[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.07,0:00:10.27,Default,,0000,0000,0000,,Czas gramatyczny to sposób,\Nw jaki języki mówią o czasie
Dialogue: 0,0:00:10.27,0:00:12.73,Default,,0000,0000,0000,,bez wymieniania konkretnego czasu,
Dialogue: 0,0:00:12.73,0:00:17.01,Default,,0000,0000,0000,,przez modyfikację czasownika, \Naby określić, kiedy czynność ma miejsce.
Dialogue: 0,0:00:17.01,0:00:20.48,Default,,0000,0000,0000,,Ile jest czasów w takim\Njęzyku jak angielski?
Dialogue: 0,0:00:20.48,0:00:22.68,Default,,0000,0000,0000,,Z początku, odpowiedź \Nwydaje się oczywista:
Dialogue: 0,0:00:22.68,0:00:23.58,Default,,0000,0000,0000,,jest przeszłość,
Dialogue: 0,0:00:23.58,0:00:24.38,Default,,0000,0000,0000,,teraźniejszość
Dialogue: 0,0:00:24.38,0:00:25.80,Default,,0000,0000,0000,,i przyszłość.
Dialogue: 0,0:00:25.80,0:00:28.36,Default,,0000,0000,0000,,Ale dzięki aspektowi czasownika
Dialogue: 0,0:00:28.36,0:00:32.03,Default,,0000,0000,0000,,każdy z tych okresów w czasie \Nulega dalszym podziałom.
Dialogue: 0,0:00:32.03,0:00:34.14,Default,,0000,0000,0000,,Są cztery rodzaje aspektu czasownika.
Dialogue: 0,0:00:34.14,0:00:36.56,Default,,0000,0000,0000,,W aspekcie postępującym
Dialogue: 0,0:00:36.56,0:00:39.88,Default,,0000,0000,0000,,czynności wciąż trwają \Nw momencie wypowiedzi.
Dialogue: 0,0:00:39.88,0:00:43.90,Default,,0000,0000,0000,,Aspekt dokonany opisuje \Nczynności zakończone.
Dialogue: 0,0:00:43.90,0:00:46.44,Default,,0000,0000,0000,,Aspekt dokonany ciągły to połączenie,
Dialogue: 0,0:00:46.44,0:00:49.97,Default,,0000,0000,0000,,opisujące zakończoną część \Ntrwającej czynności.
Dialogue: 0,0:00:49.97,0:00:52.45,Default,,0000,0000,0000,,Wreszcie mamy aspekt neutralny,
Dialogue: 0,0:00:52.45,0:00:55.94,Default,,0000,0000,0000,,podstawową formę czasu przeszłego,\Nteraźniejszego i przyszłego,
Dialogue: 0,0:00:55.94,0:00:59.94,Default,,0000,0000,0000,,gdzie nie wiadomo, czy chodzi\No czynność ciągłą czy zakończoną.
Dialogue: 0,0:00:59.94,0:01:03.62,Default,,0000,0000,0000,,Trochę trudno za tym nadążyć,\Nwięc zobaczmy, jak działa to w praktyce.
Dialogue: 0,0:01:03.62,0:01:06.83,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że koledzy mówią,\Nże byli na tajnej misji morskiej,
Dialogue: 0,0:01:06.83,0:01:09.57,Default,,0000,0000,0000,,aby zebrać dowody istnienia\Ntajemniczego morskiego stwora.
Dialogue: 0,0:01:09.57,0:01:12.59,Default,,0000,0000,0000,,Czasownik osadza ramę\Nodniesienia w przeszłości,
Dialogue: 0,0:01:12.59,0:01:15.07,Default,,0000,0000,0000,,ale w tym zakresie istnieje wiele opcji.
Dialogue: 0,0:01:15.07,0:01:17.94,Default,,0000,0000,0000,,Koledzy mogli powiedzieć,\Nże potwór zaatakował ich łódkę
Dialogue: 0,0:01:17.94,0:01:20.62,Default,,0000,0000,0000,,- to czas przeszły prosty, \Nnajbardziej ogólny aspekt,
Dialogue: 0,0:01:20.62,0:01:23.29,Default,,0000,0000,0000,,który nie daje żadnych wyjaśnień.
Dialogue: 0,0:01:23.29,0:01:25.58,Default,,0000,0000,0000,,Spali, kiedy się to wydarzyło
Dialogue: 0,0:01:25.58,0:01:29.01,Default,,0000,0000,0000,,- ciągła czynność, \Ntrwająca w danym momencie.
Dialogue: 0,0:01:29.01,0:01:32.39,Default,,0000,0000,0000,,Mogli też dodać, że wyruszyli z Nantucket,
Dialogue: 0,0:01:32.39,0:01:35.34,Default,,0000,0000,0000,,aby opisać czynność zakończoną uprzednio.
Dialogue: 0,0:01:35.34,0:01:38.09,Default,,0000,0000,0000,,Jest to przykład czasu zaprzeszłego.
Dialogue: 0,0:01:38.09,0:01:41.20,Default,,0000,0000,0000,,Albo że żeglowali od trzech tygodni,
Dialogue: 0,0:01:41.20,0:01:44.39,Default,,0000,0000,0000,,coś co trwało aż do tego momentu.
Dialogue: 0,0:01:44.39,0:01:48.56,Default,,0000,0000,0000,,W teraźniejszości mówią ci,\Nże wciąż poszukują potwora
Dialogue: 0,0:01:48.56,0:01:50.94,Default,,0000,0000,0000,,- jest to czynność w czasie\Nteraźniejszym prostym.
Dialogue: 0,0:01:50.94,0:01:55.71,Default,,0000,0000,0000,,Może przygotowują się do następnej\Nmisji w trakcie opowiadania
Dialogue: 0,0:01:55.71,0:02:00.16,Default,,0000,0000,0000,,i właśnie zbudowali specjalną łódź \Npodwodną - jest to ukończona czynność.
Dialogue: 0,0:02:00.16,0:02:04.80,Default,,0000,0000,0000,,W dodatku, jeżeli badają\Ndoniesienia o stworzeniu
Dialogue: 0,0:02:04.80,0:02:08.27,Default,,0000,0000,0000,,to robią to już od pewnego\Nczasu, także teraz
Dialogue: 0,0:02:08.27,0:02:11.47,Default,,0000,0000,0000,,- czas przeszło-teraźniejszy postępujący.
Dialogue: 0,0:02:11.47,0:02:13.72,Default,,0000,0000,0000,,Co kryje następna misja?
Dialogue: 0,0:02:13.72,0:02:18.14,Default,,0000,0000,0000,,Wiesz, że się jeszcze nie odbyła,\Ngdyż wyruszą w następnym tygodniu
Dialogue: 0,0:02:18.14,0:02:19.60,Default,,0000,0000,0000,,- czas przyszły prosty.
Dialogue: 0,0:02:19.60,0:02:22.73,Default,,0000,0000,0000,,Będą szukać nieuchwytnego stworzenia
Dialogue: 0,0:02:22.73,0:02:25.90,Default,,0000,0000,0000,,- czynność rozciągnięta w czasie.
Dialogue: 0,0:02:25.90,0:02:30.31,Default,,0000,0000,0000,,Opowiadają, że za miesiąc łódź podwodna \Ndotrze do niezbadanych głębin.
Dialogue: 0,0:02:30.31,0:02:32.28,Default,,0000,0000,0000,,Jest to zdecydowana prognoza o czymś,
Dialogue: 0,0:02:32.28,0:02:35.72,Default,,0000,0000,0000,,co zostanie osiągnięte\Nprzed określonym terminem w przyszłości,
Dialogue: 0,0:02:35.72,0:02:39.06,Default,,0000,0000,0000,,kiedy to będą podróżowali\Nod trzech tygodni
Dialogue: 0,0:02:39.06,0:02:41.41,Default,,0000,0000,0000,,- czas zaprzyszły postępujący.
Dialogue: 0,0:02:41.41,0:02:44.01,Default,,0000,0000,0000,,Czasy gramatyczne uczą przede wszystkim,
Dialogue: 0,0:02:44.01,0:02:47.63,Default,,0000,0000,0000,,że każde zdanie ma miejsce\Nw konkretnym momencie,
Dialogue: 0,0:02:47.63,0:02:50.90,Default,,0000,0000,0000,,czy to w przeszłości,\Nteraźniejszości czy przyszłości.
Dialogue: 0,0:02:50.90,0:02:54.16,Default,,0000,0000,0000,,Aspekt informuje o stanie czynności
Dialogue: 0,0:02:54.16,0:02:56.37,Default,,0000,0000,0000,,w momencie opowiadania.
Dialogue: 0,0:02:56.37,0:03:00.06,Default,,0000,0000,0000,,W sumie w języku angielskim\Ndaje nam to dwanaście możliwości.
Dialogue: 0,0:03:00.06,0:03:01.94,Default,,0000,0000,0000,,A co z innymi językami?
Dialogue: 0,0:03:01.94,0:03:03.22,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre, jak francuski,
Dialogue: 0,0:03:03.22,0:03:04.08,Default,,0000,0000,0000,,swahili
Dialogue: 0,0:03:04.08,0:03:07.07,Default,,0000,0000,0000,,i rosyjski stosują podobne\Npodejście, co angielski.
Dialogue: 0,0:03:07.07,0:03:09.81,Default,,0000,0000,0000,,Inne opisują i dzielą czas inaczej.
Dialogue: 0,0:03:09.81,0:03:12.98,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre mają mniej czasów\Ngramatycznych, jak japoński,
Dialogue: 0,0:03:12.98,0:03:16.73,Default,,0000,0000,0000,,który wyróżnia tylko czas\Nprzeszły i teraźniejszo-przyszły.
Dialogue: 0,0:03:16.73,0:03:18.48,Default,,0000,0000,0000,,Języki buli i tukang besi
Dialogue: 0,0:03:18.48,0:03:21.74,Default,,0000,0000,0000,,odróżniają tylko\Nprzyszłość i nie-przyszłość,
Dialogue: 0,0:03:21.74,0:03:26.19,Default,,0000,0000,0000,,a chiński mandaryński nie ma\Nżadnych czasów, jedynie aspekt.
Dialogue: 0,0:03:26.19,0:03:31.62,Default,,0000,0000,0000,,Z drugiej strony języki takie jak yagwa\Nrozdzielają czas przeszły na wiele stopni,
Dialogue: 0,0:03:31.62,0:03:35.60,Default,,0000,0000,0000,,w zależności od tego ile godzin, tygodni\Nczy lat temu coś się wydarzyło.
Dialogue: 0,0:03:35.60,0:03:39.59,Default,,0000,0000,0000,,W innych czasy są przeplatane z trybami,\Nktóre wyrażają pilność,
Dialogue: 0,0:03:39.59,0:03:40.71,Default,,0000,0000,0000,,potrzebę
Dialogue: 0,0:03:40.71,0:03:42.90,Default,,0000,0000,0000,,czy prawdopodobieństwo wydarzeń.
Dialogue: 0,0:03:42.90,0:03:45.97,Default,,0000,0000,0000,,To sprawia, że tłumaczenie\Njest trudne, ale nie niemożliwe.
Dialogue: 0,0:03:45.97,0:03:50.22,Default,,0000,0000,0000,,Użytkownicy większości języków bez pewnych\Nczasów mogą wyrazić to samo znaczenie
Dialogue: 0,0:03:50.22,0:03:53.77,Default,,0000,0000,0000,,za pomocą czasowników posiłkowych
Dialogue: 0,0:03:53.77,0:03:55.88,Default,,0000,0000,0000,,czy przez dookreślenie czasu.
Dialogue: 0,0:03:55.88,0:03:58.08,Default,,0000,0000,0000,,Czy odmienności między językami
Dialogue: 0,0:03:58.08,0:04:01.99,Default,,0000,0000,0000,,są tylko różnymi sposobami opisu\Ntej samej fundamentalnej rzeczywistości?
Dialogue: 0,0:04:01.99,0:04:06.62,Default,,0000,0000,0000,,Czy może te zróżnicowane struktury\Nodzwierciedlają różne sposoby myślenia
Dialogue: 0,0:04:06.62,0:04:08.34,Default,,0000,0000,0000,,o świecie, a nawet o samym czasie?
Dialogue: 0,0:04:08.34,0:04:12.09,Default,,0000,0000,0000,,I jeśli tak, to jak jeszcze\Nmożna postrzegać czas?