1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Moja opčinjenost hobotnicom
počela je u ranom uzrastu.

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
Odrastao sam u Mobilu, u Alabami -

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
neko mora da bude
i iz Mobila, zar ne? -

4
00:00:07,000 --> 00:00:10,000
Mobil leži na ušću pet reka,

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
koje formiraju prelepu deltu.

6
00:00:12,000 --> 00:00:14,000
I delta ima aligatore koji puze

7
00:00:14,000 --> 00:00:16,000
kroz i oko reka ispunjenih ribom

8
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
i čempresima sa kojih vise zmije,

9
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
pticama svih vrsta.

10
00:00:20,000 --> 00:00:23,000
Potpuno magična zemlja čuda,

11
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
ako ste dete zainteresovano za životinje,
da se u njoj odrasta.

12
00:00:26,000 --> 00:00:30,000
Ova voda iz delte se uliva u zaliv Mobil
i na kraju u Meksički zaliv.

13
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
I sećam se da je moj prvi
stvarni kontakt sa hobotnicom

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
bio otprilike u uzrastu 
od pet ili šest godina.

15
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
Bio sam u zalivu i plivao okolo
i ugledao sam malu hobotnicu na dnu.

16
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
Krenuo sam dole i pokupio je,
i odmah sam

17
00:00:41,000 --> 00:00:44,000
bio opčinjen i impresioniran njenom
brzinom, snagom i pokretljivošću.

18
00:00:44,000 --> 00:00:48,000
Zavlačila mi se između prstiju
i pomerala na spoljni deo šake.

19
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
Radio sam što sam mogao da zadržim
ovo neverovatno stvorenje.

20
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
Onda kao da se smirila 
na mojim dlanovima

21
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
i počela da sija u raznim bojama,

22
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
da pulsira ovim bojama.

23
00:00:57,000 --> 00:01:00,000
I kad sam je pogledao, kao da je
smotala svoje ruke ispod sebe,

24
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
uzdižući se u sferičan oblik

25
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
i postala je čokoladne
braon boje sa dve bele pruge.

26
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
Rekao sam: "Bože!" Nikada nisam
video ovako nešto u životu.

27
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
Tako sam se divio nakratko i onda
odlučio da je vreme da je pustim,

28
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
i pustio sam je dole.

29
00:01:13,000 --> 00:01:17,000
Hobotnica je ispala iz mojih ruku i onda
uradila najprokletiju stvar:

30
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
pala je na dno u šljunak

31
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
i - fuu - nestala

32
00:01:22,000 --> 00:01:23,000
tu pred mojim očima.

33
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
I znao sam baš tada,
kad sam imao šest godina,

34
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
da je to životinja o kojoj
želim više da naučim. I jesam.

35
00:01:28,000 --> 00:01:31,000
Otišao sam na koledž i diplomirao
morsku zoologiju,

36
00:01:31,000 --> 00:01:33,000
i onda sam se preselio na Havaje
i upisao specijalizaciju

37
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
na Univerzitetu Havaja.

38
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
I dok sam bio student na Havajima,
radio sam u Vaikiki akvarijumu.

39
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
Akvarijum ima puno
velikih rezervoara sa ribama

40
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
ali ne puno eksponata beskičmenjaka,

41
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
a s obzirom da sam i ja tip
bez kičme, pomislio sam,

42
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
jednostavno ću otići na teren
i prikupiti ove divne životinje

43
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
o kojima sam učio kao student

44
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
i doneću ih i napraviti
detaljne eksponate i izložiti ih.

45
00:01:54,000 --> 00:01:58,000
Ribe u akvarijumima
su bile divne za gledanje,

46
00:01:58,000 --> 00:02:01,000
ali nisu baš reagovale na ljude.

47
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Ali hobotnica jeste.

48
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
Ako biste došetali 
do akvarijuma sa hobotnicom,

49
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
naročito rano ujutru
pre nego što iko stigne,

50
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
hobotnica bi se podigla 
i pogledala vas

51
00:02:09,000 --> 00:02:12,000
i pomislili biste: "Je l' ova stvarno
gleda u mene? Gleda u mene!"

52
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
I došetate ispred akvarijuma.
Onda shvatite

53
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
da ove životinje sve imaju različite ličnosti.

54
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
Neke bi stajale čvrsto na mestu,

55
00:02:20,000 --> 00:02:24,000
druge bi se odšunjale pozadi
i nestale u kamenju,

56
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
a jedna posebno, 
ova neverovatna životinja...

57
00:02:26,000 --> 00:02:29,000
Došao sam do akvarijuma
i ona je samo piljila u mene

58
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
i imala je male rogove
izbačene iznad očiju.

59
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
I prišao sam skroz do akvarijuma -

60
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
bio sam na 7 do 10 centimetara od stakla -

61
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
i hobotnica je sedela na pritki,
na malom kamenu,

62
00:02:38,000 --> 00:02:42,000
i sišla je s kamena i došla
takođe do stakla.

63
00:02:42,000 --> 00:02:45,000
Buljio sam u ovu životinju
udaljenu petnaestak centimetara,

64
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
tada sam mogao da vidim tako blizu;

65
00:02:48,000 --> 00:02:52,000
sada, kad vidim mutno svoje prste,
shvatam da su ti dani davno prošli.

66
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
U svakom slučaju, bili smo tu,
piljeći jedno u drugo

67
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
i ona je posegnula ka dole i
zagrabila šaku šljunka

68
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
i pustila ga u mlaz vode
koji je ulazio u akvarijum

69
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
iz sistema za filtraciju

70
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
i - ćk ćk ćk ćk ćk! - ovaj šljunak
je udarao u staklo i padao dole.

71
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
Posegnula je, uzela još jednu
šaku šljunka, pustila ga

72
00:03:08,000 --> 00:03:11,000
ćk ćk ćk ćk ćk! - ista stvar.

73
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
Onda je podigla još jednu ruku
i ja sam podigao ruku.

74
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
Onda je podigla još jednu ruku
i ja sam podigao još jednu ruku.

75
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
I onda sam shvatio da je hobotnica
pobedila u takmičenju sa rukama,

76
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
jer ja sam ostao bez,
a ona je ostala sa još šest. (Smeh)

77
00:03:23,000 --> 00:03:27,000
Ali jedino kako bih mogao da opišem
ono što sam video tog dana

78
00:03:27,000 --> 00:03:30,000
je da se ova hobotnica igrala,

79
00:03:30,000 --> 00:03:34,000
što je prilično sofisticirano ponašanje
za običnog beskičmenjaka.

80
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
I otprilike na mojoj trećoj godini,

81
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
desila se neobična stvar 
na putu do kancelarije,

82
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
koja je promenila tok mog života.

83
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
Jedan čovek je došao u akvarijum.
To je duga priča ali u osnovi

84
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
on je poslao mene i nekoliko
mojih prijatelja na Južni Pacifik

85
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
da prikupimo životinje za njega

86
00:03:49,000 --> 00:03:52,000
i kad smo odlazili dao nam je dve
16-milimetarske filmske kamere.

87
00:03:52,000 --> 00:03:55,000
Rekao je: "Snimite film o ovoj ekspediciji."

88
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
"OK, nekoliko biologa koji snimaju film -

89
00:03:58,000 --> 00:03:59,000
to će biti interesantno."

90
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
i otišli smo. I uradili smo to,
snimili smo film

91
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
koji je bio verovatno
najgori film ikada snimljen

92
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
u istoriji snimanja filmova,

93
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
ali je bilo super. Tako dobro
sam se zabavljao.

94
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
I sećam se one poslovične
sijalice koja mi se upalila,

95
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
mislio sam: "Čekaj malo.

96
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
Možda mogu ovo da radim stalno.

97
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
Da, biću filmadžija."

98
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
I bukvalno kad sam se vratio
sa tog posla,

99
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
napustio sam školu,
zakačio filmadžijsku pločicu

100
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
i prosto nikad nikom nisam rekao
da nisam znao šta radim.

101
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
Dobro sam se proveo.

102
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
Ono što sam naučio u školi
bilo je stvarno korisno.

103
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
Ako pravite fimove o divljem svetu

104
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
i idete na teren da snimate životinje,

105
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
naročito njihovo ponašanje

106
00:04:32,000 --> 00:04:34,000
pomaže kada imate osnovno predznanje

107
00:04:34,000 --> 00:04:36,000
o tome ko su te životinje,

108
00:04:36,000 --> 00:04:39,000
kako funkcionišu i znate nešto
o njihovom ponašanju.

109
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
Ali ono gde sam stvarno naučio
o hobotnicama

110
00:04:41,000 --> 00:04:43,000
bilo je na terenu, kao filmadžija

111
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
praveći filmove s njima,

112
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
kad vam je omogućeno da provedete
duge vremenske periode

113
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
sa životinjama, gledajući
kako su hobotnice ono što jesu

114
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
u njihovim domovima u okeanu.

115
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
Sećam se kad sam otputovao u Australiju,

116
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
otišao na ostrvo zvano
Ostrvo jednog drveta.

117
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
I očigledno da se evolucija desila

118
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
prilično brzim tempom 
na Ostrvu jednog drveta

119
00:05:02,000 --> 00:05:05,000
između trenutka kada je dobilo ime
i trenutka kada sam ja stigao,

120
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
jer siguran sam da je bilo
najmanje tri drveta

121
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
na tom ostrvu kada smo mi bili tamo.

122
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
U svakom slučaju, jedno drvo
je stajalo baš pored

123
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
prelepog koralnog grebena.

124
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
U stvari tamo se nalazi
jedan uzburkani kanal

125
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
gde se smenjuju plima i oseka,
dvaput dnevno, prilično brzo.

126
00:05:18,000 --> 00:05:19,000
I prelepi greben,

127
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
veoma kompleksan greben,
sa mnoštvom životinja,

128
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
uključujući i puno hobotnica.

129
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
i što nije jedinstvena pojava,

130
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
ali je sigurno, hobotnice u Australiji

131
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
su majstori kamuflaže.

132
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
U stvari,

133
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
evo jedne baš ovde.

134
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
Naš prvi zadatak je bio
da nađemo ova stvorenja

135
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
i to je bio pravi izazov.

136
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
Ali ideja je bila, bili smo tamo mesec dana

137
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
i želeo sam da naviknemo
životinje na nas

138
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
da bismo mogli da vidimo njihovo ponašanje
a da ih ne uznemiravamo.

139
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Tako da smo prvu nedelju uglavnom potrošili

140
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
približavajući se onoliko
blizu koliko smo mogli,

141
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
svakog dana malo bliže,
malo bliže, malo bliže.

142
00:05:51,000 --> 00:05:53,000
I znali ste gde je granica: one bi
počinjale da se grče

143
00:05:53,000 --> 00:05:56,000
i vi biste se povlačili
i vraćali se za par sati.

144
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
I posle prve nedelje,
one su nas ignorisale.

145
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
Bilo je kao: "Nemam pojma šta je ovo
ali mi nije nikakva pretnja."

146
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Pa su nastavljale svojim poslom

147
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
i sa 30 centimetara udaljenosti
gledali smo parenje

148
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
i udvaranje i borbu

149
00:06:07,000 --> 00:06:10,000
i to je prosto neverovatno iskustvo.

150
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
I jedan od najfantastičnijih prikaza

151
00:06:12,000 --> 00:06:14,000
kojeg se sećam, barem vizuelno,

152
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
bilo je ponašanje u toku traženja hrane.

153
00:06:16,000 --> 00:06:18,000
One imaju puno različitih tehnika

154
00:06:18,000 --> 00:06:20,000
koje koriste za traženje hrane,

155
00:06:20,000 --> 00:06:22,000
ali ova konkretna je koristila čulo vida.

156
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
Videle bi koral,

157
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
udaljen oko tri metra

158
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
i počele da se kreću ka tom koralu.

159
00:06:29,000 --> 00:06:33,000
Ne znam da li su videle krabu unutra
ili pomislile da bi mogla biti tamo,

160
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
ali šta god da je, odskočile bi od dna

161
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
proletele kroz vodu i spustile se
tačno na vrh ovog korala

162
00:06:39,000 --> 00:06:41,000
i onda bi opna između pipaka

163
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
potpuno obuhvatila koral

164
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
i pecale bi krabe.

165
00:06:45,000 --> 00:06:48,000
I čim bi krabe dodirnule pipak,
smrkavalo bi im se.

166
00:06:48,000 --> 00:06:50,000
Uvek sam se pitao šta se desilo
ispod te opne.

167
00:06:50,000 --> 00:06:53,000
Pa smo našli način da to utvrdimo
(Smeh)

168
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
i prvi put sam video
taj famozni kljun u akciji.

169
00:06:56,000 --> 00:06:58,000
Bilo je fantastično.

170
00:06:58,000 --> 00:07:01,000
Ako hoćete da pravite puno filmova
o određenoj grupi životinja,

171
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
možda biste takođe izabrali
neku koja je prilično uobičajena.

172
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
I hobotnice to jesu, one žive
u svim okeanima.

173
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
Takođe žive u dubinama.

174
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
I ne mogu da kažem da
su hobotnice odgovorne

175
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
za moje snažno interesovanje

176
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
za ulaženje u podmornice
i odlazak u dubine,

177
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
ali šta god da je slučaj, 
to mi se sviđa.

178
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Ne može da se uporedi
ni sa čim što ste ikada radili.

179
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
Ako ste ikada želeli
da pobegnete od svega

180
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
i vidite nešto što nikad niste videli,

181
00:07:21,000 --> 00:07:23,000
i imate odličnu šansu
da vidite nešto što

182
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
nikad niko nije video,
uđite u podmornicu.

183
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
Popnete se unutra, zatvorite poklopac,
uključite malo kiseonika,

184
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
uključite pročišćivać

185
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
koji uklanja CO2 u vazduhu koji udišete,
i bace vas u more.

186
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Krenuli ste. Nemate
nikakvu vezu sa površinom

187
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
osim prilično čudnog radija.

188
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
I kako idete nadole, veš mašina

189
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
na površini se smiruje.

190
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
I postaje mirno.

191
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Postaje stvarno prijatno.

192
00:07:45,000 --> 00:07:48,000
I kako idete dublje, ta divna, plava
voda u koju su vas poslali

193
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
postaje sve tamnije plava.

194
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
I na kraju je boje lavande

195
00:07:53,000 --> 00:07:56,000
i posle oko jednog kilometra dubine
je tamno crna.

196
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
Sada ste ušli u kraljevstvo

197
00:07:58,000 --> 00:08:01,000
srednjih dubina.

198
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
Mogli biste imati ceo govor

199
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
o stvorenjima koja žive
na srednjim dubinama.

200
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
Dovoljno je reći, 
što se mene tiče,

201
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
da su nesumnjivo najbizarnijeg izgleda

202
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
i najneverovatnijih ponašanja,

203
00:08:14,000 --> 00:08:17,000
životinje koje žive u
zajednici srednjih dubina.

204
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Ali proletećemo pored ove oblasti,

205
00:08:19,000 --> 00:08:22,000
koja čini 95 procenata

206
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
životnog prostora na našoj planeti,

207
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
i otići do srednjeokeanskog grebena,
koji je, ja mislim, još neverovatniji.

208
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
Srednjeokeanski greben je
veliki planinski lanac.

209
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
65.000 kilometara dugačak,
obavija celu zemljinu kuglu.

210
00:08:33,000 --> 00:08:35,000
To su velike planine,
od oko hiljadu metara visine,

211
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
od kojih neke
i po više hiljada metara

212
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
i probijaju se kroz površinu

213
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
stvarajući ostrva
kao što su Havaji.

214
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
Vrh ovog planinskog lanca

215
00:08:43,000 --> 00:08:46,000
se razdvaja napola praveći
dolinu na mestu rascepa.

216
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
I kada zaronite u tu dolinu,
to je mesto gde se dešava akcija

217
00:08:49,000 --> 00:08:52,000
jer bukvalno stotine aktivnih vulkana

218
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
se aktivira u svakom momentu

219
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
svuda duž ovih
65.000 kilometara lanca.

220
00:08:56,000 --> 00:08:59,000
I kako se ove tektonske ploče razdvajaju,

221
00:08:59,000 --> 00:09:02,000
magma, lava kreće nagore
i ispunjava ove otvore,

222
00:09:02,000 --> 00:09:05,000
i vidite zemlju - novu zemlju -

223
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
kako se stvara
pred vašim očima.

224
00:09:07,000 --> 00:09:10,000
I iznad njihovih vrhova je
3.000 do 4.000 metara voda

225
00:09:10,000 --> 00:09:12,000
u kojoj se stvara ogroman pritisak,

226
00:09:12,000 --> 00:09:15,000
terajući vodu nadole kroz pukotine
ka središtu Zemlje

227
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
dok ne stigne 
do komore sa lavom

228
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
gde postaje superzagrejana

229
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
i superzasićena mineralima,

230
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
okreće svoj tok i kreće
nazad ka površini

231
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
izbacuje se iz zemlje kao
gejzir iz Jeloustouna.

232
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
U stvari, cela ova oblast

233
00:09:28,000 --> 00:09:31,000
je kao Nacionalni park Jeloustoun 
sa svim svojim ukrasima.

234
00:09:31,000 --> 00:09:34,000
Ova tečnost iz izvora ima oko
350 stepeni celzijusa.

235
00:09:34,000 --> 00:09:37,000
Voda u okolini je samo
malo iznad tačke mržnjenja.

236
00:09:37,000 --> 00:09:39,000
Tako da se odmah hladi

237
00:09:39,000 --> 00:09:41,000
i ne može više da izdrži u suspenziji

238
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
sav materijal koji je rastvoren

239
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
i on pada na dno
formirajući crni dim.

240
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
I stvaraju se ovi tornjevi,
ovi dimnjaci

241
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
visoki tri, pet ili deset metara.

242
00:09:50,000 --> 00:09:53,000
Svuda duž strana ovih dimnjaka

243
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
je vruće i prepuno života.

244
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
Imate "crne pušače" svuda naokolo

245
00:09:58,000 --> 00:10:00,000
i dimnjake u kojima
se nalaze cevasti crvi

246
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
koji mogu biti dugački 2,5 do 3 metra.

247
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
I iz vrhova ovih cevastih crva

248
00:10:05,000 --> 00:10:07,000
vire ova prelepa crvena pera.

249
00:10:07,000 --> 00:10:10,000
I u spletovima cevastih crva žive

250
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
čitave zajednice životinja:

251
00:10:12,000 --> 00:10:14,000
morskih račića, riba, jastoga, kraba,

252
00:10:14,000 --> 00:10:16,000
školjki i jata zglavkara

253
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
koji igraju ovu opasnu igru

254
00:10:18,000 --> 00:10:21,000
između ključanja na toploti unutra
i smrzavanja napolju.

255
00:10:21,000 --> 00:10:23,000
I za ovaj ceo ekosistem

256
00:10:23,000 --> 00:10:25,000
se čak nije znalo

257
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
do pre 33 godine.

258
00:10:27,000 --> 00:10:30,000
I kompletno je izvrnuo nauku naglavce.

259
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
Naveo je naučnike 
da ponovo razmisle

260
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
gde je život na Zemlji
u stvari počeo.

261
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
Pre otkrića ovih hidrotermalnih izvora,

262
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
za sav život na Zemlji,

263
00:10:40,000 --> 00:10:42,000
verovalo se da je ključ
sunce i fotosinteza.

264
00:10:42,000 --> 00:10:44,000
Ali tamo dole nema sunca,

265
00:10:44,000 --> 00:10:46,000
nema fotosinteze;

266
00:10:46,000 --> 00:10:49,000
hemosintetičko okruženje
je pokretač tamo dole,

267
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
i sve je tako kratkotrajno.

268
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
Mogli biste da snimite ovaj

269
00:10:53,000 --> 00:10:55,000
neverovatni hidrotermalni izvor,

270
00:10:55,000 --> 00:10:58,000
i pomislite da to mora
da je na nekoj drugoj planeti.

271
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
Neverovatno je pomisliti da je
ovo u stvari na zemlji;

272
00:11:00,000 --> 00:11:03,000
Izgleda kao vanzemaljci
i vanzemaljsko okruženje.

273
00:11:03,000 --> 00:11:06,000
Ali vratite se do istog izvora
osam godina kasnije

274
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
i on može da bude potpuno mrtav.

275
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
Bez tople vode.

276
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
Sve životinje su otišle, 
uginule su,

277
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
a dimnjaci su još tu

278
00:11:14,000 --> 00:11:16,000
stvarajući lep grad duhova,

279
00:11:16,000 --> 00:11:18,000
sablasan, jeziv grad duhova,

280
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
ali u suštini lišen životinja naravno.

281
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
ali 15 kilometara niz greben...

282
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
pššš! Neki drugi vulkan eruptira.

283
00:11:25,000 --> 00:11:28,000
I evo potpuno nove zajednice
hidrotermalnog izvora koja je formirana.

284
00:11:28,000 --> 00:11:31,000
Ovakva vrsta života i smrti
zajednice hidrotermalnog izvora

285
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
se dešava svakih 30 ili 40 godina

286
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
duž celog grebena.

287
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
I ta prolazna priroda

288
00:11:37,000 --> 00:11:39,000
zajednice hidrotermalnog izvora

289
00:11:39,000 --> 00:11:41,000
u stvari se ne razlikuje od nekih

290
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
oblasti koje sam video

291
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
za 35 godina putovanja,
praveći filmove.

292
00:11:46,000 --> 00:11:49,000
Gde odem i snimim lepu
sekvencu u zalivu.

293
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
I vratim se, kod kuće sam

294
00:11:51,000 --> 00:11:53,000
i razmišljam: "Okej, šta bih
mogao da snimam...

295
00:11:53,000 --> 00:11:55,000
A! Znam gde mogu to da snimim.

296
00:11:55,000 --> 00:11:57,000
Tu je prelep zaliv, mnogo
korala i stomatopoda."

297
00:11:57,000 --> 00:11:59,000
I dođete tamo i mrtvo je.

298
00:12:00,000 --> 00:12:03,000
Nema korala, alge rastu u njoj
i voda je kao supa od graška.

299
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
Pomislite: "Šta se desilo?"

300
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
I okrenete se

301
00:12:07,000 --> 00:12:09,000
i tamo iza vas je obronak
na kom nastaje naselje

302
00:12:09,000 --> 00:12:12,000
i buldožeri koji premeštaju
gomile zemlje.

303
00:12:12,000 --> 00:12:14,000
I ovamo

304
00:12:14,000 --> 00:12:16,000
niče teren za golf.

305
00:12:16,000 --> 00:12:18,000
A ovo su tropi.

306
00:12:18,000 --> 00:12:20,000
Ovde pada kiša kao luda.

307
00:12:20,000 --> 00:12:23,000
Tako da voda od kiše
teče niz obronak,

308
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
noseći sa sobom
talog sa gradilišta,

309
00:12:25,000 --> 00:12:27,000
i guši koral i ubija ga.

310
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
Đubriva i pesticidi

311
00:12:29,000 --> 00:12:32,000
teku u zaliv sa igrališta za golf -

312
00:12:32,000 --> 00:12:35,000
pesticidi ubijaju sve larve
i male životinje,

313
00:12:35,000 --> 00:12:37,000
đubrivo čini da prelepi plankton procveta -

314
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
i eto supe od graška.

315
00:12:39,000 --> 00:12:42,000
Ali, što je ohrabrujuće, 
video sam upravo suprotno.

316
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
Bio sam u zalivu koji je
bio prilično uništen.

317
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
Pogledao sam ga,
samo sam rekao: "Bljak",

318
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
i otišao da radim na
drugoj strani ostrva.

319
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
Pet godina kasnije, vratite se

320
00:12:51,000 --> 00:12:54,000
i taj isti zaliv je sada divan.
Prelep je.

321
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
Ima korale, ribe svuda naokolo,

322
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
kristalno čistu vodu i kažete:
"Kako se to desilo?"

323
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
Pa, desilo se da ga

324
00:13:01,000 --> 00:13:03,000
je lokalna zajednica oživela.

325
00:13:03,000 --> 00:13:06,000
Prepoznali su šta se dešava
na obronku i zaustavili su to;

326
00:13:06,000 --> 00:13:08,000
doneli su zakone i napravili
potrebne dozvole

327
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
za odgovornu gradnju

328
00:13:10,000 --> 00:13:12,000
i održavanje terena za golf

329
00:13:12,000 --> 00:13:14,000
i zaustavili uticanje 
sedimenata u zaliv,

330
00:13:14,000 --> 00:13:16,000
i zaustavili uticanje hemikalija

331
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
i zaliv se oporavio.

332
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
Okean ima neverovatnu sposobnost

333
00:13:20,000 --> 00:13:23,000
da se oporavi, ako ga
samo ostavimo na miru.

334
00:13:23,000 --> 00:13:25,000
Mislim da je Margaret Mid

335
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
rekla najbolje.

336
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
Rekla je da mala grupa
umnih ljudi

337
00:13:29,000 --> 00:13:31,000
može da promeni svet.

338
00:13:31,000 --> 00:13:34,000
Stvarno, to je jedina stvar
koja je ikad to uspela.

339
00:13:34,000 --> 00:13:36,000
I mala grupa umnih ljudi

340
00:13:36,000 --> 00:13:38,000
je promenila taj zaliv.

341
00:13:38,000 --> 00:13:41,000
Ja sam veliki ljubitelj
samoniklih organizacija.

342
00:13:41,000 --> 00:13:43,000
Bio sam na puno predavanja

343
00:13:43,000 --> 00:13:45,000
gde, na kraju, neizbežno,

344
00:13:45,000 --> 00:13:47,000
jedno od prvih pitanja koje iskrsava je:

345
00:13:47,000 --> 00:13:49,000
"Ali šta mogu ja da uradim?

346
00:13:49,000 --> 00:13:51,000
Ja sam individua.
Ja sam jedna osoba.

347
00:13:51,000 --> 00:13:54,000
I ovi problemi su tako veliki i globalni 
da je to prosto ogromno."

348
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
Dobro pitanje.

349
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
Moj odgovor na to je da ne gledate

350
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
velike, ogromne svetske probleme.

351
00:14:01,000 --> 00:14:03,000
Pogledajte u svoje dvorište.

352
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
Pogledajte u svoje srce u stvari.

353
00:14:06,000 --> 00:14:09,000
Zar nije ono što vas stvarno zanima -
ono gde živite?

354
00:14:09,000 --> 00:14:11,000
I popravite to.

355
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
Napravite lekovitu zonu
u vašem komšiluku

356
00:14:13,000 --> 00:14:15,000
i ohrabrite druge da urade isto.

357
00:14:15,000 --> 00:14:17,000
I možda te lekovite zone
mogu da se pojave na mapi,

358
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
tačkice na mapi.

359
00:14:19,000 --> 00:14:22,000
I u stvari, način na koji
komuniciramo danas

360
00:14:22,000 --> 00:14:25,000
gde Aljaska odmah zna
šta se dešava u Kini,

361
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
na Novom Zelandu su uradili ovo,
u Engleskoj su pokušali da...

362
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
i svako razgovara sa svakim -

363
00:14:29,000 --> 00:14:31,000
to nisu više izolovane tačke na mapi

364
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
to je mreža koju smo napravili.

365
00:14:33,000 --> 00:14:35,000
I možda ove lekovite zone
mogu da počnu da rastu

366
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
i možda čak preklapaju,
i dobre stvari mogu da se dese.

367
00:14:38,000 --> 00:14:41,000
I tako ja odgovaram na to pitanje.

368
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
Pogledajte u sopstveno dvorište,
u stvari, pogledajte u ogledalo.

369
00:14:44,000 --> 00:14:46,000
Šta možete da uradite
što je odgovornije

370
00:14:46,000 --> 00:14:48,000
od onog što činite sada?

371
00:14:48,000 --> 00:14:51,000
I uradite to i proširite glas.

372
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
Životinjske zajednice
hidrotermalnih izvora

373
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
ne mogu mnogo da urade

374
00:14:55,000 --> 00:14:57,000
u vezi sa životom i smrću

375
00:14:57,000 --> 00:15:00,000
koji se dešavaju tamo gde oni žive,
ali mi ovde možemo.

376
00:15:00,000 --> 00:15:03,000
U teoriji, mi razmišljamo,
kao razumna ljudska bića.

377
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
I možemo da pravimo promene
u našem ponašanju

378
00:15:06,000 --> 00:15:09,000
koje će uticati i delovati na okolinu,

379
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
kao oni ljudi koji su
izlečili onaj zaliv.

380
00:15:11,000 --> 00:15:14,000
Silvijina TEDPrize želja

381
00:15:14,000 --> 00:15:17,000
je bila molba da uradimo sve,

382
00:15:17,000 --> 00:15:19,000
sve što možemo,

383
00:15:19,000 --> 00:15:21,000
da izdvojimo, ne tačkice,

384
00:15:21,000 --> 00:15:23,000
nego značajna prostranstva

385
00:15:23,000 --> 00:15:25,000
okeana za zaštitu,

386
00:15:25,000 --> 00:15:27,000
"tačke nade", kako ih je nazvala.

387
00:15:27,000 --> 00:15:30,000
I ja aplaudiram tome.
Glasno aplaudiram tome.

388
00:15:31,000 --> 00:15:34,000
I nadam se da neka
od tih "tačaka nade"

389
00:15:34,000 --> 00:15:36,000
može da bude u dubokom okeanu,

390
00:15:36,000 --> 00:15:39,000
u oblasti koja je kroz istoriju

391
00:15:39,000 --> 00:15:42,000
bila ozbiljno zapostavljena,
ako ne i zlostavljana.

392
00:15:42,000 --> 00:15:44,000
Izraz "baciti s palube"
mi pada na pamet:

393
00:15:44,000 --> 00:15:47,000
"Ako je suviše veliko ili
toksično za deponiju,

394
00:15:47,000 --> 00:15:49,000
baci ga s palube!"

395
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
Nadam se da možemo
takođe da sačuvamo

396
00:15:51,000 --> 00:15:54,000
neke od ovih "tačaka nade" u dubinama.

397
00:15:54,000 --> 00:15:57,000
Ja ne dobijam želju

398
00:15:57,000 --> 00:16:00,000
ali sigurno mogu da kažem

399
00:16:00,000 --> 00:16:02,000
da ću učiniti sve što mogu

400
00:16:02,000 --> 00:16:04,000
da podržim želju Silvije Erl.

401
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
I to činim.

402
00:16:06,000 --> 00:16:08,000
Hvala vam puno.
(Aplauz)