Nếu ai đó gọi bạn là cặn bã,
bạn có lẽ sẽ tức giận,
nhưng dưới góc nhìn khoa học
thì họ cũng không sai nhiều đâu.
Bạn có bao giờ tự hỏi
thức ăn của mình đến từ đâu?
Bạn có thể nói rằng
nó xuất phát từ
thực vật, động vật,
hay thậm chí là nấm,
nhưng bạn có lẽ
sẽ không nghĩ đến
sinh vật bị thối rữa và phân
thứ mà những thực vật, động vật,
và nấm này đã tiêu thụ.
Vì vậy thực sự,
bạn và hầu hết cơ thể bạn
chỉ cách những thứ như bùn ao
hai hoặc ba độ phân cách.
Tất cả các loài
trong một hệ sinh thái,
từ các sinh vật trong rặng san hô
đến cá trong ao hồ
đến sư tử trên đồng cỏ,
đang trực tiếp hoặc gián tiếp
được những thức ăn chết này
nuôi sống
Hầu hết chất hữu cơ
trong cơ thể chúng ta,
Nếu truy ngược lại
đủ xa
đều xuất phát từ CO2 và nước
thông qua
quá trình quang hợp.
Cây cỏ sử dụng năng lượng
từ ánh sáng mặt trời
để chuyển đổi carbon dioxide
và nước từ môi trường
thành glucose và oxy.
Glucose sau đó chuyển đổi
thành dạng phân tử hữu cơ
phức tạp hơn
để hình thành lá, thân,
rễ, trái cây, và nhiều thứ khác.
Năng lượng được lưu trữ
trong các phân tử hữu cơ
hỗ trợ các chuỗi thực ăn
quen thuộc với chúng ta .
Bạn có thể đã nhìn thấy
các hình minh họa như thế này
hoặc như thế này.
Các chuỗi thức ăn
thân thiện với môi trường
bắt đầu với nền tảng
là cây cỏ.
Nhưng trong hệ sinh thái thực
trên đất liền,
có ít hơn 10% vật chất thực vật
được tiêu thụ
dưới dạng sống.
Còn 90 phần trăm
còn lại thì sao?
Vâng, chỉ cần nhìn vào mặt đất
vào một ngày mùa thu.
Cây cỏ sống rũ bỏ
những bộ phận cơ thể đã chết:
lá rụng, cành hỏng,
và thậm chí rễ ngầm.
Nhiều loài thực vật
có đủ may mắn
để sống toàn bộ cuộc sống của chúng
mà không bị những sinh vật khác ăn,
cuối cùng, chết đi
và để lại thân xác
Tất cả những bộ phận không bị ăn,
tiêu hoá và chết mục này của thực vật
tạo nên 90%
vật chất thực vật trên đất liền ?
Chúng trở thành
các mảnh rã,
nền tảng của cái mà chúng ta gọi là
chuỗi thức ăn nâu (có nguồn gốc từ đất),
màtrông giống như thế này đây.
Điều gì xảy ra cho cây cỏ
cũng xảy ra với tất cả các sinh vật khác
nằm trên chuỗi thức ăn :
một số bị xơi tái,
nhưng hầu hết chỉ bị ăn
khi đã chết và phân huỷ.
Và tất cả dọc theo chuỗi thức ăn này,
sinh vật sống rũ bỏ
vật chất hữu cơ
và thải ra chất thải
trước khi chết đi và để lại
thân xác bị phân huỷ.
Tất cả những cái chết này
nghe có vẻ nghiệt ngã, phải không?
Nhưng sự thật là không phải vậy.
Tất cả các mảnh rã này
cuối cùng được tiêu thụ
bởi vi khuẩn
và các sinh vật ăn xác thối khác,
tạo thành nền tảng
của chuỗi thức ăn nâu đã nêu trên
nền tảng này
hỗ trợ nhiều sinh vật khác,
bao gồm cả chúng ta.
Các nhà khoa học biết rằng
các mảnh rã này
là một nguồn năng lượng
lớn đến bất ngờ
thúc đẩy hệ sinh thái tự nhiên.
Nhưng tương tác
trong một hệ sinh thái
thì còn phức tạp hơn nhiều.
Những gì mà một chuỗi thức ăn
thực sự đại diện
là con đường duy nhất
của dòng chảy năng lượng.
Và trong bất kỳ hệ sinh thái nào,
rất nhiều trong số các dòng chảy này
được liên kết với nhau
để tạo thành một mạng lưới tương tác
phong phú,
hay mạng lưới thức ăn,
với sự hỗ trợ của vật chất chết
tại mỗi bước của mạng lưới này .
Kết quả là
mạng lưới thực phẩm
có những liên kết chặt chẽ
đến nỗi mà
hầu hết mọi loài
không cách các mảnh rã
nhiều hơn hai độ phân cách,
thậm chí cả loài người chúng ta.
Bạn có thể không ăn trực tiếp
những thứ bị thối rữa,
phân, hay cặn ao bùn,
nhưng chắc chắn là
nguồn thức ăn của bạn thì có đấy.
Nhiều loài động vật
mà chúng ta cho vào bụng
hoặc ăn trực tiếp các mảnh rã này
như lợn, gia cầm, nấm,
các loài giáp xác,
hay cá da trơn
và các loài kiếm ăn ở đáy khác,
hoặc được nuôi sống
bởi các động vật này.
Vì vậy, nếu bạn nghĩ rằng thiên nhiên
thì đầy rác,
Bạn đúng rồi đấy.
Nhưng rác của sinh vật này
lại là vàng của sinh vật kia,
và tất cả những vật chất
thối rữa này
cuối cùng lại cung cấp nguồn năng lượng
để nuôi sống chúng ta
và hầu hết cuộc sống trên trái đất,
khi nó đi qua
toàn bộ mạng lưới thức ăn.
Bây giờ, đó lại là
một ý kiến đáng để suy xét