WEBVTT

00:00:00.360 --> 00:00:02.576
Šest ujutro je,

00:00:02.600 --> 00:00:03.920
mrkli mrak napolju.

00:00:04.640 --> 00:00:07.856
Moj 14-godišnji sin 
čvrsto spava u svom krevetu,

00:00:07.880 --> 00:00:10.960
spava nemirnim i dubokim snom 
jednog tinejdžera.

00:00:12.000 --> 00:00:15.976
Palim svetlo i fizički prodrmam 
jadnog dečaka da se probudi,

00:00:16.000 --> 00:00:18.616
jer znam da je,
kao kada odlepljujete flaster,

00:00:18.640 --> 00:00:20.576
bolje to brzo uraditi.

NOTE Paragraph

00:00:20.600 --> 00:00:22.256
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:00:22.280 --> 00:00:27.016
Imam prijateljicu koja viče: „Požar!"
samo da probudi svog uspavanog tinejdžera.

00:00:27.040 --> 00:00:29.016
I još jednu kojoj je sve dozlogrdilo

00:00:29.040 --> 00:00:31.896
da je morala da poliva 
hladnu vodu na sinovu glavu

00:00:31.920 --> 00:00:33.840
samo da bi ga izvukla iz kreveta.

00:00:34.600 --> 00:00:36.336
Zvuči surovo...

00:00:36.360 --> 00:00:38.160
ali možda poznato?

NOTE Paragraph

00:00:39.600 --> 00:00:42.456
Svakog jutra se pitam:

00:00:42.480 --> 00:00:44.056
„Kako mogu,

00:00:44.080 --> 00:00:45.816
znajući ono što znam

00:00:45.840 --> 00:00:48.256
i radeći svoj posao,

00:00:48.280 --> 00:00:50.280
ovo da radim svom rođenom sinu?"

00:00:51.040 --> 00:00:52.336
Vidite,

00:00:52.360 --> 00:00:54.056
ja istražujem san.

NOTE Paragraph

00:00:54.080 --> 00:00:56.256
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:00:56.280 --> 00:00:58.096
Tako da znam jako puno o snu

00:00:58.120 --> 00:01:00.816
i posledicama nedostatka sna.

00:01:00.840 --> 00:01:04.936
Znam da svom sinu uskraćujem san
koji mu je kao tinejdžeru koji brzo raste

00:01:04.959 --> 00:01:06.840
očajnički potreban.

00:01:07.360 --> 00:01:09.616
Takođe znam da mu buđenjem

00:01:09.640 --> 00:01:14.296
satima pre nego što mu 
njegov biološki sat kaže da je spreman

00:01:14.320 --> 00:01:16.720
bukvalno kradem snove,

00:01:17.400 --> 00:01:23.176
vrstu sna najviše povezanu
sa učenjem, konsolidacijom pamćenja

00:01:23.200 --> 00:01:25.040
i obradom osećanja.

NOTE Paragraph

00:01:25.760 --> 00:01:28.640
Ali nije samo mom detetu uskraćen san.

00:01:29.760 --> 00:01:33.520
Epidemija uskraćivanja sna vlada
među američkim tinejdžerima.

00:01:34.360 --> 00:01:38.856
Samo jedan od deset dobija 
8 - 10 sati sna svake noći

00:01:38.880 --> 00:01:42.080
kao što preporučuju naučnici i pedijatri.

00:01:43.280 --> 00:01:45.016
Ako mislite u sebi:

00:01:45.040 --> 00:01:48.296
„Dobro je, moje dete dobija osam sati",

00:01:48.320 --> 00:01:49.536
zapamtite,

00:01:49.560 --> 00:01:53.056
osam sati je proporučeni minimum.

00:01:53.080 --> 00:01:55.136
Jedva da ste položili.

00:01:55.160 --> 00:01:58.000
Osam sati je kao trojka u đačkoj knjižici.

NOTE Paragraph

00:01:58.960 --> 00:02:01.800
Mnogi faktori doprinose ovoj epidemiji,

00:02:02.600 --> 00:02:07.136
ali glavni faktor koji sprečava
tinejdžere da dobiju potreban san

00:02:07.160 --> 00:02:09.479
je, u stvari, stvar javne politike.

00:02:10.160 --> 00:02:14.040
Ne hormona,
društvenog života ili Snepčeta.

00:02:15.520 --> 00:02:16.776
Širom države,

00:02:16.800 --> 00:02:21.656
mnoge škole počinju oko 7:30 ili ranije,

00:02:21.680 --> 00:02:25.776
uprkos činjenici da 
glavne medicinske organizacije preporučuju

00:02:25.800 --> 00:02:30.240
da nastava od šestog razreda
do kraja srednje škole ne kreće pre 8:30.

00:02:31.240 --> 00:02:35.376
Politike o ranom početku 
imaju direktan uticaj na koliko -

00:02:35.400 --> 00:02:39.400
ili zaista na koliko malo sna 
američki tinejdžeri dobijaju.

NOTE Paragraph

00:02:40.520 --> 00:02:44.416
One takođe dovode tinejdžere
i njihove roditelje

00:02:44.440 --> 00:02:48.520
u bitku sa njihovim sopstvenim telima
koju u osnovi ne mogu dobiti.

00:02:49.360 --> 00:02:51.176
Oko puberteta,

00:02:51.200 --> 00:02:54.936
tinejdžeri doživljavaju 
odlaganje svog biološkog sata,

00:02:54.960 --> 00:02:58.640
koji određuje kada se osećamo 
najbudniji i najpospaniji.

00:02:59.520 --> 00:03:03.160
Na ovo delimično utiče promena 
u oslobađanju hormona melatonina.

00:03:04.080 --> 00:03:09.616
Tela tinejdžera čekaju da počnu 
oslobađanje melatonina do oko 23:00,

00:03:09.640 --> 00:03:13.960
što je dva sata kasnije nego što vidimo
kod odraslih ili mlađe dece.

00:03:15.840 --> 00:03:21.856
Ovo znači da je buđenje tinejdžera 
u 6:00 biološki isto

00:03:21.880 --> 00:03:24.840
buđenju odrasle osobe u 4:00.

00:03:25.760 --> 00:03:29.736
Onim nesrećnim danima 
kada ja moram da ustanem u 4:00,

00:03:29.760 --> 00:03:31.096
zombi sam.

00:03:31.120 --> 00:03:32.856
Funkcionalno beskorisna.

00:03:32.880 --> 00:03:34.496
Ne mogu pravilno da razmišljam,

00:03:34.520 --> 00:03:36.016
razdražljiva sam,

00:03:36.040 --> 00:03:38.480
i verovatno ne bih trebala da vozim auto.

00:03:39.680 --> 00:03:43.800
Ali američki tinejdžeri se ovako osećaju
svakog školskog dana.

00:03:44.280 --> 00:03:47.296
U stvari, mnoge, recimo,

00:03:47.320 --> 00:03:51.656
neprijatne osobine 
koje pripisujemo tinejdžerskom dobu:

00:03:51.680 --> 00:03:55.096
ćudljivost, razdražljivost,
lenjost, depresija

00:03:55.120 --> 00:03:58.000
su možda posledica 
hroničnog uskraćivanja sna.

00:03:58.970 --> 00:04:01.906
Za mnoge tinejdžere koji se bore
sa hroničnim nedostatkom sna,

00:04:01.906 --> 00:04:07.336
način na koji to nadoknađuju je 
unošenje velikih količina kofeina

00:04:07.360 --> 00:04:09.536
u obliku velikih frapućina,

00:04:09.560 --> 00:04:11.400
ili energetskih napitaka i žestine.

00:04:12.080 --> 00:04:13.296
U suštini,

00:04:13.320 --> 00:04:19.320
imamo celu populaciju
umorne ali prestimulisane omladine.

NOTE Paragraph

00:04:21.600 --> 00:04:25.216
Pobornici početka nastave 
koji omogućava duži san

00:04:25.240 --> 00:04:28.776
znaju da je mladost period 
dramatičnog razvoja mozga,

00:04:28.800 --> 00:04:30.856
naročito onih delova mozga

00:04:30.880 --> 00:04:34.416
koji su odgovorni
za procese razmišljanja na višem nivou,

00:04:34.440 --> 00:04:38.720
uključujući rasuđivanje, rešavanje 
problema i dobro prosuđivanje.

00:04:39.320 --> 00:04:42.456
Drugim rečima, baš ona vrsta 
moždane aktivnosti koja je odgovorna

00:04:42.480 --> 00:04:47.056
za zauzdavanje onih impulsivnih
i često rizičnih ponašanja

00:04:47.080 --> 00:04:50.016
koja su toliko karakteristična za mladost

00:04:50.040 --> 00:04:53.800
i toliko zastrašujuća za nas, 
roditelje tinejdžera.

00:04:54.600 --> 00:04:56.496
Oni znaju, kao i svi mi,

00:04:56.520 --> 00:04:58.936
da kada tinejdžeri ne dobiju potreban san,

00:04:58.960 --> 00:05:02.096
njihovi mozgovi, njihova tela
i ponašanje trpe

00:05:02.120 --> 00:05:04.760
i trenutne i trajne posledice.

00:05:05.280 --> 00:05:07.096
Ne mogu da se koncentrišu,

00:05:07.120 --> 00:05:09.016
pažnja im drastično opada

00:05:09.040 --> 00:05:13.450
i mnogi će čak pokazivati znake ponašanja
slične hipekinetskom poremećaju.

NOTE Paragraph

00:05:14.320 --> 00:05:18.736
Ali posledice gubitka sna kod tinejdžera
prevazilaze granice učionice,

00:05:18.760 --> 00:05:22.376
i nažalost doprinose mnogim 
problemima duševnog zdravlja

00:05:22.400 --> 00:05:25.096
koji se umnogostručuju u mladosti,

00:05:25.120 --> 00:05:26.936
uključujući narkomaniju, alkoholizam,

00:05:26.960 --> 00:05:29.440
depresiju i samoubistvo.

00:05:30.390 --> 00:05:31.740
U našem radu sa tinejdžerima


00:05:31.740 --> 00:05:34.000
iz Objedinjenog školskog okruga
u Los Anđelesu,

00:05:34.000 --> 00:05:35.816
otkrili smo 55% veću verovatnoću

00:05:35.840 --> 00:05:40.040
da su tinejdžeri sa poremećajima sna
pili alkohol u prethodnom mesecu.

00:05:41.080 --> 00:05:44.976
Drugo istraživanje 
sa preko 30.000 srednjoškolaca

00:05:45.000 --> 00:05:48.576
je otkrilo da je 
za svaki izgubljeni sat sna

00:05:48.600 --> 00:05:52.320
postojalo povećanje od 38% 
u osećanju tuge ili beznadežnosti

00:05:53.400 --> 00:05:57.280
i povećanje od 58%
u pokušajima samoubistva kod tinejdžera.

00:05:58.600 --> 00:06:00.856
I ako to nije dovoljno,

00:06:00.880 --> 00:06:03.416
tinejdžeri koji preskaču san 
imaju povećani rizik

00:06:03.440 --> 00:06:07.496
za mnoštvo fizičkih zdravstvenih problema
koji muče našu državu

00:06:07.520 --> 00:06:11.600
uključujući gojaznost, 
bolesti srca i dijabetes.

00:06:12.760 --> 00:06:15.656
Postoji i rizik stavljanja 
neispavanog tinejdžera

00:06:15.680 --> 00:06:18.216
sa sveže odštampanom vozačkom dozvolom

00:06:18.240 --> 00:06:19.520
za volan.

00:06:20.160 --> 00:06:24.656
Istraživanja su pokazala da je 
pet ili manje sati sna dnevno

00:06:24.680 --> 00:06:30.360
isto kao i voziti sa alkoholom u krvi
iznad zakonske granice.

NOTE Paragraph

00:06:35.980 --> 00:06:38.696
Pobornici početka nastave 
koji omogućava duži san

00:06:38.720 --> 00:06:40.776
i istraživači u ovoj oblasti

00:06:40.800 --> 00:06:42.976
su došli do izvanrednih rezultata

00:06:43.000 --> 00:06:46.896
koji ukazuju na izvanredne prednosti
kasnijeg početka.

00:06:46.920 --> 00:06:49.216
Rezultati su nedvosmisleni,

00:06:49.240 --> 00:06:50.936
i kao stručnjak za san,

00:06:50.960 --> 00:06:53.680
retko mogu da govorim 
sa takvom sigurnošću.

00:06:55.160 --> 00:06:58.976
Tinejdžeri iz okruga 
sa kasnijim početkom dobijaju više sna.

00:06:59.000 --> 00:07:02.496
Za nevernike koji možda misle 
da ako škola počinje kasnije,

00:07:02.520 --> 00:07:04.590
tinejdžeri će jednostavno
ostati duže budni,

00:07:04.920 --> 00:07:06.176
istina je,

00:07:06.200 --> 00:07:08.136
vreme odlaska u krevet ostaje isto,

00:07:08.160 --> 00:07:10.416
ali vreme ustajanja se produžuje

00:07:10.440 --> 00:07:12.600
dovodeći do više sna.

00:07:13.360 --> 00:07:15.736
Veće su šanse da će doći u školu;

00:07:15.760 --> 00:07:19.656
izostanci su se smanjili za 25% 
u jednom okrugu.

00:07:19.680 --> 00:07:22.256
I manje su šanse da
će napustiti školu.

00:07:22.280 --> 00:07:25.776
Ne iznenađuje činjenica
da imaju bolje ocene.

NOTE Paragraph

00:07:25.800 --> 00:07:30.430
Ovo daje stvarne implikacije
za smanjenje razlika u uspehu.

00:07:30.430 --> 00:07:33.256
Rezultati na standardnim testovima
iz matematike i čitanja

00:07:33.280 --> 00:07:35.720
se poboljšavaju za 2 - 3 procentnih poena.

00:07:36.320 --> 00:07:41.896
To je moćno kao i smajenje broja učenika
u razredu za jednu trećinu

00:07:41.920 --> 00:07:45.096
ili zamena osrednjeg nastavnika u učionici

00:07:45.120 --> 00:07:47.280
zaista izuzetnim nastavnikom.

00:07:48.440 --> 00:07:50.976
Njihovo duševno
i fizičko zdravlje se poboljšava

00:07:51.000 --> 00:07:53.336
i njihove porodice su čak srećnije.

00:07:53.360 --> 00:07:58.176
Kome ne bi prijalo malo više prijatnosti
od naših tinejdžera

00:07:58.200 --> 00:08:00.160
i malo manje mrzovolje?

00:08:01.040 --> 00:08:02.896
Čak su i njihove zajednice bezbednije

00:08:02.920 --> 00:08:05.456
jer se broj sudara smanjuje,

00:08:05.480 --> 00:08:08.320
smanjenje od 70% u jednom okrugu.

NOTE Paragraph

00:08:09.400 --> 00:08:11.816
S obzirom na ove izvanredne prednosti,

00:08:11.840 --> 00:08:13.176
možda biste pomislili:

00:08:13.200 --> 00:08:15.896
pa, ovo je prosto, zar ne?

00:08:15.920 --> 00:08:20.200
Zašto onda kao društvo
nismo uradili pravu stvar?

00:08:21.680 --> 00:08:25.240
Često razlog protiv kasnijeg početka
izleda otprilike ovako:

00:08:25.910 --> 00:08:28.436
„Zašto bismo odlagali
početak nastave za tinejdžere?

00:08:28.436 --> 00:08:31.540
Moramo ih očvrsnuti
da bi bili spremni za stvaran svet!"

00:08:32.200 --> 00:08:35.020
Ali to je kao da 
roditelju dvogodišnjaka kažete:

00:08:35.020 --> 00:08:36.736
„Ne dajte Džoniju
da spava preko dana

00:08:36.736 --> 00:08:39.056
ili neće biti spreman za obdanište."

NOTE Paragraph

00:08:39.080 --> 00:08:40.280
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:08:41.880 --> 00:08:45.776
Odlaganje početka takođe predstavlja
mnoge logističke probleme.

00:08:45.800 --> 00:08:48.176
Ne samo za đake i njihove porodice

00:08:48.200 --> 00:08:50.576
već i za zajednice u celini.

00:08:50.600 --> 00:08:52.176
Ažuriranje autobuskih linija,

00:08:52.200 --> 00:08:54.256
povećanje troškova prevoza,

00:08:54.280 --> 00:08:55.816
uticaj na sportske aktivnosti,

00:08:55.840 --> 00:08:58.256
briga o deci pre i posle škole.

NOTE Paragraph

00:08:58.280 --> 00:09:02.856
Ovo su iste brige koje se iznova javljaju

00:09:02.880 --> 00:09:04.856
u mnogim okruzima širom države

00:09:04.880 --> 00:09:07.080
kada se raspravlja
o vremenu početka nastave.

00:09:07.960 --> 00:09:09.640
Ovo jesu opravdane brige,

00:09:10.640 --> 00:09:13.520
ali ovo su problemi koje moramo rešiti.

00:09:14.120 --> 00:09:16.376
To nisu opravdani izgovori

00:09:16.400 --> 00:09:19.160
da ne bismo uradili
pravu stvar za našu decu,

00:09:19.920 --> 00:09:24.800
da škola od šestog razreda do
kraja srednje škole ne počinje pre 8:30.

00:09:25.700 --> 00:09:27.826
I u velikim i malim okruzima širom države

00:09:27.826 --> 00:09:30.296
koji su napravili ovu promenu,

00:09:30.320 --> 00:09:34.096
zaključili su da su
ovi strahovi često neosnovani

00:09:34.120 --> 00:09:37.520
i da ih daleko premašuju
izvanredne prednosti

00:09:37.520 --> 00:09:40.216
po zdravlje i uspeh učenika

00:09:40.240 --> 00:09:42.200
i našu sveopštu javnu bezbednost.

NOTE Paragraph

00:09:44.160 --> 00:09:45.936
Sutra ujutro

00:09:45.960 --> 00:09:50.680
kada sasvim slučajno pomeramo
satove za jedan sat unazad

00:09:51.760 --> 00:09:56.080
i kada dobijete
taj slatki dodatni sat sna,

00:09:57.280 --> 00:09:59.240
i kada dan izgleda malo duže

00:10:00.080 --> 00:10:01.720
i ispunjen sa malo više nade,

00:10:02.760 --> 00:10:06.680
pomislite na izvanrednu moć sna.

00:10:07.520 --> 00:10:10.096
I pomislite kakav bi poklon to bio

00:10:10.120 --> 00:10:14.136
našoj deci kada bi mogli
da se probude prirodno,

00:10:14.160 --> 00:10:16.400
u skladu sa svojim biološkim satom.

NOTE Paragraph

00:10:17.400 --> 00:10:18.656
Hvala

00:10:18.680 --> 00:10:19.880
i slatki snovi.