Als iemand je vijverslijm noemt,
zou je je waarschijnlijk beledigd voelen.
Maar wetenschappelijk gezien,
zitten ze er misschien niet ver naast.
Stond je er ooit bij stil
waar ons voedsel vandaan komt?
Je zou zeggen dat het komt van
planten, dieren of zelfs paddenstoelen,
maar je denkt liever niet
over de rottende organismen en mest
die al die planten, dieren en paddenstoelen voedt.
Dus eigenlijk ben jij
en de meeste materie in je lichaam
maar twee of drie stappen verwijderd
van zaken als vijverslijm.
Alle diersoorten in een ecosysteem,
van de wezens in een koraalrif
tot vissen in een meer
of de leeuwen op de savanne,
worden allemaal direct of indirect
gevoed door dode dingen.
Het meeste van het organisch materiaal
in ons lichaam,
als we het ver genoeg terug herleiden,
komt van CO2 en water
door fotosynthese.
Planten gebruiken energie van zonlicht
om koolstofdioxide en water om te zetten
in glucose en zuurstof.
Dat glucose wordt dan omgezet
in meer complexe organische moleculen
en wordt bladeren, stengels, wortels, fruit, enzovoort.
De energie die is opgeslagen
in deze organische moleculen
ondersteunt de voedselketen die we allen kennen.
Je heb afbeeldingen als dit vast eerder gezien.
of dit.
Deze groene voedselketens
beginnen aan de basis met levende planten.
Maar in reële ecosystemen op land,
wordt minder dan 10% van plantaardig materiaal
gegeten terwijl het nog leeft.
Hoe zit het met de andere 90?
Nou, kijk maar eens op de grond
op een herfstdag.
Levende planten schudden dode lichaamsdelen af:
gevallen bladeren, gebroken takken,
en zelfs ondergrondse wortels.
Veel planten hebben het geluk
om hun leven te leiden
zonder ooit te worden opgegeten,
uiteindelijk sterven ze en laten resten achter.
Al deze ongegeten, onverteerde en dode plantdelen,
die 90% van plantaardig materiaal:
dat wordt detritus, afval,
de basis van wat we de bruine voedselketen noemen,
wat er zo uitziet.
Wat met planten gebeurt,
gebeurt ook met andere organismen
hoger in de voedselketen:
sommige worden levend opgegeten,
maar de meeste worden alleen genuttigd,
wanneer ze dood en vergaan zijn.
In deze hele voedselketen,
scheiden levende wezens organisch materiaal af
en scheiden afvalstoffen uit,
voordat ze sterven en hun overblijfselen vergaan.
Al die dood klink grimmig, toch?
Maar dat is het niet.
Alle detritus wordt uiteindelijk geconsumeerd
door microben en andere aaseters
dus eigenlijk vormt het de basis
van de bruine voedselketen
dat vele andere organismen ondersteunt,
ook ons.
Wetenschappers leren
dat deze detritus
een onverwacht enorme energiebron is,
dat de meeste ecosystemen in de natuur aanstuurt.
Maar de interacties binnen een ecosysteem
zijn zelfs nog complexer dan dat.
Een voedselketen vertegenwoordigd eigenlijk
een directe energiestroom.
En binnen elk ecosysteem,
zijn veel van deze stromen
aan elkaar verbonden
en vormen een uitgebreid netwerk van interacties,
of voedselwebben,
terwijl dode materie dat netwerk
bij elke stap ondersteunt.
Het resulterende voedselweb
is zo verbonden
dat vrijwel elke soort
niet meer dan twee stappen verwijderd is
van detritus,
zelfs wij mensen.
Jij eet waarschijnlijk zelf geen rottende dingen,
mest of vijverslijm,
maar jouw voedselbronnen doen dat wel.
Veel dieren die wij eten
voeden zich ofwel direct met detritus,
zoals varkens, pluimvee, paddenstoelen, schaaldieren,
of meervallen en andere bodemvissen,
of ze krijgen dierlijke producten te eten.
Dus als je denkt dat de natuur vol afval is,
dan heb je gelijk.
Maar het afval van één organisme
is kostbaar voor een ander,
en al dat dode en vergane spul
zorgt uiteindelijk voor de energie die ons voedt
en met ons het merendeel van het leven op aarde,
als het door het voedselweb loopt.
Zo, dat geeft voer tot nadenken.