(Halve gong) (Gong) (Vraag in het Frans) (Sr Pine) Onze vriend vond Thay's leer over de dood erg troostend. Ongeveer 18 jaar geleden ging hij op retraite in de Tibetaanse traditie. Deze had ook de dood als thema. De leraar sprak heel gedetailleerd over de transfer van het bewustzijn tijdens het sterven, maar ook over wat er gebeurt na de dood. De leraar sprak over de verschillende soorten van hel die bestaan, zowel koude als warme, en bepaalde beelden die in die soorten van hel aanwezig zijn. Eén van de beelden was dat van een hongerige geest, dat we in zo'n hel geboren kunnen worden als iemand met een te nauwe keel en dat we daar erg hongerig zijn, maar geen voedsel kunnen doorslikken, we kunnen ons lichaam dus niet voeden. Er waren ook nog andere beelden die hij vermelde. De vraag van onze vriend is: worden deze beelden aangeboden om ons te helpen... (ze zoekt in haar notities) wakker te worden, (Gelach) als een middel om ons te helpen te leven, op een zinvolle en geschikte manier in dit leven, op een mooiere manier, of gaan deze beelden eigenlijk over een ware realiteit. We kunnen dus spreken over verschillende soorten hel die hier op aarde bestaan, op dit moment. Zijn dit metaforen voor ervaringen die we tijdens het leven meemaken, of zijn ze alleen iets voor na de dood. Er waren nog wat vragen maar ik vraag me af of dit niet genoeg is... (Gelach) (Thay) Dit is een vraag over de connectie tussen diepe slaap, zonder dromen, en opslagbewustzijn (ālāyavijñāna). Volgens de vorm van de vraag weten we dat degene die dat vroeg het antwoord reeds kent. (Gelach) De manier waarop hij de vraag stelde toont dat hij het antwoord al kent. Denk je niet? Maar dit is ook een kans voor ons om in te zien dat de leer van de Boeddha vele mensen kan helpen. Niet alleen mensen met grote intellectuele mogelijkheden, maar ook mensen die geen goede opleiding hebben genoten. De leer van de Boeddha helpt iedereen. Er is een soort van Boeddhisme voor de grote meerderheid, en er is een diepere soort van Boeddhisme die alleen voor de minderheid weggelegd is. Deze lessen kunnen elkaar in hun vorm tegenspreken. Daarom wordt wel eens gezegd: in het Boeddhisme zijn er 84000 deuren naar de Dharma, en veel soorten van lessen en veel soorten van praktijk. Er zijn mensen die bang zijn gestraft te worden. Als ze bang zijn van vergelding, gedragen ze zich beter. Omdat ze bang zijn van vergelding. Als je hen dus leert over de hel, warme, koele, koude hel, en zo, dan kan dit een soort van dreigement zijn. "Als je je op deze manier gedraagt, zal je later op die manier lijden." In vele Tempels zien we afbeeldingen van de hel, als een soort van waarschuwing: "Als je de vijf voorschriften niet beoefent, zal je later op die manier afzien, dan zal je in hete olie worden gekookt of zo." "En als je liegt, zal wanneer je in de hel terechtkomt, je tong afgesneden worden." (Gelach) Dat kan vele mensen helpen, maar het helpt niet iedereen. Dat is populair Boeddhisme. We weten dat de grote meerderheid gelooft in hergeboorte, in reïncarnatie, maar hun geloof stamt uit een verkeerd beeld van het zelf, dat een zelf bestaat, een ziel die apart van lichaam bestaat, en wanneer het lichaam sterft, leeft de ziel altijd verder, en zal een ander lichaam nemen en voortbestaan. Dat is een geloof in hergeboorte, een leer van hergeboorte, maar het is niet echt de diepere leer van de Boeddha, want het is gebaseerd op een verkeerd beeld van het zelf. Alles, elke leer die ingaat tegen het inzicht van vergankelijkheid, niet-zelf, en Nirvana kan niet de diepste leer zijn. Of je nu denkt aan oorzaak en gevolg, hergeboorte, vergelding. Als je leer, je praktijk het inzicht van vergankelijkheid niet in zich draagt, niet-zelf en Nirvana, dan is dat niet echt de leer van de Boeddha. Er zijn vele dingen die voortkomen uit de Vedas, de Upanishaden. We weten dat al voor de Boeddha het geloof bestond in reïncarnatie en in vergelding. De Boeddha heeft dat niet uitgevonden. Vergelding en reïncarnatie werden al gepredikt voor de Boeddha. Maar deze lessen zijn gebaseerd op het bestaan van een zelf. Alhoewel de Boeddha spreekt over continuatie, leven na leven, is zijn leer gebaseerd op het inzicht dat het zelf niet bestaat, op vergankelijkheid en uiteindelijk Nirvana. Geen geboorte en geen dood. Dat soort van geloof, wat geen puur Boeddhisme is, kan ook nuttig zijn. er zijn mensen die geloven dat het Zuivere Land van Amitābha Boeddha niet hier is, maar in de richting van het westen, en dat je daar alleen maar kan komen nadat je bent gestorven. Er zijn er ook die een beter, een ander beeld hebben. We weten dat het echte Zuivere Land in het hier en nu bestaat, het hoeft niet in het westen of het oosten te zijn. Wanneer je geest zuiver is dan is het land tegelijkertijd ook zuiver. Dat is een betere manier om dit te bekijken. De geest van het Boeddhisme is er een van tolerantie. Er zijn mensen die het diepere Boeddhisme niet kunnen begrijpen. We moeten hen toestaan een vorm van Boeddhisme te volgen dat meer verwaterd is, net zoals een medicijn met suiker erin. Dat helpt. We geven dus geen kritiek omdat hun leer, hun geloof niet perfect de Ultieme Waarheid volgt. Omdat we mededogend zijn. Omdat we begrip hebben is mededogen mogelijk. Een echte Boeddhist is altijd tolerant, geen fanaticus. Als je bekwaam bent kan je hen rustig aan leiden, zodat ze stap voor stap het verkeerde beeld achter zich laten, en steeds een beter en beter beeld krijgen. Dat slaat op ons allemaal. In het begin hadden we een idee over de Drie Juwelen, Boeddha, Dharma, en Sangha. Na tien jaar praktijk hebben we een beter beeld van Boeddha, Dharma en Sangha. En na vijftig jaar hebben we een dieper begrip van Boeddha, Dharma en Sangha. Zo leren we de les van tolerantie. We moeten niet denken dat onze manier van kijken de beste is. We maken vooruitgang, we zijn klaar om onze huidige manier van kijken te laten vallen, om een beter beeld te krijgen. Dat is de praktijk van niet-gehechtheid aan een beeld. Als je dat inzicht heb in het Boeddhisme zal je zeer tolerant zijn en andere vormen van Boeddhisme aanvaarden. Je geeft geen kritiek. Je kan alleen andere mensen helpen om een beter beeld te ontwikkelen, een betere praktijk. Daarom is er geen conflict en oorlog tussen Boedhistische scholen. Dat is al lang de realiteit. Er zijn zo veel scholen in het Boeedhisme, maar ze hebben nog nooit een heilige oorlog gevoerd, nooit met elkaar gevochten. We moeten die traditie van tolerantie in ere houden. Tolerantie, niet omdat je verplicht wordt tolerant te zijn, maar omdat je het Juiste Inzicht hebt. Daarom staat je hart open, daarom kan je diegene tolereren, die niet hetzelfde beeld heeft als jij. Je zou met liefhebbende woorden en door diep te luisteren, hem of haar moeten helpen om hun beeld los te laten, dat nog steeds fanatisme en zo in zich draagt. Hier leren we dat het huidige moment iets is dat niet onafhankelijk kan bestaan van het verleden of de toekomst. Je kan het verleden, heden en de toekomst niet van elkaar lossnijden. Omdat de drie tijden: verleden, heden en toekomst, inter-zijn. In elk van hen zie je ook de andere twee. Dat is waarom je, wanneer je het huidige moment diep raakt, je het verleden raakt, en de toekomst raakt. Het verleden is nog beschikbaar en de toekomst is enkel beschikbaar. Dat is het inzicht dat je verkrijgt wanneer je mediteert over de natuur van het inter-zijn van de tijd. (Halve gong) (Gong)