Gdyby ktoś nazwał nas "ścierwem",

pewnie poczulibyśmy się urażeni.

Ale z naukowego punktu widzenia

to niezbyt odbiega od prawdy.

Czy zastanawialiście się kiedyś,

skąd pochodzi wasze jedzenie?

Można powiedzieć,

że z roślin, zwierząt czy grzybów.

Nie przychodzą nam raczej na myśl

gnijące organizmy i odchody,

którymi żywiły się te zwierzęta, 
rośliny i grzyby.

Większość materii naszego ciała

jest oddzielona tylko o 2 lub 3 poziomy

od zielonego kożucha 
na powierzchni jeziora.

Wszystkie gatunki w ekosystemie,

od żyjątek w rafie koralowej,

przez ryby w jeziorze,

po lwy na sawannie,

bezpośrednio lub pośrednio

żywią się martwą materią.

Większość materii organicznej 
w naszym ciele,

jeśli sięgniemy do samego początku,

pochodzi z dwutlenku węgla i wody,

dzięki fotosyntezie.

Rośliny wykorzystują energię słoneczną,

by przetworzyć dwutlenek węgla i wodę

w glukozę i tlen.

Glukoza przekształca się

w bardziej złożone cząsteczki organiczne,

tworzy liście, łodygi, korzenie, owoce.

Energia zmagazynowana w tych cząsteczkach

utrzymuje znane nam łańcuchy pokarmowe.

Na pewno widzieliście takie ilustracje,

lub takie.

Te zielone łańcuchy pokarmowe

zaczynają się od żywych roślin.

Ale w prawdziwych ziemskich ekosystemach

mniej niż 10% materii roślinnej

jest jedzona za życia.

Co z pozostałymi 90%?

Rozejrzyjcie się dookoła w jesienny dzień.

Żyjące rośliny zrzucają martwe części:

suche liście, połamane gałęzie

czy nawet podziemne korzenie.

Wiele roślin ma szczęście

i nie zostaje zjedzone za życia.

Rośliny w końcu umierają
i pozostawiają szczątki.

Niezjedzone i martwe części roślin

czyli 90% materii roślinnej na Ziemi,

stają się detrytusem,

podstawą brązowego
łańcucha pokarmowego.

Wygląda on mniej więcej tak.

To, co dzieje się z roślinami,

spotyka też organizmy
położone wyżej w łańcuchu.

Niektóre są jedzone za życia,

ale większość z nich

jest jedzona, gdy są martwe i gniją.

W całym łańcuchu pokarmowym

żywe organizmy zrzucają materię organiczną

i wydalają niestrawione resztki,

a potem umierają, a ich szczątki gniją.

Cała ta śmierć jest dość ponura, prawda?

Wcale nie.

Detrytus jest stale zjadany

przez mikroby i innych padlinożerców.

Tworzy podstawę brązowego 
łańcucha pokarmowego,

który utrzymuje wiele organizmów,

w tym nas.

Naukowcy odkrywają, że detrytus

jest zaskakująco dużym źródłem energii,

napędzającym większość ekosystemów.

Ale interakcje wewnątrz ekosystemu

są jeszcze bardziej skomplikowane.

Łańcuch pokarmowy przedstawia

pojedynczą ścieżkę przepływu energii.

W każdym ekosystemie

wiele ścieżek wiąże się ze sobą,

tworząc gęstą sieć interakcji
lub sieć troficzną.

Martwa materia wspiera tę sieć 
na każdym poziomie.

W rezultacie sieć troficzna
jest tak mocno powiązana,

że niemal każdy gatunek

jest oddalony ledwie 
o 2 lub 3 poziomy od detrytusu.

Nawet my, ludzie.

Zapewne nie jecie gnijących rzeczy,

odchodów czy zielonego kożucha z jeziora,

ale nasze jedzenie zapewne to robiło.

Wiele zwierząt, które jemy,

albo same spożywa detrytus,

na przykład świnie, drób, 
grzyby, skorupiaki,

sumy, czy inne przydenne ryby,

albo jest karmione
produktami odzwierzęcymi.

Jeśli myślicie, że natura 
jest pełna odpadów,

macie rację.

Ale to, co dla jednego jest śmieciem,
dla drugiego może być skarbem.

Cały ten gnijący, martwy materiał

dostarcza energii, która w końcu żywi nas

i większość żywych organizmów na Ziemi,

przechodząc przez sieć troficzną.

Oto pożywka dla rozmyślań.