0:00:06.738,0:00:10.329
Czemu sól rozpuszcza się [br]w wodzie, a olej nie?

0:00:10.329,0:00:12.124
Krótko mówiąc, to sprawka chemii,

0:00:12.124,0:00:14.328
ale to niewiele wyjaśnia.

0:00:14.328,0:00:17.442
Wyjaśnienie tych dwóch zjawisk

0:00:17.442,0:00:19.152
sprowadza się do dwóch ważnych przyczyn

0:00:19.152,0:00:21.348
wszelkich zjawisk:

0:00:21.348,0:00:22.281
jest to energetyka i entropia.

0:00:22.281,0:00:23.489
jest to energetyka i entropia.

0:00:23.489,0:00:25.322
Energetyka dotyczy głównie

0:00:25.322,0:00:28.203
sił przyciągania między obiektami.

0:00:28.203,0:00:31.155
Patrząc na olej lub sól w wodzie,

0:00:31.155,0:00:34.152
skupiamy się na siłach [br]między cząsteczkami

0:00:34.152,0:00:36.779
w bardzo małej skali,

0:00:36.779,0:00:38.180
na poziomie cząsteczkowym.

0:00:38.180,0:00:39.898
Aby oddać sens takiej skali,

0:00:39.898,0:00:41.599
w szklance wody

0:00:41.599,0:00:43.110
jest więcej cząstek

0:00:43.110,0:00:45.816
niż znanych gwiazd we wszechświecie.

0:00:45.816,0:00:49.448
Wszystkie cząstki są w ciągłym ruchu,

0:00:49.448,0:00:52.460
poruszają się, wibrują i wirują.

0:00:52.460,0:00:54.774
Prawie żadna z nich

0:00:54.774,0:00:56.858
nie ucieka ze szklanki

0:00:56.858,0:01:00.270
dzięki siłom przyciągania między nimi.

0:01:00.270,0:01:01.230
Siła interakcji

0:01:01.230,0:01:04.482
między wodą a innymi substancjami

0:01:04.482,0:01:07.733
to właśnie energetyka.

0:01:07.733,0:01:09.874
Pomyśl o cząstkach wody,

0:01:09.874,0:01:11.419
zajętych ciągłym tańcem,

0:01:11.419,0:01:13.047
rodzajem tańca na cztery pary,

0:01:13.047,0:01:16.501
gdzie partnerzy wymieniają się losowo.

0:01:16.501,0:01:19.185
Mówiąc prościej, zdolność substancji

0:01:19.185,0:01:20.676
do interakcji z wodą,

0:01:20.676,0:01:22.298
zbilansowana przez jej wpływ na to,

0:01:22.298,0:01:24.881
jak woda reaguje z samą sobą,

0:01:24.881,0:01:27.230
odgrywa ważną rolę w wyjaśnieniu,

0:01:27.230,0:01:29.298
dlaczego pewne substancje

0:01:29.298,0:01:32.033
mieszają się z wodą, a inne nie.

0:01:32.048,0:01:33.912
Entropia opisuje

0:01:33.912,0:01:36.631
rozmieszczenie substancji i energii

0:01:36.631,0:01:38.503
w oparciu o przypadkowe ruchy.

0:01:38.503,0:01:41.200
Pomyśl o powietrzu w pokoju.

0:01:41.200,0:01:44.062
Wyobraź sobie wszystkie możliwe konfiguracje

0:01:44.062,0:01:48.131
bilionów cząstek tworzących powietrze.

0:01:48.131,0:01:49.167
W niektórych ustawieniach

0:01:49.167,0:01:52.163
cząstki tlenu mogą być tutaj,

0:01:52.163,0:01:54.814
a cząstki azotu tam,

0:01:54.814,0:01:55.855
rozdzielone.

0:01:55.855,0:01:58.230
Jednak więcej możliwych ustawień

0:01:58.230,0:02:01.230
mają cząstki zmieszane ze sobą.

0:02:01.230,0:02:03.481
Entropia sprzyja mieszaniu.

0:02:03.481,0:02:06.334
Energetyka radzi sobie z siłami przyciągania.

0:02:06.334,0:02:08.417
Jeśli obecne są siły przyciągania,

0:02:08.417,0:02:10.321
prawdopodobieństwo niektórych układów

0:02:10.321,0:02:11.500
może być zwiększone,

0:02:11.500,0:02:13.780
tam gdzie obiekty się przyciągają.

0:02:13.780,0:02:16.294
To zawsze balans między tymi dwoma siłami

0:02:16.294,0:02:18.871
decyduje o tym, co się stanie.

0:02:18.871,0:02:20.285
Na poziomie cząsteczkowym

0:02:20.285,0:02:22.664
woda składa się z cząstek wody,

0:02:22.664,0:02:25.829
utworzonych z dwóch atomów wodoru [br]i atomu tlenu.

0:02:25.829,0:02:28.497
Jako płynna woda, cząstki te są zaangażowane

0:02:28.497,0:02:30.831
w stały i przypadkowy taniec na cztery pary,

0:02:30.831,0:02:34.386
zwany siecią wiązań wodorowych.

0:02:34.386,0:02:35.771
Entropia sprzyja utrzymywaniu

0:02:35.771,0:02:38.018
tego tańca przez cały czas.

0:02:38.018,0:02:39.314
Zawsze jest więcej sposobów,

0:02:39.314,0:02:41.142
na jakie cząstki wody mogą stanąć

0:02:41.142,0:02:42.349
do tańca na cztery pary,

0:02:42.349,0:02:44.343
porównując do cząstek wody

0:02:44.343,0:02:45.421
tańczących liniowo.

0:02:45.421,0:02:47.781
Taniec na cztery pary ciągle trwa.

0:02:47.781,0:02:50.750
Co się dzieje, gdy dodasz soli do wody?

0:02:50.750,0:02:52.748
Na poziomie cząsteczkowym,

0:02:52.748,0:02:55.584
sól składa się z dwóch różnych jonów,

0:02:55.584,0:02:57.838
chloru i sodu,

0:02:57.838,0:03:00.082
ułożonych niczym mur.

0:03:00.082,0:03:01.502
Pokazują się w tańcu

0:03:01.502,0:03:03.386
jako duża, uformowana grupa.

0:03:03.386,0:03:05.040
Początkowo siedzą z boku,

0:03:05.040,0:03:07.431
nieśmiali i niechętni do podziału,

0:03:07.431,0:03:10.272
aby przyłączyć się do tańca.

0:03:10.272,0:03:12.456
Ale w sekrecie, ci nieśmiali tancerze

0:03:12.456,0:03:15.009
potrzebują zaproszenia do zabawy.

0:03:15.009,0:03:18.233
Kiedy woda wpadnie na nich przypadkiem

0:03:18.233,0:03:20.817
i odciągnie jednego z dala od grupy - idą.

0:03:20.817,0:03:21.983
i odciągnie jednego z dala od grupy - idą.

0:03:21.983,0:03:23.362
Jak już raz zatańczą, nie wracają.

0:03:23.362,0:03:24.948
Jak już raz zatańczą, nie wracają.

0:03:24.948,0:03:27.352
Dodatek jonów soli

0:03:27.352,0:03:29.412
daje więcej tanecznych możliwości

0:03:29.412,0:03:30.790
w tańcu na cztery pary,

0:03:30.790,0:03:33.973
co czyni go bardziej atrakcyjnym.

0:03:35.156,0:03:37.119
Teraz zajmijmy się olejem.

0:03:37.119,0:03:39.800
Cząstki oleju są zainteresowane

0:03:39.800,0:03:40.887
tańcami z wodą,

0:03:40.887,0:03:43.138
więc entropia zachęca je[br]do przyłączenia się.

0:03:43.138,0:03:45.193
Problem w tym, że cząstki oleju

0:03:45.193,0:03:47.471
noszą ogromne suknie balowe

0:03:47.471,0:03:50.040
i są o niebo większe niż cząstki wody.

0:03:50.040,0:03:52.474
Kiedy cząstki oleju zaczną tańczyć,

0:03:52.474,0:03:55.299
ich rozmiar jest uciążliwy

0:03:55.299,0:03:56.919
przy wymianie partnerów wody,

0:03:56.919,0:03:58.622
ważnej części tańca.

0:03:58.622,0:04:00.329
ważnej części tańca.

0:04:00.329,0:04:02.885
W dodatku oleje tańczą słabo.

0:04:02.885,0:04:04.805
Cząstki wody próbują wciągnąć

0:04:04.805,0:04:06.464
je do tańca,

0:04:06.464,0:04:08.890
ale tylko odbijają się od ich sukien

0:04:08.890,0:04:11.550
zajmujących całą przestrzeń parkietu.

0:04:11.550,0:04:13.723
Wodzie lepiej się tańczy,

0:04:13.723,0:04:15.765
kiedy olej schodzi z parkietu,

0:04:15.765,0:04:18.214
więc woda spycha olej

0:04:18.214,0:04:20.803
na ławkę z pozostałymi.

0:04:20.803,0:04:22.887
Niebawem grupa olejów

0:04:22.887,0:04:24.971
tłoczy się na boku,

0:04:24.971,0:04:27.280
użalając się wspólnie

0:04:27.280,0:04:29.455
na nieuczciwe zachowanie wody

0:04:29.455,0:04:31.408
i trzymają w grupie.

0:04:31.408,0:04:32.746
Czyli to właśnie kombinacja

0:04:32.746,0:04:35.082
interakcji między cząstkami

0:04:35.082,0:04:37.472
i możliwych konfiguracji

0:04:37.472,0:04:38.890
podczas swobodnego ruchu

0:04:38.890,0:04:41.216
dyktuje im, czy mogą się mieszać.

0:04:41.216,0:04:43.637
Innymi słowy, woda i olej [br]nie mieszają się,

0:04:43.637,0:04:47.217
bo nie tworzą dobrej pary tanecznej.