WEBVTT

00:00:02.480 --> 00:00:05.816
Sarah Parcak: 100 yıl önce,
arkeoloji zenginler içindi,

00:00:05.840 --> 00:00:08.256
50 sene önce ise erkekler için.

00:00:08.280 --> 00:00:11.896
Ama bunu dünyaya yayıyoruz.

00:00:11.920 --> 00:00:19.126
Tüm dünyada bilinmeyen milyonlarca
arkeolojik alanı keşfedebilmeyi diliyorum.

00:00:19.160 --> 00:00:23.616
21. yüzyıla ait geniş çaplı 
bir araştırmacı ordusu yaratarak

00:00:23.640 --> 00:00:26.400
dünyanın gizli mirasını 
bulacağız ve koruyacağız.

00:00:28.400 --> 00:00:30.816
Peki, bunu nasıl yapacağız?

NOTE Paragraph

00:00:30.840 --> 00:00:33.016
[TED ortaklığında Great Big Story]

NOTE Paragraph

00:00:33.016 --> 00:00:35.926
Anlatıcı: Dünyayı değiştirmek için 
büyük bir fikirleri vardı.

00:00:37.360 --> 00:00:39.256
Ama yalnız yapamadılar.

NOTE Paragraph

00:00:39.256 --> 00:00:42.780
(Üst üste binen sesler) Benim dileğim...
Benim dileğim, diliyorum ki;

00:00:42.780 --> 00:00:45.376
İşte benim dileğim.

NOTE Paragraph

00:00:45.400 --> 00:00:47.216
[Meşale taşıyıcılar]

NOTE Paragraph

00:00:47.240 --> 00:00:49.760
[Hareket halindeki fikirler]

NOTE Paragraph

00:00:52.760 --> 00:00:54.216
SP: Ben bir arkeoloğum

00:00:54.240 --> 00:00:59.496
ve antik alanları saptamak için uydudan 
alınan görüntüleri kullanmada uzmanım.

00:00:59.520 --> 00:01:01.916
Havalı ismi ise uzay arkeolojisi.

00:01:01.916 --> 00:01:05.060
Tabii ki bir şeyin ne kadar kalın 
olduğunu saptamak istersiniz,

00:01:05.060 --> 00:01:08.110
ki bunu uzaydan ölçemezsiniz,
ister toprak olsun ister kar olsun.

00:01:08.110 --> 00:01:11.270
Bir ödül kazandığımda bu oldukça
çılgın dileği sunmak zorundaydım.

00:01:12.440 --> 00:01:15.696
Arkeolojiye özgü durumu 
dünyaya sunmak zorundaydım.

00:01:15.720 --> 00:01:17.760
Ne önemi var, ne olmuş yani?

00:01:19.080 --> 00:01:21.576
Gerçek şu ki, biz bilim insanlarından
yeterince yok,

00:01:21.600 --> 00:01:24.640
araştırmacı olmaları için
daha fazla insana fırsat vermeliyiz.

NOTE Paragraph

00:01:29.960 --> 00:01:33.896
GlobalXplorer, uydu görüntülerine bakarak

00:01:33.920 --> 00:01:37.896
dünyadaki her insana antik alanları
saptamaları için yardımcı olan

00:01:37.920 --> 00:01:39.936
online bir kitle kaynak platformu.

00:01:39.960 --> 00:01:45.276
Bu fikre göre dünyadaki herkes
bilime bir katkıda bulunabilir.

00:01:45.560 --> 00:01:46.856
Herkes olabilir.

NOTE Paragraph

00:01:46.880 --> 00:01:49.160
(Müzik)

NOTE Paragraph

00:01:52.680 --> 00:01:55.239
Doris Jones: Ben Doris Jones,
90 yaşındayım,

00:01:55.239 --> 00:01:58.056
iki kedim hariç yalnız yaşıyorum

00:01:58.080 --> 00:02:00.216
ve bir şey yapmaya ihtiyacım var.

00:02:00.240 --> 00:02:03.496
Oyunlar oynuyorum, sudokuyu seviyorum

00:02:03.520 --> 00:02:07.096
ve Cuma günleri arkadaşlarımla 
birlikte mahjong oynuyorum.

NOTE Paragraph

00:02:07.120 --> 00:02:10.295
(Müzik)

00:02:10.320 --> 00:02:12.480
Ben bir koltuk arkeoloğum.

00:02:17.120 --> 00:02:19.560
Neden çalışmak istemiyorsun? Aşağı.

00:02:20.720 --> 00:02:21.920
Aşağı, hadi çalışalım.

NOTE Paragraph

00:02:22.960 --> 00:02:25.296
SP: Doris en çok katkıda 
bulunan kişilerden biri;

00:02:25.320 --> 00:02:26.896
o bir uzay arkeoloğu.

00:02:26.920 --> 00:02:30.496
Binlerce ama binlerce döşemeye baktı.

00:02:30.520 --> 00:02:33.456
Onun gibi insanlar 
GlobalXplorer için bir lütuf.

NOTE Paragraph

00:02:33.480 --> 00:02:35.616
DJ: Şu anda, bir döşemeye bakıyorum da,

00:02:35.640 --> 00:02:39.616
pekala, bir duvarı var, 
muhtemelen hayvanlar için.

00:02:39.640 --> 00:02:43.830
Ama birtakım yol ve patika gibi
görünen şeyler var.

00:02:46.200 --> 00:02:47.736
Diğerine geçeceğim.

NOTE Paragraph

00:02:47.760 --> 00:02:51.096
SP: Tek yapmanız gereken
bir resme dikkatlice bakmanız

00:02:51.120 --> 00:02:55.555
ve orada potansiyel olarak yeni bir alan
olup olamayacağına bakmanız.

00:02:58.200 --> 00:03:02.056
Doris'in tutkusu ve enerjisi var,

00:03:02.080 --> 00:03:03.976
keşfe olan bir heyecanı var.

00:03:04.000 --> 00:03:07.616
Anlamlı bir şekilde 
gerçekten katkıda bulunabiliyor.

NOTE Paragraph

00:03:07.640 --> 00:03:10.756
(Skype sinyal sesi)

NOTE Paragraph

00:03:12.760 --> 00:03:14.096
SP: Doris!

NOTE Paragraph

00:03:14.120 --> 00:03:15.376
DJ: Merhaba.

NOTE Paragraph

00:03:15.400 --> 00:03:19.336
SP: Şu anda gerçekten de ağlıyorum
çünkü o kadar duygulandım ki.

NOTE Paragraph

00:03:19.360 --> 00:03:20.616
DJ: Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:03:20.616 --> 00:03:22.726
SP: Seni görüp 
"Teşekkür ederim" demeliydim.

NOTE Paragraph

00:03:22.726 --> 00:03:25.016
DJ: Gerçekten de 
yaptığın şeyi takdir ediyorum

00:03:25.040 --> 00:03:27.576
ve programdan da gerçekten zevk alıyorum.

NOTE Paragraph

00:03:27.600 --> 00:03:32.336
SP: Arkeoloji, paleontoloji 
ve bilime olan tutkun ne zaman başladı?

NOTE Paragraph

00:03:32.360 --> 00:03:39.200
DJ: 1950'lerde eşim ve ben 
arka bahçemizde bahçeyi kazıyorduk.

00:03:39.200 --> 00:03:42.206
Sonbaharın sonlarıydı 
ve sonraki bahar için hazırlık yapıyorduk

00:03:42.206 --> 00:03:46.496
ve yerde garip görünümlü 
beyaz bir kaya gördüm.

00:03:46.520 --> 00:03:49.386
Aldım ve eşim de "Bir bakayım" dedi.

00:03:49.386 --> 00:03:52.336
Ona gösterdim ve o da 
"Bunun ne olduğunu biliyor musun?" dedi.

00:03:52.360 --> 00:03:53.576
Ona bilmediğimi söyledim.

00:03:53.600 --> 00:03:55.536
"Bu bir fosil" dedi.

00:03:55.560 --> 00:03:59.536
Dereye gittik ve fosil aramaya başladık.

00:03:59.560 --> 00:04:02.790
O andan itibaren geri dönüş yoktu.

NOTE Paragraph

00:04:03.200 --> 00:04:04.976
SB: Bu harika.

NOTE Paragraph

00:04:05.000 --> 00:04:07.760
DJ: Yıllar boyunca biriktirdim.

00:04:09.760 --> 00:04:13.480
Tüm o yıllardan sonra 
tabii ki tüm bu anıları biriktirdim.

00:04:14.640 --> 00:04:16.656
Ama şöyle bir şey var:

00:04:16.680 --> 00:04:19.495
Mesele fosil aramak değil, tecrübe etmek,

00:04:19.519 --> 00:04:23.760
sadece öğreniyor,
yaşıyor ve zevk alıyorsunuz.

00:04:24.400 --> 00:04:26.520
Bence eğlence araştırmada.

00:04:27.240 --> 00:04:29.016
Şöyle oluyor:

00:04:29.040 --> 00:04:30.496
Tıpkı bir gökkuşağı gibi --

00:04:30.520 --> 00:04:32.536
gökkuşağının sonunda altın bir çömlek var.

00:04:32.560 --> 00:04:36.120
GlobalXplorer, adeta benim gökkuşağım.

00:04:38.840 --> 00:04:41.296
Bu yaşımda bile

00:04:41.320 --> 00:04:44.920
kayıp medeniyetleri 
aramaya devam edebiliyorum.

NOTE Paragraph

00:04:46.320 --> 00:04:49.056
SP: Senin keşiflerin sonucunda gerçekleşen

00:04:49.080 --> 00:04:51.256
bazı harika şeyleri 
sana söylemek istiyorum.

00:04:51.280 --> 00:04:55.840
Biz artık senin gibi insanların
bulduğu binlerce şeyi alıp

00:04:55.840 --> 00:05:00.400
onları Peru'da çalışan arkeologlarla 
paylaşmaya başladık.

00:05:01.680 --> 00:05:05.456
Onlar, bu topluluğun bulduğu şeyleri 
doğrulamaya başladılar.

00:05:05.480 --> 00:05:07.480
Diğer bir ifadeyle, platform işe yarıyor.

00:05:08.430 --> 00:05:12.216
Sonuç olarak bu teknoloji, tarihimizi
tekrardan yazmamızda bize yardımcı oluyor.

NOTE Paragraph

00:05:12.240 --> 00:05:13.976
DJ: Tarihimizi bilmemiz gerekiyor.

00:05:14.000 --> 00:05:16.656
Hepimiz tek bir insanız.

00:05:16.680 --> 00:05:20.480
Bu, hepimizin tarihi, 
hepimiz bu küçük kir topundayız.

NOTE Paragraph

00:05:21.280 --> 00:05:24.056
SP: Geriye kalan
keşfedilecek şeylere bakarsak

00:05:24.080 --> 00:05:26.180
derinlere zar zor 
inebildiğimize inanıyorum.

00:05:26.640 --> 00:05:29.856
Anlatılan en harika hikaye ise

00:05:29.880 --> 00:05:33.016
ortak insan yolculuğunun hikâyesi.

00:05:33.040 --> 00:05:35.896
Ancak yazabilmemizin tek yolu

00:05:35.920 --> 00:05:38.800
birlikte yapmamız.

NOTE Paragraph

00:05:47.246 --> 00:05:50.096
[GlobalXplorer.org'da
bir GlobalXplorer olun]