0:00:06.738,0:00:10.329 Tuz suda çözünürken,[br]yağ neden çözünmez? 0:00:10.329,0:00:12.124 Kısa cevap; kimya. 0:00:12.124,0:00:14.328 Bu tatmin edici bir cevap değil, değil mi? 0:00:14.328,0:00:17.442 Tuzun çözünüp yağın [br]çözünmemesinde olduğu gibi 0:00:17.442,0:00:19.152 herhangi bir olayın 0:00:19.152,0:00:21.348 gerçekleşmesinin ardında [br]iki temel sebep var; 0:00:21.348,0:00:23.109 enerji bilimi ve entropi. 0:00:23.489,0:00:25.322 Enerji bilimi temelde 0:00:25.322,0:00:28.203 maddeler arasındaki [br]çekim gücüyle ilgilenir. 0:00:28.203,0:00:31.155 Sudaki tuz veya yağa baktığımızda; 0:00:31.155,0:00:34.152 parçaçıklar arasındaki çekime 0:00:34.152,0:00:36.639 oldukça küçük bir ölçekte 0:00:36.639,0:00:38.180 moleküler seviyede odaklanırız. 0:00:38.180,0:00:39.898 Bu ölçeği söyle açıklayabiliriz; 0:00:39.898,0:00:41.599 bir bardak suda 0:00:41.599,0:00:43.110 evrendeki bilinen yıldızlardan 0:00:43.110,0:00:45.816 daha fazla molekül var. 0:00:45.816,0:00:49.448 Bu moleküllerin tamamı [br]sürekli hareket halinde; 0:00:49.448,0:00:52.460 kıpırdıyor, titriyor ve dönüyor. 0:00:52.460,0:00:54.774 Tüm bu moleküllerin 0:00:54.774,0:00:56.858 bardaktan uçup gitmesini önleyen şey, 0:00:56.858,0:01:00.270 moleküller arasındaki çekim kuvveti. 0:01:01.230,0:01:04.482 Su ve diğer maddeler arasındaki [br]bu çekim gücü, 0:01:04.482,0:01:07.733 enerji bilimi derken kastettiğimiz şey. 0:01:07.733,0:01:09.874 Su moleküllerinin sürekli 0:01:09.874,0:01:11.419 dans ettiğini düşünebilirsiniz. 0:01:11.419,0:01:13.447 Sürekli ve gelişigüzel partner değiştiren 0:01:13.447,0:01:16.501 bir grup dansçı gibi. 0:01:16.501,0:01:19.185 Basitçe söylemek gerekirse, [br]suyun kendisiyle 0:01:19.185,0:01:22.286 etkileşim dengesini aksatmayacak şekilde 0:01:22.298,0:01:24.881 maddelerin suyla [br]etkileşime girebilmesi için 0:01:24.881,0:01:27.230 belli şeylerin suyla [br]neden iyi karıştığını 0:01:27.230,0:01:31.469 bazılarının neden karışmadığını [br]açıklamakta önemli bir rol oynar. 0:01:32.048,0:01:33.912 Entropi temel olarak 0:01:33.912,0:01:36.631 maddelerin ve enerjinin [br]gelişigüzel harekete bağlı olarak 0:01:36.631,0:01:38.503 düzenlenebilme biçimini tanımlar. 0:01:38.503,0:01:41.200 Örneğin, bir odadaki havayı düşünün. 0:01:41.200,0:01:44.062 Uzayda havayı oluşturan 0:01:44.062,0:01:47.990 trilyonlarca taneciğin olası [br]tüm farklı dizilişlerini hayal edin. 0:01:48.131,0:01:49.167 Bu dizilişlerin 0:01:49.167,0:01:52.163 bazılarında oksijen molekülleri şurada 0:01:52.163,0:01:54.814 ve nitrojen molekülleri burada, 0:01:54.814,0:01:55.855 ayrılmış olabilir. 0:01:55.855,0:01:58.230 Fakat bu olası dizilişlerin ötesinde 0:01:58.230,0:02:01.230 bu moleküller birbirleriyle karışır. 0:02:01.230,0:02:03.481 Yani, entropi karışımı destekliyor. 0:02:03.481,0:02:06.334 Enerji bilimi çekici güçlerle ilgileniyor. 0:02:06.334,0:02:08.417 Bu yüzden, eğer çekici güçler mevcutsa, 0:02:08.417,0:02:10.321 bazı dizilişlerin olasılıkları 0:02:10.321,0:02:11.500 geliştirilebilir, 0:02:11.500,0:02:13.780 şeylerin birbirini[br]çektikleri yerlerdekiler. 0:02:13.780,0:02:16.294 Ne olacağını her zaman 0:02:16.294,0:02:18.871 bu iki şeyin dengesi oluşturur. 0:02:18.871,0:02:20.285 Su, moleküler seviyede 0:02:20.285,0:02:22.664 iki hidrojen ve bir oksijen atomundan 0:02:22.664,0:02:25.829 oluşan su moleküllerinden oluşur. 0:02:25.829,0:02:28.497 Sıvı su olarak bu moleküller 0:02:28.497,0:02:30.831 sürekli ve gelişigüzel bir grup dansında, 0:02:30.831,0:02:34.386 buna da hidrojen birleştirme ağı deniyor. 0:02:34.386,0:02:35.771 Entropi, grup dansının 0:02:35.771,0:02:38.018 her zaman devam etmesini destekliyor. 0:02:38.018,0:02:41.124 Su moleküllerinin çizgi dansı [br]yapmasıyla karşılaştırıldığında, 0:02:41.142,0:02:42.349 tüm su moleküllerinin 0:02:42.349,0:02:44.540 kare dans düzenleyebileceği[br]daha fazla yol 0:02:44.550,0:02:45.421 her zaman var. 0:02:45.421,0:02:47.781 Kare dans sürekli devam eder. 0:02:47.781,0:02:50.750 Peki suyun içine tuz koyarsak ne olur? 0:02:50.750,0:02:52.748 Moleküler düzeyde, 0:02:52.748,0:02:55.584 tuz aslında bir tuğla duvarı gibi 0:02:55.584,0:02:57.838 organize olmuş iki farklı iyon, 0:02:57.838,0:03:00.082 klor ve sodyumdan oluşur. 0:03:00.082,0:03:01.502 Dansa, formasyondaki 0:03:01.502,0:03:03.386 büyük bir grup olarak geliyor 0:03:03.386,0:03:05.040 ve başlangıçta yanda oturuyorlar, 0:03:05.040,0:03:07.431 dansa katılmak için 0:03:07.431,0:03:10.272 bireysel iyonlara ayrılmaya isteksizler. 0:03:10.272,0:03:12.456 İçten içe, bu utangaç dansçılar 0:03:12.456,0:03:15.009 birilerinin onları [br]dansa kaldırmasını istiyorlar. 0:03:15.009,0:03:18.233 Bir su, rastgele bunlardan birine çarpıp 0:03:18.233,0:03:21.927 onu grubundan uzaklaştırarak [br]dansa çektiğinde giderler. 0:03:21.983,0:03:23.362 Dansa kalkınca da 0:03:23.362,0:03:24.948 geri dönmezler. 0:03:24.948,0:03:27.352 Tuz iyonlarının eklenmesi 0:03:27.352,0:03:29.412 kare dansa daha fazla 0:03:29.412,0:03:30.790 dans pozisyonu ekler, 0:03:30.790,0:03:33.973 bu yüzden su ile [br]dans etmeleri tercih edilir. 0:03:35.156,0:03:37.119 Bir de yağı ele alalım. 0:03:37.119,0:03:40.850 Yağda, moleküller bir anlamda [br]su ile dans etmekle ilgilenir, bu yüzden 0:03:40.887,0:03:43.138 entropi, dansa katılmalarını destekliyor. 0:03:43.138,0:03:45.193 Sorun şu ki, yağ molekülleri 0:03:45.193,0:03:47.471 devasa balo elbisesi giyiyorlar 0:03:47.471,0:03:50.040 ve su moleküllerinden çok daha büyükler. 0:03:50.040,0:03:52.474 Bu nedenle, bir [br]yağ molekülü piste çıktığında, 0:03:52.474,0:03:55.299 boyutları dansa ve suların katıldığı 0:03:55.299,0:03:56.919 rastgele ortak değişimine, 0:03:56.919,0:03:58.622 dansın çok önemli bir parçasına 0:03:58.622,0:04:00.329 gerçekten zarar verir. 0:04:00.329,0:04:02.885 Üstelik, pek iyi dansçı da değiller. 0:04:02.885,0:04:04.805 Su molekülleri yağ moleküllerini 0:04:04.805,0:04:06.464 dansa dahil etmeye çalışırlar, 0:04:06.464,0:04:08.890 ama sadece elbiseleriyle çarpmaya 0:04:08.890,0:04:11.550 ve dans pistinin tamamını [br]kaplamaya devam ederler. 0:04:11.550,0:04:13.723 Yağ pistten çıktığında [br]suyun dans edebileceği 0:04:13.723,0:04:15.765 daha fazla olanak var, 0:04:15.765,0:04:18.214 bu yüzden sular yağı sıkıştırır 0:04:18.214,0:04:20.803 ve diğerleriyle birlikte [br]kenara geri iter. 0:04:20.803,0:04:22.887 Çok sayıda yağ yan tarafa atıldığında, 0:04:22.887,0:04:24.971 suların ne kadar haksız olduğunu 0:04:24.971,0:04:27.280 ve grup olarak birbirine yapışmaları 0:04:27.280,0:04:29.455 gerektiğini paylaşmak için 0:04:29.455,0:04:31.408 bir araya gelirler. 0:04:31.408,0:04:33.146 Moleküller arasındaki etkileşimler 0:04:33.156,0:04:35.082 ve rastgele hareket ettiklerinde, 0:04:35.082,0:04:37.472 oluşturdukları dizilimler 0:04:37.472,0:04:40.816 karışıp karışmayacaklarını belirler. 0:04:41.216,0:04:43.637 Başka bir deyişle, su ve yağ karışmaz, 0:04:43.637,0:04:47.217 çünkü uyumlu dans partnerleri değiller.