyên nghiệp khác, biết đâu họ có nhu cầu tìm vệ sĩ. Dialogue: 0,0:26:42.54,0:26:45.72,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng, người nổi tiếng này vừa đầu tư khá lớn. Dialogue: 0,0:26:45.72,0:26:49.15,Default,,0000,0000,0000,,Chẳng phải họ sẽ muốn công ty trở nên thành công hơn sao? Dialogue: 0,0:26:49.15,0:26:51.18,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao họ còn muốn được trả thêm? Dialogue: 0,0:26:51.18,0:26:54.46,Default,,0000,0000,0000,,Mọi nhà đầu tư có thể giúp thì đều nên giúp. Dialogue: 0,0:26:54.46,0:26:58.64,Default,,0000,0000,0000,,Đòi thêm cổ phiếu chẳng khác gì đòi ăn bánh không trả tiền. Dialogue: 0,0:26:59.64,0:27:04.09,Default,,0000,0000,0000,,Rồi, tiếp theo chúng ta sẽ nói về quyền "prorata". Quyền prorata là gì? Dialogue: 0,0:27:04.09,0:27:06.56,Default,,0000,0000,0000,,Chắc vài bạn đã nghe qua rồi. Nhưng rất đơn giản, Dialogue: 0,0:27:06.56,0:27:10.52,Default,,0000,0000,0000,,nó là quyền duy trì số phần trăm cổ phần trong công ty Dialogue: 0,0:27:10.52,0:27:14.14,Default,,0000,0000,0000,,bằng cách mua thêm cổ phiếu của công ty trong tương lai. Dialogue: 0,0:27:14.14,0:27:17.74,Default,,0000,0000,0000,,Quyền prorata là một cách để chống pha loãng, Dialogue: 0,0:27:17.74,0:27:23.24,Default,,0000,0000,0000,,và pha loãng nghĩa là cổ phần của bạn sẽ giảm theo mỗi lần công ty bán ra cổ phiếu Dialogue: 0,0:27:23.24,0:27:25.15,Default,,0000,0000,0000,,cho các nhà đầu tư khác. Dialogue: 0,0:27:25.15,0:27:27.64,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, đây là điều rất cơ bản, nhưng Dialogue: 0,0:27:27.64,0:27:32.57,Default,,0000,0000,0000,,giả sử nhà đầu tư sớm đã mua cổ phần ưu đãi và sở hữu 3% công ty Dialogue: 0,0:27:32.57,0:27:34.72,Default,,0000,0000,0000,,sau khi đã kết toán sổ sách. Dialogue: 0,0:27:34.72,0:27:37.98,Default,,0000,0000,0000,,Và công ty gọi vốn tiếp một vòng nữa, Dialogue: 0,0:27:37.98,0:27:43.92,Default,,0000,0000,0000,,và công ty sẽ phải đến gặp nhà đầu tư này và nói: "Này, chúng tôi đang gọi thêm vốn. Dialogue: 0,0:27:43.92,0:27:47.32,Default,,0000,0000,0000,,Nên anh được chào mua trước chừng này cố phiếu trong vòng mới Dialogue: 0,0:27:47.32,0:27:49.63,Default,,0000,0000,0000,,để duy trì quyền sở hữu xấp xỉ là 3%." Dialogue: 0,0:27:49.63,0:27:53.05,Default,,0000,0000,0000,,Đó là quyền prorata theo cách đơn giản nhất. Dialogue: 0,0:27:53.05,0:27:56.72,Default,,0000,0000,0000,,Vậy quyền prorata là một yêu cầu rất thường thấy từ nhà đầu tư, Dialogue: 0,0:27:56.72,0:27:59.07,Default,,0000,0000,0000,,và đó không hẳn là chuyện xấu. Dialogue: 0,0:27:59.07,0:28:03.40,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng với tư cách người sáng lập, bạn phải hiểu rõ về quyền prorata. Dialogue: 0,0:28:03.40,0:28:06.96,Default,,0000,0000,0000,,Đặc biệt là vì như Kristi đã có nói qua một chút, Dialogue: 0,0:28:06.96,0:28:11.82,Default,,0000,0000,0000,,Hệ quả của việc nhà đầu tư có quyền prorata để chống pha loãng, Dialogue: 0,0:28:11.82,0:28:16.11,Default,,0000,0000,0000,,nên người sáng lập sẽ phải bị pha loãng nhiều hơn. Dialogue: 0,0:28:16.11,0:28:19.10,Default,,0000,0000,0000,,Điều cuối cùng là quyền thông tin. Dialogue: 0,0:28:19.10,0:28:22.94,Default,,0000,0000,0000,,Hầu như nhà đầu tư sẽ luôn muốn có quyền tiếp cận thông tin Dialogue: 0,0:28:22.94,0:28:25.96,Default,,0000,0000,0000,,để có được các thông tin nhất định về công ty của bạn. Dialogue: 0,0:28:25.96,0:28:30.18,Default,,0000,0000,0000,,Cung cấp thông tin và cập nhật tình hình theo giai đoạn không phải là điều xấu. Dialogue: 0,0:28:30.18,0:28:34.03,Default,,0000,0000,0000,,Thực tế ở YC, chúng tôi khuyến khích các công ty gửi cập nhật hàng tháng cho nhà đầu tư, Dialogue: 0,0:28:34.03,0:28:37.88,Default,,0000,0000,0000,,vì đây là cơ hội tốt để yêu cầu nhà đầu tư giúp đỡ, kiểu như Dialogue: 0,0:28:37.88,0:28:41.58,Default,,0000,0000,0000,,giới thiệu, hoặc tuyển dụng, hoặc tương tự như vậy. Dialogue: 0,0:28:41.58,0:28:44.40,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng bạn phải cẩn trọng nếu yêu cầu thái quá. Dialogue: 0,0:28:44.40,0:28:49.88,Default,,0000,0000,0000,,Những nhà đầu tư bảo họ muốn báo cáo ngân sách hàng tháng, hay cập nhật mỗi tuần Dialogue: 0,0:28:49.88,0:28:51.98,Default,,0000,0000,0000,,thì sẽ không ổn. Dialogue: 0,0:28:51.98,0:28:59.15,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, điều cần nhớ ở đây là: Chỉ vì giấy tờ tài chính và việc định giá đã xong xuôi, Dialogue: 0,0:28:59.15,0:29:02.03,Default,,0000,0000,0000,,thì không có nghĩa là những thứ còn lại không quan trọng. Dialogue: 0,0:29:02.03,0:29:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Bạn phải nắm rõ mọi thứ về tài chính của bạn. Dialogue: 0,0:29:06.80,0:29:11.27,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi, giờ sẽ chuyển sang sau khi bạn đã nhận được tiền. Dialogue: 0,0:29:11.27,0:29:18.08,Default,,0000,0000,0000,,Bạn đã gọi vốn. Tài khoản ngân hàng của công ty có số tiền lớn đến mức bạn chưa từng thấy trong đời. Dialogue: 0,0:29:18.08,0:29:21.08,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, rồi sao nữa? Dialogue: 0,0:29:21.08,0:29:24.88,Default,,0000,0000,0000,,Đây là lúc bạn thực sự bắt đầu chịu chi phí doanh nghiệp. Dialogue: 0,0:29:24.88,0:29:29.81,Default,,0000,0000,0000,,Chi phí doanh nghiệp là chi phí để vận hành doanh nghiệp của bạn. Dialogue: 0,0:29:29.81,0:29:34.25,Default,,0000,0000,0000,,Những thứ như trả lương nhân viên, tiền thuê văn phòng, Dialogue: 0,0:29:34.25,0:29:38.92,Default,,0000,0000,0000,,chi phí hosting, tìm kiếm khách hàng, kiểu như vậy. Dialogue: 0,0:29:38.92,0:29:44.40,Default,,0000,0000,0000,,Và chi phí doanh nghiệp rất quan trọng, vì chúng sẽ được khấu trừ khi hoàn thuế Dialogue: 0,0:29:44.40,0:29:50.35,Default,,0000,0000,0000,,để được trừ vào doanh thu, và giảm số tiền thuế mà công ty phải trả. Dialogue: 0,0:29:50.35,0:29:54.62,Default,,0000,0000,0000,,Mặt khác, nếu khoản chi đó không được tính vào chi phí doanh nghiệp, Dialogue: 0,0:29:54.62,0:29:56.99,Default,,0000,0000,0000,,nó sẽ không được khấu trừ khi hoàn thuế, Dialogue: 0,0:29:56.99,0:30:01.72,Default,,0000,0000,0000,,tức là số lợi nhuận mà công ty phải đóng thuế sẽ cao hơn. Dialogue: 0,0:30:02.48,0:30:05.85,Default,,0000,0000,0000,,Nhắc lại, vấn đề này phải được tách bạch. Dialogue: 0,0:30:05.85,0:30:08.38,Default,,0000,0000,0000,,Công ty phải có tài khoản ngân hàng riêng Dialogue: 0,0:30:08.38,0:30:12.32,Default,,0000,0000,0000,,và chi phí của công ty phải được trả qua tài khoản đó. Dialogue: 0,0:30:12.32,0:30:16.94,Default,,0000,0000,0000,,Nhắc luôn, ví dụ như bạn làm cho một công ty lớn, ví dụ như Google, Dialogue: 0,0:30:16.94,0:30:21.98,Default,,0000,0000,0000,,bạn sẽ không dùng thẻ tín dụng của Google để mua kem hay bàn chải đánh răng. Dialogue: 0,0:30:23.68,0:30:28.61,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nên điều cần nhớ là nhà đầu tư đã đưa số tiền này cho bạn, Dialogue: 0,0:30:28.61,0:30:32.96,Default,,0000,0000,0000,,họ đặt lòng tin ở bạn với số tiền khổng lồ này, Dialogue: 0,0:30:32.96,0:30:37.74,Default,,0000,0000,0000,,và họ muốn bạn dùng số tiền đó để giúp công ty thành công. Dialogue: 0,0:30:37.74,0:30:41.50,Default,,0000,0000,0000,,Nó không phải là tiền của bạn để muốn xài sao cũng được. Dialogue: 0,0:30:41.50,0:30:46.73,Default,,0000,0000,0000,,Và tin tôi đi, đã có những chuyện kinh hoàng về những người sáng lập kiểu đó. Dialogue: 0,0:30:46.73,0:30:52.36,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi từng gặp một người sáng lập lấy tiền của nhà đầu tư rồi đi thẳng tới Vegas, Dialogue: 0,0:30:52.36,0:30:55.85,Default,,0000,0000,0000,,rồi đăng ảnh lên Facebook cho thấy cậu ta đang ăn chơi. Dialogue: 0,0:30:56.88,0:30:59.29,Default,,0000,0000,0000,,Không cần phải nói, cậu ta không còn công ty nữa. Dialogue: 0,0:30:59.29,0:31:03.34,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng thực sự, đây là hành vi trộm cướp nhà đầu tư. Dialogue: 0,0:31:04.20,0:31:06.56,Default,,0000,0000,0000,,Bạn biết đấy, cứ nghĩ mà xem. Dialogue: 0,0:31:06.56,0:31:10.38,Default,,0000,0000,0000,,Khái niệm về chi phí doanh nghiệp có thể hơi mơ hồ, Dialogue: 0,0:31:10.38,0:31:13.61,Default,,0000,0000,0000,,đặc biệt là những ngày đầu, khi bạn làm việc ở ngoài, Dialogue: 0,0:31:13.61,0:31:18.09,Default,,0000,0000,0000,,ví dụ làm tại nhà, và bạn làm 24 giờ mỗi ngày. Dialogue: 0,0:31:18.09,0:31:20.51,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng điều bạn cần nhớ là Dialogue: 0,0:31:20.51,0:31:24.00,Default,,0000,0000,0000,,nếu nhà đầu tư hỏi tôi đã dùng tiền của họ làm gì, Dialogue: 0,0:31:24.00,0:31:29.10,Default,,0000,0000,0000,,thì tôi phải chỉ rõ từng dòng một. Liệu tôi có xấu hổ khi nói với họ Dialogue: 0,0:31:29.10,0:31:31.61,Default,,0000,0000,0000,,những dòng chi phí đó là gì không? Dialogue: 0,0:31:31.61,0:31:34.80,Default,,0000,0000,0000,,Nếu có, thì chắc đó không phải là chi phí doanh nghiệp. Dialogue: 0,0:31:36.72,0:31:39.85,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, một điều mà bạn cần phải nhớ đó là Dialogue: 0,0:31:39.85,0:31:44.76,Default,,0000,0000,0000,,bạn đang phải chạy công ty với tốc độ 150km/h, liên tục, liên tục... Dialogue: 0,0:31:44.76,0:31:49.02,Default,,0000,0000,0000,,Nên bạn không nhất thiết phải nghĩ với việc ghi sổ và kế toán vào lúc đó, Dialogue: 0,0:31:49.02,0:31:54.38,Default,,0000,0000,0000,,nhưng điều cốt lõi là bạn phải giữ lại mọi hóa đơn, và khi làm thế, Dialogue: 0,0:31:54.38,0:31:58.36,Default,,0000,0000,0000,,hãy bảo người ghi sổ hoặc kế toán xử lý hoàn thuế cho bạn. Dialogue: 0,0:31:58.36,0:32:01.05,Default,,0000,0000,0000,,Họ có thể loại bỏ chúng, và họ sẽ biết được Dialogue: 0,0:32:01.05,0:32:04.36,Default,,0000,0000,0000,,khoản nào là chi phí doanh nghiệp, và khoản nào không phải. Dialogue: 0,0:32:04.36,0:32:09.42,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng họ sẽ cần bạn giúp với tư cách người sáng lập, vì họ không biết những chi phí này để làm gì. Dialogue: 0,0:32:09.42,0:32:14.59,Default,,0000,0000,0000,,Có có vài việc cần tới bạn, và cách để tối thiểu hóa những việc liên quan tới bạn là Dialogue: 0,0:32:14.59,0:32:19.56,Default,,0000,0000,0000,,hãy giữ những hóa đơn chứng từ này cẩn thận, để có thể giao cho họ khi cần. Dialogue: 0,0:32:20.52,0:32:23.66,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu chỉ phải nhớ một điều thôi, Dialogue: 0,0:32:23.66,0:32:28.04,Default,,0000,0000,0000,,hãy nhớ là đừng đi Vegas bằng tiền của nhà đầu tư, và hãy dùng tiền thật khôn ngoan. Dialogue: 0,0:32:29.79,0:32:34.30,Default,,0000,0000,0000,,>> Được rồi. Trong phần này chúng ta sẽ nói về vận hành doanh nghiệp Dialogue: 0,0:32:34.30,0:32:39.71,Default,,0000,0000,0000,,và chúng ta sẽ nói về vài vấn đề trong phần này. Dialogue: 0,0:32:39.71,0:32:43.12,Default,,0000,0000,0000,,Và điều đầu tiên là lương cho người sáng lập. Dialogue: 0,0:32:43.12,0:32:45.64,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao phải có lương cho người sáng lập? Dialogue: 0,0:32:45.64,0:32:50.30,Default,,0000,0000,0000,,Vì như chúng tôi đã nói nhiều lần rồi, công ty là một pháp nhân riêng biệt. Dialogue: 0,0:32:50.30,0:32:53.21,Default,,0000,0000,0000,,Nó tồn tại hoàn toàn tách biệt với các nhà sáng lập. Dialogue: 0,0:32:53.21,0:32:57.68,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nên bất kể chúng ta có nghĩ vai trò của nhà sáng lập cao quý đến đâu, Dialogue: 0,0:32:57.68,0:33:02.64,Default,,0000,0000,0000,,họ vẫn chỉ là nhân viên công ty, và họ phải được trả lương. Dialogue: 0,0:33:02.64,0:33:08.30,Default,,0000,0000,0000,,Làm không công là trái luật, và người sáng lập không được để công ty của họ dính rắc rối pháp lý này. Dialogue: 0,0:33:08.30,0:33:12.62,Default,,0000,0000,0000,,Bạn không làm không công cho người khác, thì sao start-up của bạn lại là ngoại lệ? Dialogue: 0,0:33:12.62,0:33:15.42,Default,,0000,0000,0000,,Và công ty sẽ phải trả thuế tiền lương. Dialogue: 0,0:33:15.42,0:33:21.66,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi đã có một công ty ở YC đã sai phạm về thuế tiền lương suốt 3 năm. Dialogue: 0,0:33:21.66,0:33:26.62,Default,,0000,0000,0000,,Đó là một thảm họa cực kỳ tốn kém, và trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể đi tù. Dialogue: 0,0:33:26.62,0:33:29.28,Default,,0000,0000,0000,,Rất may vụ đó thì chưa, nhưng vẫn rất tệ. Dialogue: 0,0:33:29.28,0:33:32.38,Default,,0000,0000,0000,,Vậy bài học ở đây là hãy dùng dịch vụ quản lý bảng lương. Dialogue: 0,0:33:32.38,0:33:35.76,Default,,0000,0000,0000,,Đây là một thứ rất đáng đồng tiền bát gạo. Dialogue: 0,0:33:35.76,0:33:39.31,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng, và tôi nghĩ có lẽ vài người đứng lớp khác đã nói việc này rồi, Dialogue: 0,0:33:39.31,0:33:44.64,Default,,0000,0000,0000,,và Kristi cũng mới vừa đề cập: Đừng vung tay quá trán với quỹ lương. Dialogue: 0,0:33:44.64,0:33:48.62,Default,,0000,0000,0000,,Lương tối thiểu! Đây là start-up, và bạn phải thật tinh gọn. Dialogue: 0,0:33:48.62,0:33:51.88,Default,,0000,0000,0000,,Và giờ đến vấn đề người sáng lập bỏ đi. Dialogue: 0,0:33:51.88,0:33:55.34,Default,,0000,0000,0000,,Trước hết, tại sao người sáng lập bỏ đi? Dialogue: 0,0:33:55.34,0:34:02.08,Default,,0000,0000,0000,,Trong tình huống này, tôi đang nói về một người sáng lập trong nhóm muốn rời bỏ công ty. Dialogue: 0,0:34:02.08,0:34:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Mà như tôi đã nói, người sáng lập cũng là nhân viên, nên nghĩa là các đồng sáng lập đã sa thải bạn. Dialogue: 0,0:34:07.00,0:34:11.72,Default,,0000,0000,0000,,Vậy tại sao phải nói về việc người sáng lập bỏ đi dưới góc độ đền bù? Dialogue: 0,0:34:11.72,0:34:16.52,Default,,0000,0000,0000,,Đó là vì ở YC, chúng tôi đã chứng kiến hàng đống người sáng lập ra đi. Dialogue: 0,0:34:16.52,0:34:22.17,Default,,0000,0000,0000,,Và việc đó còn bê bối hơn nữa khi người sáng lập đã không tự trả lương. Dialogue: 0,0:34:22.17,0:34:24.52,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao lại bê bối hơn? Dialogue: 0,0:34:24.52,0:34:28.72,Default,,0000,0000,0000,,Phần lương còn nợ sẽ trở thành đòn bẩy cho người sáng lập bị sa thải Dialogue: 0,0:34:28.72,0:34:34.81,Default,,0000,0000,0000,,lấy một thứ khác mà họ muốn từ công ty, và thường thì đó là tăng tốc sở hữu cổ phần. Dialogue: 0,0:34:34.81,0:34:40.59,Default,,0000,0000,0000,,Người sáng lập bị sa thải sẽ nói: "Này, luật sư của tôi bảo rằng không trả lương cho tôi là trái luật. Dialogue: 0,0:34:42.06,0:34:46.36,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu các anh trả tôi và cho tôi cổ phần mà tôi chưa sở hữu, Dialogue: 0,0:34:46.36,0:34:49.26,Default,,0000,0000,0000,,tôi sẽ ký thỏa thuận và khiến vụ bê bối này biến mất." Dialogue: 0,0:34:49.68,0:34:54.41,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn là người sáng lập ở lại, có thể bạn sẽ nghĩ: "Nghe cũng được đấy." Dialogue: 0,0:34:54.41,0:35:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Thế là bây giờ một tên cà chớn đang sở hữu một phần công ty bạn, và thậm chí còn tệ hơn, Dialogue: 0,0:35:00.28,0:35:03.77,Default,,0000,0000,0000,,nhóm sáng lập còn lại như phải làm việc cho hắn. Bởi vì Dialogue: 0,0:35:03.77,0:35:05.68,Default,,0000,0000,0000,,họ đang giúp tạo ra giá trị cho công ty Dialogue: 0,0:35:05.68,0:35:10.25,Default,,0000,0000,0000,,còn hắn thì chỉ ngồi không ôm cổ phần kiểu: "Ngoan lắm! Làm nó giá trị hơn đi nào!" Dialogue: 0,0:35:10.25,0:35:12.67,Default,,0000,0000,0000,,Vậy bài học ở đây là gì? Dialogue: 0,0:35:12.67,0:35:17.47,Default,,0000,0000,0000,,Hãy ngăn chặn vấn đề bằng cách tự trả lương, và đóng thuế tiền lương. Dialogue: 0,0:35:17.47,0:35:21.96,Default,,0000,0000,0000,,Và hãy coi tiền lương cho đồng sáng lập như là hợp đồng tiền hôn nhân. Dialogue: 0,0:35:22.96,0:35:26.70,Default,,0000,0000,0000,,>> Ngoài người sáng lập, bạn sẽ phải thuê nhân viên khác. Dialogue: 0,0:35:26.70,0:35:30.94,Default,,0000,0000,0000,,Và nhắc lại, như đã nói trước đây, những buổi khác trong khóa này Dialogue: 0,0:35:30.94,0:35:36.19,Default,,0000,0000,0000,,nói về làm sao tìm họ, làm sao khiến họ phù hợp, làm sao khiến họ năng suất? Dialogue: 0,0:35:36.19,0:35:41.28,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng khi đã tìm được người, thì làm sao tuyển dụng họ? Cần gì nữa? Dialogue: 0,0:35:41.28,0:35:48.80,Default,,0000,0000,0000,,Việc nhân sự liên quan tới cả đống luật lệ, vậy nên điều quan trọng là bạn phải làm đúng. Dialogue: 0,0:35:48.80,0:35:53.21,Default,,0000,0000,0000,,Lần nữa, đây là vấn đề cốt lõi mà chỉ cần bạn hiểu căn bản Dialogue: 0,0:35:53.21,0:35:56.46,Default,,0000,0000,0000,,thì bạn có thể tránh được hầu hết các rắc rối, Dialogue: 0,0:35:56.46,0:36:02.11,Default,,0000,0000,0000,,nhưng khi mọi thứ trở nên phức tạp, bạn cần phải nhờ tới chuyên gia. Dialogue: 0,0:36:02.11,0:36:06.35,Default,,0000,0000,0000,,Và điều đầu tiên cần làm là xác định xem nhân viên đó, Dialogue: 0,0:36:06.35,0:36:09.90,Default,,0000,0000,0000,,hoặc người đó, là nhân viên hay là nhà thầu. Dialogue: 0,0:36:09.90,0:36:13.10,Default,,0000,0000,0000,,Có một sự khác biệt khó nhận biết giữa hai điều này. Dialogue: 0,0:36:13.10,0:36:17.45,Default,,0000,0000,0000,,Và thực hiện đúng việc này là rất quan trọng, vì sở thuế rất quan tâm điều này. Dialogue: 0,0:36:17.45,0:36:22.33,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu bạn làm sai, nó sẽ đeo bám bạn, với án phạt. Dialogue: 0,0:36:23.11,0:36:26.73,Default,,0000,0000,0000,,Cả nhân viên và nhà thầu đều phải ký hợp đồng Dialogue: 0,0:36:26.73,0:36:32.83,Default,,0000,0000,0000,,trong đó ghi rõ mọi sở hữu trí tuệ mà họ tạo ra sẽ thuộc về công ty, và điều đó rất quan trọng. Dialogue: 0,0:36:32.83,0:36:35.82,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng mẫu hợp đồng sẽ rất khác nhau Dialogue: 0,0:36:35.82,0:36:40.65,Default,,0000,0000,0000,,đối với mỗi người, và phương thức thanh toán cũng rất khác. Dialogue: 0,0:36:40.65,0:36:47.74,Default,,0000,0000,0000,,Nói chung, một nhà thầu sẽ có thể có quyền tự chọn giờ làm, và tự chọn nơi làm việc. Dialogue: 0,0:36:47.74,0:36:51.17,Default,,0000,0000,0000,,Họ sẽ được giao cho một dự án và một kết quả nhất định, Dialogue: 0,0:36:51.17,0:36:56.01,Default,,0000,0000,0000,,nhưng không ràng buộc phương pháp và phương tiện để đạt kết quả đó. Dialogue: 0,0:36:56.01,0:37:00.59,Default,,0000,0000,0000,,Họ có thể dùng phương tiện của họ, và không cần phải báo cáo mỗi ngày, Dialogue: 0,0:37:00.59,0:37:05.28,Default,,0000,0000,0000,,về tiến độ công việc, hay về phương thức thực hiện. Dialogue: 0,0:37:05.28,0:37:09.23,Default,,0000,0000,0000,,Và nhà thầu sẽ ký một hợp đồng thầu khoán, Dialogue: 0,0:37:09.23,0:37:11.20,Default,,0000,0000,0000,,và khi công ty trả tiền cho họ, Dialogue: 0,0:37:11.20,0:37:14.71,Default,,0000,0000,0000,,công ty sẽ không đại diện họ để giữ lại tiền trả thuế, Dialogue: 0,0:37:14.71,0:37:17.96,Default,,0000,0000,0000,,mà cá nhân họ phải có trách nhiệm tự trả thuế. Dialogue: 0,0:37:17.96,0:37:23.44,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng cuối năm, công ty phải cung cấp biểu mẫu 1099 Dialogue: 0,0:37:23.44,0:37:26.91,Default,,0000,0000,0000,,cho cá nhân đó, và gửi bản sao cho sở thuế, Dialogue: 0,0:37:26.91,0:37:31.08,Default,,0000,0000,0000,,để giúp họ xử lý việc hoàn thuế cá nhân. Dialogue: 0,0:37:32.35,0:37:35.39,Default,,0000,0000,0000,,Phía còn lại ở đây là nhân viên. Dialogue: 0,0:37:35.39,0:37:40.35,Default,,0000,0000,0000,,Và nhân viên cũng phải ký thỏa thuận trao quyền sở hữu trí tuệ cho công ty. Dialogue: 0,0:37:40.35,0:37:42.55,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng khi công ty trả lương, Dialogue: 0,0:37:42.55,0:37:46.27,Default,,0000,0000,0000,,công ty phải giữ lại một phần thuế từ lương của họ, Dialogue: 0,0:37:46.27,0:37:53.18,Default,,0000,0000,0000,,và công ty có trách nhiệm trả phần thues đó cho cơ quan có thẩm quyền liên quan ở đó. Dialogue: 0,0:37:53.18,0:37:56.20,Default,,0000,0000,0000,,Và vào cuối năm, người nhân viên sẽ nhận được Dialogue: 0,0:37:56.20,0:38:01.98,Default,,0000,0000,0000,,biểu mẫu W-2, để dùng cho việc hoàn thuế cá nhân. Dialogue: 0,0:38:02.86,0:38:06.83,Default,,0000,0000,0000,,Như Carolynn đã nói, cả người sáng lập và nhân viên đều cần được trả lương, Dialogue: 0,0:38:06.83,0:38:13.77,Default,,0000,0000,0000,,nên không thể nói: "Ủa, tôi đã trả bằng cổ phiếu rồi, nên họ chỉ được vậy thôi." Dialogue: 0,0:38:13.77,0:38:16.91,Default,,0000,0000,0000,,Họ cần phải được trả ít nhất là mức lương tối thiểu. Dialogue: 0,0:38:16.91,0:38:22.51,Default,,0000,0000,0000,,Và ở San Francisco, mức lương tối thiểu sẽ cao hơn một chút so với California, Dialogue: 0,0:38:22.51,0:38:27.16,Default,,0000,0000,0000,,chắc khoảng chừng 2000 đô mỗi tháng, nên bạn biết đấy, Dialogue: 0,0:38:27.16,0:38:30.09,Default,,0000,0000,0000,,nó không phải là số lớn, nhưng nó sẽ cộng dồn. Dialogue: 0,0:38:30.91,0:38:34.19,Default,,0000,0000,0000,,Còn một vài điều nữa mà bạn cần phải... Dialogue: 0,0:38:34.19,0:38:37.75,Default,,0000,0000,0000,,bạn cần phải đảm bảo, nếu bạn đang có nhân viên. Dialogue: 0,0:38:37.75,0:38:42.73,Default,,0000,0000,0000,,Điều đầu tiên là bạn bắt buộc phải mua bảo hiểm lao động cho nhân viên. Dialogue: 0,0:38:42.73,0:38:45.30,Default,,0000,0000,0000,,Và đặc biệt là nếu bạn ở New York, Dialogue: 0,0:38:45.30,0:38:50.35,Default,,0000,0000,0000,,cơ quan nào ở New York quản lý việc này sẽ gửi một tối hậu thư Dialogue: 0,0:38:50.35,0:38:55.55,Default,,0000,0000,0000,,nói rằng bạn nợ tiền phạt 50.000 đô, vì một nhân viên đang được trả mức lương tối thiểu Dialogue: 0,0:38:55.55,0:38:59.93,Default,,0000,0000,0000,,không được đóng 20 đô bảo hiểm lao động mỗi tháng. Dialogue: 0,0:38:59.93,0:39:03.77,Default,,0000,0000,0000,,Vậy đây là điều quan trọng cần làm, hãy thiết lập việc đó, Dialogue: 0,0:39:03.77,0:39:07.42,Default,,0000,0000,0000,,và một điều nữa rất quan trọng là bạn cần phải có bằng chứng Dialogue: 0,0:39:07.42,0:39:11.02,Default,,0000,0000,0000,,cho thấy người đó có thể làm việc hợp pháp tại Hoa Kỳ. Dialogue: 0,0:39:12.24,0:39:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Người sáng lập không phải là chuyên gia về bảng lương, và cũng không có ai kỳ vọng như vậy. Dialogue: 0,0:39:17.42,0:39:20.08,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng đây là những điều căn bản. Dialogue: 0,0:39:20.08,0:39:25.77,Default,,0000,0000,0000,,Và điều đó có nghĩa là bạn phải sử dụng một dịch vụ quản lý bảng lương, Dialogue: 0,0:39:25.77,0:39:28.55,Default,,0000,0000,0000,,họ sẽ có thể quản lý việc này thay cho bạn. Dialogue: 0,0:39:28.55,0:39:31.98,Default,,0000,0000,0000,,Và những dịch vụ như Zen Payroll đã có rồi. Dialogue: 0,0:39:31.98,0:39:37.28,Default,,0000,0000,0000,,Họ tập trung vào nhóm start-up và sẽ giúp bạn làm việc này theo cách dễ dàng nhất. Dialogue: 0,0:39:37.28,0:39:41.55,Default,,0000,0000,0000,,Và thế là bạn có thể quay lại tập trung vào những việc bạn có thể làm tốt nhất. Dialogue: 0,0:39:41.55,0:39:44.81,Default,,0000,0000,0000,,Và như ví dụ mà Carolynn vừa nói vài phút trước, Dialogue: 0,0:39:44.81,0:39:48.79,Default,,0000,0000,0000,,nếu công ty bạn thực sự đã sử dụng dịch vụ quản lý bảng lương, Dialogue: 0,0:39:48.79,0:39:53.58,Default,,0000,0000,0000,,thì tất cả những phiền phức này sẽ biến mất, vì họ sẽ xử lý tất cả cho bạn. Dialogue: 0,0:39:53.58,0:39:58.01,Default,,0000,0000,0000,,Những người muốn tiết kiệm tiền mà không chịu thuê thì cứ tưởng tượng đống rắc rối đó. Dialogue: 0,0:39:59.29,0:40:01.39,Default,,0000,0000,0000,,Vậy đây là điều rất then chốt. Dialogue: 0,0:40:01.39,0:40:06.78,Default,,0000,0000,0000,,Hãy dùng một dịch vụ quản lý bảng lương, và bảo đảm bạn hiểu rõ căn bản về cơ chế nhân sự. Dialogue: 0,0:40:06.78,0:40:09.32,Default,,0000,0000,0000,,>> Chúng ta sắp hết thời gian. Vâng. Dialogue: 0,0:40:09.32,0:40:14.56,Default,,0000,0000,0000,,Rồi, vậy tôi sẽ lướt thật nhanh qua phần sa thải nhân viên Dialogue: 0,0:40:14.56,0:40:17.26,Default,,0000,0000,0000,,hay là bỏ luôn để chuyển qua phần hỏi đáp? Dialogue: 0,0:40:17.26,0:40:19.24,Default,,0000,0000,0000,,>> Sao không sa thải thật nhanh nhỉ? Dialogue: 0,0:40:19.24,0:40:20.44,Default,,0000,0000,0000,,>> Okay. Dialogue: 0,0:40:20.44,0:40:26.20,Default,,0000,0000,0000,,Vâng, có người ở YC từng nói bạn chưa phải là người sáng lập nếu bạn chưa sa thải ai cả. Dialogue: 0,0:40:26.20,0:40:29.61,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao? Vì sa thải là một việc rất khó. Dialogue: 0,0:40:29.61,0:40:34.12,Default,,0000,0000,0000,,Nó khó vì nhiều lý do, bao gồm việc người sáng lập thường tuyển bạn bè họ, Dialogue: 0,0:40:34.12,0:40:38.33,Default,,0000,0000,0000,,họ thường tuyển đồng nghiệp, hoặc họ thường rất thân thiết với nhân viên, Dialogue: 0,0:40:38.33,0:40:40.97,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì làm start-up thật sự rất căng thẳng. Dialogue: 0,0:40:40.97,0:40:44.62,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng mọi công ty đều sẽ có nhân viên không làm được việc. Dialogue: 0,0:40:44.62,0:40:48.12,Default,,0000,0000,0000,,Nên việc sa thải nhân viên này Dialogue: 0,0:40:48.12,0:40:54.30,Default,,0000,0000,0000,,sẽ giúp người sáng lập lên cấp chuyên nghiệp, vì họ đã làm điều cần làm, thay vì điều dễ làm. Dialogue: 0,0:40:54.30,0:40:59.71,Default,,0000,0000,0000,,Tôi có một hình mẫu lý tưởng để sa thải một người. Dialogue: 0,0:40:59.71,0:41:03.50,Default,,0000,0000,0000,,Thứ nhất: sa thải thật nhanh. Đừng dây dưa với nhân viên tồi. Dialogue: 0,0:41:03.50,0:41:09.10,Default,,0000,0000,0000,,Thường thì bạn rất dễ gác lại cuộc nói chuyện khó khăn này, nhưng trì hoãn chỉ có hại thêm thôi. Dialogue: 0,0:41:09.10,0:41:13.02,Default,,0000,0000,0000,,Nếu một nhân viên độc hại ở lại quá lâu, nhân viên tốt sẽ bỏ đi, Dialogue: 0,0:41:13.02,0:41:17.44,Default,,0000,0000,0000,,và nếu nhân viên đó làm hỏng việc, bạn thậm chí có thể mất hợp đồng hoặc người dùng. Dialogue: 0,0:41:17.44,0:41:19.97,Default,,0000,0000,0000,,Thứ hai: Hãy giao tiếp thật hiệu quả. Dialogue: 0,0:41:19.97,0:41:25.37,Default,,0000,0000,0000,,Đừng giải thích, đừng viện cớ, đừng lập lờ nước đôi về lý do bạn sa thải họ. Dialogue: 0,0:41:25.37,0:41:28.81,Default,,0000,0000,0000,,Hãy nói rõ ràng và trực tiếp, đừng xin lỗi. Dialogue: 0,0:41:28.81,0:41:31.21,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ: "Chúng tôi sẽ để anh đi!" Dialogue: 0,0:41:31.21,0:41:35.60,Default,,0000,0000,0000,,Đừng: "Tôi xin lỗi. Doanh số quý này không ổn. Bla bla bla..." Dialogue: 0,0:41:35.60,0:41:41.20,Default,,0000,0000,0000,,Hãy sa thải họ trực tiếp mặt đối mặt, tốt nhất là có bên thứ ba tham dự. Dialogue: 0,0:41:41.20,0:41:45.43,Default,,0000,0000,0000,,Thứ ba: Hãy trả đủ lương và phúc lợi cộng dồn ngay lập tức. Dialogue: 0,0:41:45.43,0:41:49.20,Default,,0000,0000,0000,,Đây là bắt buộc về pháp lý. Không ý kiến phàn nàn gì hết. Dialogue: 0,0:41:49.20,0:41:53.08,Default,,0000,0000,0000,,Thứ tư: Cắt truy cập tới hệ thống kỹ thuật số. Dialogue: 0,0:41:53.08,0:41:57.05,Default,,0000,0000,0000,,Ngay khi người đó ra khỏi cửa, phải cắt ngay truy cập tới hệ thống vật lý và kỹ thuật số. Dialogue: 0,0:41:57.05,0:42:01.21,Default,,0000,0000,0000,,Quản lý thông tin trên mây, đổi mật khẩu, vân vân... Dialogue: 0,0:42:01.21,0:42:06.17,Default,,0000,0000,0000,,Đã có một trường hợp ở YC, người sáng lập vẫn truy cập được vào tài khoản GitHub của công ty Dialogue: 0,0:42:06.17,0:42:10.41,Default,,0000,0000,0000,,và giữ mật khẩu làm con tin khi các đồng sáng lập cố sa thải anh ta. Dialogue: 0,0:42:10.41,0:42:17.39,Default,,0000,0000,0000,,Và thứ năm: Nếu người bị sa thải giữ bất kỳ chức vụ gì, công ty phải thu hồi ngay lập tức. Dialogue: 0,0:42:17.39,0:42:21.45,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, điều cần nhớ ở đây đơn giản đến đáng kinh ngạc luôn. Dialogue: 0,0:42:21.45,0:42:28.73,Default,,0000,0000,0000,,Một trong những tiêu chuẩn để đánh giá năng lực của người sáng lập là người đó có thể sa thải tốt cỡ nào. Dialogue: 0,0:42:28.73,0:42:33.16,Default,,0000,0000,0000,,Rồi. Tiếp theo, chúng ta sẽ nói đến phần tính hợp pháp, Dialogue: 0,0:42:33.16,0:42:36.83,Default,,0000,0000,0000,,phần này sẽ đi sâu hơn một chút về... Dialogue: 0,0:42:36.83,0:42:39.87,Default,,0000,0000,0000,,làm sao để trở thành một công ty thực thụ, hay một công ty trưởng thành? Dialogue: 0,0:42:39.87,0:42:41.43,Default,,0000,0000,0000,,Và chúng ta có thể bỏ đi... Dialogue: 0,0:42:41.43,0:42:44.84,Default,,0000,0000,0000,,>> Đây đã là phần cuối chưa? Dialogue: 0,0:42:44.84,0:42:46.13,Default,,0000,0000,0000,,>> Chưa. Dialogue: 0,0:42:46.13,0:42:48.99,Default,,0000,0000,0000,,>> Vần còn ghi chú nhỏ trong slide cuối. Dialogue: 0,0:42:48.99,0:42:51.60,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi. Chris, cậu sẽ đọc phần ghi chú chứ? Dialogue: 0,0:42:51.60,0:42:55.55,Default,,0000,0000,0000,,>> Được. Chúng tôi đã nói qua gần hết các vấn đề rồi. Dialogue: 0,0:42:55.55,0:43:01.33,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng, điều cơ bản cốt lõi nhất chính là: Hãy làm thật đơn giản. Dialogue: 0,0:43:01.33,0:43:05.88,Default,,0000,0000,0000,,Hãy đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn. Và có tổ chức, để đảm bảo bạn biết bạn đang làm gì. Dialogue: 0,0:43:05.88,0:43:08.47,Default,,0000,0000,0000,,Chia cổ phần là cực kỳ quan trọng. Dialogue: 0,0:43:08.47,0:43:13.74,Default,,0000,0000,0000,,Nên hãy đảm bảo là bạn đang nghĩ tới tương lai chứ không phải là lịch sử 3 tháng của công ty. Dialogue: 0,0:43:13.74,0:43:18.91,Default,,0000,0000,0000,,Cổ phiếu không tự mua nó, nên hãy bảo đảm là bạn hoàn thành đầy đủ giấy tờ. Dialogue: 0,0:43:19.72,0:43:23.56,Default,,0000,0000,0000,,Hãy đảm bảo hiểu rõ những giấy tờ tài chính mà bạn ký. Dialogue: 0,0:43:23.56,0:43:29.31,Default,,0000,0000,0000,,Bạn không thể nói: "Vâng, tôi nhận của ông 100K." Hãy bảo đảm bạn hiểu rõ những quyền này. Dialogue: 0,0:43:29.31,0:43:33.76,Default,,0000,0000,0000,,Và bạn cần có lương. Bạn và nhân viên đều cần có lương. Dialogue: 0,0:43:33.76,0:43:37.26,Default,,0000,0000,0000,,Và tất cả mọi người đều phải ký sở hữu trí tuệ cho công ty. Dialogue: 0,0:43:37.26,0:43:42.14,Default,,0000,0000,0000,,Bởi vì nếu công ty không có quyền sở hữu trí tuệ, thì nó không có giá trị. Dialogue: 0,0:43:43.37,0:43:46.78,Default,,0000,0000,0000,,Nếu cần sa thải một nhân viên, thì như Carolyn... Dialogue: 0,0:43:46.78,0:43:50.49,Default,,0000,0000,0000,,như Carolyn đã nói: Hãy làm thật nhanh và thật chuyên nghiệp. Dialogue: 0,0:43:51.29,0:43:55.96,Default,,0000,0000,0000,,Vài điều mà chúng tôi chưa đề cập là: Hãy hiểu rõ những thước đo chính yếu. Dialogue: 0,0:43:55.96,0:44:00.62,Default,,0000,0000,0000,,Trong mọi thời điểm, bạn phải nắm rõ dòng tiền, phải hiểu rõ tỷ lệ đốt tiền, Dialogue: 0,0:44:00.62,0:44:03.58,Default,,0000,0000,0000,,bạn phải biết khi nào thì ngân sách sẽ cạn. Dialogue: 0,0:44:03.58,0:44:08.17,Default,,0000,0000,0000,,Để bạn có thể nói với nhà đầu tư về việc đó. Bạn biết đấy... Dialogue: 0,0:44:08.17,0:44:13.16,Default,,0000,0000,0000,,Phần lớn việc điều hành công ty liên quan tới luật, và hãy nghiêm túc với chuyện đó. Dialogue: 0,0:44:13.16,0:44:17.02,Default,,0000,0000,0000,,Nó không phải kiểu hòa nhoáng như trong phim Dialogue: 0,0:44:17.02,0:44:20.99,Default,,0000,0000,0000,,hay trên truyền hình đâu, nên hãy nghiêm túc với chuyện đó. Dialogue: 0,0:44:20.99,0:44:25.03,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi. Nó đã ngắn hơn lần đầu chúng tôi giảng rồi. Dialogue: 0,0:44:25.03,0:44:26.54,Default,,0000,0000,0000,,>> Đúng đấy. Dialogue: 0,0:44:26.54,0:44:27.36,Default,,0000,0000,0000,,>> Xin lỗi. Dialogue: 0,0:44:27.36,0:44:28.67,Default,,0000,0000,0000,,>> Một hai câu hỏi được không? Dialogue: 0,0:44:28.67,0:44:30.30,Default,,0000,0000,0000,,>> Vâng. >> Được. Dialogue: 0,0:44:30.30,0:44:33.48,Default,,0000,0000,0000,,>> Lời khuyên nào cho việc tuyển kế toán? Dialogue: 0,0:44:33.48,0:44:36.11,Default,,0000,0000,0000,,Và khi nào thì cần tuyển họ? Dialogue: 0,0:44:36.11,0:44:40.14,Default,,0000,0000,0000,,>> Vậy câu hỏi là làm sao để tuyển một kế toán? Dialogue: 0,0:44:40.14,0:44:44.05,Default,,0000,0000,0000,,Và khi nào... thời điểm nào thì cần làm việc này? Dialogue: 0,0:44:44.05,0:44:48.69,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, 2 vấn đề khác nhau: Người ghi sổ, và CPA là người kế toán. Dialogue: 0,0:44:48.69,0:44:53.11,Default,,0000,0000,0000,,Thông thường, người ghi sổ là người phân loại tất cả các chi phí của bạn. Dialogue: 0,0:44:53.11,0:44:57.07,Default,,0000,0000,0000,,Và CPA là người xử lý việc hoàn thuế cho bạn. Dialogue: 0,0:44:57.07,0:45:01.96,Default,,0000,0000,0000,,Trong giai đoạn sớm nhất, có lẽ vẫn ổn nếu người sáng lập kiêm nhiệm Dialogue: 0,0:45:01.96,0:45:06.08,Default,,0000,0000,0000,,trong việc xem sao kê ngân hàng và sắp xếp được các khoản chi phí. Dialogue: 0,0:45:06.08,0:45:08.88,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng việc hoàn thuế phải được xử lý hàng năm. Dialogue: 0,0:45:08.88,0:45:13.37,Default,,0000,0000,0000,,Thế nên, lúc nào đó trong năm đầu tiên của công ty, Dialogue: 0,0:45:13.37,0:45:16.38,Default,,0000,0000,0000,,bạn sẽ cần sử dụng dịch vụ nào đó. Dialogue: 0,0:45:16.38,0:45:20.91,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi đề xuất dùng dịch vụ, vì không đáng để người sáng lập bỏ thời gian cho việc đó. Dialogue: 0,0:45:20.91,0:45:23.71,Default,,0000,0000,0000,,Có những dịch vụ có sẵn, như inDinero, Dialogue: 0,0:45:23.71,0:45:31.00,Default,,0000,0000,0000,,đại khái là nó sẽ cố gắng giúp giảm gánh nặng nhiều nhất cho người sáng lập. Dialogue: 0,0:45:31.00,0:45:35.24,Default,,0000,0000,0000,,Nên đại khái là khá hữu dụng, nhưng sẽ đến lúc bạn phải tuyển CPA. Dialogue: 0,0:45:35.24,0:45:38.33,Default,,0000,0000,0000,,Bởi vì bạn cần xử lý hoàn thuế hàng năm cho công ty của bạn. Dialogue: 0,0:45:38.33,0:45:40.06,Default,,0000,0000,0000,,>> Và làm sao tuyển người đó? Dialogue: 0,0:45:40.06,0:45:42.11,Default,,0000,0000,0000,,>> À, việc tuyển người thì hơi khó. Dialogue: 0,0:45:42.11,0:45:46.41,Default,,0000,0000,0000,,Có lẽ tốt nhất là được người khác giới thiệu. Dialogue: 0,0:45:46.41,0:45:51.77,Default,,0000,0000,0000,,Với mọi kiểu chuyên gia, dù là CPA, kế toán, luật sư, hay đại loại vậy, Dialogue: 0,0:45:51.77,0:45:55.09,Default,,0000,0000,0000,,tốt nhất là phải chọn người có kinh nghiệm làm việc với start-up. Dialogue: 0,0:45:55.09,0:45:59.55,Default,,0000,0000,0000,,Nhắc luôn, đừng có làm kiểu tuyển bà dì của bạn ở Minnesota, Dialogue: 0,0:45:59.55,0:46:02.25,Default,,0000,0000,0000,,một người chẳng biết gì về start-up. Dialogue: 0,0:46:02.25,0:46:05.32,Default,,0000,0000,0000,,Nên có lẽ tốt nhất là nhờ người khác giới thiệu. Dialogue: 0,0:46:07.44,0:46:12.14,Default,,0000,0000,0000,,>> Nếu cân nhắc mọi thứ, thì ngân sách cho việc thành lập, cho luật sư, Dialogue: 0,0:46:12.14,0:46:16.85,Default,,0000,0000,0000,,cho việc tìm kiếm thương vụ cho vòng hạt giống, rồi sau đó tuyển nhân sự đầu tiên... Dialogue: 0,0:46:16.85,0:46:20.30,Default,,0000,0000,0000,,Tôi phải dành ra bao nhiêu tiền cho việc đó? Dialogue: 0,0:46:20.30,0:46:24.61,Default,,0000,0000,0000,,>> Về việc thành lập, đừng tốn xu nào cho việc đó. Bạn có thể làm online. Dialogue: 0,0:46:24.61,0:46:28.11,Default,,0000,0000,0000,,>> Vâng, xin lỗi. Thực ra, sẽ có tốn một chút. Dialogue: 0,0:46:28.11,0:46:33.80,Default,,0000,0000,0000,,Thành lập công ty qua mạng bằng những dịch vụ như Clerky, như Kristi đã nói, không hề đắt. Dialogue: 0,0:46:33.80,0:46:36.83,Default,,0000,0000,0000,,Chắc cỡ vài trăm, chứ không phải vài ngàn. Dialogue: 0,0:46:36.83,0:46:39.05,Default,,0000,0000,0000,,Nên bạn không cần luật sư cho việc đó. Dialogue: 0,0:46:39.05,0:46:41.38,Default,,0000,0000,0000,,Thời điểm mà bạn cần thuê luật sư Dialogue: 0,0:46:41.38,0:46:44.83,Default,,0000,0000,0000,,sẽ tùy vào việc bạn lựa chọn kinh doanh thứ gì, Dialogue: 0,0:46:44.83,0:46:47.68,Default,,0000,0000,0000,,và mức độ phức tạp của nó, kiểu như Dialogue: 0,0:46:47.68,0:46:53.23,Default,,0000,0000,0000,,bạn có nhiều chính sách riêng tư không, có liên quan HIPA không, bạn biết đó, tùy rất nhiều yếu tố. Dialogue: 0,0:46:53.23,0:46:57.15,Default,,0000,0000,0000,,Và bạn cũng hỏi là khi bạn gọi vốn vòng hạt giống, Dialogue: 0,0:46:57.15,0:47:00.40,Default,,0000,0000,0000,,sẽ tùy vào bạn gọi bao nhiêu tiefn, các nhà đầu tư là ai, Dialogue: 0,0:47:00.40,0:47:02.35,Default,,0000,0000,0000,,và điều khoản được đưa ra gì? Dialogue: 0,0:47:02.35,0:47:05.48,Default,,0000,0000,0000,,Đôi khi có thể bạn chẳng cần tới luật sư đâu. Dialogue: 0,0:47:05.48,0:47:11.45,Default,,0000,0000,0000,,>> Nhắc lại, những dịch vụ kiểu Clerky chỉ hữu dụng nếu bạn chỉ dùng những giấy tờ đúng chuẩn để gọi vốn. Dialogue: 0,0:47:11.45,0:47:15.45,Default,,0000,0000,0000,,Có rất nhiều hồ sơ mẫu rất đơn giản và dễ dùng mà bạn có thể sử dụng. Dialogue: 0,0:47:15.45,0:47:22.54,Default,,0000,0000,0000,,Và nhắc lại, nó không tốn quá 100 đô, cỡ đó, và bạn sẽ tiết kiệm được khá nhiều chi phí pháp lý. Dialogue: 0,0:47:24.09,0:47:25.58,Default,,0000,0000,0000,,>> Một câu nữa! Dialogue: 0,0:47:25.58,0:47:27.61,Default,,0000,0000,0000,,Trở lại phía khán phòng bên này nhé? Dialogue: 0,0:47:27.61,0:47:31.08,Default,,0000,0000,0000,,Thôi tôi chứ chọn đại nhé. Xin mời bạn ở kia. Dialogue: 0,0:47:31.08,0:47:34.44,Default,,0000,0000,0000,,>> Các cô có lời khuyên hay nhận định gì về sự phức tạp Dialogue: 0,0:47:34.44,0:47:39.26,Default,,0000,0000,0000,,khi phải làm việc với các loại tiền điện tử, hay cổ phần điện tử không? Dialogue: 0,0:47:39.26,0:47:43.16,Default,,0000,0000,0000,,Như gọi vốn? Vì nó đang ngày càng phổ biến hơn. Dialogue: 0,0:47:43.16,0:47:45.45,Default,,0000,0000,0000,,>> Chà. Đó là một câu hỏi rất khó. Dialogue: 0,0:47:45.45,0:47:47.48,Default,,0000,0000,0000,,Vâng. Có một số vấn đề. Dialogue: 0,0:47:47.48,0:47:52.43,Default,,0000,0000,0000,,Thường thì các ngân hàng rất khó làm việc với các công ty dùng tiền điện tử. Dialogue: 0,0:47:52.43,0:47:57.31,Default,,0000,0000,0000,,Vì họ vẫn chưa biết phải xử lý mọi thứ với nó như thế nào. Dialogue: 0,0:47:57.31,0:48:01.11,Default,,0000,0000,0000,,Thông thường thì nó phụ thuộc rất nhiều vào đặc tính sản phẩm. Dialogue: 0,0:48:01.11,0:48:06.46,Default,,0000,0000,0000,,Không may là không có lời khuyên chung nhất nào cho việc đó cả. Dialogue: 0,0:48:07.18,0:48:08.43,Default,,0000,0000,0000,,>> Rồi. Cảm ơn các bạn rất nhiều. Dialogue: 0,0:48:08.43,0:48:09.96,Default,,0000,0000,0000,,>> Không có chi!