0:00:06.900,0:00:11.030
Op elk moment reizen er [br]biljoenen cellen doorheen je bloedvaten.

0:00:11.050,0:00:14.604
Soms circuleren ze doorheen het lichaam[br]in slechts één minuut.

0:00:14.604,0:00:18.535
Elk van deze cellen ontstaat [br]diep in je botten.

0:00:18.535,0:00:20.415
Botten lijken misschien wel steenhard,

0:00:20.415,0:00:22.985
maar ze zijn eigenlijk[br]best poreus vanbinnen.

0:00:22.985,0:00:26.022
Grote en kleine bloedvaten treden[br]binnen via deze openingen.

0:00:26.022,0:00:28.644
Binnenin de meeste van onze grote botten

0:00:28.644,0:00:32.075
is er een holle kern[br]gevuld met zacht beenmerg.

0:00:32.075,0:00:34.655
Beenmerg bevat vet[br]en ander ondersteunend weefsel,

0:00:34.655,0:00:38.245
maar de meest essentiële elementen[br]die het bevat zijn bloedstamcellen.

0:00:38.245,0:00:40.952
Deze stamcellen splitsen[br]zichzelf constant.

0:00:40.952,0:00:43.305
Ze kunnen differentiëren[br]in rode bloedcellen,

0:00:43.305,0:00:45.505
witte bloedcellen en bloedplaatjes,

0:00:45.505,0:00:48.145
en ze sturen honderden miljarden[br]nieuwe bloedcellen

0:00:48.145,0:00:50.775
dagelijks naar de bloedcirculatie.

0:00:50.775,0:00:53.005
Deze nieuwe cellen[br]gaan de bloedsomloop binnen

0:00:53.005,0:00:56.071
via holtes in kleine haarvaten [br]in het beenmerg.

0:00:56.071,0:00:57.351
Via de haarvaten

0:00:57.351,0:01:01.021
bereiken ze de grotere bloedvaten [br]en verlaten ze het bot.

0:01:01.021,0:01:02.768
Als er een probleem is met je bloed,

0:01:02.768,0:01:05.911
is er een grote kans dat dit herleid[br]kan worden naar het beenmerg.

0:01:05.911,0:01:09.861
Bloedkankers beginnen vaak[br]door genetische mutaties in de stamcellen.

0:01:09.861,0:01:12.357
De stamcellen zelf zijn niet carcinogeen,

0:01:12.357,0:01:15.941
maar deze mutaties kunnen tussenkomen[br]in het differentiatieproces

0:01:15.941,0:01:18.731
en dit kan resulteren[br]in kwaadaardige bloedcellen.

0:01:18.731,0:01:22.655
Dus voor patiënten met gevorderde [br]bloedkankers zoals leukemie en lymfoom,

0:01:22.655,0:01:26.904
is de beste kans voor remedie vaak[br]een allogene beenmergtransplantatie,

0:01:26.904,0:01:30.461
waarbij het beenmerg van de patiënt [br]door donorbeenmerg vervangen wordt.

0:01:30.461,0:01:32.431
Het werkt als volgt.

0:01:32.431,0:01:35.786
Eerst worden bloedstamcellen[br]onttrokken van de donor.

0:01:35.786,0:01:36.916
Meest gebruikelijk is

0:01:36.916,0:01:39.863
de bloedstamcellen uit de bloedsomloop[br]van de donor te filteren

0:01:39.863,0:01:41.846
door het bloed door een machine te voeren

0:01:41.846,0:01:44.682
die het bloed scheidt[br]in verschillende componenten.

0:01:44.682,0:01:47.623
In andere gevallen[br]wordt het beenmerg direct onttrokken

0:01:47.623,0:01:51.290
met een naald uit de bekkenkam,[br]een bot in de heup.

0:01:51.706,0:01:54.964
Ondertussen bereidt de ontvanger[br]zich voor op de transplantatie.

0:01:54.964,0:01:59.352
Hoge doseringen chemo- of radiotherapie[br]doden het bestaande merg van de patiënt,

0:01:59.352,0:02:02.892
waarbij zowel kwaadaardige[br]als bloedstamcellen vernietigd worden.

0:02:02.892,0:02:05.118
Dit verzwakt ook het immuunsysteem,

0:02:05.118,0:02:08.846
waardoor het minder snel[br]de getransplanteerde cellen zal aanvallen.

0:02:08.846,0:02:12.060
Daarna worden de donorcellen [br]in het lichaam van de patiënt gebracht

0:02:12.060,0:02:13.505
via een centrale route,

0:02:13.505,0:02:17.087
waarbij ze eerst in diens[br]perifere bloedsomloop circuleren,

0:02:17.087,0:02:21.647
maar molecules op de stamcellen, [br]chemokines genaamd, dienen als zenders

0:02:21.647,0:02:24.534
en gidsen hen snel terug [br]naar het beenmerg.

0:02:24.534,0:02:27.836
Over de loop van een aantal weken[br]beginnen ze zich te vermenigvuldigen

0:02:27.836,0:02:30.942
en nieuwe, gezonde[br]bloedcellen te produceren.

0:02:30.942,0:02:32.962
Slechts een klein aantal bloedstamcellen

0:02:32.962,0:02:36.577
kunnen gezond beenmerg regenereren [br]voor het volledige lichaam.

0:02:36.577,0:02:39.347
Een beenmergtransplantatie[br]kan ook leiden tot iets

0:02:39.347,0:02:42.358
wat men de graft-versus-tumor[br]activiteit noemt:

0:02:42.358,0:02:45.079
nieuwe, door het donormerg[br]gegenereerde immuuncellen

0:02:45.079,0:02:46.674
vernietigen daarbij kankercellen

0:02:46.674,0:02:49.670
die het originele immuunsysteem[br]niet klein kreeg.

0:02:49.670,0:02:53.320
Dit fenomeen kan helpen[br]om hardnekkige bloedkankers uit te roeien.

0:02:53.320,0:02:56.306
Maar bij beenmergtransplantaties[br]komen ook risico's kijken,

0:02:56.306,0:02:59.176
waaronder graft-versus-host-ziekte.

0:02:59.176,0:03:02.616
Hierbij gaat het immuunsysteem[br]dat gegenereerd werd door de donorcellen

0:03:02.616,0:03:04.726
de organen van de patiënt aanvallen.

0:03:04.726,0:03:09.176
Deze levensbedreigende aandoening[br]komt voor bij 30-50% van de patiënten

0:03:09.176,0:03:13.107
die donorcellen ontvangen van iemand[br]anders dan hun identieke tweeling,

0:03:13.107,0:03:15.532
voornamelijk wanneer[br]de stamcellen verzameld worden

0:03:15.532,0:03:17.976
uit het bloed in tegenstelling[br]tot uit het beenmerg.

0:03:17.976,0:03:21.116
Patiënten kunnen medicatie innemen[br]die het immuunsysteem onderdrukt

0:03:21.116,0:03:24.316
of bepaalde immuuncellen kunnen[br]weggenomen worden uit het donorstaal

0:03:24.316,0:03:27.436
om zo het risico te verminderen[br]op graft-versus-host-ziekte.

0:03:27.436,0:03:30.781
Maar zelfs wanneer een patiënt [br]graft-versus-host-ziekte vermijdt,

0:03:30.781,0:03:33.660
kan het zijn dat hun immuunsysteem[br]de donorcellen afwijst.

0:03:33.660,0:03:37.840
Het is dus cruciaal om de meest[br]geschikte match te vinden.

0:03:37.840,0:03:39.978
Hoofdgebieden van[br]de genetische code bepalen

0:03:39.978,0:03:42.731
hoe het immuunsysteem[br]vreemde cellen identificeert.

0:03:42.731,0:03:45.878
Als deze gebieden gelijkaardig zijn [br]bij de donor en de ontvanger,

0:03:45.878,0:03:47.306
dan is de kans groter

0:03:47.306,0:03:50.590
dat het immuunsysteem van de ontvanger[br]de donorcellen zal accepteren.

0:03:50.590,0:03:54.633
Aangezien deze genen erfelijk zijn,[br]zijn de beste donoren vaak familieleden.

0:03:54.633,0:03:57.751
Maar veel patiënten die een[br]beenmergtransplantatie nodig hebben,

0:03:57.751,0:04:00.473
hebben geen familielid dat een match is.

0:04:00.473,0:04:03.403
Deze patiënten moeten zich[br]beroepen op donorregisters

0:04:03.403,0:04:05.743
van vrijwilligers die[br]hun beenmerg willen afstaan.

0:04:05.743,0:04:09.066
Om in het register opgenomen te worden[br]moet je wangslijm getest worden

0:04:09.066,0:04:10.573
op genetische compatibiliteit.

0:04:10.573,0:04:12.452
En in veel gevallen is de donatie zelf

0:04:12.452,0:04:15.313
niet veel ingewikkelder[br]dan een bloeddonatie.

0:04:15.313,0:04:17.413
Het is een manier[br]om iemands leven te redden

0:04:17.413,0:04:20.163
met een volledig hernieuwbare bron.